“Ua Tonu Ala o Ieova”
“Ua Tonu Ala o Ieova”
“Ua tonu ala o Ieova, e savavali ai ē ua amiotonu.”—HOSEA 14:9.
1, 2. O le ā le amataga na saunia e Ieova mo Isaraelu, ae o le ā le mea na tupu iā i latou?
NA SAUNIA e Ieova se amataga lelei mo tagata Isaraelu i ona pō o Mose le perofeta. Ae e oo ane i le amataga o le senituri lona valu T.L.M., na matuā nofosala i latou i le silasila a le Atua ona o le leaga o a latou amio. O le mea lenā o loo taʻua i le Hosea mataupu e 10 e oo i le 14.
2 Na faalotolotolua tagata Isaraelu. Na “suatia le agasala” e tagata o le malo o ituaiga e sefulu ma seleseleina ai mea leaga. (Hosea 10:1, 13) Na fetalai Ieova: “O ona pō na tama itiiti ai Isaraelu, na ou alofa atu iā te ia, na ou valaauina foʻi loʻu atalii nai Aikupito.” (Hosea 11:1) E ui lava na laveaʻi e le Atua le nuu o Isaraelu mai le nofo pologa i Aikupito, ae na latou taui atu iā te ia i le pepelo ma le faaʻoleʻole. (Hosea 11:12) O lea la, na fautua atu Ieova iā i latou: “Ia e toe foʻi i lou Atua; ia e tausi le alofa ma le faamasinoga.”—Hosea 12:6.
3. O le ā le mea o le a tupu i tagata fouvale i Samaria, ma e faapefea ona maua e tagata Isaraelu le alofa mutimutivale?
3 E ogaoga iʻuga o le a oo iā Samaria ma lona tupu. (Hosea 13:11, 16) Ae e amata le mataupu mulimuli o le Hosea i le ʻaiʻoiga lenei: “Isaraelu e inā toe foʻi mai ia iā Ieova lou Atua.” O le a alofa mutimutivale le Atua i tagata Isaraelu, pe a latou salamō ma saʻili lana faamagaloga. Ae e tatau ona latou iloa e “tonu ala o Ieova,” ma ia mulimuli i ai.—Hosea 14:1-6, 9.
4. O ā taʻiala o le a tatou iloiloina i le valoaga a Hosea?
4 E tele taʻiala o loo i le valoaga a Hosea e fesoasoani ina ia tatou savavali ma le Atua. O manatu nei o le a tatou iloiloina: (1) E finagalo Ieova tatou te tapuaʻi atu iā te ia e aunoa ma le faalotolotolua, (2) e alofa faamaoni Ieova i ona tagata, (3) ia lē aunoa ona tatou faatalitali atu iā Ieova, (4) e tonu ala o Ieova ma le (5) e mafai ona toe foʻi mai iā Ieova ē ua agasala.
E Finagalo Ieova e Tapuaʻi Atu e Aunoa ma le Faalotolotolua
5. O le ā le auala e finagalo Ieova tatou te tapuaʻi atu ai?
5 E finagalo Ieova ina ia tatou tapuaʻi atu i se auala mamā e aunoa ma le faalotolotolua. Ae sa avea Isaraelu ma ʻvine e māfalā,’ ua lē fua mai. Na “faateleina” e tagata Isaraelu “fata faitaulaga” mo tapuaʻiga sesē. Na faatū foʻi e tagata ua fulitua i le Atua, tupua mo tapuaʻiga lē mamā. O le a lepeti e Ieova nei fata faitaulaga ma faaumatia na tupua.—Hosea 10:1, 2.
6. O le ā le uiga e lē tatau ona iā i tatou ina ia savavali ai ma le Atua?
6 E lē faalotolotolua auauna a Ieova. Ae o le ā le mea na tupu i tagata Isaraelu? Na ‘faalotolotolua i latou’! E ui lava o i latou o le nuu na osi i ai le feagaiga e Ieova ma o se nuu tuuina atu iā te ia, ae na nofosala i latou i le faalotolotolua. O le ā se mea tatou te aʻoaʻoina mai ai? E lē tatau ona tatou faalotolotolua pe a ua uma ona tuuina atu o tatou ola i le Atua. O le lapataʻiga lenei o loo i le Faataoto 3:32: “E inosia e Ieova le tagata agapiʻopiʻo; a e fefaauōaʻi o ia ma ē ua sao a latou amio.” Ina ia tatou savavali ma le Atua, e lelei ona tatou alolofa atu i isi ma “le loto mamā, ma le loto fuatia ifo ua lelei, ma le faatuatua faamaoni.”—1 Timoteo 1:5.
E Alofa Faamaoni le Atua i Ona Tagata
7, 8. (a) E faapefea ona alofa faamaoni mai le Atua iā i tatou? (e) O ā mea ia tatou faia pe afai ua tatou faia se agasala matuiā?
7 E alofa faamaoni Ieova iā i tatou pe a tatou tapuaʻi iā te ia i le ala tonu e aunoa ma le faalotolotolua. O le mea lenei na taʻu atu i tagata faauamaaa o Isaraelu: “Ia outou lūlū saito mo outou ma le amiotonu, ia outou selesele mai ma le amio lelei; ia outou suatia lo outou fanua vaoa; auā ua oo i ona pō e saʻili atu ai iā Ieova, seʻia afio mai o ia, ma faatotō ifo le amiotonu i luga iā te outou.”—Hosea 10:12.
8 Maʻimau e, pe ana salamō tagata Isaraelu ma saʻili atu iā Ieova! Ona ia ‘faatotō ifo lea o le amiotonu i luga iā te i latou.’ Afai ua tatou faia se agasala matuiā, ia tatou saʻili atu iā Ieova ma tatalo mo lana faamagaloga, ma talosaga atu i toeaina Kerisiano mo se fesoasoani faaleagaga. (Iakopo 5:13-16) E ao foʻi ona tatou saʻili mo le fesoasoani a le agaga paia o le Atua, auā “o sē lūlū i la lona tino, e selesele mai ai e ia i la le tino le mea e pala; a o sē lūlū i la le Agaga, e selesele mai ai e ia i la le Agaga le ola faavavau.” (Kalatia 6:8) E alofa faamaoni mai pea Ieova iā i tatou pe a tatou ‘lūlū i la le agaga.’
9, 10. E faapefea ona faatatau atu iā Isaraelu le Hosea 11:1-4?
9 Ia tatou mautinoa, e fai ma le alofa e Ieova ona tagata i taimi uma lava. Ua faamaonia lenei mea i le Hosea 11:1-4: “O ona pō na tama itiiti ai Isaraelu, na ou alofa atu iā te ia, na ou valaauina foʻi loʻu atalii nai Aikupito. . . . Na latou fai taulaga iā Paala, ma faamū mea manogi i tupua ua tā. Na ou aʻoaʻoina Efaraima [tagata Isaraelu] ia savali, o loo o tautaʻitaʻi iā te i latou i o latou lima; a ua lē iloa e i latou ona ou faamālōlōina o i latou. Na ou tosina i latou i maea a le tagata, o maea alofa lava; na ou i ai iā te i latou e pei o ē sii aʻe le amo ai o latou aulamu, na aʻu tuuina atu foʻi mea e ʻai iā te i latou.”
10 Ua faatusaina i inei Isaraelu i se tamaitiiti. Na aʻoaʻoina ma le alofa e Ieova tagata Isaraelu ia savavali, ma tautaʻitaʻi iā te i latou i lona aao. Na ia tosina mai foʻi i latou i “maea alofa.” O se talafaatusa faamomoiloto! Seʻi faapea o oe o se matua o loo fesoasoani i lau tama, a o amata ona tau savali. Ua faaloaloa atu ou lima iā te ia. Atonu foʻi e te faaaogā ni maea e pipii i ai lau tama neʻi paʻū. E faapena uma lava le alofa faapelepele o Ieova mo oe. O se fiafiaga iā te ia le taʻitaʻiina o oe i “maea alofa.”
11. Na faapefea ona avea le Atua ‘e pei o sē e sii aʻe le amo’?
11 A o feutagaʻi ma Isaraelu, na avea Ieova “e pei o ē sii aʻe le amo ai o latou aulamu, na [ia] tuuina atu foʻi mea e ʻai iā te i latou.” Na pei le Atua o sē e aveesea pe tuleieseina se amo po o se avega ina ia mafai ona ʻai se manu. Na tauave e Isaraelu le amo mamafa a o latou fili, ona sa lepetia la latou amo sa iai ona o le lē toe gauaʻi i le Atua. (Teuteronome 28:45, 48; Ieremia 28:14) Aua neʻi o tatou lolo atu i lo tatou fili sili o Satani, ma tatou tigāina ai e tauave lana amo mamafa. Na i lo lea, ia tatou savavali faamaoni ma lo tatou Atua alofa.
Ia Lē Aunoa Ona Faatalitali iā Ieova
12. Ina ia savavali pea ma le Atua, o ā mea e tatau ona tatou faia e tusa ai ma le Hosea 12:6?
12 Ina ia savavali pea ma le Atua, ia lē aunoa ona tatou faatalitali iā te ia. O le tala lenei na fai atu i le nuu o Isaraelu: “O lenei, ia e toe foʻi i lou Atua; ia e tausi le alofa ma le faamasinoga, aua lē aunoa ona e faatalitali atu i lou Atua.” (Hosea 12:6) Na mafai ona iloa le salamō o tagata Isaraelu ma toe foʻi atu iā Ieova, e ala i le tausisi i le alofa ma le faamasinoga tonu, ma ia lē aunoa ona ‘faatalitali atu i le Atua.’ Po o le ā lava le umi talu ona tatou savavali ma le Atua, ae ia tatou tausisi pea i le alofa, faamasino tonu ma ia lē aunoa ona faatalitali atu iā te ia.—Salamo 27:14.
13, 14. Na faapefea ona faatatau e Paulo le Hosea 13:14, ma o le ā se māfuaaga ua tatou maua mai ai mo le faatalitali iā Ieova?
13 E iai se māfuaaga lelei tatou te faatalitali ai i le Atua, e tusa ai ma le valoaga a Hosea i le nuu o Isaraelu. Na fetalai Ieova: “Ou te laveaʻi iā te i latou ai le malosi o le tuugamau; ou te faaola iā te i latou ai le oti. Le oti e, o fea o i ai le malaia mai iā te oe? Le tuugamau e, o fea o i ai se mea e fano ai mai iā te oe?” (Hosea 13:14) E leʻi laveaʻi e Ieova tagata Isaraelu mai le oti i lenā taimi. Peitaʻi, o le a faaumatia e Ieova le oti e faavavau, ma o le a lē toe manumalo le oti.
14 A o tusi atu i Kerisiano faauuina, na toe taʻua ai e Paulo le valoaga a Hosea: “Pe a ofu foʻi lenei tino iʻu vale i le tino ola pea, a ofu foʻi lenei tino oti i le tino lē oti lava, ona taunuu ai lea o le upu ua tusia, Ua faaumatia le oti i le manumalo. Le oti e, o fea o i ai lou manumalo? Le oti e, o fea o i ai lou tui? O le tui o le oti, o le agasala lea, o le malosi foʻi o le agasala o le tulafono lea; a e faafetai i le Atua, o lē na te foaʻiina mai le manumalo iā te i tatou e ala mai i lo tatou Alii o Iesu Keriso.” (1 Korinito 15:54-57) Na faatūina e Ieova Iesu mai le oti. O lea la, e mautinoa foʻi o le a toe faatutūina tagata uma lava o loo manatua e le Atua. (Ioane 5:28, 29) O se māfuaaga lelei lenā e faatalitali ai iā Ieova! Ae e iai foʻi se isi māfuaaga lelei e savavali ai ma le Atua.
E Tonu Ala o Ieova
15, 16. O le ā le mea na valoia e faatatau iā Samaria, ma na faapefea ona faataunuu lenā valoaga?
15 Ua tatou savavali pea ma le Atua ona ua tatou talitonu e “tonu ala o Ieova.” E leʻi savavali tagata sa nonofo i Samaria i ala amiotonu o Ieova. O le pogai lea, na latou seleseleina ai āuga o a latou agasala ma le lē faatuatua iā Ieova. Na valoia e faapea: “E faasalaina Samaria, auā ua ia fouvale i lona Atua; o le pelu latou te paʻūʻū ai; e palasi a latou tama meamea, e faatiauina o latou fafine ua totō.” (Hosea 13:16) E pei ona taʻua i tala o mea na tutupu, e faapena mea leaga na fai e tagata Asuria o ē na faoa Samaria.
16 O Samaria o le laumua o le malo o ituaiga e sefulu o Isaraelu. Ae i lenei valoaga, e mafai ona faasino atu le igoa Samaria i le malo atoa. (1 Tupu 21:1) Na vagaia e le tupu Asuria o Salemanesa V le aai o Samaria i le 742 T.L.M. Ina ua paʻū Samaria i le 740 T.L.M., o le toʻatele o ona tagata aloaʻia na faaaunuua i Mesopotamia ma Metai. E lē o mailoa po o ai tonu na faatoʻilaloina Samaria, po o Salemanesa V po o lē na suitulaga iā te ia o Sarekona II. (2 Tupu 17:1-6, 22, 23; 18:9-12) Ae ui i lea, o loo taʻua i faamaumauga a Sarekona, e toʻa 27,290 tagata Isaraelu na ave faamalosi i vaipanoa e lata ane i le vaitafe o le Eufirate i mātū ma i Metai.
17. O le ā le mea e tatau ona tatou faia na i lo le manatu faatauvaa i tapulaa a le Atua?
17 Na seleseleina e tagata sa nonofo i Samaria āuga mataʻutia o le lē savavali i ala amiotonu o Ieova. E seleseleina foʻi e Kerisiano i aso nei, āuga mataʻutia pe a latou agasala ma manatu faatauvaa i tapulaa amiotonu a le Atua. Aua lava neʻi tatou faapena! Na i lo lea, ia tatou mulimuli i le fautuaga a Peteru: “Aua foʻi neʻi ala ona faatigāina so outou ina ua fasioti tagata, pe gaoi, pe amio leaga, po ina ua asiasi fua i mea a isi tagata; a e afai e faatigāina se tasi auā o ia o le Kerisiano, aua le māsiasi ai o ia, a ia vivii atu i le Atua ona o lea lava mea.”—1 Peteru 4:15, 16.
18. E faapefea ona tatou “vivii atu i le Atua”?
18 Tatou te “vivii atu i le Atua” e ala i le savavali i ona ala amiotonu, na i lo le faia o mea tatou te loto i ai. Na fasiotia e Kaino Apelu ona na faia e Kaino le mea na ia loto i ai, ae lē faalogo i le lapataʻiga a Ieova e faapea ua toeitiiti lava pule le agasala iā te ia. (Kenese 4:1-8) Na talia e Palaamo le totogi a le tupu o Moapi ae na fiu e fetuu Isaraelu. (Numera 24:10) Na fasiotia e le Atua le sa Levī o Koru ma isi, ona na latou fouvale i le pule a Mose ma Arona. (Numera 16:1-3, 31-33) Tatou te lē fia mulimuli i le ‘ala fasioti tagata o Kaino, pe feosofi atu i le ala sesē o Palaamo, pe fano foʻi ona o le fouvale a Koru.’ (Iuta 11) Ae e iai se faamāfanafanaga o loo i le valoaga a Hosea pe afai ae teʻi ua tatou agasala.
E Mafai Ona Toe Foʻi Mai iā Ieova Ē ua Agasala
19, 20. O ā taulaga na mafai ona ofoina atu e tagata ua salamō o Isaraelu?
19 E mafai ona toe foʻi mai iā Ieova ē ua faia ni agasala matuiā. O le talosaga lenei o loo i le Hosea 14:1, 2: “Isaraelu e inā toe foʻi mai ia iā Ieova lou Atua; auā o lau agasala ua e paʻū ai. Inā sauni atu ia ni a outou upu ma toe foʻi atu iā Ieova. Ia outou faapea atu iā te ia, Ia e ave ese agasala uma, ma talileleia mai, matou te avatua lava taulaga o matou laugutu.”
20 O tagata ua salamō o Isaraelu, na mafai ona latou ofoina atu i le Atua ‘taulaga o o latou laugutu.’ O taulaga o viiga. Sa i le manatu o Paulo le valoaga lenei, a o ia timaʻi atu i Kerisiano e “avatu soo ai le taulaga o le viiga i le Atua, o le fua lea o tatou laugutu, o loo faafetai atu i lona suafa.” (Eperu 13:15) O se faaeaga le savavali ma le Atua ma ofoina atu taulaga faapena i aso nei!
21, 22. O le ā le tulaga manuia o le a maua e tagata ua salamō o Isaraelu?
21 O tagata Isaraelu o ē na tuulafoaʻia o latou ala sesē ma toe liliu i le Atua, na latou ofoina atu iā te ia ‘taulaga o o latou laugutu.’ Na toe malolosi i latou i le itu faaleagaga e pei ona folafolaina e Ieova. Ua faapea mai le Hosea 14:4-7: “Ou te faamālōlōina lo latou liliu ese; ou te alofa fua iā te i latou; auā ua liliueseina loʻu ita iā te i latou. E avea aʻu ma sau iā Isaraelu; e fuga mai o ia e pei o le susana, e sosolo ona aa e pei o Lepanona. E tutupu aʻe ona tātupu, e pei o le olive lona matagofie; e manogi foʻi ia e pei o Lepanona. O i latou o ē nonofo i lalo ifo o lona paolo, e toe ola mai i latou e pei o saito, e fua mai e pei o le vine; e taʻua o ia e pei o le uaina o Lepanona.”
22 O le a faamālōlōina faaleagaga tagata ua salamō o Isaraelu, ma toe olioli ai i le alofa o le Atua. O le a avea Ieova e pei o le sau mālū iā i latou, o lona uiga o le a ia matuā faamanuiaina i latou. O le a faamamaluina ona tagata ua toe auauna iā te ia, “e pei o le olive lona matagofie.” Latou te savavali i ala o le Atua. Ona o lea ua tatou maumauaʻi e savavali ma Ieova, o ā mea e manaʻomia ona tatou faia?
Ia Savavali Pea i Ala Amiotonu o Ieova
23, 24. O le ā le valoaga faalaeiau o loo faaiʻu ai le tusi o Hosea, ma e faapefea ona aafia ai i tatou?
23 Ina ia faaauau ona savavali ma le Atua, e tatau ona tatou faatatauina le “poto mai lugā” ma mulimuli i ala amiotonu o le Atua. (Iakopo 3:17, 18) O upu faaiʻu nei o le valoaga a Hosea: “Po o ai se tasi ua poto? e iloa lava e ia na mea; po o ai lē faautauta? e iloa ai e ia; auā ua tonu ala o Ieova, e savavali ai ē ua amiotonu; a o ē fouvale, e tautevateva ai i latou.”—Hosea 14:9.
24 Na i lo le faatonutonuina e le poto ma tapulaa o lenei lalolagi, ia tatou filifili e savavali i ala tonu o le Atua. (Teuteronome 32:4) O le mea tonu lenā na fai e Hosea mo le 59 tausaga pe sili atu foʻi. Na ia folafolaina atu ma le faamaoni feʻau a le Atua, ma na ia iloaina o le a malamalama ai ē popoto ma faautauta. Ae ā i tatou? O le a faaauau pea ona tatou saʻilia ē o le a taliaina ma le faautauta le agalelei faifua o Ieova, manū o ia tuu mai pea le taimi e tatou te talaʻi ai. O se fiafiaga foʻi iā i tatou le faia o lenā mea a o tatou pulupululima ma “le auauna faamaoni ma le mafaufau.”—Mataio 24:45-47.
25. O le iloiloina o le valoaga a Hosea e ao ona fesoasoani iā i tatou e faia le ā?
25 E ao ona fesoasoani le iloiloina o lenei valoaga a Hosea iā i tatou ia faaauau ona savavali ma le Atua, ma faamoemoe e ola e faavavau i lana lalolagi fou. (2 Peteru 3:13; Iuta 20, 21) O se faamoemoe matagofie! O le a tatou tofo i ai pe a faamaonia e ala i a tatou upu ma gaoioiga, e moni lava lo tatou faapea atu: “Ua tonu ala o Ieova.”
O le ā Sau Tali?
• O le ā le silafaga a Ieova iā i tatou pe a mamā la tatou tapuaʻiga iā te ia?
• Aiseā ia lē aunoa ai ona tatou faatalitali atu iā Ieova?
• Aiseā ua e mautinoa ai e tonu ala o Ieova?
• E faapefea ona tatou savavali pea i ala amiotonu o Ieova?
[Fesili mo le Suʻesuʻega]
[Ata i le itulau 28]
Ia talia le fesoasoani faaleagaga mai toeaina Kerisiano
[Ata i le itulau 29]
O le valoaga a Hosea ua māfua ai ona tatou faatalitali atu i le folafolaga a Ieova i le toe tū
[Ata i le itulau 31]
Ia faaauau ona savavali ma le Atua ma faamoemoe e ola e faavavau