Peritomeina—E Iloa ai se Tama Tane?

E TELE atunuu o le lalolagi e peritomeina tamaiti pepe ona o māfuaaga tau i le soifua mālōlōina. I isi atunuu, o se tu masani le lē peritomeina o tama tane i lo latou olaga atoa. Ae i nisi ituaiga, e pei o Iutaia ma Musalimi, e iai ma se isi māfuaaga e sili atu mo le peritomeina; o se māfuaaga faaletapuaʻiga.

Peitaʻi i nisi atunuu, e faia se sauniga o le peritomega pe afai ua matua se pepe tama. E aofia i lenei sauniga le avatu o le tama i se aʻoga mo peritomega, lea e aʻoaʻo ai aganuu masani a lenā ituaiga, o inā e peritomeina ma faanofo ese ai mai tagata mo ni vaiaso, seʻia toe pepē lelei ona manuʻa mai le peritomega. Ae i lenā la taimi, e faatino uma ai e lenei tama ni sauniga patino ma aʻoaʻoina ina ia avea o ia ma tama tane. Pe manaʻomia ea lenei ituaiga o peritomega e faamaonia ai ua avea se tamaitiiti ma tama tane? Seʻi o tatou iloilo po o ā fā a le Tusi Paia e uiga i le silafaga a le Atua i le mataupu.—Faataoto 3:5, 6.

Silafaga a le Atua i le Peritome

O nisi tagata i aso anamua, e pei o tagata Aikupito, sa latou faia le peritomeina, lea e tipi ese ai (seʻi tulou) le paʻu o le vaega pito i luga o le totogasā o le tama. Peitaʻi e leʻi fanau pe tupuga aʻe Aperaamo i se aganuu faapena. O le mea moni, e faatoʻā peritomeina Aperaamo ae ua leva lava ona matua. Ma i lenā taimi a o leʻi peritomeina, sa avea o ia ma tane loto tele ma le lē fefe. Sa na o ia ma ni nai tane toʻalaiti, ae latou tuliloa ma faatoʻilaloina ʻautau a ni tupu se toʻafā, o ē na latou avea Lota le atalii o lona uso. (Kenese 14:8-16) Pe tusa ma le 14 tausaga mulimuli ane, na poloaʻia ai e le Atua Aperaamo ina ia peritomeina o ia faatasi ma lona ʻauaiga uma. Aiseā na faia ai e le Atua lenei poloaʻiga?

E mautinoa e lē o se faailoga e iloa ai ua lē o toe tamaitiiti Aperaamo a ua avea o se tama tane matua. Manatua, o le taimi lea ua 99 tausaga o lona matua! (Kenese 17:1, 26, 27) O le māfuaaga lenei o le poloaʻiga, e pei ona fetalai le Atua: “Tou te peritomeina foʻi paʻu o outou tino, e fai ai foʻi ma faailoga o la tatou feagaiga ma outou.” (Kenese 17:11) O le feagaiga lenā ma Aperaamo sa aofia ai le folafolaga a le Atua e faapea, e ala mai iā Aperaamo, o le a iʻu ina manuia ai “aiga uma o le lalolagi.” (Kenese 12:2, 3) O lona uiga la, i le silafaga a le Atua, e leai ma se sootaga a le peritomeina ma le avea o se tasi ma tama tane. Sa faatinoina e faailoa ai o lenā tagata, o se Isaraelu e tupuga mai iā Aperaamo, lea na maua le faaeaga e ‘tuuina atu iā te i latou afioga a le Atua.’—Roma 3:1, 2.

Mulimuli ane, sa oo ina lē toe talafeagai Isaraelu mo lenā faaeaga, ona ua latou teena le Fanau moni a Aperaamo, o Iesu Keriso. Ona teena ai lea e le Atua i latou, ma ua lē toe iai se uiga tāua o la latou peritome i le silafaga a le Atua. Peitaʻi, sa maumauaʻi pea nisi Kerisiano i le uluaʻi senituri T.A. o loo manaʻomia pea e le Atua le peritomega. (Galuega 11:2, 3; 15:5) Ona aauina atu ai lea e Paulo, o Tito ina ia “faatonuina mea ua totoe” pe faasaʻo mea sa faalētonu i faapotopotoga eseese. Sa tusi Paulo e uiga i se tasi o na mea faalētonu: “E toʻatele o ē solitulafono ua tautalatala i upu lē aogā ma faasesē atu, a e sili musa le ʻau peritome;  e tatau ona punitia o latou gutu, auā ua latou faaliliu ese i nisi aiga atoa, o loo aʻoaʻo i mea lē tatau, ina ua matapeʻapeʻa i le oloa.”—Tito 1:5, 10, 11.

O loo aogā pea le fautuaga lenā a Paulo. E matuā lē tusa ai lava ma le Tusi Paia, pe afai e faapea atu se Kerisiano moni i se isi tagata, e tatau ona peritomeina lana tama. Na i lo le “asiasi fua i mea a isi tagata,” e tatau ona tuu atu le mataupu lenā e pule ai lava mātua i le mea e fai. (1 Peteru 4:15) E lē gata i lea, sa faagaeeina Paulo e tusi e uiga i le peritomeina e tusa ai o le Tulafono a Mose: “A valaauina se tasi ua peritomeina, aua neʻi taumafai o ia e ave ese faailoga o le peritomega. A valaauina se tasi ua lē peritomeina, aua neʻi peritomeina o ia. E lē aogā lava le peritome, e lē aogā foʻi le lē peritome; ua na o le tausi i poloaʻiga a le Atua. Ia taʻitasi ma nofo pea i le mea na valaauina ai o ia.”—1 Korinito 7:18-20.

Ae ā “Aʻoga mo Peritomega”?

Ae faapefea pe a filifili ni mātua Kerisiano e peritomeina le la fanau tama? Pe talafeagai ma le Tusi Paia pe a avatu le la fanau tama i aʻoga ua taʻua o aʻoga mo peritomega, e pei ona taʻua i le amataga? E lē na o le aveesea o le paʻu o le tino e faia ai i nei aʻoga. Mo ni vaiaso, o le a nonofo faatasi ai se tasi o le a avatu i nei aʻoga, ma isi tamaiti ma faiaʻoga o ē e lē tapuaʻi iā Ieova. E tele mea o loo aʻoaʻoina i nei aʻoga e feteenaʻi ma tapulaa a le Tusi Paia i amioga mamā. Ua lapataʻi mai le Tusi Paia: “O le feoaʻi ma ē amio leaga e leaga ai amio lelei.”—1 Korinito 15:33.

E tele foʻi lamatiaga faaletino pe a auai i nei aʻoga. I le 2003, na aumaia ai i le South African Medical Journal lenei lapataʻiga: “Ua toe mātauina foʻi i lenei tausaga ni āuga mataʻutia na māfua mai peritomega. Ua salalau i le lalolagi lipoti o nisi ua maliliu ma faatamaʻia ai ni vaega o o latou tino. . . . Pe a aotele le manatu, o le tele o nei “aʻoga mo peritomega” e taufaasesē uma, ma ua lamatia ai ola.”

E lē gata i le ono faaleagaina ai o totoga o se tamaitiiti ona o le leaga o le faatinoga o le peritomega, ae ua sili ai ona lamatia lona tulaga faaleagaga. O aʻoaʻoga ma mea o loo faatino i na aʻoga, e telē se fesootaʻiga ma faiga faataulāitu ma le tapuaʻi atu i tuaa ua maliliu. Mo se faaaʻoaʻoga, pe a iai se faalētonu i le taotoga, e lē taitai ona faapea mai ona o le faatamala o ē na faia le taotoga po o le lē mamā o mea o loo faaaogā. Na i lo lea, e talitonu le toʻatele ua māfua lenei mala ona e lē o fiafia mai tuaa ua maliliu. O le poloaʻiga lenei a le Tusi Paia e tusa ai o fesootaʻiga i tapuaʻiga sesē: “Aua tou te amo faalēgatasi ma ē lē faatuatua; auā pe faapefea ona faatasi o le amiotonu ma le amio leaga? Pe faapefea foʻi ona mafuta o le malamalama ma le pōuliuli? . . . O lea ia ō mai ai outou nai totonu iā te i latou, ma ia outou vavae mai, ua fetalai mai ai le Alii, aua foʻi tou te papaʻi atu i se mea leaga; ona ou talia ai lea o outou.” (2 Korinito 6:14-17) Pe a fua i lenei fautuaga, e matuā lē atamai mo ni mātua Kerisiano le avatu o se la fanau tama i se aʻoga mo peritomega.

E Faapefea Ona Avea se Tasi o se Tama Tane Kerisiano?

E tusa lava po ua peritomeina se tama Kerisiano pe leai, ae lē o se faailoga lea e iloa ai ua matua pe avea o se tama tane. O le faanaunauga autū o Kerisiano moni ina ia taʻuleleia i latou e le Atua, ae lē o le “fia taʻuleleia e tagata.”—Kalatia 6:12.

Ina ia taʻuleleia e le Atua, e ao i se Kerisiano ona ‘peritomeina lona loto.’ (Teuteronome 10:16; 30:6; Mataio 5:8) O lenā peritomega e lē faaaogā ai se pelu, ae o le teena o tuʻinanauga sesē ma mafaufauga fiasili, e pei o le talitonu faapea, a peritomeina le tino o se tasi, ona sili ai lea o ia na i lo isi. O le onosaia o faaosoosoga ma “tumau i le faatuatua,” e mafai ai e se Kerisiano ona faamaonia atu o ia o se tama tane, e tusa lava po ua peritomeina pe leai.—1 Korinito 16:13; Iakopo 1:12.