Po o le a Oulua Savavali ma le Atua?

“Ia feooaʻi ma lou Atua ma le loto faamaulalo.”—MIKA 6:8.

1, 2. E mafai faapefea ona faatusatusa faalogona o Ieova iā i tatou ma se matua o aʻoaʻo lana tama ina ia savali?

O SE pepe faatoʻā amata ona tau laalaa o loo tete ona vae ma aapa atu a o faaloloa mai lima o se tasi o ona mātua iā te ia. E foliga mai ua na o se mea itiiti, peitaʻi i manatu o ona mātua o se laasaga mataʻina lea i lona olaga auā lona lumanaʻi. O loo tulimataʻi e mātua le taimi o i luma e savavali faatasi ai ma uu lima ma la laʻua tama. Ua la faamoemoe i le tele o auala, o le a la avatu ai le taʻitaʻiga ma le lagolagosua i le tamaitiiti mo le tele o tausaga.

² E faapena foʻi faalogona o Ieova le Atua i lana fanau i le lalolagi. Na ia fetalai i ona tagata o Isaraelu po o Efaraima: “Na ou aʻoaʻoina Efaraima ia savali, o loo o tautaʻitaʻi iā te i latou . . . Na ou tosina i latou i maea a le tagata, o maea alofa lava.” (Hosea 11:3, 4) Ua faamatalaina e Ieova o ia o se matua alofa o loo aʻoaʻoina ma le onosai se tamaitiiti ina ia savali, atonu na te sii o ia i ona aao pe a paʻū. O Ieova o le Matua sili ona lelei, ua naunau e aʻoaʻo i tatou i le auala e savavali ai. E fiafia foʻi o ia e faatasi ma i tatou a o faia pea ni agaʻigaʻi i luma. Ua faaalia i la tatou mau autū, e mafai ona tatou savavali ma le Atua! (Mika 6:8) Peitaʻi, o le ā le uiga o le savavali ma le Atua? Aiseā e ao ai ona tatou savavali ma ia? E mafai faapefea? O ā foʻi ni faamanuiaga e maua ona o le savavali ma le Atua? Seʻi o tatou talanoaina auauaʻi nei fesili e fā.

O le ā le Uiga o le Savavali ma le Atua?

3, 4. (a) Aiseā ua aogā ai lenei faamatalaga mataʻina e uiga i le savavali ma le Atua? (e) O le ā le uiga o le savavali ma le Atua?

³ E lē mafai e tagata soifua ona savavali moni ma Ieova, ona o ia o se agaga. (Esoto 33:20; Ioane 4:24) O lea la, pe a taʻua i le Tusi Paia le savavali o le Atua ma tagata, o loo faaaogā se gagana faafaatusa. Ua aumaia ai se faamatalaga mataʻina, e mafai ona malamalama ai so o se tasi mai atunuu ma aganuu uma ma i so o se taimi foʻi. Auā foʻi po o fea lava le atunuu po o le vaitaimi, e mafai e tagata ona malamalama i lenei manatu o le savavali faatasi o ni tagata se toʻalua. Pe e lē o faaalia ai ea i lenei faamatalaga mataʻina le mafuta faatasi? O na lagona ua tatou malamalama ai i le uiga o le savavali faatasi ma le Atua. Ae e ui i lea, seʻi o tatou talanoaina auʻiliʻili lenei mataupu.

⁴ Manatua tane faamaoni o Enoka ma Noa. Aiseā na taʻua ai i laʻua sa feoaʻi ma le Atua? (Kenese 5:24; 6:9) I le Tusi Paia, o le upu  “savavali” po o le “feoaʻi” e masani ona uiga atu i le mulimuli i se ala patino. Na filifilia e Enoka ma Noa se ala patino o le olaga sa talafeagai ma le finagalo o Ieova le Atua. E lē pei i laʻua o tagata o le lalolagi, ae sa la faalagolago atu iā Ieova mo le taʻitaʻiga ma usiusitai i lana faatonuga. Na la faatuatua iā te ia. Po o le uiga o lenā mea sa faia e Ieova filifiliga mo i laʻua? E leai. Na avatu e Ieova i tagata le saʻolotoga e fai ai filifiliga, ma e finagalo o Ia ia faaaogā lenā meaalofa faatasi ma le mafaufau lelei auā ‘o le mea lea e tatau ona tatou faia.’ (Roma 12:1) Peitaʻi, a o faia a tatou filifiliga, tatou te tuu atu ma le lotomaulalo o tatou mafaufau e taʻitaʻia e manatu sili ona maualuga o Ieova. (Faataoto 3:5, 6; Isaia 55:8, 9) O lea la, a o tatou savavali i lenei olaga, e pei lava o loo tatou savavali vavalalata ma Ieova.

5. Aiseā na fetalai ai Iesu e uiga i le faaopoopo o se kupita i le olaga o se tasi?

⁵ E masani ona faatusaina i le Tusi Paia le olaga i se faigāmalaga po o se savaliga. I nisi tulaga e tuusaʻo ai le faatusatusaga, a o nisi e leai. O se faaaʻoaʻoga, na fetalai Iesu: “O ai ea so outou na te mafaia i lona popole ona faateleina lona umi o lona olaga i se kupita e tasi?” (Mataio 6:27, LT) O nisi o na upu atonu e faigatā ona e malamalama i ai. Aiseā na fetalai ai Iesu i le faaopoopo o le “kupita e tasi,” o le fua lea o le mamao, i le “olaga” o se tasi, auā e masani ona fua le olaga o se tasi e tusa ma tausaga? * E manino sa faatusaina e Iesu le olaga o tagata i se faigāmalaga. O lona uiga na ia aʻoaʻoina, e lē fesoasoani le popole iā te oe e faaopoopo atu sina laasaga i lou olaga. O lea la, pe e ao ona tatou manatu, e leai se mea e mafai ona tatou faia i le mamao tatou te savavali ai ma le Atua? E leai! O lea ua tatou oo atu ai i le fesili lona lua, Aiseā e ao ai ona tatou savavali ma le Atua?

Aiseā e Ao ai Ona Tatou Savavali ma le Atua?

6, 7. O le ā le mea e tatau ona maua e tagata lē lelei atoatoa, ma aiseā e ao ona tatou liliu atu iā Ieova mo lea mea?

⁶ O se tasi o māfuaaga e ao ai ona tatou savavali ma Ieova le Atua, o loo faamatalaina i le Ieremia 10:23: “Ieova e, ua ou iloa e lē o i le tagata lona ala, e lē o i le tagata e savali ona faatonuina le mea e ui ai o ia.” O lea la, e lē o iā i tatou le poto po o le aiā e faatonuina ai o tatou lava ala i le olaga. E tatau ona tatou maua ni taʻitaʻiga. O i latou o ē maumauaʻi i o latou lava ala, ma lē fia gauaʻi atu i le Atua, ua latou faia le mea sesē lea sa faia e Atamu ma Eva. Sa la manatu o loo iā i laʻua le aiā e filifili ai mo i laʻua le mea lelei ma leaga. (Kenese 3:1-6) O le mea moni “e lē o” iā i tatou lenā aiā.

⁷ Pe e te lē o lagona le manaʻomia o se taʻitaʻiga i le olaga? E tatou te fesagaʻi ma filifiliga laiti ma tetelē i aso uma. O nisi o nei filifiliga, e faigatā ma e aafia ai lo tatou lumanaʻi ma ē pele iā i tatou. Peitaʻi seʻi manatu, o loo iai se tasi e matua ma poto atu na i lo i tatou, ua fiafia e aumai taʻitaʻiga alofa e faia ai na filifiliga! Ae pagā lea, o le toʻatele o tagata i aso nei, ua filifili e faatuatuaina a latou lava filifiliga ma pulea o latou lava ala. Ua latou manatu māmā i le mea moni o loo taʻua i le Faataoto 28:26: “O lē ua faatuatua i lona lava loto, o le vale ia; a o lē savali ma le poto, e laveaʻiina o ia.” E lē finagalo Ieova e oo iā i tatou ni mala, ia e masani ona tutupu ona o le faatuatuaina e le tagata o lona lava loto faaʻoleʻole. (Ieremia 17:9) E finagalo o Ia tatou te savavali ma le poto, ma faatuatuaina o ia o Lē e atamai na te taʻitaʻia ma faatonuina i tatou. Pe a faia faapea, o le a saogalemu ma faamalieina ai la tatou savaliga i le olaga.

8. O le ā le taunuuga ua oo iai tagata ona o le agasala ma le lē lelei atoatoa, peitaʻi o le ā le finagalo o Ieova mo i tatou?

⁸ O le isi māfuaaga e ao ai ona tatou savavali ma le Atua, e aofia ai le umi o le savaliga tatou te mananaʻo ai. Ua taʻua i le Tusi Paia se mea  moni mataʻutia. E mafai ona faapea atu, e tasi lava le taunuuga o le savavaliga a tagata lē lelei atoatoa uma. I le faamatalaina o faigatā e ō mai faatasi ma le tulaga matua, ua taʻua i le Failauga 12:5: “A alu le tagata i lona fale faavavau, e feoaʻi foʻi ē taufaitagituʻi i le ala.” O le ā le “fale e faavavau”? O le tuugamau, o le mea tatou te iʻu i ai ona o le agasala ma le lē lelei atoatoa. (Roma 6:23) Peitaʻi, e lē finagalo Ieova e tatou e ola mo se taimi puupuu, na ona fananau mai e lē umi ae feoti. (Iopu 14:1) E na o le savavali lava ma le Atua e mafai ona tatou maua ai le faamoemoe e savavali i le umi e finagalo ai o ia—e oo i le faavavau. Pe lē o le mea ea lenā o loo e manaʻo i ai? E manino la, e tatau ona lua savavali ma lou Tamā.

E Mafai Faapefea Ona Tatou Savavali ma le Atua?

9. Aiseā na lafi ai Ieova i ona tagata i nisi taimi, peitaʻi o le ā le faamautinoaga ua ia saunia e tusa ai ma le Isaia 30:20?

⁹ O le fesili lona tolu o la tatou talanoaga, e tatau ona sili ona tatou uaʻi atu i ai. E mafai faapefea ona tatou savavali ma le Atua? Tatou te maua le tali i le Isaia 30:20, 21: “E lē toe . . . lafi [lo] outou aʻoaʻo, a e vaai atu o outou mata i [lo] outou aʻoaʻo. E faalogo foʻi o outou taliga i le upu i o outou tua, pe a outou afe ane i le itu taumatau pe afe ane i le itu tauagavale, e faapea mai, O le ala lava lenei, ia outou savavali ai.” Atonu na manatua e tagata o le Atua nei fuaiupu aemaise le fetalaiga a Ieova i le fuaiupu e 20, ina ua latou fouvale iā te ia, e pei lava sa lafi o ia iā i latou. (Isaia 1:15; 59:2) Peitaʻi, ua faaataina Ieova i inei o loo tū i luma o ona tagata faamaoni, e lē o lafi o ia. E tatou te tomānatu i se faiaʻoga, o loo tū i luma o tamaiti aʻoga, ma faailoa mai le mea ua ia manaʻo ia latou aʻoaʻoina.

10. E faapefea ona ‘faalogo i le upu i o outou tua’ mai lo outou aʻoaʻo sili?

¹⁰ E ese le faamatalaga ua tusia i le fuaiupu e 21. I lenei mau ua faamatalaina Ieova e pei o loo savali i tua o ona tagata, ma ua avatu faatonuga i le ala saʻo e savavali ai. Ua faapea mai tagata popoto o le Tusi Paia, atonu e faavae lenei faaupuga i le auala e savali ai le leoleo mamoe i tua o ana mamoe i nisi taimi. E valaau atu o ia iā i latou ina ia taʻitaʻiina ma puipuia i latou mai le ō atu i se ala sesē. E faapefea ona faatatauina lenei faamatalaga iā i tatou? Pe afai tatou te suʻe i le Tusi Paia mo le taʻitaʻiga, ua tatou faitauina ai upu na faamauina i le faitau afe o tausaga ua mavae. E pei o loo sau mai i o tatou tua. Peitaʻi, o loo aogā pea i aso nei e pei lava o aso na tusia ai. E mafai e fautuaga a le Tusi Paia ona taʻitaʻia a tatou filifiliga i aso fai soo, ma fesoasoani e fuafua ala o o tatou olaga i le lumanaʻi. (Salamo 119:105) Pe afai tatou te matuā saʻilia na fautuaga ma faatatauina, ona avea ai lea o Ieova ma lo tatou Taʻitaʻi. Ua tatou savavali ai ma le Atua.

11. E tusa ai ma le Ieremia 6:16, o le ā le valaaulia a Ieova mo ona tagata, peitaʻi o le ā la latou tali atu?

 ¹¹ Po o taʻitaʻia moni i tatou e le Afioga a le Atua? E aogā le nofo i lalo ma iloilo ma le faamaoni i tatou lava i lea taimi ma lea taimi. Ia manatunatu i se fuaiupu o le a fesoasoani iā i tatou e faia faapea: “O loo faapea ona fetalai mai o Ieova, Ia outou tutū i ala, ma vaavaai, ma fesili i ala o le vavau, po o i fea le ala lelei, ma ia outou savavali ai, ona maua lea e outou o le mālōlōga mo outou agaga.” (Ieremia 6:16) Atonu ua faamanatu mai e na upu se tagata faimalaga o lē na faatali i fetaulaʻiga o ala ina ia fesili mo se faasinoga. I sona uiga faaleagaga, sa tatau ona faia faapena e tagata fouvale o Isaraelu. Sa tatau ona latou saʻili i le “ala o le vavau.” O lenā “ala lelei” o le ala lea na savavali ai o latou augātamā faamaoni, le ala lea na ō ese mai ai ma le valelea Isaraelu. Ae pagā lea, na tali atu ma le lotomaaa Isaraelu i lenei faamanatuga alofa mai iā Ieova. Ua faaauau mai le fuaiupu lava lea: “A ua latou fai mai, Matou te lē savavali i ai.” Peitaʻi i aso nei, e ese le tali a tagata o le Atua i na fautuaga.

12, 13. (a) Ua faapefea ona tali atu soo faauuina o Keriso i le fautuaga o i le Ieremia 6:16? (e) E faapefea ona tatou iloiloina i tatou lava e tusa ma le ala o loo tatou savavali ai i aso nei?

¹² Talu mai le faaiʻuiʻuga o le senituri lona 19, ua faatatau ai e soo faauuina o Keriso le fautuaga i le Ieremia 6:16 iā i latou lava. I le avea o se vaega, ua latou taʻimua ma le lotoatoa le toe foʻi atu i le “ala o le vavau.” E lē pei i latou o lotu ia ua taʻua o Kerisiano ae ua fulitua i le upu moni. Ua piipii mau atu lenei vaega ma le faamaoni e pei foʻi o soo faamaoni o Iesu i tuā i le uluaʻi senituri T.A. i “matua o upu e ola ai” ia na faavaeina e Iesu Keriso. (2 Timoteo 1:13) I aso nei, ua fesoasoani le vaega faauuina o le tasi i le isi aemaise i a latou aumea o “isi mamoe,” ina ia tuliloaina le ala aogā ma le fiafia, lea ua lafoaʻia e lotu ua faapea mai o Kerisiano.—Ioane 10:16.

¹³ E ala i le saunia o taumafa faaleagaga i ona itu aso, ua fesoasoani ai le auauna faamaoni i le faitau miliona o tagata ina ia maua le “ala o le vavau” ma savavali ma le Atua. (Mataio 24:45-47) Po o e iai faatasi ma lenā faitau miliona? Afai o lea, o le ā se mea e mafai ona e faia ina neʻi teʻa ese ai ma mulimuli atu i ou lava ala? Mai lea taimi i lea taimi, e atamai le nofo i lalo ma iloilo le auala o loo e savali ai. Afai o e toʻaga e faitau le Tusi Paia ma lomiga faale-Tusi Paia, ma auaʻi i polokalame o faatonuga o loo saunia e le ʻaufaauuina i aso nei, ua aʻoaʻoina la oe ina ia savavali ma le Atua. E lē gata i lea pe afai e te faatatauina ma le loto maulalo fautuaga ua avatu, o lona uiga ua lua savavali ma le Atua, ma mulimuli i le “ala o le vavau.”

Savavali e Pei o ‘Sē Iloa Atu Lē Lē o Vaaia’

14. Pe afai e moni Ieova iā i tatou, o le a faapefea ona atagia mai i a tatou filifiliga e fai?

¹⁴ Ina ia tatou savavali ma Ieova, e ao ona moni o Ia iā i tatou. Ia manatua, na faamautinoa atu e Ieova i ē faamaoni i Isaraelu anamua, e lē lafi o ia mai iā i latou. I aso nei, o loo ia faailoa mai i ona tagata, o ia o le aʻoaʻo sili. Pe moni faapena Ieova iā te oe e pei o loo i ou luma ma faatonuina oe? O le faatuatua lenā tatou te manaʻomia pe afai tatou te savavali ma le Atua. O le faatuatua lenā sa iā Mose, auā “na faamalosi o ia pei o sē iloa atu i lē lē o vaaia.” (Eperu 11:27) Pe afai e moni Ieova iā i tatou, o le a tatou maua lona finagalo pe a faia filifiliga. O se faaaʻoaʻoga, o le a lē taitai ona tatou fuafua ai e fai se mea sesē ma taumafai e natia mai toeaina Kerisiano po o le aiga. Na i lo  lea, tatou te taumafai e savavali ma le Atua e tusa lava pe leiloa mai i tatou e tagata. Tatou te maumauaʻi e fai e pei o le tupu o Tavita: “Ou te savali aʻu ma le loto saʻo i totonu o loʻu fale.”—Salamo 101:2.

15. E faapefea i le aufaatasi ma o tatou uso ma tuafāfine Kerisiano ona tatou lagona ai le moni o Ieova?

¹⁵ E silafia e Ieova o i tatou o ni tagata lē lelei atoatoa, ma e ono avea o se luʻi le talitonu i mea tatou te lē vāai i ai. (Salamo 103:14) E na te faia le mea e sili e fesoasoani ai iā i tatou e foʻia na vaivaiga. O se faaaʻoaʻoga, ua ia faapotopotoina “se nuu mo lona suafa” mai atunuu uma o le lalolagi. (Galuega 15:14) A o tatou auauna ma le autasi, e tatou te fefaalaeiauaʻi. Pe a faalogo i le auala na fesoasoani ai Ieova i se uso po o se tuafafine faaleagaga e foʻia se vaivaiga po o se tofotofoga faigatā, e atili ai ona moni le Atua iā i tatou.—1 Peteru 5:9.

16. E faapefea i le aʻoaʻo e uiga iā Iesu ona fesoasoani iā i tatou e savavali ma le Atua?

¹⁶ O le laualuga o na mea uma, ua aumaia e Ieova iā i tatou le faaaʻoaʻoga a lona Alo. Na fetalai Iesu: “O aʻu nei le ala, ma le upu moni, ma le ola; e lē alu atu lava se tasi i le Tamā, pe a lē ui mai iā te aʻu.” (Ioane 14:6) O le suʻesuʻeina o le soifuaga o Iesu i le lalolagi, o se auala sili lea e atili moni ai Ieova iā i tatou. O mea uma lava na fetalai i ai Iesu po o mea na ia faia, o le faaataga atoatoa ona lelei lea o uiga ma ala o lona Tamā. (Ioane 14:9) A o faia a tatou filifiliga, e ao ona manatunatu lelei e uiga i le auala e faafoe ai e Iesu mataupu. Pe a atagia mai i a tatou filifiliga na tatou manatunatu lelei ma tatalo ai, o lona uiga o loo tatou mulimuli i tulagāaao o Keriso. (1 Peteru 2:21) O le iʻuga, ua tatou savavali ai ma le Atua.

O ā Faamanuiaga e Iʻu i Ai?

17. Pe afai tatou te savavali i ala o Ieova, o le ā le “mālōlōga” o le a tatou maua ai?

¹⁷ O le savavali ma Ieova le Atua, e iʻu i se olaga faamalieina. Ia manatua le folafolaga a Ieova i ona tagata e uiga i le saʻilia o le “ala lelei.” Na ia fetalai: “Ia outou savavali ai, ona maua lea e outou o le mālōlōga mo outou agaga.” (Ieremia 6:16) O le ā le uiga o le “mālōlōga”? Po o lona uiga tatou te faatalitalia se olaga ua tumu i mea faafiafia ma ʻoa o lenei lalolagi? E leai. Ua saunia e Ieova se mea e sili atu, o se mea e seāseā ona maua e tagata pito sili ona mauʻoa. Pe a maua le mālōlōga o lou agaga, o lona uiga ua e maua le filemu, o le olioli, ma le faamalieina o le tagata i totonu ma le fiafia i le itu faaleagaga. O lenā mālōlōga, e mafai ai foʻi ona e mautinoa ua e filifilia le ala sili ona lelei i le olaga. O lenā filemu o le mafaufau, o se faamanuiaga e lē laumaua i lenei lalolagi ua tumu i faafitauli!

18. O le ā le faamanuiaga o loo finagalo Ieova e avatu iā te oe, ma o le ā le mea e te maumauaʻi e fai?

¹⁸ O le mea moni, o le olaga lava ia o se faamanuiaga sili. E sili atu le puupuu o le savali na i lo le lē savali. Peitaʻi, e lē finagalo Ieova i lau savaliga ina ia puupuu, mai le malaulau o le talavou seʻia oo i le tigā o le tulaga matua. E leai, e finagalo Ieova ia e maua faamanuiaga silisili ma ia lua savavali ma Ia e faavavau! Ua faamatalaina lenei tulaga i le Mika 4:5: “O nuu uma e taʻitasi ma savali i le igoa o latou atua, o i tatou foʻi, tatou te savavali i le suafa o Ieova lo tatou Atua e faavavau faavavau lava.” Pe e tāua iā te oe lenā faamanuiaga? Pe e te manaʻo e ola e tusa ma le ola lea na fetalai i ai Ieova o le “ola moni”? (1 Timoteo 6:19) O lea la, ia maumauaʻi e savavali ma Ieova i le asō, taeao ma aso uma lava e oo i le faavavau!

[Faamatalaga pito i lalo]

O le a Sau Tali?

• O le ā le uiga o le savavali ma le Atua?

• Aiseā e ao ai ona e lagona e ao ona lua savavali ma le Atua?

• O ā mea o le a fesoasoani iā te oe e savavali ai ma le Atua?

• O ā faamanuiaga e maua e i latou e savavali ma le Atua?

[Fesili mo le Suʻesuʻega]

[Ata i le itulau 23]

E ala i le Tusi Paia, ua tatou faalogo ai i le siʻufofoga o Ieova i o tatou tua e faapea: “O le ala lava lenei”

[Ata i le itulau 25]

I sauniga, tatou te maua ai taumafa faaleagaga i ona itu aso