‘Aua Lava Neʻi Muimui’

“Ia faia mea uma lava ma le lē muimui.”—FILIPI 2:14.

1, 2. O le ā le timaʻiga na avatu e Paulo i Kerisiano i Filipi ma Korinito, ma aiseā?

INA ua faagaeeina le aposetolo o Paulo e tusi atu i le faapotopotoga Kerisiano i Filipi i le uluaʻi senituri, sa tele ina faamālō atu i le faapotopotoga. Sa ia faamālō atu i uso i lenā aai ona o le agaga foaʻi ma le maelega, ma sa ia faailoa atu foʻi lona olioli i a latou galuega lelei. Ae ui lava i lea, na faamanatu atu e Paulo iā i latou ina “ia faia mea uma lava ma le lē muimui.” (Filipi 2:14) Aiseā na avatu ai e le aposetolo lenei timaʻiga?

² Na iloa e Paulo le iʻuga e oo i ai le muimui. I ni tausaga muamua atu, sa ia faamanatu ai i le faapotopotoga i Korinito, e mafai ona avea o se lamatiaga le muimui. Na taʻua e Paulo faapea, a o iai le nuu o Isaraelu i le vao, sa tele ina latou faapogaia le toʻasā o Ieova. E faapefea? I lo latou tuʻinanau i mea leaga, i le faia o le ifo i tupua ma le faitaaga, ma le faaʻonoʻono iā Ieova, ma le muimui. Sa faalaeiau e Paulo Kerisiano ina ia latou aʻoaʻoina se lesona mai nei mea na tutupu. Na ia tusi atu: “Aua foʻi tou te muimui, pei ona muimui o isi o i latou, ma fano ai i lē na te olopalaina.”—1 Korinito 10:6-11.

3. Aiseā e tāua tele ai le mataupu o le muimui i aso nei?

³ O i tatou o auauna a Ieova i aso nei, o loo tatou faaalia se uiga e pei o lea sa i le faapotopotoga i Filipi. E tatou te maelega i galuega lelei, ma faaalia lo tatou fealofani. (Ioane 13:34, 35) Pe a fua atu i tigā na oo i tagata o le Atua i aso anamua ona o le muimui, ua matuā talafeagai ai ona tatou utagia le fautuaga: “Ia faia mea uma lava ma le lē muimui.” Seʻi o tatou talanoa muamua i ni faaaʻoaʻoga o le muimui lea e taʻua i le Tusi Paia. Ona talanoa ai lea i ni mea e mafai ona tatou faia e taofia ai le iai o tigā i aso nei ona o le muimui.

 Se Faapotopotoga Leaga o Loo Muimui iā Ieova

4. O le ā na muimui ai le nuu o Isaraelu i le vao?

⁴ O le upu Eperu o loo faauiga atu i ‘le muimui, le toʻu, le faitio, po o le tomumu’ o loo faaaogā i le Tusi Paia e fesootaʻi ma mea sa faia a o faagasolo le 40 tausaga o iai le nuu o Isaraelu i le vao. Sa iai taimi na lē faamalieina ai le nuu i mea sa latou maua, ona muimui ai lea. O se faamaoniga o lenā manatu, i ni nai vaiaso talu ona laveaʻia i latou mai le nofo pologa i Aikupito, ‘na muimui ai le faapotopotoga atoa uma o le fanauga a Isaraelu iā Mose ma Arona.’ Sa faitio le nuu e faatatau i meaʻai, e faapea: “E! ana oti i matou i le aao o Ieova i le nuu o Aikupito, a o matou nonofo latalata i ulo e tunu ai tufaaga, na matou aai foʻi le mea e ʻai ma maoona ai; auā ua oulua au mai i matou i lenei vao ina ia fasiotia lenei faapotopotoga atoa uma i le fia ʻai.”—Esoto 16:1-3.

5. Ina ua faitio le fanauga a Isaraelu, o ai tonu lava sa faasagasaga i ai la latou muimui?

⁵ O le mea moni lava ia, sa saunia e Ieova mea e tausia ai manaʻoga o le nuu o Isaraelu a o iai i le vao, e pei o meaʻai ma le vai. Sa leʻi iai se lamatiaga faapea e ono feoti le nuu i se oge a o iai i le vao. Ae ona o le uiga lē faamalieina, sa latou soona faamamafa ai le tulaga faigatā sa latou iai, ma amata loa ona muimui. E ui lava sa faaleo atu iā Mose ma Arona la latou muimui, ae i le silafaga a Ieova, e tusa o ia lea sa faasagasaga atu i ai lo latou lē malilie. Ona faapea atu lea o Mose i le nuu o Isaraelu: “Ua faafofogaina e Ieova lo outou muimui tou te muimui ai iā te ia; auā o ai ea i maʻua nei? e le o i maʻua, a o Ieova [ua outou] muimui i ai.”—Esoto 16:4-8.

6, 7. E pei ona faaalia i le Numera 14:1-3, na faapefea ona suia uiga o le fanauga a Isaraelu?

⁶ E leʻi umi ona mavae atu lenā mea, ae toe muimui foʻi le nuu. Na aauina atu e Mose ni tane se toʻa 12 e asiasi le Nuu o le Folafolaga. Na toe foʻi mai le toʻasefulu ma se tala leaga. O le ā na iʻu i ai? “Ua muimui foʻi le fanau a Isaraelu uma lava iā Mose ma Arona, ua fai mai foʻi le faapotopotoga uma iā i laʻua, E! ana matou oti i le nuu o Aikupito. E! ana matou oti i le vao. Se ā ea le mea ua au mai ai [e] Ieova [i] matou i lenei nuu [o Kanana] ia oti i le pelu, e avea foʻi o matou fafine ma o matou tama iti o tagata o taua? E lē lelei ea ona matou toe foʻi atu i Aikupito?”—Numera 14:1-3.

⁷ Pagā se suiga ua iai uiga o Isaraelu! Muamua sa latou loto faafetai ma talisapaia le faasaʻolotoina o i latou mai Aikupito ma le laveaʻiga i le Sami Ulaula; lea na latou usuina ai pesega o viiga iā Ieova. (Esoto 15:1-21) Peitaʻi ina ua fesagaʻi ma tulaga lē sologa lelei o le vao aemaise le fefefe i tagata Kanana, na suia atoa ai le agaga faafetai o tagata o le Atua, i se agaga lē faamalieina. Na i lo le faafetaia o le Atua mo lo latou saʻolotoga, sa latou tuuaʻia o ia i lo latou manatu faapea o ia ua māfua ai ona latou matitiva ma lē tagolima. E taʻu mai la i lo latou muimui, le leai o se talisapaia mo sauniuniga a Ieova. E lētioa a fetalai mai o ia: “Ou te faapalepale ea seʻia afea i lenei faapotopotoga leaga, o i latou lava o ē muimui mai iā te aʻu?”—Numera 14:27; 21:5.

Muimui i le Uluaʻi Senituri

8, 9. Taʻu mai ni faaaʻoaʻoga o ni muimui o loo tusia i Tusitusiga Eleni.

⁸ O faaaʻoaʻoga o le muimui na muaʻi taʻua, sa aafia ai ni vaega o tagata e foliga mai na latou faaleo atu i le lautele lo latou lē malilie. Peitaʻi, a o iai Iesu Keriso i Ierusalema mo le Tausamiga o Faleapitaga i le 32 T.A., sa “tele foʻi le femusuaʻi o le motu o tagata iā te ia.” (Ioane 7:12, 13, 32) Sa femusuaʻi a latou tala e uiga iā te ia, fai mai isi o ia o se tagata lelei, ae e leʻi ioe i ai isi.

⁹ Sa iai se aso na talimālō ai iā Iesu ma ona soo, le telona po o le aolafoga o Levi, o le isi ona igoa o Mataio. “A o faresaio ma o latou  tusiupu ua latou muimui i ona soo, ua faapea atu, ‘Se ā le mea tou te aai ai ma feinu ai faatasi ma tagata aolafoga ma ē ua agasala?’” (Luka 5:27-30) I se taimi mulimuli ane i Kalilaia, “ona muimui ai lea iā [Iesu] o Iutaia, auā ua fetalai atu ia, ‘O aʻu le areto ua alu ifo mai le lagi.’” E oo lava i nisi soo o Iesu, sa leʻi logolelei iā i latou ana fetalaiga, ma amata ai foʻi ona muimui.—Ioane 6:41, 60, 61.

10, 11. Aiseā na muimui ai tagata Iutaia mai Eleni, ma e faapefea ona aogā i toeaina Kerisiano le auala na faafoe ai le faitioga?

¹⁰ E lelei le iʻuga na oo i ai se muimui na tupu ina ua faatoʻā mavae lava le Penetekoso 33 T.A. E toʻatele ni soo fou faatoʻā liliu e ō mai i vaipanoa i fafo atu o Isaraelu, ma sa latou talisapaia le talimālō o o latou uso talitonu i Iutaia. Peitaʻi na aliaʻe ni faafitauli e tusa ai o le vaevaeina o mea sa maua. O loo taʻua i le tala: “Ua tupu ai le muimui o Elenisi iā Eperu, auā ua galo o latou fafine ua oti a latou tane i le tufatufaina o mea i aso fai soo.”—Galuega 6:1.

¹¹ O nei tagata muimui e lē pei o le nuu o Isaraelu i le vao. E lē faapea sa manatu faapito tagata Iutaia mai Eleni ma faaali so latou lē faamalieina i mea na latou maua. Sa taulaʻi atu lo latou lē fiafia ona e leʻi lelei ona tausia manaʻoga o nisi o fafine ua oti a latou tane. E lē gata i lea, e leʻi gaoioi foʻi i latou na muimui e pei o ni tagata faatupu faalavelave ma faitio atu iā Ieova. Sa tuusaʻo atu la latou faitioga i le ʻauaposetolo, o ē na vave ona gaoioi e faasaʻo le faafitauli auā sa talafeagai le faitioga. O se faaaʻoaʻoga lelei lea na faataatia e aposetolo mo toeaina Kerisiano i aso nei. E tatau i nei leoleo mamoe faaleagaga ona faaeteete, ia lē ‘punitia o latou taliga i le valaau mai a le tagata mativa.’—Faataoto 21:13; Galuega 6:2-6.

Nofouta i Aafiaga Leaga o le Muimui

12, 13. (a) Faataʻitaʻi mai aafiaga leaga o le muimui. (e) O le ā e ono uunaʻia ai se tasi e muimui?

¹² O le tele o faaaʻoaʻoga faale-Tusi Paia ua tatou talanoaina e faaalia ai, e telē se aafiaga leaga na oo i tagata o le Atua i aso ua teʻa talu ai lava le muimui. E tatau ai la ona tatou matuā mafaufau loloto i aafiaga leaga e ono toe oo foʻi i ai i aso nei. Seʻi fai se faataʻitaʻiga e faamanino ai lea manatu. O le tele o ituaiga o uʻamea o le mea masani lava e oo i ai, o le elea. Afai e lē amanaʻia ni faailoilo e amata ai ona iloa o le a elea se uʻamea, e oo lava ina elea lenā uʻamea i se tulaga e lē toe aogā ai ona faaaogā. E anoanoaʻi taavale ua lafoaʻi, e lē faapea ona o se faalētonu i mea tau inisinia, ae ona ua matuā elea lava, ua lē toe saogalemu mo se faaaogā. E faapefea ona tatou faatatau atu lenei faataʻitaʻiga i le muimui?

¹³ E pei lava ona vave ona elea nisi ituaiga o uʻamea, e faapena foʻi i tagata lē lelei atoatoa, ona iai le uiga o le faitio. E tatau ona tatou mataala ina ia teena so o se faailoilo e iloa ai ua tau oo mai lea agaga. E pei lava ona vave le sosolo a le ele ona o le ea susū ma le ea oona, e faapena foʻi ona amata ona tatou muimui pe a oo mai mala. E mafai e mala ona suia sina tamaʻi faalētonu e avea ma mafatiaga ogaoga. A o faasolo lava ina leaga tele tulaga o mea i aso e gata ai, o le a faapena foʻi ona faateleina ai ma le faanaunauga e faitio. (2 Timoteo 3:1-5) Atonu o le a amata ona muimui e se tasi auauna a Ieova le isi ona uso tapuaʻi. Atonu e itiiti lava se mea e māfua ai, po o se lē malie i se vaivaiga, i ni tomai, po o ni faaeaga ua maua e le isi tagata.

14, 15. Aiseā e lē tatau ai ona tatou faataga le uiga faitio e iai pea, e aunoa ma se gaoioiga e faamuta ai?

¹⁴ Po o le ā lava se māfuaaga tatou te lē fiafia ai, ae afai e lē faaeteete, ma lē faia se gaoioiga e faamuta ai le uiga faitio, e ono uunaʻia iā i tatou se agaga o le lē faamalieina ma avea ai ma a tatou masani le muimui. E mautinoa lava, o aafiaga leaga o le muimui e mafai ona matuā tugā ni ona ooooga iā i tatou. Ina ua muimui le nuu o Isaraelu e uiga i le olaga a o iai i le vao, na oo lava ina latou tuuaʻia ai Ieova. (Esoto 16:8) Talosia e lē tupu lenā mea iā i tatou!

 ¹⁵ E mafai ona faaitiitia le vave elea o se uʻamea, pe a vali i se vali e faapitoa mo le taofia o le ʻele, ma vave foʻi ona fai se fuafuaga i nofoaga na o loo iai le uʻamea ma māfua ai ona elea. E faapena foʻi pe afai ua tatou tau lagona ua iā i tatou le uiga faitio, e mafai ona taofia pe afai e vave ona tatou tatalo atu iā Ieova mo lea faafitauli. E faapefea?

Ia Tutusa Ou Manatu i Mea, ma le Silafaga a Ieova

16. E mafai faapefea ona ʻalofia se faanaunauga faitio?

¹⁶ O le muimui e taʻu mai ai, o loo taulaʻi o tatou mafaufau iā i tatou lava ma o tatou faafitauli, ae faatuatuanaʻi ai le tele o manuia o loo tatou maua o ni Molimau a Ieova. Ina ia ʻalofia se faanaunauga faitio, e manaʻomia ai ona taulaʻi o tatou mafaufau i nei manuia ua tatou maua. Mo se faataʻitaʻiga, ua iā i tatou taʻitoʻatasi le faaeaga sili e tauaveina le suafa o Ieova. (Isaia 43:10) E mafai ona tatou atiaʻe se faiā māfana ma ia, ma e mafai ona tatou talanoa atu i le “faafofoga tatalo” i so o se taimi. (Salamo 65:2; Iakopo 4:8) Ua iai se faamoemoe moni o o tatou olaga auā ua tatou malamalama lelei i le finauga i le pule silisili ese aoao, aemaise ai o lo tatou faaeaga o le tausisia o le faamaoni i le Atua. (Faataoto 27:11) E mafai ona tatou auai e lē aunoa i le talaʻia o le tala lelei o le Malo. (Mataio 24:14) O lo tatou faatuatua atu i le taulaga togiola a Iesu Keriso e mafai ai ona iā i tatou se lotofuatiaifo mamā. (Ioane 3:16) O faamanuiaga na ua tatou sapi ai nei e ui lava i mafatiaga o loo tatou onosaia.

17. Aiseā e tatau ai ona tatou taumafai ia tutusa o tatou manatu i mea, ma le silafaga a Ieova, e tusa lava pe iai se māfuaaga talafeagai tatou te ono faitio ai?

¹⁷ E ao ona tatou taumafai ina ia tutusa o tatou manatu i mea, ma le silafaga a Ieova. Na pese le faisalamo o Tavita: “Ieova e, ia e faailoa mai iā te aʻu ou ala; ia e aʻoaʻo mai iā te aʻu ou magāala.” (Salamo 25:4) Afai e iai se māfuaaga talafeagai tatou te ono faitio ai, e mautinoa e lē o lilo i le silafaga a Ieova. E mafai ona ia faasaʻo mea i se taimi vave. Aiseā la na te faataga ai i nisi taimi mafatiaga e faaauau pea? Atonu ina ia fesoasoani iā i tatou e atiaʻe ni uiga lelei, e pei o le onosai, tumau, ma le faapalepale.—Iakopo 1:2-4.

18, 19. Taʻu mai se faataʻitaʻiga o ni āuga e ono iai pe a tatou onosaia ni tulaga faalētonu e aunoa ma le faitio.

¹⁸ O lo tatou onosaia o ni tulaga faalētonu e aunoa ma se uiga faitio, e lē gata e faaleleia atili ai o tatou lava uiga faaletagata, ae atonu e avatu ai foʻi se lesona aogā iā i latou o loo mātauina mai a tatou amio. I le 2003, sa faimalaga atu ai se vaega o ni Molimau a Ieova i se pasi mai Siamani ina ia auai i se tauaofiaga i Hagakeri. E lē o se Molimau le avepasi, ma e sefulu tausaga o iai lona manatu, e lē fia manaʻo e iai ni ona sootaga ma Molimau. Peitaʻi, ina ua taunuu le latou faigāmalaga, sa matuā suia lava lona mafaufau. Aiseā?

¹⁹ A o faagasolo le malaga, sa iai ni mea na faalētonu. Peitaʻi sa lē taitai ona faitio Molimau. Na faapea mai le avepasi, o pasese sili nei ona lelei ua ia aveina i lana pasi! Na ia taʻutino mai foʻi, o le isi taimi e toe talaʻi atu ai ni Molimau i lona fale, o le a ia taliaina i  latou ma faalogologo lelei i la latou feʻau. Maʻeu se molimau lelei ua faia e le pasese, ona o lo latou ‘faia o mea uma ma le lē muimui’!

O le Lotofaamagalo e Tupu ai le Autasi

20. Aiseā e tatau ai ona tatou fefaamagaloaʻi?

²⁰ E faapefea pe a iai se mea tatou te faitio ai i se isi uso talitonu? Afai o se mataupu matuiā, e tatau ona faatatau mataupu silisili o loo i fetalaiga a Iesu e pei ona faamauina i le Mataio 18:15-17. Ae lē faapea o taimi uma o le a uia ai na laasaga, auā o le tele lava o taimi ua na o ni nai mea iti o loo faitio ai. Aiseā e te lē faaaogā ai lenā avanoa e faaali ai lou lotofaamagalo? Na tusi mai Paulo: “Ia fefaapalepaleaʻi, ma ia fefaamagaloaʻi outou, pe afai ua agaleagaina se tasi e se tasi; faapei ona faamagalo mai le Alii iā te outou, ia faapea foʻi outou. A o le alofa, e lautua lea i nei mea uma, o le fusi lea e atoatoa ona lelei ai.” (Kolose 3:13, 14) Pe tatou te nofosauni e faamagalo atu? Po ua lē talafeagai ea ona faitioina i tatou e Ieova? Ae na i lo lea, o loo alofa mai pea o ia ma faamagalo mai.

21. O le ā se aafiaga o i latou e faalogologo i se taumuimui?

²¹ Po o le ā lava se tulaga lē fetaui e tulaʻi mai, e lē foʻia i se muimui. O le uiga o le upu Eperu “ia muimui,” e mafai foʻi ona faauiga i le “ia tomumu.” E mautinoa lava, e lē toʻafilemu o tatou faalogona pe a iai faatasi ma se tagata e fai mana masani le muimui, ona tatou taumafai ai lea e ʻaloʻalo mamao ese mai iā te ia. Pe ana fai o tatou lea e taumuimui pe tomumumu, e mautinoa o lagona foʻi na e ono iai i isi o loo faalogo mai. Ioe, atonu e lē toʻafilemu o latou faalogona, ma mananaʻo ai foʻi e ʻaloʻalo mamao ese mai iā i tatou! Atonu e uaʻi mai se tagata i lau tomumu, peitaʻi e mautinoa lava o le a lē fiafia ai lenā tagata iā te oe.

22. O le ā le faamatalaga a se tasi teine e faatatau i Molimau a Ieova?

 ²² O le iai o se uiga faamagalo e faatupuina ai le autasi—o se uiga e pele i tagata o Ieova. (Salamo 133:1-3) I se tasi atunuu i Europa, na tusi atu ai se teine Katoliko e 17 ona tausaga, i le ofisa o le lālā a Molimau a Ieova i lenā vaipanoa, e faailoa i ai lona talisapaia o i latou. Na ia faapea atu: “E na o le pau lea o le faalapotopotoga ou te iloa, e lē o fevaevaeaʻi ona tagata ona o uiga feitagaʻi, le matapeʻapeʻa, uiga tuufau, le manatu faapito po o le lē autasi.”

23. O le ā le manatu o le a tatou talanoaina i le mataupu o loo sosoo mai?

²³ O lo tatou talisapaia o manuia faaleagaga uma ua tatou maua o ni tagata tapuaʻi i le Atua moni o Ieova, o le a fesoasoani e faatupuina ai lo tatou autasi ma ʻalofia ai le muimui o isi i ni mataupu e patino i le tagata lava ia. O le a faaalia i le mataupu o loo sosoo mai, pe faapefea i uiga faale-Atua ona taofia ai i tatou mai le aafia i nisi ituaiga o muimui e sili atu ona mataʻutia—o le muimui lea agaʻi i le faalapotopotoga a Ieova o i le lalolagi.

Pe E te Manatua?

• O le ā e aofia i le muimui?

• E ono faapefea ona faataʻitaʻia aafiaga o le muimui?

• O le ā e fesoasoani ina ia tatou manumalo mai ai i se faanaunauga e muimui?

• E mafai faapefea e le naunau e faamagalo ona taofia ai i tatou mai le muimui?

[Fesili mo le Suʻesuʻega]

[Ata i le itulau 15]

O le mea moni lava sa muimui le nuu o Isaraelu iā Ieova!

[Ata i le itulau 17]

Po o e taumafai ia tutusa lou manatu i mea, ma le silafaga a Ieova?

[Ata i le itulau 18]

O le lotofaamagalo e tupu ai le autasi faa-Kerisiano