“Ia Faatoʻilaloina Pea le Leaga” e Ala i le Pulea o le Ita

“Le ʻaupele e, aua tou te tauimasui, . . . ae ia faatoʻilaloina pea le leaga i le lelei.”—ROMA 12:19, 21.

1, 2. O le ā le faaaʻoaʻoga lelei a nisi o Molimau na faimalaga atu?

E TOʻA 34 Molimau a Ieova na ō atu i le faapaiaga o se ofisa o le lālā, ae ona o se faalētonu i le vaalele, na tolopō ai le latou faigāmalaga. Na tatau ona tū mo le itula ina ia utu le vaalele, ae e uma ane na tū mo le 44 itula i se malaevaalele maotua e faalētonu meaʻai, vai, po o falelētaʻua. Sa feitai le toʻatele o le pasese, ma taufaamataʻu atu i le ʻaufaigaluega i le malaevaalele. Ae na toʻa pea o tatou uso ma tuafāfine.

² Mulimuli ane, na taunuu o tatou uso i le nofoaga na fai ai le faapaiaga, a ua oo i le vaega mulimuli o le polokalame. E ui lava ina vaivai, ae na latou nonofo ai pea ina ua māeʻa e faatasitasi ma o tatou uso. Na latou iloa mulimuli ane, na mātauina e isi lo latou onosaʻi ma le amio pulea. Na taʻu atu e se tasi o le pasese i le kamupani vaalele, “Ana lē seanoa Kerisiano e 34 lea na ō mai i le vaa, semanū e tupu se vevesi i le malaevaalele.”

Ola i se Lalolagi e Tumu i le Ita

3, 4. (a) E faapefea ma o le ā le umi talu ona aafia tagata i le ita leaga? (e) Pe na mafai e Kaino ona pulea lona ita? Ia faamatala.

³ O omiga o le olaga i lenei lalolagi amioleaga, ua māfua ai ona feita tagata. (Fai. 7:7) E masani ona iʻu ai i le feitagaʻi ma le sauā. Ua iai taua i le va o malo ma totonu o atunuu, ma ua fevaevaeaʻi foʻi aiga ona o feteenaʻiga e tulaʻi mai ai. Ua leva ona iai na faalogona ita ma le sauā. O Kaino o le ulumatua a Atamu ma Eva, na ia fasiotia lona uso laʻitiiti o Apelu ona o lona ita ma le lotoleaga. Na faia e Kaino lenei gaoioiga leaga e ui lava na lapataʻia o ia e Ieova e pulea ona faalogona, ma folafola atu o le a faamanuiaina o ia pe a faia faapea.—Faitau le Kenese 4:6-8.

⁴ E ui lava i lona lē lelei atoatoa, ae sa tuu atu iā Kaino e fai lana filifiliga. Na mafai ona ia filifili e taofiofi lona ita. O le māfuaaga lea na i luga lava iā te ia lana gaoioiga sauā na fai. O lo tatou lē lelei atoatoa foʻi e faafaigatā ai iā i tatou ona ʻalofia le ita ma ona gaoioiga. O isi faafitauli matuiā, ua faateteleina ai popolega i nei “aso e gata ai.” (2 Timo. 3:1) O se faataʻitaʻiga, o faigatā tautupe e mafai ona tatou mafatia ai. Ua faapea mai leoleo ma faalapotopotoga e fesoasoani i aiga, e iai le sootaga o le faalētonu o tulaga tautupe, i le faatuputeleina o le ita ma le sauā i aiga.

5, 6. E ono aafia faapefea i tatou i le uiga o le lalolagi o le ita?

⁵ E lē gata i lea, o le toʻatele o tagata e tatou te feiloaʻi ai, o “ē e alolofa iā i latou lava,” “e faamaualuluga” ma “sauā.” E faigofie tele ona aafia i tatou i nei uiga leaga, ma faatupu ai lo tatou ita. (2 Timo. 3:2-5) O ata ma polokalame i le TV e masani lava ona faaalialia ai le tauimasui faapea o se mea lelei, ma o faiga sauā o se fofō lelei lea mo faafitauli. O le tele o nei ata, e tulimataʻi e tagata matamata le iʻuga i le taimi e fasiotia ai e le tama o le ata le tama leaga, ma e masani lava e fasiotia i se auala sauā.

⁶ O na faiga e lē o faaauilumaina ai ala o le Atua, a o “le agaga o le lalolagi” ma lona pule  lotoa, o Satani. (1 Kori. 2:12; Efe. 2:2; Faaa. 12:12) Ua faaauiluma e lenā agaga tuʻinanauga o le tino lē lelei atoatoa, ma e matuā feteenaʻi ma le agaga paia o le Atua ma le fua o lenā agaga. O se tasi o aʻoaʻoga faavae faa-Kerisiano, o le lē tauimasui pe a faatigā mai se tasi. (Faitau le Mataio 5:39, 44, 45.) E faapefea ona tatou faatatauina atoatoa aʻoaʻoga a Iesu?

Faaaʻoaʻoga Lelei ma Leaga

7. O le ā le iʻuga o le lē pulea o le ita o Simeona ma Levi?

⁷ O loo aumaia e le Tusi Paia le tele o fautuaga i le auala e pulea ai le ita, ma e iai foʻi ni faaaʻoaʻoga i le mea e ono tupu pe a pulea le ita, pe lē pulea foʻi. Seʻi manatu i le mea na tupu i atalii o Iakopo o Simeona ma Levi, ina ua la tauimasui iā Sekema ona o lona faaleagaina o le latou tuafafine o Tina. “Ua tigā tele o latou loto ma ua matuā feita.” (Kene. 34:7) Ona osofaʻia lea e isi atalii o Iakopo le aai o Sekema, ma faaumatia le aai ae ave faapagota fafine ma tamaiti. Na la faia faapea ona e lē gata o Tina, ae ona na foliga mai na taʻuleagaina ai lo latou igoa lelei. Na la manatu na faalumaina e Sekema i latou ma lo latou tamā, o Iakopo. Ae o le ā le manatu o Iakopo i le la gaoioiga na fai?

8. O le ā e faaalia i le tala iā Simeona ma Levi e faatatau i le tauimasui?

⁸ Na matuā faanoanoa Iakopo ona o le mea na tupu iā Tina; ae na ia taʻusalaina le tauimasui na faia e ona atalii. Na taumafai Simeona ma Levi e taʻutonuina a la gaoioiga, i le faapea atu: “Pe e tatau ea i se tasi ona faia lo matou tuafafine e pei o se fafine talitane?” (Kene. 34:31) Ae e leʻi muta ai i inā le mataupu, auā na matuā lē fiafia le finagalo o Ieova. I le tele o tausaga mulimuli ane, na folafola ai e Iakopo o le a faataapeapeina i ituaiga o Isaraelu o ē e tupuga mai iā Simeona  ma Levi, ona o a la gaoioiga sauā ma le ita. (Faitau le Kenese 49:5-7.) Ioe, o le lē pulea o le la ita, na lē fiafia ai le Atua ma lo la tamā.

9. O le ā le taimi na toetoe ina lē pulea ai le ita o Tavita?

⁹ E leʻi faapena le tupu o Tavita. Na tele avanoa na mafai ona tauimasui atu ai Tavita, ae e na te leʻi faia faapea. (1 Samu. 24:3-7) Ae peitaʻi, na iai le taimi na toetoe ina lē pulea ai lona ita. Na fai upuleaga se tamāloa mauʻoa e igoa iā Napalu i tagata o Tavita, e ui lava na latou puipuia lafumanu ma ē na leoleoina mamoe a Napalu. Na fuafua Tavita e siitaua atu iā Napalu, ona atonu na ita i le faileagaina o ona tagata. A o ō atu Tavita ma ona tagata e siitaua iā Napalu ma lona aiga, na taʻu atu e se tauleʻaleʻa iā Apikaila le avā mafaufau lelei a Napalu, le mea na tupu ma ʻaiʻoi atu ina ia fai sana gaoioiga. Sa aoaoina loa e Apikaila ni meaalofa se tele ma alu atu loa e faafeiloaʻi Tavita. Sa ia faatoese atu ma le lotomaulalo ona o le faamaualuga o Napalu, ma ʻaiʻoi atu iā Tavita e manatua lona mataʻu iā Ieova. Na toe sagatonu le mafaufau o Tavita ma ia faapea atu: “Faafetai . . . iā te oe o lē ua taofia aʻu i lenei aso mai i le nofosala i le toto.”—1 Samu. 25:2-35.

Le Uiga Faa-Kerisiano

10. O le ā le uiga e ao ona faaalia e Kerisiano e tusa ai o le tauimasui?

¹⁰ O le tala iā Simeona ma Levi, ma Tavita ma Apikaila, ua matuā faaalia mai ai e teena e Ieova le lē taofiofia o le ita ma le sauā, ae e na te faamanuia i taumafaiga ina ia maua le filemu. Na tusi le aposetolo o Paulo: “Afai e mafai iā te outou, ia nonofo filemu ma tagata uma. Le ʻaupele e, aua tou te tauimasui, ae ia tuu atu i le toʻasā; auā ua tusia: ‘⁠O aʻu e faia le tauimasui; ou te taui atu lava, ua fetalai mai ai Ieova.’ Ae ‘⁠afai e fia ʻai lou fili, ia fafaga iā te ia; afai e fia inu o ia, ia avatu i ai se meainu; auā a e faia lenei mea, e faaputu ai pea malala ola i luga o lona ulu.’ Aua le faatoʻilaloina oe i le leaga; ae ia faatoʻilaloina pea le leaga i le lelei.”—Roma 12:18-21. *

11. Na faapefea ona aʻoaʻoina e se tuafafine le auala e pulea ai le ita?

¹¹ E mafai ona tatou faatatauina lenā fautuaga. Mo se faataʻitaʻiga, na faitio se tasi tuafafine i se toeaina e faatatau i lona pule fou i le galuega. Sa fai atu o ia e ese le lē saʻo ma le lē alofa o lona pule. Sa ita o ia i lona pule ma na manaʻo ai e tuu lana galuega. Na fautuaina o ia e le toeaina e aua le vavevave e faia se faaiʻuga. Na iloa e le toeaina o le ita o le tuafafine i le pule, e na o le faateteleina ai o le faafitauli. (Tito 3:1-3) Na taʻu atu foʻi e le toeaina iā te ia, e tusa foʻi pe maua se isi ana galuega, ae e manaʻomia pea ona sui le auala e tali atu ai le tuafafine pe a agaleaga atu se tasi iā te ia. Na fautua atu foʻi le toeaina ina ia feagai pea ma lona pule i le auala o loo manaʻo e feagai ai isi ma ia, e pei ona aʻoaʻo e Iesu e tatau ona tatou faia. (Faitau le Luka 6:31.) Na malie i ai le tuafafine. O le ā le iʻuga? Ina ua mavae sina taimi, na suia uiga o le pule, ma na oo lava ina faafetai atu i le tuafafine mo ana galuega lelei.

12. Aiseā e sili ai ona tigā pe a feeseeseaʻi ni Kerisiano?

¹² E lē faateʻia i tatou pe a iai ni faafitauli e aliaʻe mai i lo tatou va ma se tasi i fafo atu o le faapotopotoga Kerisiano. Ua tatou iloa o le olaga i le lalolagi a Satani e masani lava ona lē saʻo, ma e manaʻomia ona tatou tauivi e aua neʻi o tatou feitai ona o mea e faia e tagata amioleaga. (Sala. 37:1-11; Fai. 8:12, 13; 12:13, 14) Ae peitaʻi, afai e aliaʻi mai ni faafitauli i lo tatou va ma se uso po o se tuafafine faaleagaga, o le a sili atu ona tatou tigā. Na faapea mai se tasi o Molimau, “Ina ua ou sau i le upu moni, o se tasi o mea na sili ona faafaigatā i loʻu mafaufau, o le iloa e lē lelei atoatoa tagata o Ieova.” Ua tatou ō ese mai i se lalolagi lē  alolofa, ma faamoemoe o i latou uma i le faapotopotoga o le a faaalia le agalelei faa-Kerisiano o le tasi i le isi. O le mea lea, pe afai e gaoioi i se auala lē alofa se tasi o uso Kerisiano, aemaise lava se tasi e iai ni faaeaga i le faapotopotoga, e tatou te tigā pe feitai ai. E tatou te ono fesili ifo, ‘⁠E mafai faapefea ona tupu lenei mea i tagata o Ieova?’ E mautinoa sa tupu foʻi na mea i Kerisiano faauuina i aso o le ʻauaposetolo. (Kala. 2:11-14; 5:15; Iako. 3:14, 15) E faapefea ona tatou tali atu pe a tupu se mea faapena iā i tatou?

13. Aiseā ma e faapefea ona tatou galulue ina ia foʻia ni feeseeseaʻiga?

¹³ Na faapea mai le tuafafine lea na taʻua muamua: “Na ou tatalo mo so o se tasi e faatigā mai iā te aʻu. Na matuā aogā lenā mea iā te aʻu.” E pei ona tatou faitauina, na aʻoaʻo e Iesu i tatou e tatalo mo i latou e faasauā mai. (Mata. 5:44) Ae e sili atu ona tāua lo tatou tatalo mo o tatou uso ma tuafāfine faaleagaga! E pei ona manaʻo se tamā e fealofani lana fanau, e faapena foʻi ona finagalo Ieova ina ia fealofani ana auauna i luga o le lalolagi. E tatou te tulimataʻia le taimi o le a tatou nonofo faatasi ai ma le filemu ma le olioli e faavavau, ma o loo aʻoaʻo e Ieova i tatou ia faia faapea i le taimi nei. E finagalo o ia ina ia tatou galulue soosootauʻau i le faia o lana galuega sili. O lea la, seʻi o tatou foʻia ni faafitauli, pe ia “lē manatua” ni mea sesē ma ia tutumau i le autasi. (Faitau le Faataoto 19:11.) Nai lo o le faamamao ese mai i o tatou uso pe a tulaʻi ni faafitauli, e ao ona fesoasoani le tasi i le isi ina ia faatasitasi pea ma tagata o le Atua, ma maua le puipuiga i “aao o le faavavau” o Ieova.—Teu. 33:27.

O le Agamalu i Tagata Uma e Maua ai Iʻuga Lelei

14. E faapefea ona tatou manumalo mai i taaʻiga leaga a Satani?

¹⁴ Ina ia taofia i tatou mai i le faasalalauina atu o le tala lelei, ua matuā mataalia Satani ma ana temoni i le taumafai e faavevesi aiga  fiafia ma faapotopotoga. Ua latou taumafai e faatupu fevaevaeaʻiga, auā e iloa e mataʻutia āuga o le fevaevaeaʻi o aiga ma faapotopotoga. (Mata. 12:25) Ina ia manumalo mai i a latou taaʻiga leaga, e lelei ona tatou mulimuli i le fautuaga a Paulo: “E lē manaʻomia ona faamisa se pologa a le Alii, ae e tatau ona agamalu i tagata uma.” (2 Timo. 2:24) Ia manatua, “tatou te lē o tau ma tagata a o . . . agaga leaga uma.” Ina ia manumalo i lenā taua, e manaʻomia ona tatou ofuina le ofutau faaleagaga, e aofia ai le “faaseevaeina . . . e talaʻi le tala lelei o le filemu.”—Efe. 6:12-18.

15. E faapefea ona tatou tali atu i osofaʻiga mai i fafo o le faapotopotoga?

¹⁵ E sau mai i fafo o le faapotopotoga osofaʻiga ogaoga a fili o Ieova i ona tagata filemu. O nisi o nei fili e latou te sauāina Molimau a Ieova. O isi e latou te faia tala taufaaleaga e uiga iā i tatou i faasalalauga po o faamasinoga. Na taʻu atu e Iesu i ona soo e latou te faatalitalia mea faapena. (Mata. 5:11, 12) O le ā le tatou tali atu? Aua lava neʻi o tatou “taui atu le leaga i le leaga” i upu po o gaoioiga.—Roma 12:17; faitau le 1 Peteru 3:16.

16, 17. O le ā se tulaga faigatā na feagai ma se faapotopotoga?

¹⁶ E tusa lava po o ā mea e faia e le Tiapolo iā i tatou, ae o le “faatoʻilaloina [o] le leaga i le lelei,” e avatu ai se molimau lelei. O se faataʻitaʻiga, na totogi e se faapotopotoga i se motu o le Pasefika se fale e fai ai le latou Faamanatuga. Ina ua iloa e le lotu i lenā vaipanoa, ona taʻu atu lea e taʻitaʻi lotu i le ʻaulotu ina ia potopoto i le fale e fai le latou lotu i le taimi tonu e fai ai la tatou Faamanatuga. Ae na faatonuina e le taʻitaʻi o leoleo ia taʻitaʻi lotu ina ia faaavanoa le fale i le taimi tonu e faaaogā ai e Molimau a Ieova. Peitaʻi, e oo ane i le itula e fai ai le Faamanatuga, o loo tumu le fale i le ʻaulotu ma ua amata le latou lotu.

¹⁷ Ina ua taumafai leoleo e aveese faamalosi tagata mai i le fale, na sau le peresitene o le lotu ma fesili mai i se tasi o tatou toeaina: “Pe e iai se tou sauniga faapitoa e faia i le afiafi lenei?” Na taʻu atu e lo tatou uso le Faamanatuga, ma na tali mai le tamāloa: “Oi, ou te leʻi iloa!” Ona fai atu lea o se leoleo: “Na matou taʻu atua iā oe i le taeao!” Na liliu mai le tamāloa i le toeaina ma ʻataʻata ma fai mai: “O le ā le tou mea o le a fai? O lea e tumu le fale i le matou ʻaulotu. O lona uiga o le a outou faatonuina leoleo e aveese i matou?” O lana togafiti na fai, e peiseaʻī o Molimau na sesē! O le ā le tali atu a o tatou uso?

18. Na faapefea ona tali atu uso i ē na faatupu vevesi, ma o le ā le iʻuga?

¹⁸ Na tuu atu e Molimau le ʻafa itula e fai ai le sauniga a le lotu, ona faatoʻā fai lea o le latou Faamanatuga. Na ovataimi le sauniga a le lotu, ma ina ua ō ese le ʻaulotu, ona amata loa lea o le Faamanatuga. I le aso na sosoo ai, na faatonuina e le malo ina ia fai se suʻesuʻega o le mea na tupu. Ina ua uma le suʻesuʻega, na faatonuina e ē na faia le suʻesuʻega ia le lotu ina ia faasilasila atu na māfua le faafitauli, ona o le peresitene a le lotu ae e lē o Molimau. Na faafetai atu ē na faia le suʻesuʻega i Molimau a Ieova i lo latou onosaʻi a o feagai ai ma lea tulaga faigatā. O taumafaiga a Molimau ina “ia nonofo filemu ma tagata uma,” na maua mai ai ni iʻuga lelei.

19. O le ā se isi auala e atiaʻe ai faiā filemu?

¹⁹ O le isi auala e faatumauina ai faiā filemu ma isi, o le tautala i upu e logolelei. O le mataupu o le a sosoo mai, o le a talanoaina ai po o le ā le uiga o upu logolelei, e faapefea foʻi ona atiaʻe ma faaaogāina.

[Faaopoopoga i lalo]

Pe Mafai Ona E Faamatala?

• Aiseā e feita ai tagata o lenei lalolagi?

• O ā ni faaaʻoaʻoga faale-Tusi Paia e faaalia ai āuga o le mafai po o le lē mafai ona pulea o le ita?

• E faapefea ona tatou tali atu pe a faatigā mai se uso Kerisiano iā i tatou?

• E faapefea ona tatou tali atu i osofaʻiga mai i fafo o le faapotopotoga?

[Fesili mo le Suʻesuʻega]

[Ata i le itulau 16]

Na toe foʻi mai Simeona ma Levi, ae ua uma ona faatino lo la ita

[Ata i le itulau 18]

O le faaalia o le agalelei e mafai ona suia ai uiga o isi