Ia Outou Neʻi Iai i so Outou le Loto Faamaualuga

“E tetee atu le Atua i ē faamaualuluga.”—IAKOPO 4:6.

1. Aumai se faaaʻoaʻoga o lagona mitamita e lelei.

PE NA iai se mea na tupu na e matuā mitamita ai? O le toʻatele o i tatou na oo i ai le lagona fiafia lenā. E lē leaga le iā i tatou o se lagona mitamita. O se faaaʻoaʻoga, sa mitamita se ulugalii Kerisiano i le lipoti e uiga i le amio lelei ma galuega lelei a la laʻua tama teine i le aʻoga. Na mitamita Paulo ma ana aumea i le faapotopotoga fou na latou fesoasoani i le faatūina, talu ai sa onosaia ma le faamaoni e uso sauāga.—1 Tesalonia 1:1, 6; 2:19, 20; 2 Tesalonia 1:1, 4.

2. Aiseā e masani ai ona lē lelei lagona o le mimita?

² E mafai ona tatou iloa mai nei faataʻitaʻiga, e ono uiga atu le mitamita i lagona fiafia ona o se gaoioiga sa faia, po o se mea foʻi ua maua. Ae e tele ina fia matamuamua tagata ona o le mimita, ua manatu ua sili i latou i lo isi ona o le atamai, foliga vaaia, tamaoaiga po o tulaga. O le tagata mimita e faasausili ma manatu faatauvaa i isi. O le uiga lenā e ao i Kerisiano ona faaeteete i ai. Aiseā? Talu ai, na tatou fananau mai ma se faanaunauga manatu faapito na tuufaasolo mai iā Atamu. (Kenese 8:21) O le iʻuga, e faigofie ona faasesē i tatou e o tatou loto ma mimitavale ai. O se faaaʻoaʻoga, e lē tatau i Kerisiano ona mimita ona o le atunuu, tamaoaiga, tulaga tauaʻoaʻoga, tomai na fananau mai ma i latou, po o galuega pe a faatusatusa atu i isi. E lē lelei le mimita ona o na mea ma e lē fiafia i ai le finagalo o Ieova.—Ieremia 9:23; Galuega 10:34, 35; 1 Korinito 4:7; Kalatia 5:26; 6:3, 4.

3. O le ā le faamaualuga, ma o le ā na fetalai i ai Iesu?

³ E iai foʻi se isi māfuaaga ua leaga ai le mimita. Pe a tupu aʻe lenā lagona i o tatou loto, e mafai ona oo ai i le faamaualuga. O le ā le uiga o le faamaualuga? E lē gata i le manatu fia sili, ae o le tagata faamaualuga e vaai maulalo i isi, o i latou e manatu i ai e faatauvaa i lana vaai. (Luka 18:9; Ioane 7:47-49) Na lisi faatasi mai e Iesu le “faamaualuga” ma isi uiga leaga e alu aʻe mai le “loto” ma “leaga ai le tagata.” (Mareko 7:20-23) Ua iloa e Kerisiano e tāua le aua neʻi iai i so latou se loto faamaualuga.

4. E faapefea ona fesoasoani iā i tatou le iloiloina o faaaʻoaʻoga o le Tusi Paia i le faamaualuga?

⁴ O le iloiloina o nisi tala o le Tusi Paia i tagata faamaualuluga, o le a fesoasoani iā te oe ia lē maua ai i lea uiga. O le a faigofie ai ona e iloa ni lagona mimitavale atonu o iai pea i lou loto pe e ono tuputupu aʻe iā te oe. O le a fesoasoani iā te oe e taumamao ai ma mafaufauga po o lagona e oo atu ai i le loto faamaualuga. O le iʻuga, o le a e sao pe a faataunuu e le Atua lana lapataʻiga e faapea: “Ou te aveeseina ai i totonu iā te oe o i latou o iā te oe o ē mitamita faamaualuga; ona e lē toe faamaualuga ai lea i loʻu mauga paia.”—Sefanaia 3:11.

 O Feutagaʻiga a le Atua ma Ē Faamaualuluga

5, 6. Na faaalia faapefea e Farao le faamaualuga, ma o le ā le iʻuga?

⁵ E mafai ona e iloa le silafaga a Ieova i le faamaualuga i ana feutagaʻiga ma pule malolosi e pei o Farao. E lē mafesiligia na faamaualuga le loto o Farao. Talu ai na manatu Farao o ia o se atua e ao ona tapuaʻi atu i ai, o lea na ia ʻinoʻino ai i ana pologa, o tagata Isaraelu. Seʻi manatu i lana tali atu i le talosaga a Isaraelu ina ia tuu atu i latou e ō i le vao e “fai se tausamiga” iā Ieova. Na tali atu ma le faasausili Farao: “O ai ea Ieova ou te faalogo ai i lana upu, ma ou tuuina atu ai o Isaraelu e ō?”—Esoto 5:1, 2.

⁶ Ina ua uma ona oo mala e ono iā Farao, na fetalai atu Ieova iā Mose e fai atu i le pule o Aikupito e faapea: “E te faamaualuga pea ea oe i loʻu nuu, ina ua e lē tuuina mai i latou e ō?” (Esoto 9:17) Ona faailoa atu lea e Mose o le mala lona fitu, o le faaleagaina o le laueleele i uatoʻa. Ina ua uma le mala lona sefulu, na saʻoloto ai loa Isaraelu e ō, ae na suia le mafaufau o Farao ma tuliloa i latou. Peitaʻi, na oo le mala iā Farao ma ana ʻautau i le Sami Ulaula. Seʻi tomānatu i ni o latou mafaufauga a o toe foʻi atu le sami i o latou luga! O le ā le iʻuga o le faamaualuga o Farao? Na faapea atu ana ʻau sili ona totoa: “Inā tatou sosola ese ia iā Isaraelu; auā o Ieova o loo tau ma Aikupito mo i latou.”—Esoto 14:25.

7. Na faaalia faapefea e pule o Papelonia le faamaualuga?

⁷ Na faamaulaloina foʻi e Ieova isi pule faamaualuluga. O se tasi o i latou o Sanerivi, le tupu o Asuria. (Isaia 36:1-4, 20; 37:36-38) Mulimuli ane, na faatoʻilaloina Asuria e Papelonia, peitaʻi na faamaualaloina foʻi tupu faamaualuluga e toʻalua o Papelonia. Manatua le tausamiga na faia e le tupu o Pelesara, lea na latou feinu ai ma ana malo uaina i ipu mai le malumalu o Ieova, ma faamamaluina atua o Papelonia. Na faafuaseʻi ona iloa atu se lima o loo tusia se feʻau i le puipui o le fale. Ina ua talosagaina e faamatala lenei tusitusiga lilo, na faamanatu atu e Tanielu iā Pelesara: “Na foaʻiina e le Atua silisili iā Nepukanesa lou tamā o le malo . . . ua oo ina faamaualugaina o lona loto . . . , ona tūleia lea o ia ai lona nofoālii, na aveeseina foʻi iā te ia lona mamalu. O oe foʻi lona alo, Pelesara e, e ui lava ina e silafia ia mea uma, e te leʻi faamaulaloina lou finagalo.” (Tanielu 5:3, 18, 20, 22) O le pō lava lenā na faatoʻilaloina ai e ʻautau a Metai ma Peresia ia Papelonia, ma na fasiotia ai Pelesara.—Tanielu 5:30, 31.

8. Na faapefea ona feutagaʻi Ieova ma ē faamaualuluga?

⁸ Seʻi manatu foʻi i nisi tamāloloa faamaualuluga o ē na ʻinoʻino i tagata o Ieova: o le Filisitia tinoese o Koliata, o le palemia o Peresia o Hamanu ma le tupu o Herota Akeripa, o lē na pule i Iuta. Na feoti nei tamāloloa e toʻatolu i ni oti faalumaina i aao o le Atua, ona o le faamaualuga. (1 Samuelu 17:42-51; Eseta 3:5, 6; 7:10; Galuega 12:1-3, 21-23) O feutagaʻiga a Ieova ma na tamāloloa faamaualuluga ua faamatilatila ai le mea moni lenei: “E muamua le faamaualuga i le malaia; e muamua foʻi le loto faasiasia i le paʻū.” (Faataoto 16:18) O le mea moni e lē mafesiligia, “e tetee atu le Atua i ē faamaualuluga.”—Iakopo 4:6.

9. Na faapefea ona avea tupu o Turo o ni ē faalata?

⁹ Na fesoasoani se tupu o Turo i tagata o le Atua, e lē pei o pule faamaualuluga o Aikupito, Asuria ma Papelonia. I le taimi o nofoaiga a Tavita ma Solomona, na auina atu ai e le tupu lenei o Turo tamāloloa popoto ma mea e faaaogā mo le fausiaina o le malumalu o le Atua. (2 Samuelu 5:11; 2 Nofoaiga a Tupu 2:11-16) Ae pagā lea, na mulimuli ane faasagatau tupu o Turo i tagata o Ieova. Aiseā na tupu ai lenā mea?—Salamo 83:3-7; Ioelu 3:4-6; Amosa 1:9, 10.

 “Na Faamaualugaina Lou Loto”

10, 11. (a) O ai e ono faatusatusa atu i ai tupu o Turo? (e) Aiseā na suia ai uiga o tupu o Turo iā Isaraelu?

¹⁰ O le fesoasoani a Ieova na faaalialia ma taʻusalaina ai e Esekielu le soloaʻiga o tupu o Turo. O lenei feʻau lea sa faaautū atu i le “tupu o Turo,” sa aofia ai faamatalaga e lē gata e fetaui lelei ma le soloaʻiga o tupu o Turo, ae faapena foʻi ma le uluaʻi faalata o Satani, o lē “e leʻi tumau lava ia i le upu moni.” (Esekielu 28:12; Ioane 8:44) O Satani, na avea muamua ma agelu faamaoni i le faalapotopotoga o atalii agaga o Ieova i le lagi. Na avatu e Ieova le faailoaga e ala iā Esekielu o le māfuaaga o le fouvale o tupu o Turo faapea foʻi ma Satani.

¹¹ “Sa i Etena oe i le faatoʻaga a le Atua, na liloia oe i maa tāua uma . . . O oe o le kerupi ua faauuina . . . Na atoatoa ona lelei o au sauniga talu le aso na faia oe, ua oo i le aso na iloa ai lau amio leaga. O lou faatauina o ʻoa ina tele ua faatumuina ai oe i le sauā, ma ua e agasala; o le mea lea ou te . . . faaumatia oe le kerupi faamalumalu . . . Na faamaualugaina lou loto i lou matagofie; ua e faamaumau lou poto ma lou matagofie.” (Esekielu 28:13-17) Ioe, o le faamaualuga na uunaʻia ai tupu o Turo e sauā i tagata o Ieova. Na avea Turo ma ogatotonu o fefaatauaʻiga na matuā tamaoaiga ma lauiloa i ana oloa matagofie. (Isaia 23:8, 9) Na manatu faasausili tupu o Turo, ma amata ai ona latou sauā i tagata o le Atua.

12. O fea na iʻu i ai le ala taufaaʻoleʻole a Satani, ma o le ā le mea o loo ia faaauau pea ona fai?

¹² I se tulaga tutusa, na maua e le agelu lea na avea ma Satani, le poto e faataunuu ai so o se tofiga na avatu e le Atua iā te ia. Na i lo le lotofaafetai, na “faafefeteina lona loto” ma amata ai ona ʻinoʻino i le pulega a le Atua. (1 Timoteo 3:6) Na ia manatu faamaualuga iā te ia lava ma amata ona faananau ia tapuaʻi atu iā te ia Atamu ma Eva. Na oo ina matua lenei faanaunauga leaga ma fanau mai ai le agasala. (Iakopo 1:14, 15) Na faasesē e Satani Eva e ʻai le fua o le laau e tasi, lea na faasāina e le Atua. Ona faaaogā lea e Satani Eva e faapogaia Atamu e ‘ai le fua faasāina. (Kenese 3:1-6) O le faia faapea, na teena ai e le uluaʻi ulugalii le aiā a le Atua e pule ai iā i laʻua ma o le iʻuga, ua avea i laʻua ma ē tapuaʻi iā Satani. Ua faasoloatoa lona faamaualuga. Ua ia taumafai e faasesē agelu uma i le lagi ma tagata i le lalolagi, e aofia ai ma Iesu Keriso, ina ia tapuaʻi atu iā te ia ae teena le pule silisili ese a Ieova.—Mataio 4:8-10; Faaaliga 12:3, 4, 9.

13. O ā fua leaga o le faamaualuga?

¹³ Ua mafai ona e iloa, o le faamaualuga e pogai mai iā Satani. O le puna autū foʻi lea o le agasala, mafatiaga ma faiga faapiʻopiʻo i le lalolagi i aso nei. I le avea ma “atua o le lalolagi nei,” ua faaauau ona fafau aʻe e Satani lagona o le mimita ma le faamaualuga i tagata.  (2 Korinito 4:4) Ua ia iloa ua saasaa ona pō o lea la, ua ia tau ai le taua i Kerisiano moni. O lona sini, ia liliu ese i latou mai le Atua, ma avea ma ē alolofa iā i latou lava, o ē loto vii ma faamaualuluga. Na valoia e le Tusi Paia, o le a taatele na uiga manatu faapito i nei “aso e gata ai.”—2 Timoteo 3:1, 2; Faaaliga 12:12, 17.

14. O lē fea tulafono o loo feutagaʻi ai Ieova ma agelu ma tagata?

¹⁴ Na faaalialia ma le lototele e Iesu fua leaga o le faamaualuga o Satani. A itiiti mai e tusa ma le faatolu ona fetalai Iesu i le tulafono o feutagaʻiga a Ieova ma tagata, a o iai ona fili faafiaamiotonu: “O sē faamaualuga iā te ia, e faamaulaloina lea; a o lē faamaulalo iā te ia, e faamaualugaina lea.”—Luka 14:11; 18:14; Mataio 23:12.

Puipui Lou Loto Mai le Faamaualuga

15, 16. Aiseā na faamaualuga ai Akara?

¹⁵ Atonu ua e mātau mai o faaaʻoaʻoga o le faamaualuga e pei ona taʻua i inei, e aofia ai ni tagata aloaʻia. Po o lona uiga ea la o tagata lautele e lē aafia i le faamaualuga? E leai. Seʻi manatu i se mea na tupu i le aiga o Aperaamo. E leai se atalii o le augātamā e fai ma ona suli, ma ua lē toe mafai e lana avā o Sara ona fanau. O se tū sa masani ai mo se tamāloa e pei o le tulaga o Aperaamo, ona fai se isi avā ma maua ai se fanau. Na lē taofia e le Atua na faaipoipoga talu ai e leʻi oo i le taimi e toe faavae ai lana uluaʻi faatulagaga o le faaipoipoga i tagata tapuaʻi moni.—Mataio 19:3-9.

¹⁶ O le faatauanau a lana avā, na malie ai Aperaamo e maua se suli e ala i le auauna fafine Aikupito a Sara e igoa iā Akara. Na maʻitaga le avā lona lua a Aperaamo o Akara. Sa tatau ona ia matuā lotofaafetai mo lona tulaga faaaloalogia. Na i lo lea, na faamaualuga lona loto. Ua taʻua i le Tusi Paia: “Ua iloa e ia ua tō o ia, ona faalēaogāina lea e ia o lona matai fafine.” O lenā uiga na māfua ai faafitauli i le aiga o Aperaamo, ma na tuli ese ai loa e Sara ia Akara. Ae peitaʻi, na maua le vaifofō o le faafitauli. Na fautuaina e le agelu a le Atua Akara: “Ia e foʻi atu i lou matai ma e faamaulalo atu iā te ia.” (Kenese 16:4, 9) E foliga mai na mulimuli Akara i lenei fautuaga ma toe suia ona uiga iā Sara. Mulimuli ane sa avea ai Akara ma tupuaga o tagata e toʻatele.

17, 18. Aiseā e ao ai iā i tatou uma lava ona leoleo i le faamaualuga?

¹⁷ Ua faaalia i le mea na tupu iā Akara, pe a oo ina suia le tulaga o se tasi i le lelei,  e ono iʻu atu ai i le faamaualuga. O le lesona la, e oo lava i se Kerisiano o lē na faaalia se loto lelei e auauna i le Atua, e mafai ona faamaualuga pe a maua le tamaoaiga po o le pule. E mafai foʻi ona tuputupu aʻe lenā uiga pe afai e viiviia o ia e isi i lona taulau manuia, poto po o le tomai. Ioe, e ao i se Kerisiano ona mataala ina ia aua neʻi tupu aʻe le faamaualuga i lona loto, aemaise pe a ia taulau manuia po o le mauaina o le pule.

¹⁸ O le māfuaaga sili e aua ai neʻi faamaualuga, o le silafaga lea a le Atua. Ua taʻua i lana Afioga: “O mata faasiasia, ma le loto fefete, o le lamepa foʻi a ē amio leaga, o le agasala lea.” (Faataoto 21:4) O se mea e mataʻina ai, ua lapataʻia faapitoa lava e le Tusi Paia Kerisiano o “ē mauʻoa i lenei olaga,” ina ia aua neʻi “faamaualuluga.” (1 Timoteo 6:17, Teuteronome 8:11-17) O Kerisiano e lē mauʻoa, e ao ona taumamao ma le “matauʻa.” E tatau foʻi ona latou manatua e mafai ona maua so o se tasi i le faamaualuga, pe mauʻoa pe mativa.—Mareko 7:21-23; Iakopo 4:5.

19. Na faapefea ona faaleagaina e Usia lona talaaga lelei?

¹⁹ E mafai e le faamaualuga ma isi uiga leaga ona faaleagaina ai se mafutaga māfana ma Ieova. O se faaaʻoaʻoga, o le vaega muamua o le nofoaiga a le tupu o Usia: “Ua ia faia le amiotonu i luma o Ieova . . . Ua ia saʻili atu i le Atua . . . ; o aso foʻi na ia saʻili atu ai iā Ieova sa faamanuia o ia e le Atua.” (2 Nofoaiga a Tupu 26:4, 5) Ae pagā lea, na faaleagaina e le tupu o Usia lona talaaga lelei ina ua ia ‘faamaualugaina lona loto, ma iʻu ai i lona malaia.’ Na oo ina faasausili o ia ma ulufale atu i le malumalu e faamū mea manogi. Na ‘ita Usia’ ina ua lapataʻia o ia e le ʻauositaulaga e aua le faia lenei gaoioiga faamaualuga. O le iʻuga, na taia o ia e Ieova i le lepela ma na lē toe fiafia lona finagalo iā te ia e oo i lona oti.—2 Nofoaiga a Tupu 26:16-21.

20. (a) Na faapefea ona lamatia le talaaga lelei o le tupu o Esekia? (e) O ā manatu o le a talanoaina i le mataupu e sosoo ai?

²⁰ E mafai ona e faaeseesea lea mea ma le faaaʻoaʻoga i le tupu o Esekia. I se tasi o mea na tupu, sa i se tulaga lamatia le talaaga lelei o lenei tupu, “auā na faamaualuga lona loto.” Ae o se mea lelei na “toe faamaulalo Esekia ona o le faamaualuga o lona loto,” ma toe maua le finagalo malie o le Atua. (2 Nofoaiga a Tupu 32:25, 26) Mātau o le faamaulalo, o le vaifofō lea o le faamaualuga o Esekia. Ioe, o le faamaualalo o le tuufaafeagai lea o le faamaualuga. O lea la, i le isi mataupu o sosoo mai, o le a tatou talanoaina ai le auala e tatou te loto maulalo ai ma tausisia pea lea uiga faa-Kerisiano.

21. O le ā le lumanaʻi o loo tulimataʻia e Kerisiano loto maulalo?

²¹ Aua nei galo, o fua leaga uma lava e māfua mai ona o le faamaualuga. Talu ai “e  tetee le Atua i ē faamaualuluga,” seʻi o tatou maumauaʻi e aua neʻi mimitavale. A o tatou tauivi e avea ma Kerisiano loto maulalo, tatou te tulimataʻi atu i le faasaoina i le aso tele o le Atua. I le lalolagi fou o le a lē toe iai ni tagata faamaualuluga po o āuga leaga o a latou gaoioiga. “E faamaulaloina lava le faasiasia o tagata nuu; e faamaulaloina foʻi le faamaualuga o alii; na o Ieova lava e viia i lea aso.”—Isaia 2:17.

Manatu e Manatunatu Loloto i Ai

• E faapefea ona e faamatalaina le tagata faamaualuga?

• O fea e pogai mai ai le faamaualuga?

• O le ā se mea e ono faapogaia ai se tasi e faamaualuga?

• Aiseā e ao ai ona tatou faaeteete i le faamaualuga?

[Fesili mo le Suʻesuʻega]

[Ata i le itulau 23]

O le faamaualuga o Farao, na iʻu i le faalumaina

[Ata i le itulau 24]

O le suia o le tulaga o Akara, na faamaualuga ai o ia

[Ata i le itulau 25]

Na faamaulalo Esekia ma toe maua ai le finagalo malie o le Atua