Talaaga o le Soifuaga

Faatalitali i se Malo e “Lē Mai le Lalolagi Nei”

Faamatalaina e Nikolai Gutsulyak

E 41 ao ma pō na ou iai i le falepuipui a o fai fetauaʻiga na māfua i nisi na fouvale. Na faafuaseʻi ona ou ala i le pāpā o fana. Na faanatinati ona lolofi mai fitafita ma tanetau i le nofoaga o faasalaga ma osofaʻi pagota. Na matuā lamatia ai lava loʻu ola.

NA FAAPEFEA ona ou oo i lenei tulaga? Seʻi oʻu faamatala atu. Na tupu lenei mea i le tausaga e 1954. O le taimi lenā, ua 30 oʻu tausaga. I le pei o isi foʻi Molimau a Ieova na soifua i lalo o le pulega a le Soviet Union, na ou falepuipui ona o loʻu solitū i mataupu faapolotiki aemaise le talaʻi atu i isi e uiga i le Malo o le Atua. E 46 tamāloloa ae 34 fafine le aofaʻi o i matou o Molimau a Ieova na faafalepuipuiina. Sa taofia i matou i se nofoaga o faasalaga e lata i le nuu o Kengir i le ogatotonu o Kazakhstan. Na matou iai i inā faatasi ma le isi faitau afe o pagota.

Na maliu le taʻitaʻi o le Soviet Union, o Joseph Stalin, i le tausaga na muamua atu. Na faamoemoe le toʻatele o pagota atonu o le a faalogo mai le malo fou i Moscow i a latou faitioga e faatatau i faiga sauā o loo feagai ma pagota. Na faifai tetele le lē fiafia o pagota ma iʻu ai i se fouvalega i le falepuipui. A o faagasolo nei feteenaʻiga, sa tatau iā i matou o Molimau a Ieova ona faamanino atu lo matou tulaga i tagata fouvale ma faamatala atu foʻi lo matou tulaga i leoleo o le vaegaau. Sa manaʻomia ona matou faatuatua i le Atua ina ia tumau ai ona solitū.

 Amata le Fouvalega

O Me 16 na amata ai le fouvalega i le falepuipui. I le lua aso mulimuli ane ai, e silia i le 3,200 pagota na mumusu e galulue, ae mananaʻo ia faaleleia tulaga o mea i totonu o le falepuipui ma ia amanaʻia aiā tatau a pagota o le malo. Sa vave tele le faagasologa o mea na tutupu. Na muamua ona faamalosia e le ʻaufouvale leoleo ina ia ō ese ma le nofoaga. Ona latou talepe lea o le pa na siʻo ai le fanua. Sosoo ai ma lo latou talepe o puipui sa vavae ai le itu a alii ma tamaʻitaʻi, ae ua fai pei o se fale se tasi o se aiga e nonofo faatasi uma ai. A o faagasolo aso mulimuli ane ai, na faia ai e ni patele sa falepuipui ia ni sauniga o faaipoipoga a nisi o pagota. I fale e tolu ia sa tupu ai le vevesi, o le toʻatele lava o pagota e 14,000 na auai i le fouvalega.

Na faatulaga e tagata fouvale se komiti e fai ma sui o pagota e feutagaʻi ma le malo. Peitaʻi, e leʻi umi ae ali aʻe finauga i le va o sui o le komiti, ma iʻu ai loa ina pulea le falepuipui e tagata pito i sili ona leaga ma sauā. Ua oo atu i se tulaga sili ona ogaoga le tulaga o mea. Na faatulaga e taʻitaʻi o le ʻautetee se vaega e puipuia le saogalemu, se vaega faafitafita, ma se vaega e faia faasalalauga ina ia faatumauina atili ai le maopoopo o a latou fuafuaga ia ua fai. Na faaaogā e taʻitaʻi ia sipika leotetele ua tuu i luga o ni pou uumi e faataamilo i le lotoā, ina ia faasalalau atu ai ni feʻau malolosi ma atili ai ona sasao aʻe le agaga fouvale i pagota. Na taofia e le ʻautetee isi mai le sosola ese, faasala ē na faatuʻiese iā i latou, ma taʻutino mai lo latou nofosauni e fasiotia so o se tasi latou te lē fiafia i ai. Sa iai foʻi tala salatua e faapea e iai nisi pagota na latou faasalaina i le oti.

A o sauni atu la le ʻaufouvale i le latou osofaʻiga faafitafita, sa latou faia ma le faaeteete ni tapenapenaga ina ia puipuia ai i latou. Ina ia faamautinoa ua mafai e lenei aofaʻiga tele o pagota ona puipuia le nofoaga, na faatonuina ai e taʻitaʻi pagota uma ina ia faaauupegaina i latou. Ina ia faia lea tulaga, na talai ese ai e pagota uʻamea mai faamalama ma faaaogā e fai ai naifi ma isi auupega mo le osofaʻiga. Sa mafai foʻi ona latou maua ni fana ma ni pomu.

Ua Faamalosia Molimau ia Auai

I lenā taimi, na ō mai ai ni tagata se toʻalua o le ʻaufouvale iā te aʻu. Na uʻu e le isi tamāloa se naifi faatoʻā uma lava ona faamata ma fai mai, “Tago i le naifi lea! O le a e manaʻomia lenei naifi mo lou puipuiga.” Sa ou tatalo lē leoa iā Ieova, ina ia fesoasoani mai ia ou toʻa. Sa ou faapea atu: “O aʻu o se Kerisiano, o se tasi o Molimau a Ieova. O i matou uma ma isi Molimau o loo nofosala i inei ona o loo matou tau, e lē tau faasaga i tagata, ae faasaga i agaga malolosi e lē vaaia. O a matou auupega e tau faasaga ai iā i latou, o lo matou faatuatua ma lo matou faamoemoe i le Malo o le Atua.”—Efeso 6:12.

 Maʻeu loʻu fiafia, ina ua luelue le ulu o le tamāloa ua ia malamalama. Peitaʻi, na matuā tuʻi malosi aʻu e le isi tamāloa o le ʻaufouvale. Ona la ō ese lea. Na faasolosolo le ʻaufouvale i fale taʻitasi o loo nonofo ai pagota, ma taumafai e faamalosia Molimau a Ieova ina ia auai i le osofaʻiga. Peitaʻi na teena uma e uso ma tuafāfine Kerisiano.

Sa talanoaina loa le tulaga solitū o Molimau a Ieova i se fonotaga a le komiti a le ʻaufouvale. Na latou faapea mai: “O lea e auai sui o lotu uma—Penetekoso, Aso Fitu, Lotu Papatiso, ma isi lotu i le osofaʻiga. Ae e na o Molimau a Ieova lava o loo tetee. O le ā nei o le a tatou fai iā i latou?” Na fautuaina e se tasi tagata e lafo se Molimau se toʻatasi i totonu o le ogaumu o le falepuipui ina ia faamataʻu ai i matou. Peitaʻi na tulaʻi se pagota o se tagata sa iai muamua i le vaegaau, e faaaloalogia e isi ma faapea mai: “E lē o se faiga atamai lenā mea. E tatau ona tatou tuu faatasi uma Molimau i le fale e tasi le la e pito i le faitotoʻa. Auā afai ae osofaʻi tatou e le ʻautau i tanetau, o le a muamua lava feoti Molimau a Ieova. Ona tatou lē nofosala ai lea i le fasiotia o i latou.” Na talia e isi lona manatu.

Tuu i se Tulaga Lamatia

E leʻi umi, ae savavali faataamilo pagota i fafo o le lotoā ma valaau mai, “Molimau a Ieova, ō mai i fafo!” Ona latou ave faatasi lea o le toʻa 80 o matou agaʻi i le fale o loo i le faatausiʻusiʻuga o le lotoā. Na latou aveese mai moega sa i totonu o le fale ina ia faatelē le avanoa i totonu o le potu, ma fai mai loa matou te ō i totonu. Sa fai lenā fale ma o matou falepuipui i totonu o le falepuipui.

Ina ia vavae uso mai tuafāfine, sa suʻi faatasi e ni tuafāfine Kerisiano ni ieʻafu, ma faaaogā e vavae ai le potu i vaega e lua—o le isi mo tamāloloa ae o le isi mo fafine. (Mulimuli ane, na tusia e se uso mai Rusia le ata o le fale, e pei ona faaalia i le pito i lalo.) A o nonofo i totonu o na fale feomaʻi, e masani ona matou tatalo faatasi e lē aunoa, ma talosaga atu iā Ieova e foaʻi mai iā i matou le poto ma le “matuā tele o le mana.”—2 Korinito 4:7.

I lenā taimi atoa, na matou iai i se tulaga  matuā lamatia i le va o le ʻaufouvale ma le ʻautau a le Soviet Union. Sa matou lē iloa po o le ā le mea o le a fai e itu tetee e lua iā i matou. Ae na timaʻia i matou e se uso Kerisiano faamaoni ua matua lava. “Aua tou te faalotolotolua, e lē tuulafoaʻia i tatou e Ieova.”

Na faaalia foʻi e o matou tuafāfine pele—o talavou ma ē matutua—le tutumau mataʻina. O le isi e pe ā ma le 80 tausaga le matua ma na manaʻomia le fesoasoani faaopoopo. O isi e mamaʻi ma na manaʻomia se tausiga faafomaʻi. Ae i lenā taimi atoa, na tatala pea faitotoʻa o le fale ina ia mafai ai ona iloa mai i matou e le ʻaufouvale. A oo i le pō, e ō mai pagota faaauupegaina i totonu i le mea na matou iai. O isi taimi matou te faalogo atu o faapea a latou tala, “Ua momoe le Malo o le Atua.” Pe a oo i le ao, ua latou faataga i matou e ō i le fale e aai ai pagota, e matou te nonofo faatasi pea ma tatalo ina ia puipuia e Ieova i matou mai tagata sauā.

I fale sa matou nonofo ai, na matou taumafai ia fesoasoani le tasi i le isi i le itu faaleagaga. E masani ona faamatala leotele e se uso se tala mai le Tusi Paia, ina ia mafai ona matou lagona uma. Ona ia faatatau mai lea i lo matou tulaga. O le isi uso matua e fiafia e talanoa e uiga i le ʻautau a Kitiona. Na ia faamanatu mai, “I le suafa o Ieova, e 300 tamāloloa na ō ma a latou mea faifaaili e tau i le ʻautau a fitafita e 135,000, ae na toe foʻi uma mai le 300 e aunoa ma se afāina.” (Faamasino 7:16, 22; 8:10) O lenei tala ma isi faaaʻoaʻoga faale-Tusi Paia, na faamalosia ai i matou faaleagaga. E leʻi leva ona avea aʻu ma Molimau ae ou falepuipui loa. Peitaʻi na matuā faalaeiauina aʻu i loʻu vaai atu i le malosi o le faatuatua o uso ma tuafāfine ua lava le poto masani. Na ou lagona, e moni lava na faatasi Ieova ma i matou.

Ua Amata le Fetauaʻiga

Ua mavae atu vaiaso, ma ua faatuputupulaʻia pea feteenaʻiga i totonu o le falepuipui. Na oo atu i se tulaga ogaoga feutagaʻiga a tagata fouvale ma le malo. Sa naunau taʻitaʻi o le ʻaufouvale e sau se sui o le malo mai Moscow e latou te feiloaʻi. Ae na faatonu atu e le malo tagata fouvale ina ia solomuli, ma lafoaʻi uma a latou auupega, ma ia toe foʻi e galulue. Sa tau fai mumusu uma itu e lua e toʻilalo. O le taimi lea, ua siʻomia atoa le falepuipui e ʻautau a fitafita ua sauni e osofaʻi le falepuipui i le taimi lava e avatu ai le uluaʻi faatonuga. Ua sauni foʻi le ʻaufouvale e tau, ua latou avane mea ma fatufatu i luga e fai pei se pa e lalafi ai ma faaputuputu a latou auupega ua uma ona sauni. Na faatalitali uma tagata i le taimi o le a amata ai le taua i le va o fitafita ma pagota.

Iā Iuni 26 na fafagu matou i le pāpā leotetele o pomu. Na talepe i lalo e tanetau le pa ma osofaʻi mai i totonu o le falepuipui. Ae mulimuli mai ai i tua ma le solo tele o fitafita o loo faapāpā a latou fana. Na faanatinati atu pagota—o fafine ma tamāloloa—faafetaiaʻi i tanetau o loo agaʻi mai ma feʻei atu “Hurrah!” ma tauʻai atu maa, o pomu na latou gaosia, ma so o se mea lava latou te tau atu i ai. Ua amata se taua aasa, ae ogatotonu ai i matou o Molimau. Na faapefea ona tali mai Ieova i a matou tatalo mo se fesoasoani?

Na faafuaseʻi ona faatopetope mai fitafita i  totonu o le fale na matou nonofo ai ma valaau mai: “Outou na tagata paia, ō mai i fafo! Faavave, ō mai i fafo ma le pa!” Na faatonu e le taʻitaʻiʻau fitafita e aua neʻi tafanaina i matou ae ia nonofo e puipui i matou. A o vevela la le fetauaʻiga, sa matou saofafaʻi i luga o le mutia e lē mamao atu i tua o le lotoā o le falepuipui. E fā itula o matou faalogoina pea le pāpā o pomu, o fana, le feʻei, ma le auē o tagata mai totonu o le lotoā. Na sosoo ai ma lo matou lē toe faalogoina o se mea e gāsē. Mulimuli ane, i le malama aʻe o le taeao, na matou vaaia ai fitafita o loo laʻu ese atu tagata feoti mai le lotoā. Na matou mauaina le tala e faitau selau tagata na manunuʻa pe maliliu foʻi.

Mulimuli ane i lenā aso, na sau ai iā i matou se tagata o le malo ou te masani ai. Na fesili fiafia mai, “A Nikolai, o ai na faasaoina outou? O matou po o Ieova?” Na matou faafetai atu iā te ia ona o lona faasaoina o i matou, ma faapea atu i ai, “Matou te talitonu na uunaʻia outou e lo matou Atua e ona le malosi uma lava, o Ieova, ia faasaoina o matou ola, e pei foʻi ona ia uunaʻia isi ia faasaoina ana auauna i taimi o le Tusi Paia.”—Esera 1:1, 2.

Na ia faamatala mai foʻi le auala na iloa ai e fitafita po o ai i matou ma le mea na matou nonofo ai. Na ia faapea mai, i se tasi o talanoaga na faia e fitafita ma tagata fouvale, na tuuaʻia ai e le fitafita tagata fouvale i lo latou fasiotia o pagota sa leʻi lagolagoina i latou. I le teea o tuuaʻiga, na tali atu tagata fouvale e faapea e leʻi auai Molimau a Ieova i le fetauaʻiga na fai, ae e leai ma se tasi na fasiotia. Na i lo lea, ua tuu uma Molimau i le fale e tasi, e fai ma o latou faasalaga. Na manatua e le fitafita o le malo lenā faamatalaga.

Na Matou Tumau Mausalī mo le Malo

Na taʻua foʻi e le tusitala lauiloa mai Rusia o Aleksandr Solzhenitsyn i lana tusi The Gulag Archipelago le fouvalega a pagota lea e pei ona ou faamatalaina. E uiga i lenā mea na tupu, na ia tusi e faapea na amata le fouvalega ona “na matou mananaʻo uma i se saʻolotoga, . . . ae o ai na te aumaia iā i matou lenā saʻolotoga?” A o matou iai o ni Molimau a Ieova i lenā lava falepuipui, na matou faanaunau foʻi mo se saʻolotoga. Peitaʻi, e lē na o le saʻolotoga mai le falepuipui ae o le saʻolotoga lea e na o le Malo o le Atua e mafai ona saunia. A o iai i le falepuipui, na matou iloa e matou te manaʻomia le malosi mai le Atua e tumau mausalī ai i le itu o lona Malo. Ma na aumaia e Ieova mea uma na matou manaʻomia. Na ia aumaia le manumalo iā i matou e aunoa ma le faaaogāina o ni naifi po o ni pomu.—2 Korinito 10:3.

Na taʻu atu e Iesu iā Pilato: “E lē mai le lalolagi nei loʻu malo; afai ana mai le lalolagi nei loʻu malo, po ua tau aʻu auauna.” (Ioane 18:36) O lea la, i le avea ma soo o Keriso, e leai sa matou vaega na faia i feteenaʻiga faapolotiki. Na matou fiafia ona a o faagasolo ma ina ua māeʻa le fetauaʻiga, sa mātauina e isi lo matou faamaoni mo le Malo o le Atua. Ona o a matou amio i lenā taimi, na tusi Solzhenitsyn: “Na saʻoloto Molimau a Ieova e tausia ma le maumauaʻi o latou talitonuga faale-Tusi Paia, ma na mumusu e fau ni mea e puipuia pe leoleoina ai i latou.

Ua silia ma le 50 tausaga ua mavae talu ona tutupu na mea faigatā. Peitaʻi, e fai lava ma ou toe manatua ma le lotofaafetai na taimi, ona na ou aʻoaʻoina mai ai ni lesona o loo tumau pea ona aogā, e pei o le faatalitali atu pea iā Ieova ma ia talitonu ma le mautinoa i lona aao malosi. Ioe, pei lava o le toʻatele o Molimau pele sa iai i le taimi o le pulega a le Soviet Union, ua ou iloa e aumai moni lava e Ieova le saʻolotoga, le puipuiga, ma le laveaʻiga i ē e faatalitali atu i le Malo lea e “lē mai le lalolagi nei.”

[Ata i le itulau 8, 9]

Nofoaga o faasalaga i Kazakhstan na faafalepuipui ai i matou

[Ata i le itulau 10]

Le ata o le fale na nonofo ai Molimau, le itu o fafine

[Ata i le itulau 11]

O matou ma uso Kerisiano i le taimi na matou saʻoloto ai