Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

Aiseā ua Lē Autasi ai Tagata Uma?

Aiseā ua Lē Autasi ai Tagata Uma?

Aiseā ua Lē Autasi ai Tagata Uma?

“Talu mai le Taua Lona Lua a le Lalolagi, o se taimi muamua lea ua autasia ai atunuu. . . . O le mea lea, ua taumafai ai taʻitaʻi o le lalolagi e faataunuu le folafolaga ua leva ona faatalitali i ai mo se lalolagi fou autasi.”

O LE manatu lenā a le peresitene o le Iunaite Setete i le faaiʻuga o le senituri ua mavae. O mea na tutupu i le lalolagi i lenā taimi, na foliga ai ua tafa mai ata o le autasi i le lalolagi. Ua faasolosolo ina paʻuū malo tautalatasi. O le solo i lalo o le Pa o Perelini, na amata ai ni suiga lelei i Europa. Na maofa ai tagata i le mou atu o le Soviet Union lea sa manatu i ai atunuu i Sisifo, o le pogai o le tele o feteenaʻiga. Ua faaiʻuina foʻi le Taua i Upufai o malo, ma sa talanoa foʻi taʻitaʻi i le lafoaʻia o auupega, aemaise lava auupega faaniukilia. E moni, na pa le taua i le Fagaloa i Peresia, ae sa puupuu lenā taua, o lea, na maumauaʻi ai pea le toʻatele e saʻilia se lalolagi fou filemu.

I le taimi lenā, sa foliga mai e lē gata ua iai suiga lelei i malo faapolotiki, ae i isi foʻi vala o le olaga. Sa faaleleia le tulaga o le soifuaga i le tele o atunuu. Ona o le agaʻigaʻi i luma o le poto faafomaʻi, na mafai ai ona faia e fomaʻi mea sa matuā faigatā i ni nai tausaga muamua atu. O le faateleina o le tamaoaiga i le tele o atunuu, na mafaufau ai nisi o le a iʻu ina manuia le lalolagi atoa.

Ae i aso nei, ua lāgā ai lenei fesili: ‘Aiseā ua lē autasi ai tagata uma?’ E foliga mai ua faateleina faiga leaga i le lalolagi. O loo lipotia mai pea i tala fou ia faapāpomu pule i le ola, o osofaʻiga a tagata faatupu faalavelave, le faateleina o auupega ma pomu, ma isi lava mea mataʻutia. O na mea tutupu, e faafaigatā ai le mauaina o se autasi. Na faapea mai se tasi tagata lauiloa: “Ua matuā aafia i tatou i faasologa o faiga sauā, ma o loo faapogaia ai foʻi isi faiga e sili atu ona sauā.”

Po o Autasi po o Fevaevaeaʻi le Lalolagi?

Ina ua faavaeina le Malo Aufaatasi, o se tasi o ana fuafuaga, o le “atiina aʻe lea o faiā lelei i va o atunuu, e faavae i le faatāuaina o aiā a tagata ma le aiā e filifili ai e tagata a latou lava pulega.” Ae o lea ua toetoe lava 60 tausaga ua mavae, pe na ausia ea lenā sini maualuga? E matuā leai lava! E foliga mai ua laualuga i mafaufau o taʻitaʻi o atunuu le “aiā e filifili ai e tagata a latou lava pulega” na i lo le mauaina o “faiā lelei.” O le taumafai o tagata e faavae ni a latou lava pulega, ua atili ai ona fevaevaeaʻi le lalolagi. Ina ua faavaeina le Malo Aufaatasi, sa na o le 51 atunuu sa iai. I le taimi nei, ua aofia ai le 191 atunuu.

E pei lava ona tatou iloa mai le faaiʻuga o lona 20 o senituri, ua aloalo uma atu tagata mo se lalolagi autasi. Ae talu mai lenā taimi, na liua ai lea faamoemoe i le faanoanoa, ona ua faasolosolo ina fevaevaeaʻi atunuu o le lalolagi. O faiga sauā i Yugoslavia, o fetauaʻiga a Chechnya ma Rusia, le taua i Iraq, ma le faaauau pea o fasiotiga tagata i Sasae Totonu; o loo faamaonia ai le matuā leai o se autasi.

E mautinoa lava, o loo faia e tagata ni taumafaiga faamaoni mo se filemu. E ui i nei taumafaiga, ae o loo faigatā ona autasi tagata. E toʻatele lava o loo fesili e faapea: ‘Pe aiseā ua faigatā ai ona maua le autasi o le lalolagi? O le ā le lumanaʻi mo tagata?’

[Faamatalaga i Ata i le itulau 3]

AP Photo/Lionel Cironneau

Arlo K. Abrahamson/AFP/ Getty Images