Pe e Tutusa Lotu Uma?

O LE toʻatele o i tatou e mananaʻo e tele ni oloa e filifili ai pe a fai se faatauga. Pe a tele fualaau ʻaina ma fualaau faisua i le maketi e filifili mai ai, e mautinoa tatou te faatauina mea tatou te fiafia ai ma e lelei mo o tatou aiga. Afai e tele ituaiga o ofu ma e taugofie i se faleofu, atonu tatou te filifilia le ofu tatou te onomea ai. O nisi o filifiliga tatou te faia i o tatou olaga e atagia mai ai mea e tatou te fiafia ai. Peitaʻi o filifiliga a isi e aafia ai la tatou vaaiga i mea, mo se faataʻitaʻiga, o a tatou filifiliga o meaʻai paleni ma ni uō lelei. Ae faapefea la le tatou filifiliga i lotu? Pe tatau ona tatou tapuaʻi i le auala tatou te mananaʻo ai? Po o se mataupu e aafia ai o tatou ola?

E tele ituaiga o lotu e mafai ona tatou filifili mai ai. Ua tele ni atunuu ua faamautinoa ai le faatagaina o lotu, ma ua iai le saʻolotoga mo le toʻatele e tuua ai lotu na tupuga mai ai o latou mātua. I se lipoti na faia i Amerika pe ā ma le 80 pasene o tagatānuu o Amerika e “talitonu e faasino uma atu lava lotu i le faaolataga.” E tusa ai ma lea lava lipoti, “e toʻatasi mai le toʻalima o tagata ia na fesiligia ua liulotu talu ona avea ma tagata matutua.” Na faaalia mai i se isi lipoti mai Pasili, pe ā ma le kuata o tagata Pasili uma ua liulotu.

I aso ua mavae, e matuā fai lava ni finauga a tagata i le auala e eseese ai aʻoaʻoga a lotu. I aso nei o le manatu taatele lava, ‘E lē āfaina po o lē fea lotu e te filifilia.’ Pe saʻo lea manatu? Pe e iai se aafiaga o le lotu ua e filifilia i lou olaga?

E pei lava ona fesili se tagata faatau poto e faatatau i le mea na aumai ai le oloa, e atamai foʻi lou fesili ane, ‘Na faapefea ona amataina nei lotu uma, ma aiseā?’ E maua tali i le Tusi Paia.

Na Faapefea Ona Amataina Lotu?

I Isaraelu anamua, na amataina e le tupu o Ierepoamo se lotu pe ā ma le afe  tausaga a o leʻi afio mai Iesu i le lalolagi. O Ierepoamo o le uluaʻi tupu lea o le malo tutoʻatasi i le itu i mātū o Isaraelu. Sa ia feagai ma le galuega fitā o le faamaopoopoina o tagata e fai mea e loto i ai. “Ona filifili lea o le tupu, ma ia faia tamaʻi povi auro e lua, ua fai atu foʻi o ia iā te i latou, E faigatā iā te outou ona ō aʻe i Ierusalema; Isaraelu e, faauta mai ia i o outou atua.” (1 Tupu 12:28) Na manino le manaʻo o le tupu e faaaogā lotu e aveesea ai le faamaoni o tagata mai Ierusalema, i le mea na masani ona tapuaʻi ai. O le lotu lea sa amataina e Ierepoamo e faitau senituri o loo faia pea, ma na iʻu ina maliliu ai pe faaaunuua ai le faitau miliona o tagata, ina ua faasalaina e Ieova le nuu lē faamaoni o Isaraelu. O le lotu a Ierepoamo sa faavaeina ina ia maua e ia le lagolago faapolotiki. O nisi o lotu tetele i nei vaitaimi na amataina foʻi ona o ni taumafaiga e maua ai le lagolagosua i faiga faapolotiki.

Na faailoa mai e Paulo le isi uunaʻiga ua amata ai e tagata se lotu fou i lona faapea mai: “Auā o aʻu nei, ua ou iloa lenei mea, pe a mavae ona ou alu, e oo mai iā te outou luko sauā o ē lē faasaoina le lafu mamoe. E tupu mai foʻi iā te outou lava tagata e tautala mai i mea faapiʻopiʻo, e fetoso ese ai le ʻau soo ia mulimuli iā i latou.” (Galuega 20:29, 30) E masani ona amata e taʻitaʻi faamaualuluga ia faiga faalotu ina ia amanaʻia ai i latou e tagata. O lotu ia ua faapea mai ma le pepelo o i latou o lotu Kerisiano, ua vaevaeina ona o a latou lava fevaevaeaʻiga.

O Ai e Mananaʻo Lotu e Faafiafia?

E faatū nisi lotu fou ona o le manaʻoga o tagata. O se faaaʻoaʻoga, sa faia se lipoti a le mekasini o le Economist e faatatau i lotu ua taʻua o lotu tetele i Amerika. Na faapea mai le faamatalaga a lenei lipoti i le māfuaaga ua taulau ai nei lotu, “ona e tutusa o latou faavae ma pisinisi uma o loo sologa manuia, lea e faamuamua ai manaʻoga o le tagata.” O nisi o nei lotu ua faaolaola a latou sauniga lotu i “faafiafiaga ma musika faaonapōnei.” O nisi o taʻitaʻi o nei lotu e faapea mai o loo latou aʻoaʻo a latou ʻaulotu ina ia “mauʻoa, soifua mālōlōina ma aunoa ma ni faafitauli.” E ui ina faitioina isi lotu ona o le iai i faiga faafiafia po o “pisinisi e mafai ona fesoasoani lava le tagata ia iā te ia” na faapea atili mai lenei lomiga, o “manaʻoga ia o tagata.” Ona faauma mai lea o le lipoti e faapea: “Ua matuā taulau lava sootaga o pisinisi ma lotu.”

E ui o nisi lotu e lē o matuā aliali mai a latou faiga faapisinisi, ae o lotu o loo tali atu i ‘manaʻoga o tagata’ tatou te manatua ai se lapataʻiga na aumaia e Paulo. Na ia tusia: “E oo i ona pō latou te lē mafafai ai ona talia o le aʻoaʻoga e ola ai, a e tusa ma o latou lava tuʻinanau, latou te faapotopoto ai aʻoaʻo mo i latou, ina ua feū o latou taliga; latou te liliu ese foʻi o latou taliga i le upu moni, a e liliu atu i tala o le vavau.”—2 Timoteo 4:3, 4.

E tele lotu na faavaeina i luga o se faanaunauga mo le mauaina o se tulaga maualuga i faiga faapolotiki ma le talileleia e tagata na i lo le faamalieina o le Atua. E lē faateʻia la i tatou i vaega a lotu o loo faia i mea leaga e pei o le faaleagaina o fanau, faiga faapisinisi lē tonu, taua ma faiga fouvale. O le tele o taimi, ua tumu lotu i faiga faapiʻopiʻo. E faapefea la ona e ʻalofia le faasesēina o oe?

[Faamatalaga faaopoopo i le itulau 4]

E tele lotu na faavaeina i luga o se faanaunauga mo le mauaina o se tulaga maualuga i faiga faapolotiki ma le talileleia e tagata na i lo le faamalieina o le Atua