Ia Teena Mea e Lē Aogā
Ia Teena Mea e Lē Aogā
“O lē saʻili i mea e lē aogā, ua leai sona mafaufau.”—FAATA. 12:11, NW.
1. O ā nisi o a tatou mea e tāua, ma o le ā le auala sili e faaaogā ai na mea?
I LE avea ai ma Kerisiano, e eseese uma mea e tāua iā i tatou. Atonu e aofia ai le iai o le malosi ma le soifua mālōlōina, o tomai o le mafaufau na fananau mai ma i tatou, ia po o le tamaoaiga foʻi. Talu ai ona tatou te alolofa iā Ieova, tatou te fiafia la e faaaogā nei mea i le auaunaga iā te ia, ma ua tatou tali atu ai i le timaʻiga faagaeeina lenei: “Ia e āva iā Ieova i lou ʻoa.”—Faata. 3:9.
2. O le ā le lapataʻiga a le Tusi Paia e faatatau i mea e lē aogā, ma e faapefea ona faatatau lea lapataʻiga i le itu faaletino?
2 E lelei ona mātau mai, o loo taʻua foʻi i le Tusi Paia mea e lē aogā, ma lapataʻi mai e ʻaua le maʻimauina a tatou alāmanuia e saʻili ai na mea. E tusa ai o lenei tulaga, seʻi manatu i upu ia o loo i le Faataoto 12:11 (NW): “O lē galue i lona fanua, e maʻona o ia i mea e ʻai; a o lē saʻili i mea e lē aogā, ua leai sona mafaufau.” E faigofie lava ona faatatauina e se tasi lenā faataoto i se uiga faaletino. Pe afai e faaalu e se tagata lona taimi ma le malosi e galue mamafa ai ina ia tausia lona aiga, o le a maua la mea i le tulaga faaletino ma le itu tau seleni e tua iai lona aiga. (1 Timo. 5:8) Peitaʻi, pe afai e alu lē aogā ana ʻoa e saʻili ai mea e lē aogā, ua ia faaalia ai le ‘leai o sona mafaufau,’ e leai sona faautauta ma se uunaʻiga lelei. E mautinoa lava la, o le a lē tagolima lea tagata i mea manaʻomia o le olaga.
3. E faapefea ona faatatau le lapataʻiga a le Tusi Paia e uiga i mea e lē aogā, i la tatou tapuaʻiga?
3 Ae faapefea pe afai tatou te faatatauina lea mataupu silisili a le faataoto i la tatou tapuaʻiga? O le a tatou mātauina ai le maua o le saogalemu moni e se Kerisiano e auauna maelega ma le faamaoni iā Ieova. E na te ioeina le faamanuia a Ieova i le taimi nei, ma e iai sona faamoemoe mautinoa i le lumanaʻi. (Mata. 6:33; 1 Timo. 4:10) Peitaʻi, o le Kerisiano e tosina ese i mea e lē aogā, ua ia tuua ai le la faiā ma Ieova ma le avanoa i le ola e faavavau i se tulaga lamatia. E faapefea ona tatou ʻalofia lenā tulaga? E ao ona tatou iloa po o ā mea e “lē aogā” i o tatou olaga, ma ia atiaʻe se faanaunauga e teena na mea.—Faitau le Tito 2:11, 12.
4. I se tulaga lautele, o ā mea e lē aogā?
4 O ā la, mea e lē aogā? I se tulaga lautele, e mafai ona faasino atu i so o se mea e ono tosina ese ai i tatou mai le auauna atu ma le loto atoa iā Ieova. O se faaaʻoaʻoga, e aofia ai le tele o ituaiga o faafiafiaga. O le mea moni, e lē leaga faafiafiaga. Ae a tatou faaalu loa le tele o le taimi i mea e “fiafia” ai, ma oo ai ina lē faia galuega e fesootaʻi atu i la tatou tapuaʻiga, ona avea loa lea o mea faafiafia ma mea e lē aogā, ma iʻu ina matuā afāina ai la tatou faiā ma le Atua. (Fai. 2:24; 4:6) Ina ia ʻalofia lenā tulaga, e ao i se Kerisiano ona fuafua lelei, e na te tilofaʻia ma le faaeteete le auala o loo faaaogā ai lona taimi, o se tasi o “mea tāua” iā te ia. (Faitau le Kolose 4:5.) E iai nisi mea e lē aogā e sili atu ona lamatia ai, na i lo faafiafiaga. O nisi o na mea e aofia ai atua sesē.
Ia Teena Atua e Lē Aogā
5. O le ā e masani ona faatatau i ai le upu “lē aogā” i le Tusi Paia?
5 O le mea ua mātauina, o le tele o mau o le Tusi Paia o loo faaaogā ai le upu “lē aogā,” o loo faatatau atu i atua sesē. O se faaaʻoaʻoga, na fetalai Ieova iā Isaraelu e faapea: “Aua tou te faia mo outou ni atua e lē aogā, aua tou te faatūina se tupua ua tā po o se pou paia mo outou, aua foʻi tou te faia se maa ua teuteuina i lo outou atunuu ina ia ifo atu i ai.” (Levi. 26:1, NW) Na tusi le tupu o Tavita e faapea: “E sili Ieova, e tusa ona matuā viia o ia; e sili foʻi ona mataʻutia o ia i atua uma. Auā o atua uma o nuu o [atua e lē aogā] lava ia. A o Ieova, na ia faia le lagi.”—1 No. 16:25, 26.
6. Aiseā e lē aogā ai atua sesē?
6 E pei ona faaalia mai e Tavita, o loo siʻomia i tatou i faamaoniga o le silisili ese o Ieova. (Sala. 139:14; 148:1-10) Sa avea o se faaeaga mo tagata Isaraelu lo latou osia o se feagaiga ma Ieova. O se mea lē atamai mo i latou ona fulitua iā Ieova ae tapuaʻi atu i tupua ua ta ma tupua maa. I taimi o mala, sa faamaonia le lē aogā ma le leai o se malosi o nei atua e laveaʻi ai i latou atoa ma o latou tagata tapuaʻi.—Faama. 10:14, 15; Isa. 46:5-7.
7, 8. E faapefea ona avea “ʻoa” ma atua?
7 I le tele o atunuu i aso nei, o loo ifo atu pea tagata i faatusa ua faia e tagata, ma e pei lava ona sa lē aogā na atua i taimi ua mavae, ua faapena foʻi ona lē aogā i aso nei. (1 Ioa. 5:21) Peitaʻi, o loo faamatala mai i le Tusi Paia nisi mea e ese mai i tupua, ua avea ma atua. O se faaaʻoaʻoga, seʻi manatu i upu a Iesu: “E lē mafai ona pologa se tasi i ni matai se toʻalua, auā e ʻinoʻino o ia i le tasi ae alofa atu i le isi, pe e pipii atu i le tasi ae manatu faatauvaa i le isi. E lē mafai ona e pologa i le Atua atoa ma ʻoa.”—Mata. 6:24.
8 E faapefea ona avea “ʻoa” ma atua? Ia, mo se faaaʻoaʻoga, manatu i se maa sa taatia i se fanua i Isaraelu anamua. Sa mafai ona aogā lenā maa e fausia ai se fale po o se pa. Ae afai sa faaaogā e fai ma “pou paia” po o se “maa ua teuteuina,” sa avea la ma mea e tausuai ai tagata o Ieova. (Levi. 26:1, NW) I se tulaga tutusa, e aogā tupe ma e mafai ona faaaogā i se auala lelei. E tatou te manaʻomia tupe ina ia ola ai, ma e mafai foʻi ona tatou faaaogā lelei i le auaunaga iā Ieova. (Fai. 7:12; Luka 16:9) Peitaʻi, afai tatou te faamuamua le saʻilia o tupe nai lo la tatou auaunaga faa-Kerisiano, o le iʻuga, o le a avea tupe ma atua iā i tatou. (Faitau le 1 Timoteo 6:9, 10.) I lenei lalolagi, lea e matuā faatāua ai e tagata le saʻilia o le tele o tupe, e ao ona tatou faamautinoa o loo paleni la tatou vaaiga i lenei mataupu.—1 Timo. 6:17-19.
9, 10. (a) O le ā le vaaiga a se Kerisiano i aʻoaʻoga? (e) O le ā le lamatiaga o aʻoga e maualuluga atu?
9 O se isi faaaʻoaʻoga o se mea e aogā ae e mafai ona avea ma mea e lē aogā, o le tulaga e faatatau i aʻoaʻoga. E tatou te mananaʻo ia lelei aʻoga a a tatou fanau, ina ia mafai ona latou tausia i latou lava. Ae e sili atu ai ona tāua, se Kerisiano e lelei ana aʻoaʻoga, e mafai ona ia faitauina ma manino i le Tusi Paia, foʻia faafitauli i se auala lelei ma faia faaiʻuga saʻo, ma aʻoaʻo atu upu moni o le Tusi Paia i se auala manino ma faatalitonuina ai. O le mauaina o ni aʻoaʻoga lelei e alu ai le taimi, peitaʻi o loo alu aogā lenā taimi.
10 Ae faapefea aʻoga e maualuluga atu, lea e maua i kolisi po o iunivesite? E manatu le toʻatele e tāua na aʻoaʻoga mo le taulau manuia. Peitaʻi, o le toʻatele o tagata o loo saʻilia na ituaiga o aʻoaʻoga, ua faatumulia o latou mafaufau i le poto lē aogā o lenei lalolagi. Ua maʻimau ai tausaga o le talavou i na aʻoaʻoga, lea e sili atu ona aogā pe ana faaaogā i le auaunaga iā Ieova. (Fai. 12:1) Atonu e lē o se mea e faateʻia ai, ona i atunuu o loo iai le toʻatele o tagata ua maua na ituaiga aʻoaʻoga, ua matuā faatoʻaitiitia lava tagata e talitonu i le Atua. Nai lo o le taulaʻi atu la i aʻoaʻoga a lenei lalolagi mo le taulau manuia, e faatuatua atu se Kerisiano iā Ieova.—Faata. 3:5.
Aua Neʻi Avea Tuʻinanauga o le Tino ma Atua
11, 12. Aiseā na faapea atu ai Paulo i nisi: “O lo latou atua o le manava lea”?
11 I lana tusi i Kerisiano i Filipi, o loo faasino atu ai le aposetolo o Paulo i se isi mea e mafai ona avea ma atua. O loo ia talanoa e faatatau iā i latou sa avea ma uso tapuaʻi ma faapea mai: “Sa masani ona ou taʻua le toʻatele o tagata, a o lenei ua ou taʻua i latou ma le tagi, auā o loo latou savavali o ni fili o le laau na faapuapuagatia ai le Keriso, o lo latou iʻuga o le faaumatiaga lea, o lo latou atua o le manava lea, . . . e mafaufau foʻi i latou i mea o i lenei lalolagi.” (Fili. 3:18, 19) E faapefea ona avea le manava o le tagata ma atua?
12 E foliga mai sa sili ona tāua i na aumea a Paulo le faanaunauga ina ia matuā saʻilia tuʻinanauga o le tino, nai lo o le aufaatasi ma Paulo i le auaunaga iā Ieova. O isi atonu sa soona aai ma feinu, ma iʻu ai ina ʻai tele pe inu tele. (Faata. 23:20, 21; faatusatusa i le Teuteronome 21:18-21.) O isi atonu sa filifili e faaaogā so o se avanoa sa i ai i le uluaʻi senituri, ma na iʻu ai ina tosina ese mai le auaunaga iā Ieova. Seʻi aua lava neʻi o tatou faatagaina se faanaunauga mo se olaga sologa lelei, e faavaivaia ai i tatou i le auaunaga ma le loto atoa iā Ieova.—Kolo. 3:23, 24.
13. (a) O le ā le uiga o le manaʻonaʻo fua i mea a isi, ma na faapefea ona faamatala e Paulo lea uiga? (e) E faapefea ona tatou teena le uiga o le manaʻonaʻo fua i mea a isi?
13 Sa taʻua foʻi e Paulo se isi vala o le tapuaʻiga sesē. Na ia tusi e faapea: “O le mea lea, ia fasiotia tuʻinanauga i o outou itutino, o le faitaaga, o amioga lē mamā, le tuʻinanau i feusuaʻiga, o tuʻinanauga leaga ma le manaʻonaʻo fua i mea a isi, o le ifo i tupua lava lea.” (Kolo. 3:5) O le manaʻonaʻo fua i mea a isi, o se faanaunauga malosi ia maua se mea e tatou te lē o mauaina, e pei o mea faitino. E mafai foʻi ona aofia ai se faanaunauga leaga i faiga tau feusuaʻiga. (Eso. 20:17) E mautinoa e leai se eseesega o na ituaiga faanaunauga ma le ifo i tupua, po o le tapuaʻi i se atua sesē. Na faaaogā e Iesu se faatusatusaga manino e faaalia ai le tāua o le faaauau ona fai o ni taumafaiga, e pulea ai na faanaunauga sesē.—Faitau le Mareko 9:47; 1 Ioa. 2:16.
Ia Faaeteete i Upu e Lē Aogā
14, 15. (a) O le ā le mea “lē aogā” sa tausuai ai le toʻatele i aso o Ieremia? (e) Aiseā na tāua ai upu a Mose?
14 E mafai foʻi ona aofia ai upu i mea e lē aogā. O se faaaʻoaʻoga, na fetalai Ieova iā Ieremia e faapea: “O loo vavalo mai perofeta i mea pepelo i loʻu igoa; ua ou lē aauina atu i latou, ma ou lē poloaʻi atu iā te i latou, ma aʻu lē tautala atu iā te i latou; ua latou vavalo iā te outou le faaaliga pepelo, ma le faataulāitu, ma [mea e lē aogā], ma le pepelo o latou loto.” (Iere. 14:14) Sa faapea mai na perofeta pepelo o loo latou tautatala i le suafa o Ieova, peitaʻi sa latou faaauiluma o latou manatu, po o lo latou lava atamai. O lea la, sa avea a latou upu ma “mea e lē aogā.” Sa leai se tāua o na upu ma na lamatia ai le tulaga faaleagaga o tagata o le Atua. O le iʻuga, i le 607 T.L.M., na fano ai le toʻatele o i latou na faalogo i na upu e lē aogā a o leʻi taitai o latou olaga, ina ua osofaʻia e ʻautau a Papelonia.
15 I se faaeseesega, na faapea atu Mose i tagata Isaraelu: “Ia outou manatunatu i upu uma ou te taʻu atu iā te outou i le aso nei . . . Auā e lē se upu faatauvaa lea iā te outou, auā o i ai lo outou ola; o lenei mea foʻi tou te faafualoa ai o outou aso i le laueleele, tou te sopoʻia atu ai Ioritana e fai mo outou.” (Teu. 32:46, 47) Ioe, sa faagaeeina e le Atua upu a Mose. O lea la, sa matuā tāua na upu mo le lelei o le nuu. O i latou sa utagiaina na upu, sa faafualoa le soifua ma maua faamanuiaga. Tau ina ia faaauau pea ona tatou teena upu lē aogā ae taofimau i upu tāua o le upu moni.
16. O le ā lo tatou manatu i faamatalaga a saienitisi lea e feteenaʻi ma le Afioga a le Atua?
16 Po o tatou faalogo i ni mea e lē aogā i aso nei? Ioe. O se faaaʻoaʻoga, ua manatu nisi saienitisi e faapea, ua faaalia i le aʻoaʻoga faaevolusione ma mea o loo maua i suʻesuʻega faasaienisi i nisi vala o suʻesuʻega le lē toe manaʻomia ona talitonu i le Atua, ona e mafai ona faamatalaina mea uma i se faagasologa masani. Pe tatau ona tatou faalogo atu i na faamatalaga faasausili? E leai! E ese mamao le poto o le tagata mai le atamai o le Atua. (1 Kori. 2:6, 7) Ae ua tatou iloa, so o se taimi lava e feteenaʻi ai aʻoaʻoga a tagata ma le finagalo o le Atua, e tatau lava ona sesē aʻoaʻoga a tagata. (Faitau le Roma 3:4.) E ui i le agaʻigaʻi i luma o saʻiliʻiliga faasaienisi i nisi o vala o suʻesuʻega, ae o loo tumau pea le moni o le faamatalaga a le Tusi Paia e faatatau i le poto o le tagata: “O le poto o lenei lalolagi o le valea lea i le Atua.” E iʻuvale manatu o tagata pe a faatusatusa atu i le atamai e lē gata mai o le Atua.—1 Kori. 3:18-20.
17. O le ā lo tatou manatu i faamatalaga a taʻitaʻi o lotu o atunuu Kerisiano, ma i latou ua vavae ese mai le upu moni?
17 O se isi faaaʻoaʻoga o upu e lē aogā, o aʻoaʻoga a taʻitaʻi o lotu o atunuu Kerisiano. Ua latou faapea mai o loo latou talaʻia le suafa o le Atua, ae o le tele o a latou aʻoaʻoga e lē o faavae maia i le Tusi Paia, ma o loo latou talanoa i mea e leai se aogā. O loo aʻoaʻo foʻi e i latou ua liliu ese mai le upu moni upu e lē aogā, ua latou faapea mai o loo iā i latou le atamai sili nai lo o le “pologa faamaoni ma le faautauta.” (Mata. 24:45-47) Peitaʻi, o loo tautatala atu nei tagata liliuese mai le upu moni i lo latou lava atamai, ma e lē aogā a latou faamatalaga, ma e ono avea ma mea e tausuai ai so o se tasi e faalogologo i ai. (Luka 17:1, 2) E faapefea ona tatou ʻalofia le taʻitaʻisesēina i manatu o na tagata?
Le Auala e Teena ai Upu e Lē Aogā
18. I ā auala e tatou te faatatauina ai le fautuaga o loo i le 1 Ioane 4:1?
18 Ua aumaia e le aposetolo ua āfu le soifua o Ioane le fautuaga talafeagai e tusa ai o lenei tulaga. (Faitau le 1 Ioane 4:1.) I le ōgatusa ai ma le fautuaga a Ioane, e tatou te faalaeiau e lē aunoa tagata tatou te talanoa i ai i le galuega talaʻi e iloilo mea ua aʻoaʻoina ai i latou, e ala i le faatusatusa o mea ua latou aʻoaʻoina ma manatu o le Tusi Paia. O se taʻiala lelei foʻi lea mo i tatou. Pe afai tatou te faalogo i so o se faamatalaga e feteenaʻi ma le upu moni pe taufaaleaga ai i le faapotopotoga, le ʻautoeaina, po o se tasi o tatou uso, e tatou te lē taliaina na faamatalaga e aunoa ma le iloiloina. Nai lo lea, ia fesili ifo iā i tatou lava: “Po o gaoioi e ōgatusa ma le Tusi Paia lē o loo ia faasalalauina le tala? Po o faaauiluma e nei tala po o tuuaʻiga fuafuaga a Ieova? Po o tausia ai le filemu o le faapotopotoga?” So o se tala lava tatou te faalogoina e faaleaga ai le ʻauuso ae lē atiaʻe ai, o lona uiga e lē aogā na tala.—2 Kori. 13:10, 11.
19. E faapefea i toeaiina ona faamautinoa o loo aogā a latou upu?
19 Ua aʻoaʻoina foʻi e toeaiina se lesona tāua e tusa ai ma upu e lē aogā. So o se taimi lava latou te avatu ai se fautuaga, e ao ona latou manatua e latou te sesē foʻi, ma e lē tatau ona latou ofo atu fautuaga e tusa ai ma lo latou lava iloa. E ao pea ona latou faaaogā le Tusi Paia. O loo maua i upu a le aposetolo o Paulo se taʻiala aogā: “Aua tou te faia mea e sili atu nai lo o mea ua tusia.” (1 Kori. 4:6) E lē tatau i toeaina ona faia se mea e sili atu i mea o loo tusia i le Tusi Paia. E lē gata i lea, e tatau foʻi ona latou amanaʻia fautuaga faale-Tusi Paia, o loo maua i lomiga ua saunia e le pologa faamaoni ma le faautauta.
20. O le ā le fesoasoani tatou te manaʻomia ina ia teena ai mea e lē aogā?
20 E matuā mataʻutia aafiaga o mea e lē aogā—a lē o ni “atua,” o upu, po o se isi mea. O le māfuaaga lea e ao ai ona tatou tatalo pea mo le fesoasoani a Ieova ina ia faailoa mai iā i tatou nei mea e lē aogā, ma saʻili atu i lana taʻitaʻiga i le auala e teena ai na mea. Pe a tatou faia faapea, ua tatou faapea atu faatasi ma le faisalamo: “Ia e liliueseina oʻu mata neʻi oʻu vaai i mea le aogā; ia e faaolaolaina aʻu i lou ala.” (Sala. 119:37) O le a tatou talanoaina atili i le mataupu o sosoo mai, le tāua o le taliaina o le taʻitaʻiga a Ieova.
Pe Mafai Ona E Faamatala?
• I se tulaga lautele, o ā “mea e lē aogā” e ao ona tatou teena?
• E faapefea ona tatou ʻalofia le avea o tupe ma atua?
• E faapefea ona avea tuʻinanauga o le tino ma ifo i tupua?
• E faapefea ona tatou teena upu e lē aogā?
[Fesili mo le Suʻesuʻega]
[Ata i le itulau 3]
Sa faalaeiauina tagata Isaraelu ia ‘galulue i o latou fanua,’ ae lē o le saʻilia o mea e lē aogā
[Ata i le itulau 5]
Ia aua lava neʻi faatagaina se faanaunauga mo mea faitino e faavaivaia oe i le auaunaga iā Ieova
[Ata i le itulau 6]
E tāua tele upu a toeaiina