Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

Po o Lelei Lau Tautala i le “Gagana Lelei”?

Po o Lelei Lau Tautala i le “Gagana Lelei”?

Po o Lelei Lau Tautala i le “Gagana Lelei”?

“Ou te liliu atu . . . i nuu o le gagana lelei, ina ia latou valaau uma lava i le suafa o Ieova.”—SEFA. 3:9.

1. O le ā le meaalofa matagofie ua tuuina mai e Ieova ia i tatou?

E LEʻI amata e tagata le meaalofa o le gagana, nai lo lea, na amata mai e Lē na foafoaina tagata, o Ieova le Atua. (Eso. 4:11, 12) Na ia tuuina atu i le uluaʻi tagata o Atamu, le tomai e lē gata ina ia tautala ai ae ia fafau aʻe ni upu o lana kalama. (Kene. 2:19, 20, 23) Maʻeu le matagofie o lenei meaalofa! Ua mafai ai foʻi e tagata ona latou fesootaʻi atu ma lo latou Tamā o i le lagi ma viia lona suafa mamalu.

2. Aiseā ua lē o toe tautatala ai tagata i le gagana e tasi?

2 A o faagasolo uluaʻi senituri e 17 talu ona iai tagata, sa tautatala tagata uma i le gagana e tasi, ma e tasi foʻi le auala na “tautala” ai. (Kene. 11:1) Ona oo mai lea o le fouvalega i aso o Nimarota. Sa latou tetee atu i faatonuga a Ieova, na faapotopoto tagata lē usiusitaʻi i le nofoaga lea na taʻua mulimuli ane o Papelu, ona sa latou mananaʻo e tumau i se nofoaga e tasi. Na amata ona latou fausia se ʻolo tele, ina ia lē tuuina atu le viiga iā Ieova, ae ia ‘taʻutaʻua ai i latou.’ Ona faafenuminumiaʻi ai lea e Ieova o le uluaʻi gagana a na tagata fouvale, ma faapogaia ai i latou e tautatala i isi gagana. O lea la, na latou salalau atu ai i le lalolagi aoao.—Faitau le Kenese 11:4-8.

3. O le ā le mea na tupu ina ua faafenuminumiaʻi e Ieova le gagana a ē na fouvale i Papelu?

3 I aso nei, e faitau afe gagana ua i ai, ua faapea mai nisi e sili atu i le 6,800 gagana ua tautatala ai le lalolagi. E tofu lava nei gagana ma le auala e mafaufau ai. E foliga mai ina ua faafenuminumiaʻi e Ieova le Atua le gagana a tagata fouvale, na ia aveesea uma mea e latou te manatuaina ai la latou uluaʻi gagana. E lē gata na ia tuuina atu i o latou mafaufau ni upu fou, ae na suia foʻi le auala na latou mafaufau ai ma faia aʻe ni kalama fou. E lētioa a taʻua lenā ʻolo o Papelu po o le Fenuminumiaʻi! (Kene. 11:9) O le mea e mataʻina ai, ua na o le Tusi Paia ua tuuina mai se faamalamalamaga o le pogai ua tele ai gagana i aso nei.

Se Gagana Fou e Lelei

4. O le ā le mea na valoia e Ieova o le a tupu i o tatou aso?

4 E pei ona mataʻina le tala o le Tusi Paia e faatatau i le faasalavei a le Atua i Papelu, e iai se mea e mataʻina atu ma tāua o loo tupu i o tatou aso. Na valoia e Ieova e ala i lana perofeta o Sefanaia: “Auā o ona po ia ou te liliu atu ai i nuu o le gagana lelei, ina ia latou valaau uma lava i le suafa o Ieova, ma auauna iā te ia ma le loto gatasi.” (Sefa. 3:9) O le ā lenā “gagana lelei,” ma e faapefea ona tatou aʻoaʻo e iloa lelei ma tautala i lenā gagana?

5. O le ā le gagana lelei, ma o le ā le mea ua tupu ona ua suia i lenei gagana?

5 O le gagana lelei o upu moni lea e faatatau iā Ieova le Atua ma ana fuafuaga e pei ona tusia i lana Afioga, le Tusi Paia. O lenā “gagana” o loo aofia ai le malamalamaga saʻo i le mea moni e faatatau i le Malo o le Atua, ma le auala o le a faapaia ai e le Malo le suafa o Ieova, ma faamaonia le tonu o lana pule silisili ese, ma aumaia faamanuiaga e faavavau i tagata faamaoni. O le ā le mea ua tupu ona o le suia o le gagana? Ua taʻu mai iā i tatou, o le a “latou valaau uma lava i le suafa o Ieova” ma “auauna iā te ia ma le loto gatasi.” E lē pei o le mea na tupu i Papelu, ona o lenei suiga i le gagana lelei ua iʻu ai i le viiaina o le suafa o Ieova ma le autasi o ona tagata.

Aʻoaʻoina o le Gagana Lelei

6, 7. (a) O le ā e aofia i le aʻoaʻoina o se gagana fou, ma e faapefea ona fesootaʻi i le aʻoaʻoina o le gagana lelei? (e) O le ā o le a tatou iloiloina nei?

Pe a taumafai se tasi e aʻoaʻo se isi gagana, e tele mea e manaʻomia nai lo le manatuaina o upu. O le aʻoaʻoina o se gagana fou e aofia ai le aʻoaʻoina o se auala fou e mafaufau ma tautala ai. Atonu e ese mafaufauga ma mea e mālie i isi gagana. O le a suia le auala e faaaogā ai lou laulaufaiva e faaleo ai upu fou. E faapena foʻi pe a amata ona tatou aʻoaʻoina le gagana lelei o upu moni o le Tusi Paia. E tele atu mea e manaʻomia nai lo le tau ina aʻoaʻo nai aʻoaʻoga faavae o le Tusi Paia. O le iloaina o lenei gagana fou e aofia ai le fetuutuunaʻi ma le suia o tatou mafaufauga.—Faitau le Roma 12:2; Efeso 4:23.

7 O le ā o le a fesoasoani iā i tatou e lē gata e malamalama ai i le gagana lelei ae iloa foʻi ona tautala ai? E pei ona masani ai i le aʻoaʻoina o so o se gagana, e iai nisi o metotia e mafai ona fesoasoani ina ia tatou iloa lelei ai ona tautala i le gagana o le upu moni o le Tusi Paia. Seʻi o tatou iloiloina nisi o vala e faaaogā e tagata e aʻoaʻo ai se isi gagana, ma iloa ai pe faapefea e na vala ona fesoasoani iā i tatou e aʻoaʻo ai lenei gagana fou faafaatusa.

Ia Lelei Lau Tautala i le Gagana Lelei

8, 9. O le ā e tatau ona tatou fai pe a tatou mananaʻo e aʻoaʻoina le gagana lelei, ma aiseā e tāua tele ai lenei mea?

8 Faalogo lelei. E masani lava ona matuā ese lau faalogo i se gagana fou e te leʻi faalogo muamua i ai. (Isa. 33:19) A o faaauau ona uaʻi atu le tagata i mea o loo ia faalogo i ai, o le a amata ona ia mātauina upu taʻitasi ma le auala e fafau aʻe ai lenā gagana. E faapena le auala o loo fautuaina ai i tatou: “E tatau ai ona tatou matuā uaʻi atu i mea ua tatou faalogo i ai, ina neʻi tatou tafetafea ese mai le faatuatua.” (Epe. 2:1) Sa timaʻi pea Iesu i ona soo, “O lē ua iai taliga, ia faalogo o ia.” (Mata. 11:15; 13:43; Mare. 4:23; Luka 14:35) Ioe, e tatau ona tatou ‘faalogo ma malamalama’ i mea o loo tatou faalogo i ai, ina ia agaʻigaʻi ai i luma i lo tatou malamalamaga o le gagana lelei.—Mata. 15:10; Mare. 7:14.

9 O le faalogo, e manaʻomia ai ona uaʻi atu , ae o se taumafaiga e aogā tele. (Luka 8:18) Pe a auai atu i sauniga faa-Kerisiano, pe tatou te uaʻi atu i mea o loo faamalamalama mai, po o ese le mea o loo tatou uaʻi atu i ai? E matuā tāua lo tatou uaʻi atoatoa atu i mataupu o loo tauaaoina mai. Auā e lē lelei ai la tatou faalogo.—Epe. 5:11.

10, 11. (a) E lē gata i le faalogologo lelei, o le ā e ao ona tatou fai? (e) O ā nisi mea e aofia i le tautala i le gagana lelei?

10 Faaaʻoaʻo i failauga lelei. O tagata aʻoga o se gagana fou, e faalaeiauina i latou e lē gata e faalogo lelei ae ia faataʻitaʻi le auala e faaleo ai e tagata e lelei le tautala ia upu. O le a fesoasoani lea i tagata aʻoga e ʻalofia le mamafa o le taʻuina o upu lea e ono faafaigatā ai ona malamalamla isi iā i latou. I se auala talitutusa, e tatau foʻi ona tatou faaaʻoaʻo iā i latou o ē ua iai “le tomai e aʻoaʻo atu” ai se gagana fou. (2 Timo. 4:2) Talosaga atu mo se fesoasoani. Ia lotomaulalo e talia fautuaga pe a e faia ni mea sesē.—Faitau le Eperu 12:5, 6, 11.

11 O le tautala i le gagana lelei e lē gata ina talitonu i le upu moni ma le aʻoaʻo atu i isi, ae ia ōgatusa a tatou amio ma tulafono ma taʻiala a le Atua. Ina ia fesoasoani iā i tatou e faia faapea, e manaʻomia ona tatou faataʻitaʻi i isi. E aofia i lenei mea le faaaʻoaʻo i lo latou faatuatua ma le maelega. E aofia ai foʻi le faaaʻoaʻo i le olaga atoa o Iesu. (1 Kori. 11:1; Epe. 12:2; 13:7) Pe a tatou tumau i le faia faapea, o le a iʻu ai ina autasi tagata o le Atua, ma mafai ai ona latou tautatala, e pei o se gagana e tasi.—1 Kori. 4:16, 17.

12. E faapefea ona fesoasoani le manatuaina o mea i le aʻoaʻoina o se gagana fou?

12 Ia manatua. E ao i tagata aʻoga o se gagana ona manatuaina le tele o mea fou. E aofia i ia mea upu ma faamatalaga fou. Ae mo Kerisiano, e fesoasoani malosi le manatuaina o mea e iloa lelei ai le gagana lelei. O se mea lelei le manatuaina o igoa o tusi o le Tusi Paia i o latou faasologa. Ua fai ma sini a nisi le manatuaina o faaupuga o se mau o le Tusi Paia. Ua aogā i nisi le manatuaina o pese o le Malo, igoa o ituaiga o le fanauga a Isaraelu ma aposetolo e 12, ma uiga ia e faia aʻe ai le fua o le agaga. I aso anamua, e toʻatele tagata Isaraelu na latou aʻo faatauloto le salamo. I aso nei, e iai se tamaitiiti na ia manatuaina le sili atu i le 80 mau ae faatoʻā ono ona tausaga. Pe mafai ona tatou faaaogā lelei lenā tomai tāua?

13. Aiseā e tāua ai le toe taʻua?

13 O le toe taʻua e fesoasoani i le manatuaina o mea, o le toe faamanatu mai o mea o se vaega tāua lea mo lo tatou aʻoaʻoina faa-Kerisiano. Na faapea mai le aposetolo o Peteru: “Ou te nofosauni ai pea e faamanatu atu nei mea iā te outou, e ui lava ua outou iloa ma ua outou tutū mausalī i le upu moni lea ua iai iā te outou.” (2 Pete. 1:12) Aiseā tatou te manaʻomia ai faamanatuga? Auā e faalolotoina ai lo tatou malamalama, faalauaʻitele ai lo tatou iloa, ma faamalosia lo tatou faanaunauga e tutumau faaleagaga. (Sala. 119:129) O le fai ma toe iloilo tapulaa ma taʻiala a le Atua, o le a fesoasoani iā i tatou e toe iloilo ai i tatou lava ma faafetaiaʻia ai le uiga lea o le “faalogologo ma . . . faagalogalo.” (Iako. 1:22-25) Pe a lē fai ma faamanatu iā i tatou lava le upu moni, o le a taaʻina o tatou loto e isi mea ma lē mafai ai ona tatou toe iloa lelei le gagana lelei.

14. O le ā o le a fesoasoani iā i tatou a o tatou suʻesuʻeina le gagana lelei?

14 Faitau leo tele. (Faaa. 1:3) E taumafai nisi tagata e latou te aʻoaʻoina se gagana fou e i latou lava. E lē lelei tele ni iʻuga e maua mai ai. A o suʻesuʻeina le gagana lelei, e manaʻomia i nisi taimi ona faitau ma “mafaufau” i ai ina ia tatou uaʻi atoatoa atu i ai. (Faitau le Salamo 1:1, 2.) O le faia faapea e tāmau ai i o tatou mafaufau mea o loo tatou faitauina. I le gagana Eperu, o le faaupuga faitau ma “mafaufau” i ai e fesootaʻi atu i le manatunatu loloto. E pei ona tāua le auala e faamalū ai e le puta meaʻai ma tatou maua ai aogā, e manaʻomia ona tatou manatunatu loloto ina ia maua ai aogā mai mea tatou te faitauina. Po o lava le taimi o loo tatou faaagaga e manatunatu loloto ai i mea na tatou suʻesuʻeina? Pe a māeʻa ona faitau le Tusi Paia, e tatau ona tatou mafaufau loloto i mea na tatou faitau i ai.

15. E faapefea ona tatou suʻesuʻeina le “kalama” o le gagana lelei?

15 Iloilo le kalama. I nisi taimi e aogā ai le suʻesuʻe o le kalama, po o le auala e tuufaatasia ai upu ma o latou tulafono, i se gagana fou o loo tatou aʻoaʻoina. O le a mafai ai ona tatou malamalama i le fausaga o le gagana, ma mafai ai ona tatou tautatala lelei i lenā gagana. E pei lava ona iai se mamanu po o se faatulagaga o upu a se gagana, o loo iai foʻi i le gagana lelei o upu moni o le Tusi Paia se “mamanu,” o upu e ola ai. (2 Timo. 1:13, faaopoopoga i le pito i lalo) E manaʻomia ona tatou faataʻitaʻi i lenā “mamanu.”

16. O le ā le masaniga e ao ona tatou manumalo mai ai, ma e faapefea ona tatou faia lenei mea?

16 Ia faaauau ona agaʻigaʻi i luma. E mafai e se tagata ona lava mea na te aʻoaʻoina mai se gagana ina ia faia ai ni talanoaga masani, ona lē toe faia lea o se gaoioiga e faaleleia atili ai lana gagana. E faapena foʻi le mea e ono tulaʻi mai i se tagata o loo tautala i le gagana lelei. (Faitau le Eperu 5:11-14.) O le ā e fesoasoani iā i tatou e manumalo ai mai lea masaniga? Ia naunau e faalautele lou aʻoaʻoina o lea gagana. “Ua tatou tuua aʻoaʻoga muamua e uiga iā Keriso, inā tatou finafinau ia ina ia avea ma tagata matutua, aua neʻi toe faataatiaina lenei lava faavae, o le salamō lea mai i galuega iʻuvale ma le faatuatua i le Atua, o aʻoaʻoga i papatisoga, ma le papaʻi atu o lima, o le toetū mai le oti, ma le faasalaga e faavavau.”—Epe. 6:1, 2.

17. Aiseā e tāua ai le fai e lē aunoa o au suʻesuʻega? Faamatala.

17 Faatulaga se taimi maʻoti e suʻesuʻe ai. E sili atu le uigā ma le aogā o suʻesuʻega e puupuu le taimi e fai ai ae faifai pea, nai lo le umi o le taimi ae seāseā faia. Ia suʻesuʻe i se taimi e sili ona e mataala ai ma e lē tosina gofie oe i se isi mea. Ua pei le aʻoaʻoina o se gagana fou o le faia lea o se auala fou i le vaomatua. O le ui soo i lenā auala, o le faigofie foʻi lenā o le faigāmalaga. A umi se taimi e lē faaaogāina lenā auala, e lē umi ae ua tau leiloa le auala. O lea la, e tāua tele le finafinau ma le faia e lē aunoa! (Tani. 6:16, 20) “Ia mataala pea ma tausisi” i le tatalo pe a oo ina tautala i le gagana lelei o le upu moni o le Tusi Paia.—Efe. 6:18.

18. Aiseā e ao ai ona tatou tautatala atu i so o se avanoa i le gagana lelei?

18 Tautala! Tautala! Tautala! O nisi o loo aʻoaʻoina se gagana fou, atonu latou te faatalatū e tautatala ai ona latou te matamumuli pe fefefe foʻi neʻi latou faia se mea sesē. O le a avea lenā ma mea e taofia ai lo latou agaʻigaʻi i luma. Pe a aʻoaʻoina se gagana, e moni ai se tasi o muagagana, O le faataʻitaʻi soo e iʻu ai lava ina lelei. O le tele e tautala ai le tagata i lenā gagana fou, o lona masani foʻi lenā e faaaogā. E manaʻomia foʻi ona tatou tautatala soo i le gagana lelei i le tele e mafai ai. “O le loto e faatuatua ai e maua ai le amiotonu, a o le gutu e taʻutino atu ai i luma o tagata, e maua ai le faaolataga.” (Roma 10:10) E lē gata tatou te “taʻutino atu i luma o tagata” i le taimi o la tatou papatisoga, ae e faailoa atu foʻi pe a tatou talanoa atu e faatatau iā Ieova i so o se avanoa, e aofia ai pe a tatou auaʻi i le talaʻiga. (Mata. 28:19, 20; Epe. 13:15) E ala i a tatou sauniga faa-Kerisiano, ua mafai ai ona tatou faamanino atu o tatou lagona i le gagana lelei.—Faitau le Eperu 10:23-25.

Autasi i le Faaaogāina o le Gagana Lelei e Viia ai Ieova

19, 20. (a) O le ā le mea mataʻina o loo faataunuuina e Molimau a Ieova i aso nei? (e) O le ā ua tatou filifili nei e faia?

19 O se taimi mataʻina pe ana fai na tatou iai i Ierusalema i le taeao o le Aso Sa, o Sevana 6, i le tausaga e 33 T.A.! I lenā taeao a o leʻi ta le iva, o i latou na faapotopoto i se potu i luga na faavavega ona latou ‘amata ona tautatala i gagana eseese.’ (Galu. 2:4) Ua lē o toe iai lenā meaalofa o le tautala i gagana eseese mo auauna a le Atua i aso nei. (1 Kori. 13:8) E ui i lea, o loo faalauiloaina atu e Molimau a Ieova le tala lelei o le Malo i le sili atu i le 430 gagana.

20 E tatou te faafetai ona e ui ina eseese gagana e masani ona tatou tautatala ai, ae o loo tatou autasi i le tautatala i le gagana lelei o upu moni o le Tusi Paia! I se isi itu, o le tuufaafeagai lea o le mea na tupu i Papelu. I le pei e tautatala i se gagana e tasi, ua viiviia ai e tagata o Ieova lona suafa. (1 Kori. 1:10) Tau ina tatou filifili nei e faaauau ona auauna ma le “loto gatasi” ma o tatou uso ma tuafāfine i le lalolagi aoao, a o tatou aʻoaʻoina e tautala ma le iloa lelei o lenā gagana e tasi, ma iʻu ina faamamaluina ai lo tatou Tamā o i le lagi, o Ieova.—Faitau le Salamo 150:1-6.

O le a Faapefea Ona E Tali?

• O le ā le gagana lelei?

• O le ā e aofia i lo tatou tautatala i le gagana lelei?

• O le ā o le a fesoasoani iā i tatou e iloa lelei ai ona tautala i le gagana lelei?

[Fesili mo le Suʻesuʻega]

[Pusa i le itulau 23]

Ia Faaleleia Lou Tomai i le Gagana Lelei e Ala i le

◆ faalogo lelei.

Luka 8:18; Epe. 2:1

◆ faataʻitaʻi i failauga lelei.

1 Kori. 11:1; Epe. 13:7

◆ tauloto mea ma toe taʻua.

Iako. 1:22-25; 2 Pete. 1:12

◆ faitau leo tele.

Sala. 1:1, 2; Faaa. 1:3

◆ iloiloina o le “kalama.”

2 Timo. 1:13

◆ faaauau ona agaʻigaʻi i luma.

Epe. 5:11-14; 6:1, 2

◆ faatulaga ni taimi maoti mo suʻesuʻega.

Tani. 6:16, 20; Efe. 6:18

◆ tautala ai.

Roma 10:10; Epe. 10:23-25

[Ata i le itulau 24]

Ua autasi tagata o Ieova i le tautatala i le gagana lelei