Po o E Tausolomua i le Faaalia o le Faaaloalo?
Po o E Tausolomua i le Faaalia o le Faaaloalo?
“Ia tausolomua ona faaaloalo le tasi i le isi.”—ROMA 12:10.
1. O le ā le mea ua lē o toe taatele i le tele o vaipanoa o le lalolagi?
I ISI vaipanoa o le lalolagi, o se tū masani mo le fanau iti le tootutuli e faaalia ai le āva i tagata matutua pe a latou faatasi. Ua faia faapea, ina ia aua ai neʻi maualuga atu i tagata matutua. I nei nuu, o se lē faaaloalo mo se tamaitiiti le ū o lona tua i tagata matutua. E ui e eseese auala e faaalia ai le faaaloalo i le tele o aganuu, ae ua faamanatu mai e lenā faaaloalo iā i tatou le Tulafono a Mose. Sa aofia ai ma le faatonuga lenei: “Ia e tulaʻi atu i luma o lē ua ulu sinā [i le faaaloalo], ia e āva foʻi i luma o le toeaina.” (Levi. 19:32) E faanoanoa, ona o nisi vaipanoa ua lē o toe taatele le faaalia o le faaaloalo. Ae ua sili atu ona taatele le lē faaaloalo.
2. O ai o loo faapea mai le Afioga a le Atua e tatou te āva i ai?
2 O loo matuā faatāua e le Afioga a le Atua le faaalia o le faaaloalo. O loo faapea mai foʻi ia tatou āva iā Ieova ma Iesu. (Ioa. 5:23) O loo faatonuina foʻi i tatou e faaali atu le āva i tagata o aiga ma ē talitonu, faapea foʻi i latou i fafo atu o le faapotopotoga. (Roma 12:10; Efe. 6:1, 2; 1 Pete. 2:17) O ā ni auala e faaalia ai tatou te āva iā Ieova? E faapefea ona tatou faaalia le āva, po o le faaaloalo loloto, i o tatou uso ma tuafāfine Kerisiano? O le a tatou iloiloina nei fesili ma isi fesili e fesootaʻi i lenei mataupu.
Ia Faamamaluina Ieova ma Lona Suafa
3. O le ā se tasi o auala tāua e mafai ona tatou faamamaluina ai Ieova?
3 O se tasi o auala tāua e faamamaluina ai Ieova, o le faaalia lea o le faaaloalo talafeagai mo lona suafa. E lē gata i lea, o i tatou uma lava o “tagata mo lona suafa.” (Galu. 15:14) O se faaeaga mamalu le tauaveina o le suafa o le Atua e ona le malosi uma lava, o Ieova. Na faapea mai le perofeta o Mika: “O nuu uma e taʻitasi ma savali i le igoa o latou atua, o i tatou foʻi, tatou te savavali i le suafa o Ieova lo tatou Atua e faavavau faavavau lava.” (Mika 4:5) E “tatou te savavali i le suafa o Ieova” e ala i le ola i aso taʻitasi e tusa ma lenei suafa o loo tatou tauaveina. E pei ona faamanatu atu e le aposetolo o Paulo i Kerisiano i Roma, a tatou lē ola e tusa ma le tala lelei o loo tatou talaʻia, ua “upuleagaina” le suafa o le Atua, ma taʻuleagaina ai.—Roma 2:21-24.
4. O le ā lau vaaiga i le faaeaga o le molimau atu e uiga iā Ieova?
4 E tatou te faamamaluina foʻi Ieova i la tatou talaʻiga. I taimi ua mavae, na valaaulia ai e Ieova le nuu o Isaraelu e avea ma ana molimau, ae sa latou lē taulau i lenā faaeaga. (Isa. 43:1-12) Sa latou fouvale soo iā Ieova ma latou “faaonoono i lē Paia o Isaraelu.” (Sala. 78:40, 41) Na iʻu ina lē toe maua e lenā nuu le finagalo malie o Ieova. E tatou te loto faafetai i le faaeaga o le avea ma ē e molimau atu iā Ieova ma le faalauiloaina atu o lona suafa. E tatou te faia faapea ona o lo tatou alofa iā te ia, ma lo tatou faanaunauga e faapaiaina lona suafa. Pe afai ua tatou iloa le mea moni e faatatau i lo tatou Tamā o i le lagi ma ana fuafuaga, e faapefea la ona tatou faatalalē i le talaʻiga? E iā i tatou le lagona sa i le aposetolo o Paulo, i lona faapea mai: “O le mea lea e tatau ona ou faia. Oi talofa iā te aʻu pe a ou lē folafolaina atu le tala lelei!”—1 Kori. 9:16.
5. E faapefea ona fesootaʻi le faatuatua iā Ieova ma le faaaloalo mo ia?
5 Na faapea mai le faisalamo o Tavita: “E faatuatua iā te oe o ē ua iloa lou suafa; auā, Ieova e, e te lē tuuna i latou o ē saʻili iā te oe.” (Sala. 9:10) Pe a tatou iloa moni Ieova ma faaaloalo i le uiga o lona suafa, o le a tatou faatuatua iā te ia e pei ona faia e ana auauna anamua. O le iai o lenā faatuatua ma le talitonu iā Ieova, o le isi na auala e faaalia ai lo tatou faamamaluina o ia. Mātau le auala o loo faafesootaʻi ai e le Afioga a le Atua le faatuatua iā Ieova ma le faaaloalo iā te ia. Ina ua lē taulau Isaraelu anamua i le tuu atu o lo latou faatuatuaga iā te Ia, na fesili atu Ieova iā Mose: “E ʻinoʻino mai lenei nuu iā te aʻu seʻia afea? E ui lava i faailoga uma ua ou faia iā te i latou, a e latou te lē faatuatua lava iā te aʻu seʻia afea?” (Nu. 14:11) Ae e mafai foʻi ona tatou faatuatuaina Ieova. O le faatuatua iā Ieova e puipuia ma tausia i tatou i taimi o tofotofoga, e faaalia ai lo tatou faaaloalo mo ia.
6. O le ā e uunaʻia ai i tatou e faaalia le faaaloalo loloto iā Ieova?
6 Na faaalia mai e Iesu, o le faaaloalo mo Ieova e tatau ona sau mai le loto o le tagata. I lana fetalaiga iā i latou e faatagāfai la latou tapuaʻiga, sa sii mai e Iesu fetalaiga a Ieova: “Ua āva mai nei tagata iā te aʻu i o latou laugutu, a ua mamao ese lava o latou loto mai iā te aʻu.” (Mata. 15:8) O le faaaloalo moni mo Ieova e puna mai se loto e alofa moni mo ia. (1 Ioa. 5:3) E ao foʻi ona tatou manatua le folafolaga a Ieova: “A o ē faasili iā te aʻu, ou te faasili iā te i latou.”−1 Samu. 2:30.
E Faaalia e i Latou e Taʻimua le Faaaloalo mo Isi
7. (a) Aiseā e tatau ai i uso e iai tofiga ona faaalia le āva mo i latou o loo latou vaavaaia? (e) Sa faapefea ona faaalia e Paulo le faaaloalo i uso talitonu?
7 Sa timaʻi atu le aposetolo o Paulo i uso talitonu: “Ia tausolomua ona faaaloalo le tasi i le isi.” (Roma 12:10) O uso e iai tofiga i le faapotopotoga, e tatau ona latou “tausolomua” i le faaalia o le āva iā i latou o loo latou vaavaaia. Ina ia ōgatusa ma lenei mea, o i latou o feagai ma tiutetauave mamafa e ao ona faaaʻoaʻo i le faaaʻoaʻoga na faataatia e Paulo. (Faitau le 1 Tesalonia 2:7, 8.) Sa iloa e uso i faapotopotoga na asia e Paulo e lē mafai ona ia talosaga atu iā i latou se mea e na te lē fia faia. Na faaalia e Paulo le faaaloalo mo uso talitonu, ma latou faaaloalogia ai o ia. Ina ua faapea atu Paulo: “Ou te ʻaiʻoi atu . . . iā te outou, ina ia outou faaaʻoaʻo mai iā te aʻu,” e mafai ona tatou mautinoa sa toʻatele na tali lelei atu ona o lana faaaʻoaʻoga lelei.—1 Kori. 4:16.
8. (a) O le ā se auala tāua na faaalia ai e Iesu le faaaloalo i ona soo? (e) E faapefea ona mulimuli ovasia i aso nei i le faaaʻoaʻoga a Iesu?
8 O se isi auala e faaalia ai e se uso e iai ni ona tofiga le faaaloalo mo i latou o loo ia vaavaaia, e ala lea i le taʻuina atu i ai o ni māfuaaga ua ia avatu ai se talosaga po o se faatonuga. O lona faia faapea, ua ia faaaʻoaʻo ai iā Iesu. O se faaaʻoaʻoga, ina ua faatonuina e Iesu ona soo e tatalo atu mo nisi tagata faigaluega mo le seleselega, na faamatala atu e Iesu le māfuaaga. Na ia fetalai atu: “E telē le galuega o le seleselega, ae e toʻaitiiti le ʻaufaigaluega. O le mea lea, ia outou ʻaiʻoi atu ai i le Alii o le seleselega, ina ia auina mai se ʻaufaigaluega e faia le seleselega.” (Mata. 9:37, 38) O lea la, ina ua ia faatonuina ona soo e ‘faaauau ona mataala,’ sa ia faamatala atu le māfuaaga. Ua fetalai atu: “Auā tou te lē iloa po o lē fea aso e sau ai lo outou Alii.” (Mata. 24:42) E mai lea taimi i lea taimi, sa faatonu e Iesu ona soo e lē gata i a latou mea e fai, ae faapea foʻi ma le māfuaaga e tatau ai ona latou faia. I le faia faapea, sa ia faaalia ai le faaaloalo ma le faamamaluina o i latou. Maʻeu se faaaʻoaʻoga mataʻina mo ovasia Kerisiano e mulimuli ai!
Ia Faaaloalo i le Faapotopotoga a Ieova ma Lana Taʻitaʻiga
9. O ai o loo tatou faamamaluina pe a tatou faaalia le faaaloalo i le faapotopotoga Kerisiano ma ona sui? Faamatala.
9 Ina ia āva iā Ieova, e tatau ona tatou faaaloalo i le faapotopotoga Kerisiano i le lalolagi aoao, faatasi ai ma ona sui. Pe a tatou utagia fautuaga faale-Tusi Paia mai le vasega o le pologa faamaoni, o lona uiga o loo tatou faaalia le faaaloalo mo le faatulagaga a Ieova. I le faapotopotoga Kerisiano i le uluaʻi senituri, na iloa e le aposetolo o Ioane le manaʻomia ona taʻusalaina i latou e lē faaalia le faaaloalo iā i latou ua tofia. (Faitau le 3 Ioane 9-11.) Na faaalia mai i upu a Ioane sa leai se faaaloalo e lē gata i ovasia taʻitasi, ae aofia ai ma a latou aʻoaʻoga ma faatonuga. O se mea e fiafia ai, o le toʻatele o Kerisiano e leʻi faapena. A o soifua le ʻauaposetolo, sa faaalia e le ʻauuso atoa le faaaloalo loloto mo i latou o loo taʻimua.—Fili. 2:12.
10, 11. Faaaogā le Tusi Paia e faamatala ai, pe aiseā e talafeagai ai ona iai se pule i le faapotopotoga Kerisiano.
10 Ua faaali mai manatu o nisi ona sa fetalai Iesu i ona soo “o le ʻauuso uma outou,” e lē tatau la ona iai ni tulaga pule i le faapotopotoga Kerisiano. (Mata. 23:8) Peitaʻi, e maua uma i Tusitusiga Eperu ma Tusitusiga Eleni ia le tele o faaaʻoaʻoga o tane o ē na tuuina i ai e le Atua le pule. Na tuu mai e Ieova faatonuga e ala mai i tagata e pei ona faaalia i le tele o faamaoniga i talafaasolopito e iai augātamā, faamasino, ma tupu i le vaitaimi o tagata Eperu anamua. Ina ua lē atoatoa ona faamamaluina e tagata i latou ua tofia, sa aʻoaʻia i latou e Ieova.—2 Tu. 1:2-17; 2:19, 23, 24.
11 I se auala faapena, sa amanaʻia ai e uluaʻi Kerisiano le pule a le ʻauaposetolo. (Galu. 2:42) O se faataʻitaʻiga, na tuuina atu e Paulo faatonuga i ona uso. (1 Kori. 16:1; 1 Tesa. 4:2) E ui i lea, sa ia gauaʻi atu iā i latou o ē na pule iā te ia. (Galu. 15:22; Kala. 2:9, 10) O lea la, sa iā Paulo le vaaiga saʻo e faatatau i le pule i le faapotopotoga Kerisiano.
12. O ā ni lesona se lua e tusa ai ma le pule, e mafai ona tatou aʻoaʻoina mai faaaʻoaʻoga o loo i le Tusi Paia?
12 E lua vala o le lesona ua tatou aʻoaʻoina. Muamua, ua talafeagai ma le Tusi Paia ona tofia e le “pologa faamaoni ma le faautauta” e ala i lana Vaega Pule, ni tane e tuuina atu i ai tiute tauave, ma ua tofia foʻi nisi tane e vaavaaia ē ua tofia. (Mata. 24:45-47; 1 Pete. 5:1-3) Lona lua, o i tatou uma, e aofia ai ma tane ua tofiaina, e tatau ona faaaloalo iā i latou o loo vaavaaia i tatou. O ā ni auala aogā e mafai ona tatou faaaloalo ai iā i latou, o ē o loo iai i tulaga e vaavaaia le faapotopotoga Kerisiano i le lalolagi aoao?
Faaalia le Faaaloalo i Ovasia Femalagaaʻi
13. E faapefea ona tatou faaalia le āva i sui o le faapotopotoga Kerisiano i aso nei?
13 Na faapea mai Paulo: “Uso e, ua matou talosaga atu iā te outou, ia outou manatu mamafa i ē o loo galulue fitā mo outou, ma vaavaaia outou i le galuega a le Alii, ma apoapoaʻi atu iā te outou; ma ia matuā faaaloalo iā i latou ma le alofa ona o la latou galuega. Ia outou tausia pea le filemu.” (1 Tesa. 5:12, 13) E mautinoa lava e aofia ai ovasia femalagaaʻi iā i latou o loo ‘galulue ma le fitā.’ O lea la, seʻi o tatou tuuina atu le “matuā faaaloalo iā i latou.” O se tasi o auala e faia ai, o le tali atu lea ma le loto atoa i a latou fautuaga ma faalaeiauga. Pe a tuuina mai e nei ovasia ni faatonuga mai le vasega o le pologa faamaoni, o le a uunaʻia i tatou e le “poto mai lugā” e “gauaʻigofie” ai.—Iako. 3:17.
14. E faapefea ona faaalia e le faapotopotoga lo latou faaaloalo moni mo ovasia femalagaaʻi, ma o le ā le iʻuga?
14 Ae faapefea pe a faatonuina i tatou e fai mea i se auala tatou te lē masani ai? O le faaalia o le faaaloalo, tatou te ono manaʻomia ai ona teena le faanaunauga e toe tali atu, “E lē faapena le faiga o mea i inei” po o le, “Atonu e aogā i se isi nofoaga ae lē aogā i le matou faapotopotoga.” Nai lo lea, tatou te taumafai e usiusitai. O le a fesoasoani iā i tatou e faia faapea pe a manatua o Ieova e ana le faapotopotoga ma o Iesu o le Ulu o lenā faapotopotoga. Pe a talia ma le fiafia ma faatatauina e se faapotopotoga se faatonuga mai se ovasia femalagaaʻi, o se faamaoniga na o le faaaloalo moni. Sa faamālō atu le aposetolo o Paulo i uso i Korinito mo lo latou usiusitai ma le faaaloalo na faaalia, e tusa ai ma le faatonuga lea na tuuina atu e le toeaina asiasi, o Tito. (2 Kori. 7:13-16) I aso nei, e mafai foʻi ona tatou mautinoa, o lo tatou lotomalilie e faatatauina taʻiala mai ovasia femalagaaʻi, o le a faatupuina ai lo tatou olioli i le talaʻiga.—Faitau le 2 Korinito 13:11.
“Ia Āva i Ituaiga Uma o Tagata”
15. O ā nisi o auala e mafai ona tatou faaalia ai le āva i uso talitonu?
15 Na tusi Paulo: “Aua le soona faitio i se toeaina. A ia ʻaiʻoi atu iā te ia e pei o sou tamā, o tane talavou foʻi e pei o ni ou uso, o fafine matutua e pei o ni ou tinā, o fafine laiti e pei o ni ou tuafāfine i le amio mamā. Ia āva i fafine ua oti a latou tane, ae e leai nisi e tausia i latou.” (1 Timo. 5:1-3) Ioe, o loo timaʻi mai le Afioga a le Atua ia tatou āva i tagata uma o le faapotopotoga Kerisiano. Ae faapefea pe afai e iai se feeseeseaʻiga i le va o oe ma se tasi i le faapotopotoga? Po o le a taofia oe e lenā mea mai le faataunuuina o lau matafaioi o le faaaloalo i lou uso Kerisiano? Po o le a mafai ona e fetuutuunaʻi ma amanaʻia agavaa faaleagaga o lenā auauna a le Atua? E tatau lava iā i latou o loo iai le pule ona faaaloalo i uso i taimi uma—aua “le fia pule . . . i le lafu mamoe.” (1 Pete. 5:3) O lea la, i le faapotopotoga Kerisiano, lea e mātauina i lona alofa moni i le va o ona tagata, e tele avanoa tatou te āva ai i isi.—Faitau le Ioane 13:34, 35.
16, 17. (a) Aiseā e tāua ai ona faaaloalo e lē gata iā i latou tatou te talaʻi i ai, ae faapena foʻi ma i latou e tetee mai? (e) E faapefea ona tatou “āva i ituaiga uma o tagata”?
16 O lea la, e lē faatapulaaina lo tatou faaaloalo mo i latou o loo iai i le faapotopotoga Kerisiano. Sa tusi atu Paulo i Kerisiano o ona aso: “Seʻi o tatou faia mea lelei i tagata uma manū o talafeagai le taimi e fai ai.” (Kala. 6:10) E ono avea ma luʻi le faia o lenā mea pe afai e lē agalelei mai se tagata o loo tatou faigaluega faatasi po o se tamaitiiti i le aʻoga. O taimi na e manaʻomia ai ona tatou manatuaina upu nei: “Aua e te faameo [ita] ona o ē amio leaga.” (Sala. 37:1) O le faatatauina o lenā fautuaga, o le a fesoasoani iā i tatou e tali atu ma le faaaloalo i ē tetee mai. E faapena foʻi pe a tatou auai atu i le talaʻiga, o le faamaulaloina o i tatou, o le a fesoasoani e tali atu ai i tagata uma i le “agamalu ma le matuā faaaloalo lava.” (1 Pete. 3:15) E oo foʻi i o tatou foliga vaaia ma laʻei, e tatau ona atagia atu ai lo tatou faaaloalo mo i latou e tau i ai le talaʻiga.
17 O lea la, pe tatou te feutagaʻi ma uso talitonu po o i latou i tua o le faapotopotoga, e tatou te taumafai e faatatau lenei timaʻiga: “Ia āva i ituaiga uma o tagata, ia alolofa i le ʻauuso atoa, ia matataʻu i le Atua, ma ia āva i le tupu.”—1 Pete. 2:17.
O le ā Lau Tali?
E faapefea ona e faaalia le āva ua tatau i ai mo:
• Ieova?
• Toeaina o le faapotopotoga ma ovasia femalagaaʻi?
• Sui taʻitasi o le faapotopotoga?
• I latou tatou te talaʻi i ai?
[Fesili mo le Suʻesuʻega]
[Ata i le itulau 23]
Sa faaaloalogia e uluaʻi Kerisiano le taʻitaʻiga a le vaega pule
[Ata i le itulau 24]
E faaaloalo toeaina mai atunuu uma lava i ovasia femalagaaʻi, o ē na tofia e le Vaega Pule