Po ua Faasāsā Naʻuā le Tusi Paia?

“A O OʻU laʻitiiti, e leʻi aʻoaʻoina aʻu i ni taʻiala a le Tusi Paia. Sa leʻi taʻua lava foʻi se mea e uiga i le Atua,” o le faamatalaga lea a se tama talavou i Finilani. E lē fou i aso nei lenā ituaiga o olaga. E toʻatele tagata, aemaise lava talavou, ua manatu i le Tusi Paia, o se tusi ua lē toe aogā ana aʻoaʻoga ma ua faasāsā naʻuā. O i latou o loo mananaʻo e usitaia le Tusi Paia, ua manatu i ai isi faapea, o ni tagata o loo pologa, o loo saisaitia o latou olaga i faasāsāaga ma poloaʻiga. Ona manatu ai lea o le toʻatele, e sili ai pe a faataatia ese loa le Tusi Paia, ae saʻili atu i se isi mea mo ni taʻiala.

O le māfuaaga autū lava o lenā manatu i le Tusi Paia, talu ai ua loa ona mauaa faiga faapologa ua faia e lotu ua faapea mai o Kerisiano. Mo se faaaʻoaʻoga, a o faagasolo le vaitaimi lea ua taʻua e nisi tagata o Vaitaimi o le Pogisa, na toetoe lava o vala uma o olaga o tagata sa pulea atoa e le Lotu Katoliko i Europa. Afai e iai se tasi e fia tofotofo ma tetee atu i le lotu, na pau le afu o le sasa faamoʻamoʻa pe oo lava ina fasiotia. E oo foʻi i lotu a le Porotesano lea na amata mulimuli ane, sa latou faasāsāina foʻi le saʻolotoga a le tagata lava ia. I aso nei pe a taʻua igoa po o faaupuga “Kalavini” (Calvinist) po o “Puritani” (Puritan), e lē gata ina manatua ai tagata sa mulimuli atu i na talitonuga, ae toe fafagu mai ai i mafaufau faasalaga ogaoga sa faia e na vaega faalotu. O le iʻuga, talu ai faiga faapologa a lotu, ua manatu sesē ai nei tagata e faapea, o lona uiga foʻi la e mamafa ma pologa aʻoaʻoga a le Tusi Paia.

I senituri talu ai nei, e iai nisi atunuu ua toetoe lava lē toe mafai e lotu ona pulea olaga o tagata. A o teena atu talitonuga masani faalotu, ae ua amata ona iai i le toʻatele le manatu faapea, e iai i tagata le aiā e filifili ai le mea saʻo ma le mea sesē. O ā iʻuga? Ua faamatala mai e Ahti Laitinen, o se polofesa i mataupu tau i soligatulafono ma faamasinoga, e faapea: “Ua tau leai se faaaloalo mo le pule, ma ua tauau ina lē iloa e tagata po o ā mea e talia a o ā mea e lē talia.” O le mea e ofo ai, e oo lava i taʻitaʻi lotu ua alu ai foʻi ma latou i lenei mafaufauga. Na taʻua e se faifeʻau iloga o le lotu Luteru: “Ua tele ina ou lē toe taliaina le manatu faapea, e mafai ona foʻia faafitauli tau i amioga tatau pe a saʻili atu i le Tusi Paia po o taʻitaʻi lotu.”

Pe Lelei se Saʻolotoga e Aunoa ma ni Papuipui?

Atonu e logomālie i le faalogo se saʻolotoga e aunoa ma ni papuipui, aemaise lava i talavou. E iai lava nisi tagata e lē mananaʻo e faatonu mai e isi o latou olaga, pe fua lo latou olaga i se lisi o mea e fai ma mea e lē faia. Ae pe tatau ea ona saʻoloto tagata e pule lava ia i lana mea e fai? E lelei pe a fai se faataʻitaʻiga e tali ai lenei fesili. Seʻi manatu i se aai po o se taulaga e leai ni tulafono o le auala. E lē tau faia fua ni suʻega o laisene o avetaavale. E pule lava le tagata i le ituaiga alu e alu ai lana taavale, e lē afaina foʻi pe onā ma ave le taavale. E te lē popole i ni saosaoa faatulagaina, ni laupapa  faasinoala po o ni mōlī faailoilo, ni auala e na o le tasi le itu e faaaogā. E leai ni auala e agaʻi itutasi ai taavale po o ni kolosi mo tagata savavali. Faamata e lelei lenā ituaiga o “saʻolotoga”? E leai! Na pau le mea e iʻu i ai, o ni faalavelave mataʻutia. E ui ina avea tulafono o le auala ma papuipui i le saʻolotoga o tagata, ae tatou te ioe, o tulafono nei e puipuia ai avetaavale faapea tagata savavali.

Ua faapena foʻi ona tuuina mai e Ieova taʻiala i le auala e ao ona tatou ola ai, ma ua tatou maua ai aogā. Pe ana lē seanoa lenā taʻitaʻiga, na semanū e seʻiloga lava ua tatou oo i faigatā faatoʻā iloa le mea e tatau ona fai. Ae o le itu e leaga ai, auā e lē gata ina āfaina ai tatou, ae faapea foʻi ma isi. O na tulaga fenuninuniaʻi tau amio e lē lelei, ma e mataʻutia e pei lava o le aveina o se taavale i se taulaga e aunoa ma ni tulafono. O le mea moni lava, tatou te manaʻomia poloaʻiga ma isi ituaiga o tulafono, ma e matuā lagolagoina e le toʻatele o tagata lenā manatu.

‘O Laʻu Avega e Māmā’

Atonu i tulafono o le auala, o loo avatu ai se lisi umī o ni poloaʻiga ma tuutuuga; i nisi vaipanoa e te matuā maofa i le anoanoaʻi o tulafono mo paka o taavale. Ae lē faapena le Tusi Paia. E leai ni lisi uumi o ni tulafono o iai. Na i lo lea, o loo faatulaga mai mataupu silisili po o taʻiala autū, ma e lē lagona ai se mafatia pe tigāina. Maʻeu se valaaulia manaia na avatu e Iesu i tagata sa iai i ona aso: “Ia outou ō mai iā te aʻu, o outou uma o ē tigāina ma mafatia i avega, o aʻu foʻi e mālōlō ai outou. Auā e avegofie laʻu amo, o laʻu avega foʻi e māmā ia.” (Mataio 11:28, 30) Na tusi atu e Paulo sana tusi i le faapotopotoga i Korinito e faapea: “O le mea o i ai le Agaga o le Alii, o i ai le saʻolotoga.”—2 Korinito 3:17.

Peitaʻi, e iai papuipui o lenā saʻolotoga. Na manino lava le fetalaiga a Iesu, o le finagalo o le Atua e aofia ai ni poloaʻiga faigofie. O se faaaʻoaʻoga, na fetalai atu Iesu i ona soo: “O laʻu poloaʻiga lenei, ia outou fealofani, pei ona ou alofa atu iā te outou.” (Ioane 15:12) Maʻeu se olaga matagofie pe a faatatauina e tagata uma lenā poloaʻiga! O lona uiga, e iai papuipui o le saʻolotoga lea o loo maua e Kerisiano. Na tusi Peteru: “[Ia] pei o ē saʻoloto, a e aua neʻi fai le saʻolotoga ma ufiufi o le loto leaga, a ia faapei o auauna a le Atua.”—1 Peteru 2:16.

O lea la, e ui e lē o saisaitia Kerisiano i se lisi auʻiliʻili o ni tulafono, ae lē faapea ai o le a pule lava latou i le mea e saʻo ma le mea e sesē. E na o le Atua e maua mai ai taʻiala o loo manaʻomia e tagata. E manino le faamatalaga a le Tusi Paia: “E lē o i le tagata e savali ona faatonuina le mea e ui ai o ia.” (Ieremia 10:23) Afai tatou te usitai i faatonuga a le Atua, o le a tele foʻi le taui tatou te maua.—Salamo 19:11.

O se tasi o taui, o le mauaina o le fiafia. E pei o le tama talavou lea na taʻua i le amataga, sa ola o se tagata gaoi ma pepelo. Sa ola foʻi i se olaga sili ona lē taupulea o amioga lē mamā. Ae ina ua ia aʻoaʻoina tapulaa silisili a le Tusi Paia, na matuā suia lona olaga ina ia ōgatusa ma nei tapulaa. Fai mai o ia: “E ui sa leʻi mafai  ona ou faia uma i le taimi e tasi oʻu suiga, ae na ou malamalama i le tāua o le faia faapea. Ou te leʻi maua i loʻu olaga tuai le ituaiga o fiafiaga lea ua ou maua nei. E faafaigofie ai mea uma i lou olaga. E te iloa lelei ai le faamoemoe o lou olaga, ma e iloa ai foʻi le mea saʻo ma le mea sesē.”

E anoanoaʻi isi tagata sa faapena foʻi olaga na iai. Peitaʻi, o taʻiala na latou aʻoaʻoina mai le Tusi Paia ua mafai ai ona faaleleia a latou faiā ma isi tagata, ua paleni ai la latou vaai i tulaga o galuega, ua taumamao ese mai ai i ni masaniga leaga, ae ua ola nei i ni olaga fiafia. Fai mai Maka, * le alii talavou lea sa ola muamua e aunoa ma ni mataupu silisili: “O le ola e ōgatusa ma taʻiala a le Tusi Paia, ua mafai ai ona ou faaleleia oʻu lagona iā te aʻu lava ia.” *

O le ā Lau Filifiliga?

O lea la, pe faasāsā le Tusi Paia? O le tali i ai e ioe, ona e mo se lelei o i tatou uma. Ae pe ua faasāsā naʻuā le Tusi Paia? O le tali i ai e leai. O se saʻolotoga e aunoa ma ni papuipui, e na o faafitauli e iʻu i ai. O loo paleni tapulaa a le Tusi Paia, ma e tatou te maua ai se olaga manuia ma le fiafia. Fai mai Maka: “A o faagasolo taimi, na ou talitonu ai i le atamai o loʻu faatatauina o le Afioga a le Atua i le olaga. E ui ina tele vala ua ou lē toe ola ai i le olaga lea e masani ai tagata, ae lē taitai ona ou manatu ai faapea e iai se mea lelei lea ua ou misia i le olaga.”

E amata loa ona e tofo i faamanuiaga o le usitai i tapulaa a le Tusi Paia, o inā foʻi o le a faateleina ai lou fiafia i le Afioga a le Atua. Ona e oo atu ai lea i le isi faamanuiaga e sili atu—o le a tupu aʻe ai lou alofa i Lē ana lea Afioga, o Ieova le Atua. “O lenei lava le alofa i le Atua, ia tatou tausi i ana poloaʻiga; e lē mamafa foʻi ana poloaʻiga.”—1 Ioane 5:3.

O Ieova, o Lē na Faia i tatou ma o lo tatou Tamā o i le lagi. Na te silafia le mea e sili ona lelei mo i tatou. E na te lē o faasāsā i tatou, ae o loo ia foaʻi mai faatonuga alofa mo lo tatou manuia. O le augani mai lenei a Ieova, i se gagana faafatusolo iā i tatou: “E! ana uaʻi mai ou taliga i aʻu poloaʻiga, po ua tusa ma se vaitafe lou manuia; ma lau amiotonu, e tusa lea ma peau o le sami.”—Isaia 48:18.

[Faamatalaga pito i lalo]

[Ata i le itulau 9]

Na fetalai Iesu, o le a maua le faafouina pe a utagia mea o faafinagaloina e le Atua

[Ata i le itulau 10]

O le usitaia o taʻiala a le Atua e maua ai le fiafia ma le faaaloalogia