Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

Ua Tuulafoa‘ia ma Faileagaina Ē Matutua

Ua Tuulafoa‘ia ma Faileagaina Ē Matutua

Ua Tuulafoaʻia ma Faileagaina Ē Matutua

A O FAATAAMILO le leoleo pō, na faateʻia o ia i se mea mataʻutia na ia vaaia. I inā lava, i fafo o na fale tetele matagofie, na ia tau atu ai i ni tino oti se lua, na foliga o se ulugalii matutua na feosofi mai i le faamalama o le la fale i le fogāfale lona valu. E ui ina faateʻia o ia ona ua pule lenei ulugalii i o laʻua ola, ae sa sili ona faateʻia ona o le māfuaaga na la faia ai lenei mea mataʻutia. Sa mauaina i le taga o le ofu o le toeaiina se tusi e faapea: “Ua ma malilie e faauma o ma ola ona o le faileagaina ma le faasoesa mai pea iā i maʻua o la ma tama tama ma lana avā.”

Atonu o se mea uiga ese lenei mea na tupu, ae o le māfuaaga e tupu ai nei mea ua avea o se faiga masani. O le mea moni, ua taatele i le lalolagi aoao le faileagaina o tagata matutua. Seʻi manatu i mea nei:

• Na iloa i se tasi o suʻesuʻega i Kanata, e tusa ma le 4 pasene o tagata matutua ua lipotia ni faileagaina ma le faaaogāina sesē o i latou, ma e masani lava e māfua mai i se tasi o le aiga. Ae ui i lea, e toʻatele pea tagata matutua o loo matuā māsiasi pe fefefe e talanoa e uiga i lo latou tulaga mafatia. Ua faapea mai nisi tagata popoto, atonu o le fuainumera saʻo o tagata matutua e aafia i nei faiga e lata atu i le 10 pasene.

• Ua faapea mai se lipoti a le mekasini o le India Today: “E ui ina faapea mai o loo malolosi noataga faaleaiga i le atunuu o Initia, ae o le mea moni, o loo faateleina pea le fuainumera o tagata matutua ua lē o toe mananaʻo i ai a latou fanau.”

• E tusa ai ma le fua faatatau a le National Centre on Elder Abuse, “e i le va o le 1 i le 2 miliona le aofaʻi o tagata matutua o Amerika e 65 tausaga pe sili atu foʻi ua faamanuʻalia, faaaogāina sesē pe faileagaina e se tasi na latou matuā faalagolago i ai mo le tausia ma le puipuia o i latou.” Ua faapea mai se loia itumalo i San Diego i Kalifonia, e uiga i le faileagaina o tagata matutua, “o se tasi lenei o faalavelave ua sili ona ogaoga o loo fetaiaʻi ma leoleo i aso nei, ma o laʻu vaavaai atu i ai o le a oo ina faateteleina lenei faafitauli i le lumanaʻi.”

• I Canterbury i Niu Sila, ua iai le popolega i le faaaogāina sesē o tagata matutua e tagata lava o o latou aiga, ona o a latou mea faitino po o tupe aemaise lava i latou o loo iai faafitauli o le tagofia o fualaau faasāina, ʻava malosi ma taaloga faitupe. O le aofaʻi o mea e tutupu ua lipotia i Canterbury na faateleina mai le 65 i le 2002, e oo atu i le 107 i le 2003. Ae na faapea mai le alii pule o se faalapotopotoga e fesoasoani mo le taofia o le faileagaina o tagata matutua, “ua na o sina fuainumera itiiti lea mai le aofaʻiga moni, e sili atu ona telē.”

• Na lomia e le nusipepa o le The Japan Times, se fautuaga a le Japan Federation of Bar Associations e faapea, “e sili atu ona tāua le matuā amanaʻia o tagata matutua o loo faileagaina na i lo tamaiti e aafia i faiga sauā i le aiga.” Aiseā? O se tasi o māfuaaga na taʻua atili e le Times, “pe a faatusatusa atu le tulaga o tagata matutua i tamaiti po o se paaga o loo faileagaina, e umi se taimi faatoʻā aliaʻe mai le faafitauli o loo tupu i tagata matutua, ona latou te manatu o i latou lava ua māfua ai ona faileagaina e a latou fanau, aemaise ona e lē o maua e faigāmalo ma tagata o loo taumafai e pulea lenei mea se vaifofō mo le faafitauli.”

O nei faaaʻoaʻoga pupuu o mea o loo tutupu i le lalolagi ua māfua ai ona tatou fesili ifo faapea: Aiseā ua toʻatele ai tagata matutua ua tuulafoaʻia ma faileagaina? Pe e iai ea se faamoemoe o le a faaleleia nei mea? O le ā se faamāfanafanaga o iai mo tagata matutua?