Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

Manatu Tāua Mai le Tusi o Ioane

Manatu Tāua Mai le Tusi o Ioane

O Loo Ola le Afioga a Ieova

Manatu Tāua Mai le Tusi o Ioane

O IOANE, o le “soo ua alofa i ai Iesu,” ma o le tagata mulimuli lea na tusia le tala faagaeeina e uiga i le soifuaga ma le auaunaga a le Keriso. (Ioa. 21:20) O le Evagelia a Ioane lea na tusia pe tusa o le 98 T.A., e lē tele ni faamatalaga mai isi Evagelia e tolu na ia toe taʻua.

Na tusia e Ioane lana tusi ma se fuafuaga autū. E faatatau i mea na ia tusia, na ia taʻua e faapea: “Ua tusia nei mea ina ia outou talitonu ai, o Iesu o le Keriso, o le Alo o le Atua, ma e tou te maua ai le ola e ala i lona suafa auā ua outou talitonu.” (Ioa. 20:31) E matuā aogā lenei feʻau mo i tatou.—Epe. 4:12.

“VAAI! O LE TAMAʻI MAMOE A LE ATUA”

(Ioa. 1:1–11:54)

Ina ua vaai atu Ioane le Papatiso iā Iesu, na ia faapea mai ma le lototele: “Vaai! O le Tamaʻi Mamoe a le Atua, o lē e na te aveeseina le agasala a le lalolagi!” (Ioa. 1:29) A o faimalaga Iesu i Samaria, Kalilaia, Iutaia, ma le itu i sasaʻe o Ioritana, e talaʻi, aʻoaʻo, ma faia le tele o vavega, na ‘faatuatua ai le toʻatele iā te ia.’—Ioa. 10:41, 42.

O se tasi o vavega mataʻina na faia e Iesu, o le toe faatūina mai lea o Lasalo. E toʻatele na faatuatua iā Iesu ina ua toe ola mai le tagata na oti mo aso e fā. Ae peitaʻi, na taupulepule alii sili ma le ʻau Faresaio e fasioti iā Iesu. O lea na ia tuua ai inā ae “maliu atu i le aai e taʻua o Efaraima e latalata i le vao.”—Ioa. 11:53, 54.

Taliina o Fesili Faale-Tusi Paia:

1:35, 40—O ai le soo lea na tutū ma Aneterea i autafa o Ioane le Papatiso? E masani ona faasino e le tusitala ia Ioane le Papatiso o “Ioane,” ae lē taitai ona taʻua lona igoa i lana Tusi. O lea la, o le soo lea e lē o taʻua lona igoa, o Ioane le tusitala o le Evagelia.

2:20—O lē fea malumalu lea na fausia i “tausaga e fā sefulu ono”? Na faasino atu e tagata Iutaia i le toe fausiaina o le malumalu o Serupapelu e le tupu o Herota, i Iutaia. Na taʻua e le tusitala o Iosefasa, na amataina lenā galuega i le lona 18 o tausaga o le nofoaiga a Herota, po o le 18/17 T.L.M. Na fausia le malumalu ma isi ona vaega autū i tausaga e valu. Peitaʻi, na faaauau pea ona fausia isi fale i autafa o le malumalu seʻia māeʻa le Paseka i le 30 T.A., ina ua faapea mai tagata Iutaia ua 46 tausaga o fausia lea malumalu.

5:14—Po o le faia o le agasala e māfua ai ona maʻi? E leai. O le tamāloa lea na faamālōlō e Iesu, ua 38 tausaga o maʻi ona o le tulaga lē lelei atoatoa. (Ioa. 5:1-9) O le uiga o le fetalaiga a Iesu, ona o lea ua faaalia lona agalelei i le tamāloa, e tatau la ona ia mulimuli i ala o le faaolataga ma aua neʻi agasala ma le loto i ai neʻi tupu se mea e sili ona leaga iā te ia nai lo le maʻi. E mafai ona agasala le tamāloa ona o le faia o se agasala e lē mafai ona faamagaloina, lea e tatau i ai le oti e leai se toetū.

5:24, 25—O ai i latou ua “maua le ola, e ui sa oti”? Na fetalai Iesu e uiga iā i latou sa oti faaleagaga ae ua faatuatua iā te ia ona o le faalogo i ana upu, ma lē toe faia mea leaga sa latou faia muamua. Ua latou “maua le ola, e ui sa oti,” o lona uiga ua aveesea mai iā i latou le faasalaga o le oti, ae maua le faamoemoe o le ola e faavavau ona o lo latou faatuatua i le Atua.—1 Pete. 4:3-6.

5:26; 6:53—O le ā le uiga o le totonu “iā te ia lava le ola”? O le uiga o lenā manatu iā Iesu, o le mauaina lea o agavaa maʻoti se lua mai le Atua—o Iesu ua maua ai e tagata se tulaga lelei ma Ieova, ma ua foaʻi atu iā te ia le mana e toe faatutū mai ai ē ua maliliu. Ae mo soo o Iesu, o le ‘totonu iā i latou o le ola,’ o lona uiga o le mauaina o le ola e faavavau. E maua e Kerisiano faauuina lenā ola pe a toe faatutū aʻe i le lagi. O i latou faamaoni o ē faamoemoe e ola i luga o le lalolagi, o le a maua le ola e faavavau pe a sao mai le tofotofoga mulimuli, lea o le a tupu i le faaiʻuga o le Pulega a Keriso i le Afe Tausaga.—1 Kori. 15:52, 53; Faaa. 20:5, 7-10.

6:64Pe na silafia e Iesu i le taimi na ia filifilia ai Iuta le Sekara, o le a faalataina o ia e Iuta? E mautinoa e leai. Ae i se isi taimi i le 32 T.A., na taʻu atu ai e Iesu i ona soo: “O se tasi o outou ua faitala taufaaleaga.” Atonu o le taimi lenā, na mātauina ai e Iesu le “amataga” o se ala sesē iā Iuta.—Ioa. 6:66-71.

Lesona mo i Tatou:

2:4. Na faailoa atu e Iesu iā Maria, i le avea ai ma Atalii ua papatisoina ma faauuina e le Atua, e ao ona ia usitaʻia faatonuga mai lona Tamā o i le lagi. E ui lava faatoʻā amata le galuega talaʻi a Iesu, ae na ia taulaʻi atu i le taimi mo lana galuega ua tofia ai o ia, e aofia ai lona maliu faataulagaina. E leʻi faataga e Iesu se tasi o lona aiga e pei o Maria, e aiā ane i lona faia o le finagalo o le Atua. E ao foʻi ona iā i tatou lenā faanaunauga a o tatou auauna iā Ieova le Atua.

3:1-9. O le mea na tupu iā Nikotemo, o se taʻitaʻi Iutaia, ua aʻoaʻoina ai ni lesona tāua se lua. Muamua, na lotomaulalo, mafaufau ma le atamai, ma manatu mamafa Nikotemo i ona manaʻoga faaleagaga, e ala i le iloa o le atalii faatauvaa o se kamuta o ia o le aʻoaʻo, na auina mai e le Atua. E manaʻomia le lotomaulalo i Kerisiano i aso nei. Lona lua, na faatalatū Nikotemo mai le avea ma soo a o iai Iesu i le lalolagi. Atonu o lona fefe i tagata, le manaʻo pea i lona tofiga i le Faamasinoga Sili, po o le manaʻo tele i tupe na māfua ai lenā tulaga. Ua tatou aʻoaʻoina mai ai se lesona i inei: E lē tatau ona tatou faataga na faanaunauga e taofia ai i tatou mai le ‘amoina o le laau e faapuapuagatia ai ma mulimuli atu pea iā Iesu.’—Luka 9:23.

4:23, 24. Ina ia taliaina e le Atua la tatou tapuaʻiga, e ao ona ōgatusa ma mea moni o loo i le Tusi Paia, ma ia taʻitaʻiina e le agaga paia.

6:27. O le taumafai e faamalieina o tatou manaʻoga faaleagaga, o le a tatou galulue ai mo “meaʻai e tumau ai i le ola e faavavau.” E tatou te fiafia pe a tatou faia lenei mea.—Mata. 5:3.

6:44. E tausia i tatou uma e Ieova. E na te tosina i tatou i lona Alo e ala i le maua o i tatou i le galuega talaʻi, ma fesoasoani ina ia tatou malamalama ma faatatauina upu moni o le Tusi Paia e ala i le taʻitaʻiga o Lona agaga paia.

11:33-36. E lē o se vaivaiga le faaalia o o tatou faalogona ootia.

‘Ia Mulimuli Atu Pea iā te Ia’

(Ioa. 11:55–21:25)

Na toe foʻi Iesu i Petania a o latalata i le Paseka i le 33 T.A. Iā Nisani 9, na agaʻi atu ai Iesu i Ierusalema, e tiʻetiʻe atu i se tamaʻi asini. Na toe foʻi mai Iesu i le malumalu iā Nisani 10. I le tali mai i lana tatalo ina ia faamamaluina le suafa o lona Tamā, na fetalai mai se leo mai le lagi e faapea: “Ua ou faamamaluina loʻu igoa, ma ou te faamamaluina ai.”—Ioa. 12:28.

A o faia le tausamiga o le Paseka, na avatu e Iesu se fautuaga tāua ma tatalo mo i latou, auā o le a ia tuua i latou. Ina ua uma ona puʻea, faamasinoina, ma faasatauroina, ona toe faatūina aʻe lea o Iesu.

Taliina o Fesili Faale-Tusi Paia:

14:2—E faapefea iā Iesu ona “sauni se nofoaga” mo ona soo faamaoni i le lagi? E aofia ai le faamautūina o le feagaiga fou e Iesu i luma o le Atua ma avatu iā te Ia le tāua o lona toto. E aofia ai i lenā sauniuniga le mauaina e Keriso o le pule tautupu, lea o le a amata ai loa ona toe faatutū aʻe ona soo faauuina i le lagi.—1 Tesa. 4:14-17; Epe. 9:12, 24-28; 1 Pete. 1:19; Faaa. 11:15.

19:11—Pe na faasino atu Iesu iā Iuta le Sekara ina ua ia tali atu iā Pilato e uiga i le tagata na tuuina atu o Ia? E foliga mai na faasino atu Iesu iā i latou lea na faia sa latou vaega i le fasiotia o ia, nai lo le faasino tuusaʻo na o Iuta po so o se tasi lava. O lea e aofia ai Iuta, o le “ʻaufaitaulaga sili ma alii uma o le Faamasinoga Sili,” e oo foʻi i le “motu o tagata” lea na talosaga atu e faasaʻoloto Parapa.—Mata. 26:59-65; 27:1, 2, 20-22.

20:17—Aiseā na fetalai ai Iesu iā Maria le Makatala e aua le pipii atu iā te ia? Na pipii atu Maria iā Iesu ona sa ia manatu o le a afio aʻe Iesu i le lagi ma o le a lē toe vaaia o ia. Ina ia iloa e Maria e leʻi oo i le taimi e afio aʻe ai, na taʻu atu ai e Iesu iā Maria e aua le pipii atu iā te ia, ae ia alu ma taʻu atu i ona soo ua toetū o ia.

Lesona mo i Tatou:

12:36. Ina ia avea ma “atalii o le malamalama,” po o ē faasusulu atu le malamalama, e ao ona tatou maua le poto saʻo i le Afioga a le Atua, le Tusi Paia. Ona tatou faaaogā lea o lenā poto e tataʻi mai ai isi o loo pogisa faaleagaga i le malamalama o le Atua.

14:6. E lē mafai ona taliaina i tatou e le Atua, seʻiloga e ala atu iā Iesu Keriso. E na o le pau le auala e tatou te mafuta atu ai iā Ieova, o le faatuatua lea iā Iesu ma mulimuli i lana faaaʻoaʻoga.—1 Pete. 2:21.

14:15, 21, 23, 24; 15:10. O le faia o le finagalo o le Atua, e aogā iā i tatou e tumau ai i le alofa o le Atua ma le alofa o lona Alo.—1 Ioa. 5:3.

14:26; 16:13. E mafai ona pei le agaga paia o se aʻoaʻo, ma sē e toe faamanatu mai mea na tatou aʻoaʻoina. E galue e faaalia mea moni. O lea, e fesoasoani le agaga iā i tatou e maua ai le iloa, le atamai, le mafaufau, ma le faia o filifiliga saʻo. O lea e tatau ai la ona tatou finafinau i le tatalo, aemaise le ōle atu mo lenā agaga.—Luka 11:5-13.

21:15, 19. Na fesiligia Peteru pe e alofa iā Iesu nai lo “nei mea,” o lona uiga, o iʻa ia na i luma o i latou. Na faapea ona faamamafa e Iesu le manaʻoga mo Peteru ina ia filifili e mulimuli iā te ia i le galuega talaʻi faataimi atoa, nai lo le faifaiva. Ina ua uma ona tatou iloiloina faamatalaga ua tusia i lenei Evagelia, tau ina ia faamalosia ai lo tatou maumauaʻi e alofa iā Iesu nai lo isi lava mea e ono faatosina ai i tatou. Ioe, e tāua tele ona tatou mulimuli pea ma le lotoatoa iā te ia.

[Ata i le itulau 31]

O le ā ua tatou aʻoaʻoina mai i le mea na tupu iā Nikotemo?