Auala Aogā mo ni Fesootaʻiga Lelei ma Lau Paaga

‘SA LĒ tatau lava ona ou faia lenā tala.’ ‘E leʻi lelei ona faamanino atu oʻu manatu.’ Pe ua oo ea iā te oe na lagona ina ua uma ona e taumafai e talanoa atu i lau paaga? O le fesootaʻi o se tomai e manaʻomia ona faatupu aʻe. I le pei lava foʻi o isi tomai, e iai lava tagata e faigofie ona latou faamasani i ai, ae iai foʻi isi e matuā faigatā lava. Peitaʻi e tusa lava pe lavea oe i le vaega a le ʻaufaafaigatā, ae o se mea e mafai ona e aʻoaʻoina, le auala e momoli atu ai ou manatu i se uiga logomālie, e faia ai se talanoaga lelei.

O nisi taimi, o aafiaga mai tū ma aganuu ua tauau ina afaina ai le auala e feutagaʻi ai tagata ma a latou paaga. Mo se faataʻitaʻiga, ina ia ōgatusa ma nisi aganuu, ua faatonuina ai tane, ‘E lē o oe o se tamatane, pe a e tautala soo.’ O tama ma tamāloloa e iai uiga tautalatala, e vaai i ai faapea e taufaasee ma talapepelo. O loo faapea  mai le Tusi Paia: “Ia taʻitasi le tagata ma faataalise ona faalogologo, ia faagesegese ona tautala atu.” (Iakopo 1:19) O lenā fautuaga o loo faatatau uma atu i tane ma fafine, ma e faaalia ai o fesootaʻiga, e lē na o le tautala e faauiga atu i ai. Atonu e talanoa ni tagata se toʻalua mo se taimi umi, ae faapefea pe afai e lē o faalogologo lelei atu le tasi i le isi? O lona uiga la, e lē o uigā moni lenā talanoaga. E pei ona faaalia i le mau faatoʻā taʻua, o le vaega autū i le faia o se talanoaga e aogā, o le faalogologo lelei lea.

Fesootaʻi e Aunoa ma ni Upu

I nisi aganuu, e lē faatagaina fafine po o avā e faaleo atu ni o latou manatu. E matuā leai lava se vaega a le tane e fai i meafai a le aiga. I tulaga la faapena, e nonofo femateaʻi ai lava le tane ma le avā e tusa ai o ni o la manatu i so o se mea e tulaʻi mai. O nisi avā ua matuā lelei lava i le iloaina o manaʻoga o a latou tane, ona vave loa lea ona faataunuu. I na la tulaga e foliga e peiseaʻī o loo iai se fesootaʻiga e aunoa ma ni upu, i le va o le tane ma le avā. Peitaʻi o le tulaga masani, o loo fai pitotasi lenei ituaiga o fesootaʻiga. Atonu a o taumafai si avā e iloa mafaufauga po o faalogona o lana tane, ae e seāseā lava taumafai le tane e ati aʻe lenā tomai ma iloa faalogona o lana avā.

E moni o nisi aganuu e nofouta ai tane e mātau manaʻoga tau faalogona o avā ona taumafai lea e faamalie. Peitaʻi e oo lava i na aganuu, e tele faaipoipoga o le a mafai ona taulau manuia, pe a faatino se isi ituaiga o fesootaʻiga e sili atu ona lelei.

E Tāua Tele le Fefaaaliaʻi o Manatu ma Lagona

O le talanoa e lē faaʻaloʻaloa ma faaali moni lagona, o le a ʻalofia ai ni lē femalamalamaaʻi. A o amatamata le olaga o le nuu o Isaraelu, na faia ai e ituaiga o Reupena, o Kato, ma le tasi vaega o le ituaiga o Manase, o ē na aumau i le itu i sasaʻe o le vaitafe o Ioritana, “le fata faitaulaga telē e iloagofie.” Sa faauiga sesē e isi ituaiga lea gaoioiga. Na manatu ituaiga mai sisifo faapea, ua faia e ituaiga nei e tolu se gaoioiga e liliu ese ai. O le iʻuga, na sauni ai loa ituaiga mai sisifo, e ō aʻe e tau le taua ma ituaiga ua latou manatu o se “ʻau fouvale.” Peitaʻi a o leʻi sii atu le taua, sa latou auina atu nisi e talanoa ma ituaiga o i le itu i sasaʻe. Maʻeu se gaoioiga atamai! O inā na latou faatoʻā iloa ai, sa saunia le fata faitaulaga, e lē ina ia fai ai se taulaga mū po o isi taulaga. Peitaʻi, sa atuatuvale ituaiga o le itu i sasaʻe, ina neʻi iai se aso o le a faapea ane ai isi ituaiga iā i latou: “Tou te lē aiā iā Ieova.” O lea na avea ai le fata faitaulaga ma molimau e faapea, o i latou foʻi (ituaiga i sasaʻe) sa tapuaʻi atu iā Ieova. (Iosua 22:10-29) Na latou faaigoa le fata faitaulaga, o le Molimau, talu ai sa avea o se molimau i lo latou talitonuga, o Ieova o le Atua moni lea.—Iosua 22:34.

O le latou faamalamalamaga lenā sa toe suia ai loa le fuafuaga lea na muaʻi fai, ina ia siitau atu i nei ituaiga i sasaʻe. Ioe, o talanoaga lē faaʻaloʻaloa ma faamaoni, na lē oo ai ona faatino se taua. Mulimuli ane, ina ua fouvale le nuu o Isaraelu iā Ieova le Atua, na fetalai mai Ieova i lona pei o se tane iā i latou, o le a ia tautala ‘faamāfanafana iā i latou.’ (Hosea 2:14) O se faaaʻoaʻoga matagofie tele lenei mo ulugalii faaipoipo! O le mea moni, afai e te taumafai ia fai se lua talanoaga māfana ma si au paaga, o le a mafai ai foʻi ona malamalama mai o ia i ou faalogona. E tāua lenei mea, aemaise pe afai o se mataupu maʻaleʻale, e ono lagalagā ai faalogona. Na taʻua e se tusitala mai le Iunaite Setete, o Pattie Mihalik e faapea: “E manatu nisi tagata, o upu o ni mea e lē faigatā ona maua, ae peitaʻi o upu e mafai ona sili atu ona tautele ma tāua. Ma a o faigatā i nisi tagata ona faaleo atu ni lagona moni, peitaʻi o iʻuga lelei e maua mai ai, e sili atu ona taugatā na i lo tupe.”

Ia Faaleleia Pea Tomai o Fesootaʻiga

Fai mai nisi ulugalii, ‘Na leaga mai lava le ma faaipoipoga i le amataga.’ A o isi na faapea mai, ‘E lē toe foʻi i se lelei laʻu faaipoipoga.’ Ua oo iā i latou le lagona faapea, e lē toe mafai ona faaleleia o latou tomai e fesootaʻi ai, talu ona mavae le aso o le faaipoipoga. Ae seʻi manatu foʻi la i ulugalii nei o loo ola i aganuu e faatulaga ai e aiga, tagata e latou te faaipoipo i ai. E toʻatele ulugalii mai na aganuu, e iʻu ane lava ua matuā  sologa lelei le auala e talatalanoa ai, a o faagasolo o latou olaga faaipoipo.

Na iai se ulugalii mai se tasi o atunuu i Sasaʻe i tuā i taimi o le Tusi Paia, sa muaʻi faatulaga e nisi la laʻua faaipoipoga. Na faatonuina se auauna na avea ma sooupu, e malaga atu i se nuu mamao ina ia saʻili mai se avā mo se alii. Peitaʻi, o lenei ulugalii faaipoipo, lea na soifua i le toetoe 4,000 tausaga ua mavae, sa la faaalia se tomai mataʻina tele i le auala na fesootaʻi ai. O le fanua na fetaiaʻi ai lenei alii, o Isaako lona igoa, ma lē na fai ma sooupu faapea le tamaʻitaʻi o le a ia faaipoipo atu i ai. Na alu atu le auauna sa fai ma sooupu, ma ‘faamatala atu iā Isaako mea uma lava na faia e ia.’ Ua faaauau le faamatalaga a le Tusi Paia e uiga i lenei faaipoipoga: “Ona taʻitaʻi atu lea e Isaako iā te ia [Repeka] i le fale ie o lona tinā o Sara, [o lenei gaoioiga sa avea o se faaipoipoga aloaʻia] ua ave e ia o Repeka, ua fai foʻi o ia ma ana avā; ua fiafia foʻi o ia iā te ia.”—Kenese 24:62-67.

Seʻi mātau, na muamua faalogo Isaako i le tala na avatu, “ona” ia ave loa lea o Repeka e fai ma ana avā. O le sooupu foʻi o se auauna sa maufaatuatuaina, sa tapuaʻi faamaoni iā Ieova le Atua, lea foʻi sa tapuaʻi i ai Isaako. Ua fetaui ai la le faatuatuaina e Isaako o lenei auauna. O le iʻuga, sa “fiafia” pe na matuā alofa lava Isaako iā Repeka, o lē na ia faaipoipo atu i ai.

Pe na faatupuina aʻe e Isaako ma Repeka ni tomai lelei i le auala na talatalanoa ai? E iai se faafitauli tugā na aliaʻe ina ua faaipoipo atu lo la alo o Esau i ni fafine se toʻalua o sa Hetī. Sa ‘fai atu pea’ Repeka iā Isaako: “Ou te fiu i loʻu ola ona o fafine o sa Hetī, afai e fai avā Iakopo [o le la uii] i se fafine o sa Hetī . . . , pe se ā le toe aogā o loʻu ola iā te aʻu?” (Kenese 26:34; 27:46) E mautinoa, sa matuā manino le auala na ia talanoa atu ai e uiga i ona atugaluga.

Na fai atu Isaako iā Iakopo le uso masaga o Esau, ia aua lava neʻi fai avā i se fafine o Kanana. (Kenese 28:1, 2) Ua uma ona fai atu le manatu o Repeka. Sa lelei le auala na talanoaina ai e lenei ulugalii se mataupu faaleaiga na sili ona maʻaleʻale, ma o se faaaʻoaʻoga lelei lenā mo ulugalii i aso nei. Ae faapefea pe afai e lē o malilie faatasi paaga e toʻalua i se mataupu? O le ā e mafai ona fai?

Le Auala e Foʻia ai se Feeseeseaʻiga

Afai ua matuiā se lua feeseeseaʻiga ma si au paaga, sē aua neʻi teʻi ai lava ua e gūgū faasoloatoa iā te ia. E na o le pau le feʻau manino lenā ua e avatu: E te lē o fiafia, ma e te manaʻo ia lē fiafia foʻi lau paaga. Ae atonu e lē o matuā manino atoatoa lau paaga i ou faalogona ma mea na e te manaʻo ai.

E tatau ona lua talanoa lelei ina ia soālaupule ai mataupu ua tulaʻi. Atonu e lē faigofie ona lua toʻafilemu pe afai o se mataupu e maʻaleʻale. E iai foʻi se taimi na fesagaʻi ai Aperaamo ma Sara, o mātua o Isaako, ma se mataupu faigatā. Talu ai o Sara sa pā, pe e lē fanau, ona faataʻitaʻi ai lea o ia i le tū masani i na aso, ma ia tuuina atu lana auauna fafine o Akara, e fai ma palake mo Aperaamo, ina ia maua mai ai sana tama. Ona fanauina lea e Akara mo Aperaamo se tamatane, na igoa iā Isamaeli. Peitaʻi mulimuli ane, ua tō Sara ma ia fanauina ai foʻi mo Aperaamo se tamatane, na igoa iā Isaako. I le aso na teʻa ai Isaako ma le susu, na vaai atu ai Sara o loo faatauemu Isamaeli iā Isaako lana tama. Na iloa e Sara e ono iai se lamatiaga mo lana tama, ona ia fai atu lea iā Aperaamo, ina ia tutuli ese le fafine pologa ma Isamaeli. O lona uiga, sa manino lelei ma tautala saʻo Sara i le auala na talanoa atu ai e faatatau i ona faalogona. Peitaʻi na matuā tigā ai Aperaamo e tusa o le manaʻoga o Sara.

Na faapefea la ona foʻia lenei feeseeseaʻiga? E faapenei le tala a le Tusi Paia: “Ua fetalai mai le Atua iā Aperaamo, Aua e te tigā ona o le tama, atoa ma lou fafine pologa; o mea uma ua fai atu ai Sara iā te oe ia e usiusitai i ai i lana upu, auā e valaauina lau fanau iā Isaako.” Na usitai Aperaamo ma gaoioi loa e tusa ai o le faatonuga a Ieova le Atua.—Kenese 16:1-4; 21:1-14.

Atonu e te faapea mai, ‘Ia ae ana faapea la e fetalai mai le Atua iā i tatou mai le lagi, semanū e leai se faigatā o le foʻiaina o se faafitauli!’ O inei la tatou te mauaina ai le isi vaifofō tāua i le foʻiaina o feeseeseaʻiga i le faaipoipoga. E mafai ona faalogo atu ulugalii faaipoipo i le Atua. E faapefea? Pe a la faitau faatasi i le Afioga a le Atua, ma  taliaina fautuaga o loo folasia mai ai e avea ma o la taʻiala.—1 Tesalonia 2:13.

Na faapea mai se tasi avā Kerisiano ua lava lona poto masani: “O le tele o taimi pe a sau iā te aʻu se tamaʻitaʻi talavou mo saʻu fautuaga i lana faaipoipoga, ou te fesili lava i ai po o la faitauina faatasi ma lana tane le Tusi Paia. O le toʻatele o ulugalii o loo faalētonu a latou faaipoipoga, e foliga mai e lē o masani e faitau faatasi a latou Tusi Paia.” (Tito 2:3-5) E aogā uma iā i tatou le manatu o lenā avā Kerisiano. Ia fai o se lua mea masani ma lau paaga, le faitauina faatasi o le Afioga a le Atua. O le faia faapena e mafai ai ona lua “faalogo” atu i fetalaiga a le Atua, i le auala e te lua amioaʻi ai i aso taʻitasi. (Isaia 30:21) Ae o sina upu lapataʻi lenei: Aua e te faaaogāina le Tusi Paia e sasa ai si au paaga, i se uiga faapea, e te faasino pea lava pea i ai mau e te ono manatu e lē o faatatauina e lau paaga. Na i lo lenā, taumafai e vaai pe mafai faapefea e oulua uma e toʻalua, ona faatatauina mea o lua faitau ai.

Afai o loo e taumafai e foʻia se faafitauli faigatā, aiseā e lē siaki atu ai i le Watch Tower Publications Index * mo lenā mataupu patino? Mo se faataʻitaʻiga, atonu o loo e tausia ni mātua ua matutua, ma ua māfua ai ona omia lau faaipoipoga. Na i lo o lou māteletele atu la po o ā mea e tatau ona fai pe lē faia foʻi e lau paaga, aiseā e te lua lē nonofo ifo ai i lalo, ma saʻili atu i se manatu mai le Index? Muamua, tagaʻi i le ulutala autū “Parents” (Mātua). Atonu e te manaʻo e siaki i lomiga o loo faasino mai, i lalo o tamaʻi ulutala, e pei o le “tausia o mātua ua matutua.” Faitau faatasi oulua i mataupu o loo faasino mai, na o loo maua i lomiga a Molimau a Ieova. Atonu e te lua maofa ai i le telē o se aogā e mafai e oe ma lau paaga ona maua mai lomiga faale-Tusi Paia, lea foʻi ua mafai ona foʻia ai faafitauli o le toʻatele o Kerisiano sa naunau e faia faapea.

O le saʻili atu i isi mataupu o loo faasino mai, aemaise le lua faitau faatasi i ai o se ulugalii, o le a lua maua ai se vaifofō aogā i le lua faafitauli. O le a lua maua ai ni mau faale-Tusi Paia o loo faailoa mai ai le finagalo o le Atua i le lua mataupu. Suʻe i na mau i le Tusi Paia, ona lua faitau faatasi lea i ai. E mautinoa lava, o le a lua faalogoina ai po o le ā se fetalaiga a le Atua i le faafitauli o lua fesagaʻia!

Ia Faaauau Pea ni Talanoaga Lelei

Po ua iai se taimi na e taumafai ai e tatala se faitotoʻa ua fai sina leva e leʻi toe tatalaina? Atonu e ʻoʻī solo, ae faifai mālie lava ona matala mai. Ae faapefea pe afai o loo faaaogā i taimi uma lenā faitotoʻa ma o loo lelei foʻi ona faasuāuu? O le a faigofie lava ona tatala. E faapena foʻi i le faitotoʻa o a tatou fesootaʻiga po o talanoaga. Afai e te lua masani e talatalanoa ma avea le alofa faa-Kerisiano e pei o se suāuu e solo lelei ai na talanoaga, o le a faigofie la ona fetalanoaaʻi i lua manatu, tusa lava po o ni mataupu e sili ona maʻaleʻale na sa lua feeseeseaʻi ai.

Atonu e lē vave lelei i le amataga, ae mautinoa lava e iʻu ina faaleleia. E ui ina tele ni taumafaiga e muaʻi manaʻomia mo le faia o ni fesootaʻiga lelei, ae taumafai pea. E mulimuli ane, o le a e fiafia ai pe a oo ina sologa lelei la oulua faiā ma lau paaga, ma faaauau ai lava ona malamalama lelei le tasi i le isi.

[Faamatalaga pito i lalo]

[Ata i le itulau 7]

Pe a iai se lua feeseeseaʻiga, pe lua te saʻili atu ea mo le taʻitaʻiga a le Atua?