Ia Alofa i le Atua o Lē e Alofa iā te Oe
Ia Alofa i le Atua o Lē e Alofa iā te Oe
“E te alofa atu i le Alii [Ieova] lou Atua ma lou loto atoa, ma lou agaga atoa, ma lou manatu atoa.”—MATAIO 22:37.
1, 2. O le ā se mea atonu na lāgā ai le mataupu e uiga i le tulafono e sili?
O LE mataupu lea na fesiligia, e foliga mai na matuā fefinauaʻi ai le ʻau Faresaio i aso o Iesu. Mai tulafono e silia ma le 600 sa iai i le Tulafono a Mose, o lē fea na pito sili ona tāua? Po o se tulafono i le osia o taulaga? Auā o le mea moni, sa osia taulaga e faamagalo ai agasala, ma avatu ai foʻi le faafetai i le Atua. Pe lē o le tulafono i le peritomeina lea sa tatau ona sili? Sa tāua foʻi lenā mataupu, auā o le peritomeina sa fai ma faailoga o le feagaiga a Ieova ma Aperaamo.—Kenese 17:9-13.
2 Pe a tuu mai i le isi itu, e foliga na manatu i latou sa maumauaʻi i uputuu e faapea, o tulafono uma lava na tuuina mai e le Atua, e tatau ona sili. O lona uiga, e ui ina foliga mai e lē tāua tele nisi tulafono, ae o se mea sesē le taumafai e faasilisilia patino se isi tulafono i lo isi tulafono. Ona manatu ai lea o le ʻau Faresaio e fesiligia Iesu i lenā mataupu lavelave. Atonu o le a ia faia ai se faamatalaga e ono taʻuleaga ai lona maufaatuatuaina. Na fesili se tasi o i latou iā Iesu: “O lē fea poloaʻiga o i le tulafono ua sili?”—Mataio 22:34-36.
3. O le ā le poloaʻiga sili na taʻua e Iesu?
3 E telē lava se tāua mo i tatou i aso nei o le tali a Iesu. Na ia taaofaʻi i lana tali se mea ua leva ma o loo tumau pea, ona avea ma vaega pito sili ona tāua o le tapuaʻiga moni. Na toe sii e Iesu upu o le Teuteronome 6:5, ma fetalai atu: “‘E te alofa atu i le Alii [Ieova] lou Atua ma lou loto atoa, ma lou agaga atoa, ma lou manatu atoa. O le poloaʻiga muamua lenā ma le sili.’” E ui e na o le tasi le tulafono na fesili ai le Faresaio, peitaʻi na sii atu e Iesu ma le isi tulafono. Na ia toe sii upu o le Levitiko 19:18, ma fetalai atu: “‘E faapena foʻi lona lua, E te alofa atu i lē lua te tuaoi, ia pei o oe lava iā te oe.’” Ona taʻua lea e Iesu o tulafono nei e lua, ua avea ma vaega pito sili ona tāua i le tapuaʻiga mamā. I lona puipui mai ina neʻi o latou uunaʻia o ia e faatulaga le tāua o isi tulafono, na faaiʻu atu ai ana fetalaiga: “O na poloaʻiga e lua ua autū ai le tulafono uma ma le ʻau perofeta.” (Mataio 22:37-40) I lenei mataupu, o le a tatou talanoa ai i le tulafono e silisili o nei tulafono e lua. Aiseā e tatau ai ona tatou alolofa i le Atua? E faapefea ona tatou faaalia atu lenā alofa? Ma e faapefea ona tatou faatupu aʻe lenā alofa? E tāua tele le iloaina o tali i nei fesili. Auā ina ia faafiafia le finagalo o Ieova, e ao ona tatou alolofa iā te ia ma o tatou loto atoa, agaga atoa, ma manatu atoa.
Le Tāua o le Alofa
4, 5. (a) Aiseā na lē faateʻia ai le Faresaio i le fetalaiga a Iesu? (e) O le ā le mea e sili atu ona tāua i le Atua na i lo taulaga?
4 E foliga mai sa leʻi faateʻia, pe maofa le Faresaio lea na fesili, i le tali na tuuina atu e Iesu. Sa ia iloa o le alofa i le Atua o se vala tāua o le tapuaʻiga moni, e ui e toʻatele i latou sa lē taulau ona faaalia lea alofa. O se tū masani i totonu o sunako le tauloto leotele e tagata o le Sema po o se tatalo faa-Eperu sa taʻutino ai le faatuatua. Sa aofia ai i lenā tatalo le fuaitau o loo iai i le Teuteronome 6:4-9, lea na toe sii e Iesu. I le tala lava lenei e tasi, lea e faamauina foʻi i le Mareko, o loo taʻua ai le faapea atu o le Faresaio iā Iesu: “Mālie a oe le aʻoaʻo e, o le tonu lea ua e fetalai mai na; auā e toʻatasi lava le Atua; e leai lava se tasi ua na o ia. Ia alofa foʻi iā te ia ma le loto atoa, ma le manatu atoa, ma le malosi atoa; ma ia alofa i lē la te tuaoi e pei o ia lava iā te ia, e sili lea i taulaga mū atoa, ma taulaga uma.”—Mareko 12:32, 33.
5 E ui lava ina tāpā mai e le Tulafono le faia o taulaga mū ma isi taulaga, ae o le mea sa sili ona faatāua e le Atua, ia iai se uunaʻiga alofa i loto o ana auauna. E tusa po o se taulaga na ofo atu i sina tamaʻi manulele, ae afai na faia ona o le alofa ma le tuutoina, sa sili ona tāua lenā i le Atua, na i lo le faitau afe o mamoe poʻa na ofo atu ai se taulaga e sesē le uunaʻiga na fai ai. (Mika 6:6-8) Seʻi tomānatu i le tala i le fafine mativa ua oti lana tane, lea na mātauina e Iesu i le malumalu i Ierusalema. O tupe iti e lua na tuu e le fafine i le mea e teu ai tupe, sa lē taitai ona lava ai le tau o se mea, e oo lava i se tamaʻi manulele e tasi. Peitaʻi, o le faia o lenā foaʻi mai le loto atoa mo Ieova, na sili atu iā Iesu na i lo foaʻi tetele a le ʻaumauʻoa mai a latou mea ua tele. (Mareko 12:41-44) Maʻeu se faamāfanafanaloto o le iloa, po o ā lava o tatou tulaga, ae sili ona tāua iā Ieova le mea e mafai e i tatou uma ona faailoa, o lo tatou alofa mo ia!
6. O le ā na tusia e Paulo e faatatau i le tāua o le alofa?
6 Na tusi Paulo e faamamafa atili le tāua o le alofa i le tapuaʻiga moni: “Afai ou te tautala i gagana a tagata atoa ma agelu, a e leai soʻu alofa, ua avea aʻu ma ʻapa memea taalili, po o se sumepalo tagitagi. Afai foʻi o iā te aʻu ona perofeta ane, ma le iloa o mea lilo uma, ma le malamalama uma lava; afai foʻi o iā te aʻu le faatuatua uma e ave ese ai mauga, a e leai soʻu alofa, ou te lē aogā lava. Afai foʻi ou te tufatufaina aʻu mea uma e fagaina aʻi ē matitiva; afai foʻi ou te tuuina atu loʻu tino ina ia susunuina, a e leai soʻu alofa, e leai lava sona aogā iā te aʻu.” (1 Korinito 13:1-3) Ua manino la, e tāua tele le alofa i la tatou tapuaʻiga, ina ia fiafia mai ai le finagalo o le Atua. Ae faapefea ona tatou faaalia le alofa mo Ieova?
Le Auala e Faaalia ai le Alofa mo Ieova
7, 8. E faapefea ona faaalia lo tatou alofa mo Ieova?
7 E talitonu le toʻatele o tagata faapea o le alofa, o se faalogona e tau lē mafai ona tatou puleaina; e taʻua e tagata e faigatā pe a ulu le alofa. Peitaʻi, o le alofa moni e lē na o se faalogona tatou te lagonaina. O se faalogona tatou te mafai ona faatino ma faaali mai i gaoioiga, ae lē na o se lagona ootia. E taʻua e le Tusi Paia le alofa, o “le ala e silisili lava,” ma o se mea e tatou te “tausisi” pea i ai. (1 Korinito 12:31; 14:1) Ua faalaeiauina Kerisiano ia alolofa atu, e lē gata i “upu ma le gutu, a o le amio ma le faamaoni.”—1 Ioane 3:18.
8 O le alofa i le Atua tatou te pulunaunau ai e faafiafia o ia, ma ia puipuia ma faasilisilia lana pule silisili ese, e ala i a tatou upu ma gaoioiga. E uunaʻia ai i tatou e ʻalofia le manaʻo i le lalolagi ma ona ala faalēmataʻu. (1 Ioane 2:15, 16) O i latou e alolofa i le Atua, e ʻinoʻino i mea leaga. (Salamo 97:10) O le alofa i le Atua e aofia ai foʻi le alofa i tuaoi, lea o le a tatou talanoaina i le mataupu o sosoo mai. O le alofa foʻi i le Atua e manaʻomia ai lo tatou usiusitai. Ua faapea mai le Tusi Paia: “O lenei lava le alofa i le Atua, ia tatou tausi i ana poloaʻiga.”—1 Ioane 5:3.
9. Na faaalia faapefea e Iesu lona alofa i le Atua?
9 Na atoatoa lelei ona faaalia e Iesu le uiga o le alofa i le Atua. O le alofa na uunaʻia ai o ia e tuua lona aiga i le lagi, ae afio mai ma ola i le lalolagi o se tagata. O le alofa lea na pulunaunau ai o ia e faamamaluina lona Tamā, e ala i mea na ia faia ma aʻoaʻo atu ai. O le alofa na uunaʻia ai o ia e ‘anaana seʻia oo lava ina maliu.’ (Filipi 2:8) O lenā anaana po o le usiusitai, o se faailoaga o lona alofa. Ma o inā na matala ai le ala mo ē faamaoni, ina ia taʻuamiotonuina i latou i luma o le Atua. Na tusi mai Paulo: “Faapei ona avea ma agasala o le toʻatele i le lē anaana o le tagata e toʻatasi [Atamu], e faapea foʻi ona avea ma amiotonu o le toʻatele i le anaana o le toʻatasi [Iesu Keriso].”—Roma 5:19.
10. Aiseā ua aofia ai le usiusitai, i le alofa mo le Atua?
10 Ia tatou pei o Iesu, e faaali lo tatou alofa e ala i le usitai i le Atua. Na tusi mai Ioane, le aposetolo pele o Iesu: “O lenei lava le alofa, ia tatou savavali e tatau ma ana poloaʻiga.” (2 Ioane 6) O i latou e alolofa moni iā Ieova, e momoo mo lana taʻitaʻiga. Ua latou mautinoa, e lē mafai ona taulau manuia o latou lava ala, seʻi vaganā ua faalagolago atu i le atamai o le Atua ma gauaʻi i lana taʻitaʻiga alofa. (Ieremia 10:23) Ua faapei i latou o tagata amio lelei i Perea anamua, o ē na taliaina le feʻau a le Atua ma le “fiafia tele,” sa iai se naunautaʻiga e fai le finagalo o le Atua. (Galuega 17:11) Sa latou saʻiliʻili totoʻa i le Tusi Paia ina ia matuā malamalama lelei i le finagalo o le Atua, lea na mafai ai ona faaalia lo latou alofa i nisi gaoioiga o le usiusitai.
11. O le ā le uiga o le alofa i le Atua ma o tatou loto atoa, manatu atoa, agaga atoa, ma le malosi atoa?
11 E pei ona fetalai Iesu, o le alofa i le Atua e aofia ai o tatou loto atoa, manatu atoa, agaga atoa, ma le malosi atoa. (Mareko 12:30) O le ituaiga alofa lenā e puna mai le loto, e aofia ai o tatou faalogona, o faanaunauga, ma manatunatuga loloto, ma tatou te matuā faanaunau lava e faafiafia Ieova. E faaaogā ai foʻi o tatou tomai tau le mafaufau. E lē faia tautagotago lo tatou tuutoina; ua tatou iloa lelei Ieova—ona uiga, tapulaa ma ana fuafuaga. Tatou te faaaogā o tatou tagata atoa, ma le ola ua tatou mauaina, e auauna ai ma vivii iā te ia. E faapena foʻi ona faaaogā ai lo tatou malosi atoa.
Le Pogai e Tatau ai Ona Alolofa iā Ieova
12. Aiseā ua finagalo ai le Atua ia tatou alolofa atu iā te ia?
12 O se tasi o pogai e tatau ai ona tatou alolofa iā Ieova, ona o loo finagalo o ia ina ia tatou faaatagia atu ona uiga. E lē gata o ia le puna o le alofa, ae o ia foʻi le faaaʻoaʻoga silisili o le alofa. Na faagaeeina le aposetolo o Ioane e tusi: “O le Atua, o le alofa lava ia.” (1 Ioane 4:8) Na foafoaina tagata i le faatusa o le Atua o lona uiga na fuafuaina i tatou ina ia faaalia le alofa. O le pule silisili ese a Ieova e faavae i le alofa. O lona finagalo ina ia avea ma tagatānuu o lana pulega, i latou o loo auauna iā te ia ona e alolofa ma naunau i le auala amiotonu o loo ia pule ai. E mautinoa lava, le matuā manaʻomia o le alofa, ina ia maua e foafoaga uma le filemu ma le autasi.
13. (a) Aiseā na taʻu atu ai i tagata Isaraelu: “E te alofa atu [iā Ieova] lou Atua”? (e) Aiseā e talafeagai ai ona faatalitalia i tatou e Ieova ia alolofa atu iā te ia?
13 O le isi pogai ua tatou alolofa ai iā Ieova, ona e tatou te loto faafetai i mea ua ia faia mo i tatou. Seʻi toe manatu i le fetalaiga a Iesu i tagata Iutaia: “E te alofa atu [iā Ieova] lou Atua.” Sa lē faatalitalia i latou e alolofa atu i se atua sa lē māfana mai ma latou lē iloaina. Sa tatau ona latou alolofa atu i le Atua, o lē na faaalia lona alofa iā i latou. Sa avea Ieova ma o latou Atua. O ia Lē na laveaʻia i latou mai Aikupito ma taʻitaʻi atu i le Nuu Folafolaina. O ia Lē na puipuia, tausia, ma alofa faapelepele iā i latou, o Lē na aʻoaʻiina i latou i le alofa. I aso nei, o Ieova lo tatou Atua, o lē na foaʻiina mai lona Alo e fai ma togiola, ina ia tatou maua ai le ola e faavavau. Ua matuā talafeagai ai lava ona faatalitalia mai e Ieova i tatou ina ia alolofa atu iā te ia! E tatou te toe faafoʻi le alofa i le Atua; ua tāpā i tatou ina ia alolofa atu i le Atua o lē o loo alofa mai iā i tatou. O lo tatou alofa, e mo Lē na “muaʻi alofa mai iā te i tatou.”—1 Ioane 4:19.
14. I le ā le itu ua faapei ai le alofa o Ieova, o le alofa o se matua?
14 Ua pei le alofa o Ieova mo tagata, o le alofa o se matua mo lana fanau. E ui ina lē lelei atoatoa mātua, ae la te galulue punouaʻi mo le tele o tausaga ina ia tausia le la fanau. Ma e la te faia faapea e ala i ni faataulaga tetele i mea faaletino ma isi foʻi vala. E faatonu, faalaeiau, lagolagosua, ma aʻoaʻi le la fanau, ona o le faanaunau ina ia fiafia ma ola manuia le fanau. O le ā se mea o mananaʻo i ai mātua mai le fanau? E la te mananaʻo ia alolofa mai le fanau iā i laʻua, ma ia goto i o latou loto mea na la aʻoaʻoina ai i latou mo so latou lelei. Ua talafeagai foʻi la mo i tatou, ona faaalia se uiga talisapaia mo mea uma ua faia e Ieova mo i tatou.
Faatupuina o le Alofa i le Atua
15. O le ā le uluaʻi laasaga i le faatupuina aʻe o le alofa i le Atua?
15 E tatou te leʻi vāai i le Atua, pe faalogo foʻi i lona siʻufofoga. (Ioane 1:18) Peitaʻi, o loo ia valaaulia i tatou ina ia osia sa tatou faiā alofa māfana ma ia. (Iakopo 4:8) E faapefea ona tatou faia? O le uluaʻi laasaga lava e uia ina ia alofa ai i se tasi, o lou taumafai ina ia e malamalama lelei i lenā tagata. E faigatā ona tatou alolofa i se tasi e tatou te lē iloa. Ua saunia mai e Ieova lana Afioga, le Tusi Paia, ina ia mafai ona tatou malamalama lelei iā te ia. O le pogai lenā o le faalaeiau mai o Ieova, e ala mai i lana faalapotopotoga, ina ia tatou faitau e lē aunoa le Tusi Paia. O le Tusi Paia lea ua tatou aʻoaʻoina ai le malamalamaga e uiga i le Atua, o ona uiga, le ituaiga o Atua e iai o ia, faapea ma ana feutagaʻiga ma tagata, a o faagasolo le faitau afe o tausaga. A o tatou manatunatu loloto i na tala, o le a tatou malamalama atili ai foʻi, ma faatupu aʻe lo tatou alofa iā te ia.—Roma 15:4.
16. E faapefea i le toe tomānatu i le faiva a Iesu ona atili faateleina ai lo tatou alofa i le Atua?
16 O se auala sili ona tāua e faatupuina ai lo tatou alofa iā Ieova, o le toe tomānatu i le soifuaga ma le faiva a Iesu. Ua fetaui lelei lea, auā sa faaataina atoatoa mai e Iesu lona Tamā, lea foʻi ua mafai ai ona ia fetalai: “O lē ua vaai mai iā te aʻu, ua vaai o ia i le Tamā.” (Ioane 14:9) Pe lē faagaeetia ea oe i le alofa na faaalia e Iesu a o ia faatūina aʻe le tama e toʻatasi a le fafine ua oti lana tane? (Luka 7:11-15) Pe e te lē fiafia e iloa, e ui ina silisili le Alo o le Atua i tagata uma na soifua mai, ae sa ia lotomaulalo ma mulumulu i vae o ona soo? (Ioane 13:3-5) Pe e te lē maofa e iloa, e ui sa sili atu lona malosi ma sili atu lona atamai na i lo se isi lava tagata, ae sa faigofie i tagata uma ona ō atu ma talanoa ia te ia, e oo lava i tamaiti? (Mareko 10:13, 14) A o tatou mafaufau ma talisapaia nei mea, ona tatou pei ai lea o Kerisiano o ē na tusi atu i ai Peteru: ‘E ui ina tou lē iloa atu Iesu, a ua tou alolofa iā te ia.’ (1 Peteru 1:8) A o tupu aʻe pea lo tatou alofa mo Iesu, ua faapena foʻi lo tatou alofa mo Ieova.
17, 18. O ā sauniuniga alofa a Ieova tatou te tomānatu i ai ma atili tupu ai lo tatou alofa iā te ia?
17 O le isi auala e faatupuina ai lo tatou alofa i le Atua, o le mafaufau pea i le anoanoaʻi o ana sauniuniga alofa ina ia mafai ai ona tatou ola fiafia i le olaga—le matagofie mai o le foafoaga, le lasi o taumafa susua, le māfana o mafutaga ma uō lelei, aemaise le lē mafaitaulia o isi mea mananaia ua tatou olioli ma faamalieina ai. (Galuega 14:17) O le tele lava o lo tatou iloa mo mea e uiga i le Atua, o le tele foʻi lea o māfuaaga tatou te talisapaia ai le tele o lona lelei ma lona alofa foaʻi. Seʻi manatu i mea uma ua faia e Ieova mo oe. Pe e te lē ioe la, ua tatau ma onomea iā te ia lou alofa?
18 Mai le tele o meaalofa mai le Atua, ua tatou maua ai foʻi le avanoa e faalatalata atu ai iā te ia i le tatalo i so o se taimi, i le iloaina o loo faafofoga mai le “Faafofoga tatalo” iā i tatou. (Salamo 65:2) Ua tuuina e Ieova i lona Alo le aiā e avea ai ma pule ma faamasino. Ae peitaʻi, e na te lē o tuuina mai i isi, e aofia ai ma lona Alo, le aiā e faafofoga ai i a tatou tatalo. O ia lava o loo faafofoga mai. O le uaʻi alofa mai o Ieova lava ia, ua atili ai ona tatou māfana atu iā te ia.
19. O ā folafolaga a Ieova ua atili ai ona tatou alolofa iā te ia?
19 E atili faateleina foʻi lo tatou alofa iā Ieova, pe a tatou manatu i mea ua ia faatulaga mo tagata i le lumanaʻi. Ua ia folafola mai lona faaiʻuina o maʻi, o faanoanoaga, ma le oti. (Faaaliga 21:3, 4) O le taimi lava e lelei atoatoa ai tagata, e lē toe iai se isi e aafia i mafatiaga o le mafaufau, le lotovaivai, po o ni faalavelave mataʻutia. O le a lē toe iai se fia taumafa, le mativa, ma lē toe iai foʻi ni taua. (Salamo 46:9; 72:16) O le a suia le lalolagi e avea ma parataiso. (Luka 23:43) E lē o aumaia e Ieova nei faamanuiaga ona o sona tiute e ao ona fai, ae o lona alofa iā i tatou.
20. O le ā na taʻua e Mose e faatatau i aogā o le alofa iā Ieova?
20 O lea la, o māfuaaga malolosi na tatou te alolofa ai i le Atua, ma faatuputeleina pea lenā alofa. Po o le a faaauau ea ona malosi lou alofa i le Atua, ma e faataga o ia e taʻitaʻia ou ala? O le filifiliga lenā o le a faataatia atu iā te oe. Na iloa lelei e Mose aogā e maua pe a faatupuina ma faatumau se alofa mo Ieova. Na faapea atu Mose i le fanauga a Isaraelu: “Ia e filifili i le ola, ina ia ola ai oe atoa ma lau fanau; ina ia e alofa atu iā Ieova lou Atua, ma e faalogo i lona siʻufofoga, ma ia e pipii atu iā te ia; auā o lou ola ia, ma lē na te faafualoaina ou aso.”—Teuteronome 30:19, 20.
Pe E te Manatua?
• Aiseā e tāua tele ai lo tatou alofa iā Ieova?
• E faapefea ona faaalia lo tatou alofa i le Atua?
• O ā māfuaaga tatou te alolofa ai iā Ieova?
• E faapefea ona faatupu aʻe lo tatou alofa i le Atua?
[Fesili mo le Suʻesuʻega]
[Ata i le itulau 20]
E matuā faatāua e Ieova le mea e mafai e i tatou uma ona faailoa—lo tatou alofa mo ia
[Ata i le itulau 23]
“O lē ua vaai mai iā te aʻu, ua vaai o ia i le Tamā.”—Ioane 14:9