Pe a Misa Ulugalii

E LEAI se tane ma se avā e fiafia e femisaʻi, ae e masani lava ona tutupu i ulugalii. E masani ona faaita e le tasi le isi. Ua oo ina feita ma leo tetele, ma ua fai ai loa se taugāupu, ma lafo ai upu malolosi. Ona sosoo ai lea ma le taufai gūgū uma, ma ua lē toe fetautautalaʻi. Ina ua mavae sina taimi, ua oo ina toʻamālie le ita, ma ua taufai faatoese i laʻua. Ua toe lelei le faiā, seʻia oo foʻi i se isi misa.

Ua avea misa a ulugalii ma tausuaga faifai pea, ma mataupu o talanoaga i polokalame i televise, ae o le mea moni, e lē mālie lava. Ioe, ua faapea mai se faataoto i le Tusi Paia: E “i ai lē soona tautala, e pei o tutuʻi i le pelu.” (Faataoto 12:18) E moni, o upu malolosi e ono tigā ai faalogona ia e manatua pea mo se taimi umi talu ona uma le misa. O le tauaʻimisa, e ono iʻu ai i faiga sauā.—Esoto 21:18.

E moni, ua tupu faafitauli i le faaipoipoga, ona o le lē lelei atoatoa o le tagata. (Kenese 3:16; 1 Korinito 7:28) I le ma lea, e lē tatau ona manatu māmā i misa faifai pea e pei o se mea e masani ai. Ua faapea mai ē popoto i lenei mataupu, o le misa soo, e iʻu ai lava ina tatala le faaipoipoga. O lea, e tāua tele mo oulua ona iloa foʻia mea ua fefinauaʻi ai i se auala filemu.

Ia Talanoa le Faafitauli

Pe afai ua tupu soo i lau faaipoipoga tauaʻimisaga, ia taumafai e iloilo pe e iai se māfuaaga o la oulua finauga. O le ā le mea e masani ona tupu pe a fefinauaʻi? Po o le a vave ona lē pulea la oulua talanoaga ma iʻu ai ina felafoaʻi upu faitio ma tuuaʻiga? Afai o le tulaga lenā, o le ā le mea e mafai ona e faia?

Muamua, ia mafaufau ifo iā te oe po o le ā se mea na e faia ua māfua ai le faafitauli. Pe e te teʻe gofie? Pe e te faaonoono i lau paaga? O le ā se tala a lau paaga iā te oe i lenei mataupu? E tāua ona iloiloina le fesili mulimuli lenei, auā atonu e eseese o oulua manatu ma lau paaga e uiga i misa.

O se faaaʻoaʻoga, seʻi faapea e matamuli lau paaga, a o oe, e te tautala saʻo, ma e malolosi ou faalogona pe a faailoa atu ou lagona. Atonu e te faapea atu: “A o ou laʻitiiti, o le auala lava lenā e talanoa ai tagata uma o lo matou aiga. E lē o se misa!” Iā te oe, atonu e te lē o manatu o se misa. Atonu i lou manatu, o lenā e te tautala saʻo, ae i le manatu o lau paaga, o ni faaupuga tigā ma le faatupu ita. Ae, o le tau ina iloa e ese le auala e talanoa ai lau paaga, e fesoasoani e foʻia ai se lē femalamalamaaʻi.

Ia manatua foʻi, o le fefinauaʻi, e lē tatau ona leo tele. Na tusi atu Paulo i Kerisiano: “Ia teʻa ma outou . . . le leo tele, ma le upu faaleaga.” (Efeso 4:31) O le “leo tele” e faasino atu i le soona feʻei, a o “upu faaleaga” e faasino atu i upu faitio. E tusa ai ma lenā tulaga, e mafai foʻi i upu leo lemū ona tupu ai misa pe afai e faaita ma taʻu faatauvaaina ai le paaga.

E tusa ai ma le faamatalaga lenā, ia toe tagaʻi ane i le auala na e faafoe ai la oulua  misa ma lau paaga. Po o oe o se tagata faamisa? E pei ona taʻua, o le tali moni i lenā fesili, e faalagolago tele i manatu o lau paaga. Aua e te lē amanaʻia ona manatu e faapea o sē ua maʻaleʻale, ae taumafai e manatu ifo iā te oe e pei ona manatu o lau paaga iā te oe, ma sui ai. Na tusi Paulo: “Aua le saʻili se tasi i lona lava lelei, a ia taʻitasi ma saʻili i le lelei o le isi.”—1 Korinito 10:24.

Ia Faalogologo Lelei

O le isi vala e faafoe ai le fefinauaʻiga, o loo maua i fetalaiga a Iesu: “Ia outou, pe faapefea lo outou faalogologo.” (Luka 8:18) E moni e leʻi talanoa Iesu e faatatau i ni talanoaga a ulugalii faaipoipo. Ae peitaʻi, e faatatau iai lana fautuaga. E faapeʻī lou faalogo i lau paaga? Pe e te faalogo? Pe e te faasalavei vave atu ma ni vaifofō i le faafitauli e te leʻi malamalama lelei i ai? Ua faapea mai le Tusi Paia, “O lē na te tali atu i le upu, a o leʻi faalogo i ai, e fai lea mona valea, ma mea e faamāina ai o ia.” (Faataoto 18:13) Pe a femisaʻi, e manaʻomia la ona lua talanoaina le mataupu, ma ia faalogologo lelei.

Na i lo o le manatu māmā i manatu o lau paaga, ia taumafai ina ia “fealofani.” (1 Peteru 3:8) I le uluaʻi upu Eleni, o lenei upu, ua faaalia ai lou pagatia faatasi ma se isi tagata. Afai e mafatia lau paaga i se mea, e tatau foʻi ona oo iā te oe lenā lagona. Taumafai e vaai i le faafitauli e tusa ma lona manatu.

E foliga mai o le mea lenā na fai e le tagata amioatua o Isaako. Ua faailoa mai e le Tusi Paia e faapea, na atuatuvale lana avā o Repeka i se faafitauli faaleaiga na aafia ai lana tama o Iakopo. Na fai atu Repeka iā Isaako: “Ou te fiu i loʻu ola ona o fafine o sa Hetī, afai e fai avā Iakopo i se fafine o sa Hetī, pei o ia fafine o le nuu, pe se ā le toe aogā o loʻu ola iā te aʻu?”—Kenese 27:46.

E moni, ona o le popole o Repeka, atonu na ia soona faamamafa ai le mataupu. Pe moni na ia ʻinoʻino i lona ola? Pe sa ia manaʻo e oti pe afai e faaipoipo atu lana tama i se fafine o sa Hetī? Atonu e leai. Ae e leʻi manatu māmā Isaako i faalogona o Repeka. Na iloa e Isaako le tāua o le popole o Repeka, ma ia faia ai loa se gaoioiga talafeagai. (Kenese 28:1) Ia faia faapena i se isi taimi e tulaʻi mai ai se mataupu e popole ai lau paaga. Na i lo o le manatu māmā i ai, ia faalogologo lelei i lau paaga, ia amanaʻia ona manatu, ma tali atu i se auala alofa.

Ia Faalogo ma Malamalama

Ua faapea mai se faataoto i le Tusi Paia: “O le mafaufau o le tagata e faagesegese ai lona ita.” (Faataoto 19:11) I le vevela o se taugāupu, e faigofie lava ona tali vave atu i upu tutui uma a lau paaga. O lea, e masani lava ona faifai tetele ai le misa. I lea, a o e faalogologo atu i lau paaga, ia e faalogo atu e lē na o upu o loo fai mai, ae o faalogona o loo māfua ai na upu. O lou malamalama o  le a fesoasoani iā te oe e faateʻa ai lou ita, ae ia iloa foʻi le pogai o le faafitauli.

O se faataʻitaʻiga, seʻi faapea ua fai atu lau avā iā te oe, “E lē taitai lava ona ta faifai mea faatasi!” Atonu o le a e sisiʻo atu ma le ita e faafitia le mea lea. E te ono faapea atu, “Se leai, na alu lava le isi aso o le masina lea ua teʻa o ta faatasi!” Ae afai e te faalogologo lelei, o le a e iloa ai, e lē o manaʻomia e lau avā se taimi umi. Ae atonu ua ia lagona ua lē alofagia o ia, ua ia manaʻomia ai sina upu e faamautinoa atu ai lou alofa iā te ia.

Seʻi faapea o oe o le avā, ma ua faailoa atu e lau tane lona lē fiafia ona o se mea na e faatauina mai. Ona ia fai atu lea, “E matuā taugatā lenā faatau!” E te ono faailoa atu loa o mea e faatatau i tupe faaalu a le aiga, po o le faatusatusa o lau faatauga i lana faatauga. Ae o le a fesoasoani iā te oe e malamalama ai e lē o uiga atu lau paaga i ni tupe faaalu. Ae ua lē fiafia o ia ona e te leʻi fesili atu iā te ia pe e talafeagai le faatau.

E eseese lava auala e talanoa ai ulugalii i mea la te fai faatasi po o le filifilia foʻi o se mea e faatau. O le lesona tatou te aʻoaʻoina, pe afai e iai ni feteenaʻiga, o le loto malamalama, o le a faagesegese ai lou ita, ma mafai ai ona e iloa le māfuaaga o le faafitauli. Na i lo o le tali vave atu, ia mulimuli i le apoapoaʻiga i le Tusi Paia ina ia “faataalise ona faalogologo, ia faagesegese ona tautala atu, ia faagesegese ona ita.”—Iakopo 1:19.

Pe a e tautala atu, ia manatua e tāua tele le auala e te talanoa atu ai i lau paaga. Ua faapea mai le Tusi Paia, “o laulaufaiva o ē popoto e mālōlō ai.” (Faataoto 12:18) Pe afai e iai se mea ua lua fefinauaʻi ai, pe e te fai atu ni upu faatigā po o ni upu e mālōlō ai? Pe e taofia e au upu le avanoa e faia ai se faaleleiga? O lea ua tatou iloa, o le ita po o le faataalise ona tali atu, e faatupu ai le misa.—Faataoto 29:22.

Pe afai e tulaʻi mai se taugāupu ona o se feeseeseaʻiga, ia taumafai e talanoa le pogai. Ia taalo i le polo, ae lē o le tagata. Ia manatu mamafa i le mea e saʻo ae lē po o ai le tagata e saʻo. Aua neʻi atili tafuina le afi o  le finauga i au upu. Ua faapea mai le Tusi Paia: “O le upu faatigā e tupu ai le ita.” (Faataoto 15:1) Ioe, o au upu, ma le auala e fai atu ai, e mafai ona e maua ai le lagolagosua a lau paaga pe leai foʻi.

Taumafai e Foʻia le Faafitauli, ae Lē ia E Manumalo

I le feagai ai ma feeseeseaʻiga, ia fai ma ou sini le maua o se vaifofō ae lē ia manumalo. E faapefea ona e maua se vaifofō? O le auala mautinoa lava, o le saʻili ma faatatau le fautuaga i le Tusi Paia, aemaise lava, e tatau ona tausolomua tane i le faia faapea. Na i lo o le faataalise ona tali atu i ou manatu i le faafitauli, e lelei pe a vaai i ai po o le ā le finagalo o Ieova e tusa ai ma na mea. Ia tatalo atu iā te Ia ma saʻili le filemu mai le Atua, o le a leoleoina ai o oulua loto ma mafaufau. (Efeso 6:18; Filipi 4:6, 7) Fai se taumafaiga ina ia vaavaai i mea e lelei ai lau paaga ae lē na o lou lava lelei.—Filipi 2:4.

O le mea e masani lava ona oo ai i se tulaga e sili ona leaga, pe afai e pulea e le loto tigā lou mafaufau ma au gaoioiga. I le isi itu, o lou loto malie e fetuutuunaʻi ina ia ōgatusa ma fautuaga mai le Afioga a le Atua, e iʻu ai i le filemu, le loto gatasi, ma le faamanuiaga a Ieova. (2 Korinito 13:11) O lea, ia taʻitaʻia e “le poto mai lugā,” ia faaali uiga o le Atua ma maua ai aogā “e i latou o ē faatupuina le filemu.”—Iakopo 3:17, 18.

O le mea moni, e ao ona iloa le auala e foʻia ai ma le filemu ia feeseeseaʻiga, e tusa lava pe tatau ai ona e tuua ni mea o e fiafia iai. (1 Korinito 6:7) O le mea moni, e tatau ona faatatauina le apoapoaʻiga a Paulo ina ia tuu ese “le ita, o le lotoa, o le loto leaga, o le upu leaga, ma le upu mataga ai o outou gutu. . . . Ina ua toeseina e outou le tagata tuai atoa ma ana amio, a ua outou oofu i le tagata fou.”—Kolose 3:8-10.

I nisi taimi, e te fai atu ai ni upu e te toe salamō ai mulimuli ane. (Iakopo 3:8) Pe a tupu lenei mea, ia faatoese atu i lau paaga, ma faaauau pea ona faia ni taumafaiga. I le faagasologa o taimi, o le a faapena ona oulua vaaia ma lau paaga ni faaleleiga sili i le auala e foʻia ai ni femisaʻiga.

[Pusa/Ata i le itulau 22]

Laasaga e Tolu e Foʻia ai se Finauga

• Faalogo i lau paaga.—Faataoto 10:19

• Ia amanaʻia ona manatu.—Filipi 2:4

• Ia tali atu i se auala alofa.—1 Korinito 13:4-7

[Pusa/Ata i le itulau 23]

Le Mea e Mafai Ona E Faia i le Taimi Nei

Ia fesili atu i lau paaga i fesili nei, ona e faalogologo lea i tali e aunoa ma lou faasalavei atu. Ona faapea foʻi lea ona faia e lau paaga iā te oe.

• Pe e masani ona ou finau?

• Pe ou te faalogologo lelei a o faaali mai ou manatu, pe e vave ona ou tali atu ae leʻi uma ona e talanoa mai?

• Po o aʻu o se tagata fulufululele?

• O le ā se mea e mafai ona ta faia ina ia faaleleia ai a ta talanoaga; aemaise lava pe a eseese o ta manatu i se mataupu?

[Ata i le itulau 21]

Pe e te faalogologo?

[Ata i le itulau 22]

“Ua ou lagona ua e lē alofa iā te aʻu”

[Ata i le itulau 22]

“E lē taitai lava ona ta faifai mea faatasi!”

[Ata i le itulau 22]

“Se leai, na alu lava le isi aso o le masina lea ua teʻa o ta faatasi!”