Ia E Iloa le Tāua o le Faamālō Atu

PO UA e faalogo i se tasi o faitio faapea e seāseā faamālō atu lona pule iā te ia? Ae pe ua e faia ea foʻi e oe lenā ituaiga o faitioga? Ae ā oe o se talavou, pe sa e faia ea se tala faapena e uiga i ou mātua po o ou faiaʻoga?

Atonu e fetaui nisi o nei faagau lē malie. Peitaʻi e fai mai le manatu o se alii Siamani e galue e taumafai e faagaee ma uunaʻia faanaunauga o tagata e fai se mea, pe afai e faitio faapea ni tagata faigaluega, atonu e lē o le leai o se faamālō lea e māfua ai ona lē malie, ae o le lē naunau moni atu o o latou pule iā i latou ma a latou galuega. Ioe, e mautinoa lava e iai se mea o loo misia. O le faamālō atu ma le iai o ni lagona naunau moni i isi, e tāua uma pe a tatou fia maua ni faiā ma ni mafutaga māfana ma isi tagata.

E faapena foʻi pe a tuu mai i le itu tau tapuaʻiga. E tatau ona mātaulia le faapotopotoga Kerisiano i le iai o se uiga faamālō, e māfana, ma iai lagona o le naunau moni i isi. O le agaga matagofie lenā o loo iai i tagata o le faapotopotoga ona o lo latou usitaia o taʻiala a le Tusi Paia. Peitaʻi, e tusa lava po o le alofa lenā o loo iai i la tatou faapotopotoga, ae mafai pea ona faia nisi faaleleiga atili. O lea la, seʻi o tatou talanoa i ni faaaʻoaʻoga mananaia se tolu, o nisi sa avatu ni faamālō i isi: le auauna a le Atua o Eliu, le aposetolo o Paulo, ma Iesu Keriso.

O Fautuaga e Agalelei ma Faaaloalo

O Eliu, e foliga mai o se tauaiga o Aperaamo, ma e tāua tele lana vaega na fai e fesoasoani ai iā Iopu ina ia saʻo lana vaai i le la faiā ma le Atua. Sa agalelei ma faaaloalo uiga o Eliu. Sa onosai lava e faatalitali i sona avanoa e tautala ai. E leʻi pei Eliu o uō pepelo a Iopu ia sa na ona latou tuuaʻia o masei iā Iopu. Peitaʻi o Eliu, sa vave ona faamālō atu iā Iopu ona o le tausi i lana amiotonu. Sa ia faaleo atu na upu i se uiga māfana, ma na manino atu ai foʻi ma ni lagona o le naunau moni atu o se uō, i lona faaaogā o le igoa o Iopu, ae leʻi faapena le isi toʻatolu. Sa ia augani atu ma le faaaloalo iā Iopu: “Iopu e, faafogafoga mai ia i laʻu tautalaga, ma liliu mai ou fofoga i aʻu upu uma.” Sa ia tuu o ia i le tulaga na iai Iopu, ma taʻutino ai: “Faauta, o aʻu nei o le sui o le Atua, e pei ona e fetalai mai ai. O aʻu foʻi, na faia aʻu i le eleele.” Ona ia faamālō atu lea e faapea: “Afai e ai sau upu, tali mai ia iā te aʻu; ia e tautala mai; auā ou te loto ina ia taʻuamiotonuina oe.”—Iopu 33:1, 6, 32.

O lo tatou feutagaʻi ma isi i se uiga agalelei ma le faaaloalo, e tutusa lava lenā ma le faamālō atu iā i latou. O lona uiga o loo tatou faapea atu i lē o loo faalogologo mai iā i tatou, ‘E tatau ona ou uaʻi atu iā te oe, ma e tatau ona ou feagai ma le faaaloalo ma oe.’ O inā tatou te faaoo atu ai se lagona o le māfana ma le naunau moni i lenā tagata.

 E loloto atu le uiga o le faaaloalo ma le agalelei, na i lo le tau ina faamamalu le usitai i tulafono o amioga ma uiga lelei. Afai tatou te fia pāʻia loto o isi, e tatau la ona moni le faaalia atu o lo tatou agalelei ma le faaaloalo, ma ia puna mai i o tatou loto. Ia avea o se faailoga o le naunau faamaoni ma le alofa moni.

Ia Faautauta le Avatuina o le Faamālō

Na faaalia e le aposetolo le vaega a le faautauta e fai pe a avatu le faamālō i isi. Mo se faaaʻoaʻoga, a o talaʻi i Atenai i lana taamilosaga lona lua faamisionare, sa ia tulaʻi atu e puipuia le Faa-Kerisiano moni mai nisi o tagata faifilosofia i Eleni. Seʻi mātau foʻi le auala faautauta na ia taulima ai lenei tofiga faigatā. “Ona finafinau mai lea o isi o le ʻau fiapopoto o le ituaiga o Epikuro, ma le itu aiga o Setoiko; ua fai mai foʻi nisi, ‘Pe ala i se ā le fai mai o lenei tagata sii i le lau?’ A ua fai mai isi, ‘Ai sē folafola mai i atu ese.’” (Galuega 17:18) E ui lava i na faamatalaga na fai ane, ae sa toʻamālie pea Paulo ma tali atu ai: “O outou Atenai e, ua ou iloa i mea uma lava ua sili la outou tapuaʻi i atua.” E leʻi taʻusalaina e Paulo lo latou ifo i tupua. Na i lo lea, sa ia faamālō atu i ai ona o lo latou faamaoni i la latou lotu.—Galuega 17:22.

Pe sa faagutugutulua ea Paulo? E leai. Na ia iloa lelei e lē tatau ona ia suʻesuʻe masei i lana ʻaufaalogologo, auā sa faapena foʻi o ia, sa iai foʻi le taimi na ia leʻi iloa ai le upu moni. O lona tofiga ina ia faaoo atu le feʻau a le Atua, ae lē o le faamasino fua o isi. Na ia aʻoaʻoina se lesona mai mea na tutupu foʻi iā te ia. Ma o le mea foʻi lenā o loo iloa e le toʻatele o Molimau a Ieova i aso nei. O nisi o tagata sa sili ona ʻinaʻinā e puipui a latou talitonuga sesē faalotu, ae ua iʻu ina avea ma ē ua tausolomua e puipui le tapuaʻiga moni.

Na lelei le auala sa faaaogā e Paulo, ma na iai iʻuga lelei. “Ua pipii mai nisi tagata iā te ia, ma ua talitonu mai; e i ai Taionusio le Areopako, ma le fafine ua igoa iā Tamari, o isi foʻi faatasi ma i laʻua.” (Galuega 17:34) O se gaoioiga atamai na fai e Paulo, i lona faamālō atu i tagata Atenai i le faamaoni i o latou talitonuga, e ui e sesē, ae na te leʻi taʻusalaina i latou i le leai o so latou poto saʻo. O tagata e talasesēina i faamatalaga lē saʻo, e masani lava ona lelei faanaunauga o o latou loto.

I le taimi foʻi lea na amia ai Paulo ina ia tali i ona moliaga i luma o Herota Akeripa II, sa ia tali atu ma le faautauta. Sa iloa e le toʻatele se faiga faamataifale na fai e Herota ma lona tuafafine o Perenike, lea e mautinoa le taʻusalaina e le Afioga a le Atua. Peitaʻi, e augapiu ma se faamatalaga a Paulo na te taʻusalaina ai lenā amioga. Na i lo lea, sa ia iloa se māfuaaga talafeagai e tatau ai ona faamālō atu iā Herota. “Le tupu e Akeripa, ou te manatu ou te manuia ina a ou fai atu laʻu faamatalaga i ou luma i lenei aso, i mea uma ua molia ai aʻu e Iutaia; aemaise ua e silafia i tū ma suʻega uma lava o loo iā Iutaia.”—Galuega 26:1-3.

E ese le atamai pe afai tatou te faaaogā foʻi lenā faautautaga pe a tatou feutagaʻi ma isi! O lou faamālō atu i sou tuaoi, i se isi tamaitiiti e te lua aʻoʻoga, po o se isi uso faigaluega, e maua ai ni faiā filemu ma atili ai ona faaalia amioga lelei. O lo tatou pāʻia o loto o isi i a tatou faamālō talafeagai, atonu i se taimi o le a uunaʻia ai tagata loto faamaoni e tuu ese o latou mafaufauga ma gaoioiga sesē, ae suia i gaoioiga e talafeagai ma le poto saʻo.

O Iesu le Faaaʻoaʻo Sili o le Faamālō Atu

Sa faamālō atu Iesu i isi. Mo se faataʻitaʻiga, ina ua toe tū mai ma maliu aʻe i le lagi, sa fetalai atu e ala i le taʻitaʻiga a le Atua i ekalesia e fitu i Asia Itiiti, e auala atu i le aposetolo o Ioane. Sa ia manatua le faamālō atu iā i latou na tatau i ai. Ina ua fetalai atu i ekalesia i Efeso, Perekamo, ma Tuatira, sa ia faaaogā faaupuga e pei o le: “Ua ou iloa au galuega, ma lou tigā, ma lou onosai, ina ua e lē lavātia i ē ua leaga”; “ua e taofi mau foʻi i loʻu igoa, ma ua e lē faafitia le faatuatua iā te aʻu”; ma le “Ua ou iloa au galuega ma lou alofa, ma lou faatuatua, ma lou auauna mai, ma lou onosai,  ua sili foʻi au galuega mulimuli i lo galuega muamua.” E oo lava i le ekalesia i Sarataisa, lea sa matuā tatau ona avatu i ai se fautuaga malosi, ae na amanaʻia pea e Iesu nisi sa iai na tatau i ai le faamālō, lea na fetalai atu ai: “Ua iā te oe ni nai tagata i Sarataisa lava, o ē ua lē faaeleelea o latou ofu; latou te savavali ma aʻu i ofu sisina, auā ua tatau ai i latou.” (Faaaliga 2:2, 13, 19; 3:4) Maʻeu se faaaʻoaʻoga lelei na faataatia e Iesu!

Ia tatou faataʻitaʻi iā Iesu, ia aua lava neʻi o tatou taʻusalaina se vaega atoa o ni tagata ae semanū e na o sina vaega o loo faalētonu. Po o le avatu foʻi o ni fautuaga talafeagai, ae aunoa ma le avatu o se faamālō. Peitaʻi, aua foʻi neʻi galo, afai e faatoʻā faamālō atu lava i le taimi e fia avatu ai se fautuaga, atonu la i nisi taimi o le a leai se uigā o lenā faamālō. Ia agalelei le avatuina o le faamālō i so o se taimi e talafeagai ai! O le faia faapea, o le a matuā talia lelei ai le fautuaga pe a manaʻomia ona avatu i se taimi.

O Toeaina e Avatua le Faamālō Talafeagai

O Cornelia, o se tuafafine Kerisiano o loo auauna nei i se lālā a Molimau a Ieova i Europa, e na te manatua pea se tasi taimi a o faatoʻā amata tausaga mai le 1970, sa fesili atu ai se ovasia asiasi iā te ia po o ā mai le faiga o ana lava suʻesuʻega ma le faitauina o ana mekasini. Fai mai lana tala: “Sa ou mā.” Peitaʻi na ia taʻu atu lava i ai, sa leʻi mafai ona ia faitauina mataupu uma o mekasini. Ona ia faapea mai lea: “Na i lo le faitioina o aʻu e le uso ona o lenei mea, ae sa ia faamālō mai ona o loʻu taumafai e faitau nisi mataupu. Sa matuā faalaeiauina ai aʻu i lana faamālō, ma na talu mai lava lenā taimi, ua ou taumafai malosi e faitau uma mataupu o mekasini.”

 E manatua pea e Ray lea o loo auauna nei i le ofisa o se lālā i Europa, le uluaʻi aso na amata ai lana paeonia. Ina ua taunuu le ovasia taʻimua o le faapotopotoga i le Maota mo Sauniga i lea afiafi, na savali saʻo mai iā Ray ma fesili mai, “Na faapefea mai le uluaʻi aso o lau paeonia?” E pisi tele lenei uso i lana pisinisi, le tausia o lona aiga, ma le tele o isi tiute tauave i le faapotopotoga. Ua toetoe 60 tausaga talu mai le aso na faamālō ai lenā uso toeaina iā Ray, ae o loo manatua pea e Ray lona uiga mafaufau mamafa mo isi.

E pei ona faaalia i na faaaʻoaʻoga e lua, e maʻeu ni iʻuga lelei e maua mai pe a faaalia ma le faamaoni ni lagona alofa ma le talisapaia o isi, na i lo na o ni faamatalaga faapaʻole, po o ni upu e lē moni e faamimita pe faasee ai se isi. I le faapotopotoga Kerisiano, e anoanoaʻi māfuaaga e tatau ai ona tatou faamālō atu i isi o tatou uso ma tuafāfine. Mafaufau i lo latou faanaunauga e fia auauna iā Ieova, o a latou tali na lelei ona saunia, lo latou taumafai e foʻia le fefe ina ia mafai ona alu i luga o le pulelaa e fai mai ni lauga pe faia nisi vaega i le sauniga. O lo latou maelega i le galuega talaʻi, ma latou taumafaiga e faamuamua manaʻoga o le Malo ma o latou sini faaleagaga. Pe a tatou faamālō atu i isi, o le a faaʻoaina foʻi o tatou manuia. Tatou te lagona ai le fiafia, ma toʻafilemu ai o tatou mafaufau.—Galuega 20:35.

E lelei pe a faamālō atu le ʻautoeaina i le faapotopotoga mo a latou galuega lelei. Ma pe a manaʻomia ona avatu ni fautuaga, e avatu i se agaga alofa. O le a latou ʻalofia le mananaʻo lava ia atoatoa ona saʻo i taimi uma le faiga o mea, ma pei ai o se agasala telē pe a iai sina mea e faalētonu.

Pe afai e faataʻitaʻi toeaina Kerisiano i le faaaʻoaʻoga a Eliu i le faaalia o le faaaloalo ma le agalelei, le faautauta o le auala na tautala atu ai Paulo, ma le manatu alofa sa faaalia e Iesu, o le a faapena foʻi ona avea i latou ma puna o faalaeiauga moni i o latou uso. O faamālō e faalaeiauina atili ai isi e faia mea lelei, ma maua ai ni faiā olioli ma le autasi. E mautinoa sa matuā olioli Iesu i le taimi o lona papatisoga, a o faalogo atu o faamālō mai lona Tama i le lagi i upu nei: “O loʻu Atalii pele oe, ou te fiafia iā te oe”! (Mareko 1:11) Tau ina ia tatou faafiafiaina o tatou uso, e ala i le moni o la tatou faamālō atu.

[Ata i le itulau 15]

O le faautauta o le tautala atu a Paulo na iʻu i ni iʻuga lelei, e mafai foʻi ona faapena i tatou

[Ata i le itulau 16]

E mafai ona maua iʻuga sili ona lelei pe a moni le faamālō atu