Talavou e, Ia Taʻitaʻia Outou i le Afioga a le Atua

“Ia maua le atamai, ia maua foʻi le malamalama.”—FAATA. 4:5.

1, 2. (a) O le ā na fesoasoani iā Paulo e feagai ai ma tauiviga i totonu o lona loto? (e) E faapefea ona e maua le atamai ma le malamalama?

“PE A ou loto atu e fai le mea lelei, ae ua iā te aʻu le leaga.” Pe e te iloa o ai e ana na upu? Ioe, o le aposetolo o Paulo. E ui lava sa alofa Paulo iā Ieova, ae na iai taimi na faigatā ai ona ia faia le mea saʻo. O ā ni ona lagona e uiga i lenei tauiviga i totonu o lona loto? Na tusi o ia: “Auē o aʻu le tagata malaia!” (Roma 7:21-24) Pe e te malamalama i faalogona o Paulo? Pe e faigatā ona e faia le mea saʻo i nisi taimi? Pe e te lagona ai le lē fiafia e pei o Paulo? Pe afai o le tulaga lenā, aua e te lotovaivai. Sa taulau manuia Paulo i luʻi na feagai ma ia, ma e te mafaia foʻi.

² Sa taulau manuia Paulo ona na taʻitaʻia o ia i “upu aogā.” (2 Timo. 1:13, 14) O le iʻuga, na ia maua le atamai ma le malamalama e feagai ai ma luʻi ma faia ai ni faaiʻuga lelei. E mafai ona fesoasoani Ieova le Atua iā te oe ia maua le atamai ma le malamalama. (Faata. 4:5) Ua ia saunia fautuaga e sili ona lelei e ala mai i lana Afioga, le Tusi Paia. (Faitau le 2 Timoteo 3:16, 17.) Seʻi iloilo le auala e aogā ai iā te oe taʻiala a le Tusi Paia, pe a feagai ma ou mātua, faasoa tupe, ma pe a na o oe.

I le Aiga

3, 4. Aiseā o se luʻi ai iā te oe le usitaʻia o tulafono a ou mātua, ma aiseā e faia ai e mātua tulafono?

³ Po o se luʻi iā te oe le usiusitaʻi i tulafono a ou mātua? Aiseā e te manatu ai faapena? O se tasi o māfuaaga, ona atonu e te manaʻo ia tele sou saʻolotoga. O lenei mea o se lagona masani. O se lagona e tupu aʻe a o faasolo ina matua. Peitaʻi a o nofo i le aiga, e tatau ona e usitaʻi i ou mātua.—Efe. 6:1-3.

⁴ O le a faigofie ona e usitaʻia tulafono ma faatonuga ua faia e ou mātua, pe afai e te malamalama i le māfuaaga ua la faia ai. Atonu e iai taimi e pei ai ou lagona o le talavou e 18 tausaga e igoa iā Pele, * o lē na faapea mai e uiga i ona mātua: “Ua matuā galo iā i laʻua o la tulaga na iai a o talavou. E la te lē mananaʻo e fai atu soʻu manatu, fai aʻu lava filifiliga pe avea ma sē ua matua.” Atonu e te manatu e pei o Pele, e lē o tuuina mai e ou mātua le saʻolotoga iā te oe lea e te manatu e tatau ona e maua. Peitaʻi, ua faia e ou mātua tulafono ona e la te manatu mamafa iā te oe. E lē gata i lea, ua iloa e mātua Kerisiano e la te tali atu iā Ieova i le auala e la tausia ai oe.—1 Timo. 5:8.

5. O le ā le aogā e te maua pe a e usitaʻi i ou mātua?

⁵ O le mea moni, o le usitaʻia o tulafono a ou mātua e talitutusa ma le totogiina o se aitalafu na e faia i se faletupe. Pe a e faamaoni i le toe totogiina o le aitalafu, o le a tuu atu e le faletupe se avanoa e toe fai ai se isi aitalafu. I se tulaga tutusa, o loo e aitalafu i ou mātua i le faaaloalo ma le usiusitaʻi. (Faitau le Faataoto 1:8.) Pe a e usiusitaʻi i ou mātua, o le a tele le saʻolotoga e la te tuu atu iā te oe. (Luka 16:10) Ae afai e faaauau ona e solia tulafono, aua la neʻi faateʻia oe pe a faaitiitia pe matuā faamuta e ou mātua lou saʻolotoga.

6. E faapefea ona fesoasoani mātua i fanau talavou ia usiusitaʻi?

 ⁶ O se tasi auala e mafai ai e mātua ona fesoasoani i a latou fanau talavou e usiusitaʻi i tulafono, o a la faaaʻoaʻoga. O lo la usitaʻia ma le loto i ai o faatonuga a Ieova, e tatau ona faaalia atu ai e talafeagai tulafono a le Atua. O le a faigofie ai ona manatu talavou e talafeagai tulafono a o latou mātua, ma e ao ona usitaʻia. (1 Ioa. 5:3) E lē gata i lea, o loo taʻua i le Tusi Paia taimi na tuu atu ai e Ieova se avanoa i ana auauna, e faaalia mai ai ni o latou manatu i ni mataupu patino. (Kene. 18:22-32; 1 Tu. 22:19-22) Faamata e iai ni taimi e ono tuu atu ai e mātua se avanoa i a latou fanau, e faaalia mai ai ni o latou manatu i nisi o mataupu?

7, 8. (a) O le ā le luʻi ua fesagaʻi ma nisi talavou? (e) O le ā le mea e tatau ona e iloa ina ia aogā ai iā te oe aʻoaʻiga?

⁷ Atonu foʻi e feagai talavou ma aʻoaʻiga ia e manatu i ai o ni faitioga e lē saʻo a o latou mātua. Atonu e iai taimi e pei ai ou lagona o le tauleʻaleʻa e igoa iā Taleni, o lē na faapea mai: “Ua pei loʻu tinā o se leoleo nanā, e na te tulimataʻia i taimi uma mea sesē ou te faia.”

⁸ Pe a faasaʻo pe aʻoaʻia i tatou, e masani ona manatu ua faitioina i tatou. Ua faaalia manino i le Tusi Paia, e faigatā ona talia aʻoaʻiga e tusa lava foʻi po ua talafeagai. (Epe. 12:11) O le ā e fesoasoani iā te oe ina ia maua ai aogā mai i aʻoaʻiga? O le manatu tāua ia manatua, ua avatu e ou mātua fautuaga ona o lo la alolofa iā te oe. (Faata. 3:12) E la te mananaʻo e fesoasoani iā te oe ia aua neʻi e lolo atu i amioga leaga, ae ia atiaʻe amioga lelei. E lē taumatea ua iloa e ou mātua, pe afai e la te lē faasaʻoina oe, ua tutusa lenā ma lo la ʻinoʻino iā te oe! (Faitau le Faataoto 13:24.) E lē gata i lea, ia e iloa, o le faia o ni mea sesē, e tatou te aʻoaʻoina ai ni lesona. O lea la, pe a faasaʻoina oe, ia talia manatu atamai na aumaia i le faasaʻoga. “E sili atu le mauaina o le [atamai] i lo o le mauaina o oloa e pei o le siliva ma le auro.”—Faata. 3:13, 14.

9. Nai lo o le mafaufau pea e lē tonu le aʻoaʻiga, o le ā e tatau i talavou ona fai?

⁹ Peitaʻi, e sesē foʻi mātua. (Iako. 3:2) Pe a aʻoaʻia oe, atonu o nisi taimi e la te soona lafo atu ai ni faamatalaga. (Faata. 12:18) Aiseā e faia ai faapea e ou mātua? Atonu e tele ni mea o loo la popole i ai, pe la te ono manatu foʻi i au mea sesē ua māfua ona o lo la lē taulau i la laʻua vaega. Nai lo o le mafaufau pea e lē tonu la laʻua aʻoaʻiga, aiseā e te lē talisapaia ai lo la naunau e fesoasoani iā te oe? O le taliaina o aʻoaʻiga, o le a aogā tele iā te oe pe a e matua.

10. E faapefea ona faigofie ona e talia ma maua aogā mai i tulafono ma faasaʻoga a mātua?

¹⁰ Pe e te manaʻo ia faigofie ona e talia ma maua aogā mai i tulafono ma faasaʻoga a ou mātua? Pe afai o lea, e tatau ona faaleleia au fesootaʻiga ma ou mātua. E faapefea? O le laasaga muamua, ia faalogologo lelei. Ua faapea mai le Tusi Paia: “Ia faalogologo lelei . . . ae aua le vave ona tautala, ma aua foʻi le vave ona ita.” (Iako. 1:19) Taumafai e pulea ou faalogona ma faalogo atu i faamatalaga a ou mātua, ae aua e te vave faia ni faamolemolega i au gaoioiga. Taulaʻi atu i tala o loo fai mai, ae e lē o le auala o loo fai mai ai. Ona faailoa atu lea iā i laʻua ua e talia a la fautuaga, e ala i le taʻu saʻo atu i ai ma le faaaloalo o lou sesē. O lou faia faapea, o le a la mautinoa ai na e faalogo atu i a la fautuaga. Ae faapefea pe afai e te manaʻo e faamatala atu au upu po o au gaoioiga? O le tele o taimi, e sili ona lelei pe a e ‘pulea ou laugutu,’ seʻia oo ina e taliaina mea na fai mai ai ou mātua. (Faata. 10:19) Pe afai e iloa mai e ou mātua na e faalogo atu iā i laʻua, o le a la fiafia foʻi la e faalogo mai iā te oe. O lou faia faapea e pei o se tagata matua, e faamaonia ai ua taʻitaʻia oe i le Afioga a le Atua.

 Faasoaina o Tupe

11, 12. (a) O ā ni fautuaga i le Tusi Paia e uiga i le faasoaina o tupe, ma aiseā? (e) E faapefea ona fesoasoani atu ou mātua iā te oe ia faasoa lelei tupe?

¹¹ Ua taʻua i le Tusi Paia: “Ua fai . . . tupe ma puipuiga.” Ae ua faaalia i le mau lava lenei, e sili atu ona tāua le atamai i lo o tupe. (Fai. 7:12) Ua uunaʻia i tatou i le Afioga a le Atua ia iai se vaaiga saʻo i tupe, ae aua le manaʻo tele i ai. Aiseā e lē tatau ai ona e manaʻo tele i tupe? Seʻi manatu i le faataʻitaʻiga lenei: O se naifi maʻai, o se meafaigaluega e aogā tele i se tagata e poto e kuka. Ae o lenā naifi e mafai ona afāina ai se tasi e faatamala pe lē faaeteete. E mafai foʻi ona aogā tupe pe afai e faaaogā ma le poto. Ae o ē e “fia mauʻoa,” e masani ona lafoaʻi ni faigāuō, mafutaga ma aiga faapea la latou faiā ma le Atua. O le iʻuga, ua latou tuia ai i latou lava “i le tele o tigā.”—Faitau le 1 Timoteo 6:9, 10.

¹² E faapefea ona e iloa faaaogā ma le poto tupe? Aiseā e te lē fesili ai i ou mātua mo ni fautuaga i le auala e faasoa ai au tupe? Na tusi Solomona: “O le tagata atamai e faalogo ma ave i fale faatonuga, ma o le tagata malamalama e na te mauaina le taʻitaʻiga atamai.” (Faata. 1:5) Na fesili atu se teine talavou e igoa iā Ana i ona mātua mo ni fautuaga atamai. Ua fai mai o ia, “Na aʻoaʻo mai e loʻu tamā iā te aʻu le auala e faasoa ai tupe, ma faailoa mai le tāua o le faatulaga lelei o le auala e faaaogā ai aʻu tupe.” Na avatu foʻi e le tinā o Ana ni fautuaga tāua. Ua faapea mai Ana: “Sa ia faailoa mai iā te aʻu le tāua o le faatusatusa o tau o oloa a o leʻi faatauina.” Na faapefea ona aogā iā Ana? Ua tali mai o ia: “Ua ou iloa nei faasoa aʻu tupe. Ua ou pulea lelei le faaaluina o tupe, o lea ua ou saʻoloto ai ma filemu le mafaufau ona e lē o iai ni aʻu aitalafu.”

13. E faapefea ona e pulea oe lava pe a oo i le taimi e faaaogā ai tupe?

¹³ Atonu o le a tele ni au aitalafu pe afai e te faatauina ni oloa ae e te leʻi fuafuaina, pe faaalu foʻi tupe ona o le fia faaalialia i au uō. E faapefea ona e ʻalofia nei mailei? E tatau ona e iloa pulea oe lava pe a oo i le taimi e faaaogā ai tupe. O le mea lenei ua faia e Elena, o lē ua sili laʻitiiti atu i le 20 ona tausaga. Ua fai mai o ia: “Pe a matou ō ma aʻu uō, ou te fuafua muamua le telē o le tupe ou te faaaluina. . . . Ua ou iloa foʻi, e atamai ona matou ō e fai faatau ma ē e faaaogā ma le poto a latou tupe, ma uunaʻia aʻu e faatusatusa muamua tau o oloa, ae aua le faatauina se mea e tau muamua i ai laʻu vaai.”

14. Aiseā e tatau ai ona leoleoina oe faasaga i “le malosi taufaasesē o le ʻoa”?

¹⁴ O le mauaina ma le faasoaina o tupe, o se vala tāua o le olaga. Peitaʻi, na fetalai Iesu o ē e “naunau i mea faaleagaga,” e latou te maua le fiafia moni. (Mata. 5:3) Na lapataʻi mai o ia, e mafai ona fetinaʻiina le naunau o se tasi i mea faaleagaga, ona o mea e pei o “le malosi taufaasesē o le ʻoa.” (Mare. 4:19) Maʻeu la le tāua o le taʻitaʻia o oe i le Afioga a le Atua ma ia saʻo pea lau vaaiga i tupe!

Pe a na o Oe

15. O fea le taimi o le a sili ona tofotofoina ai lou faamaoni i le Atua?

¹⁵ O fea le taimi e te manatu o le a sili ona tofotofoina ai lou faamaoni i le Atua? Pe a o faatasi ma nisi tagata, po o le taimi e na o oe ai? A o e iai i le aʻoga po o le galuega, o le a e  matuā mataala i so o se mea e faaleagaina ai la oulua faiā ma le Atua. Ae pe a oo i taimi faasamasamanoa ua na o oe ma e te lē o mataala ai, e faigofie lava ona tofotofoina oe e fai ni amioga lē lelei.

16. Aiseā e tatau ai ona e usitaʻi iā Ieova e tusa lava pe a na o oe?

¹⁶ Aiseā e tatau ai ona e usiusitaʻi iā Ieova e tusa lava pe a na o oe? Manatua le mea lenei: E mafai ona e faatigā iā Ieova, pe faafiafia foʻi i lona finagalo. (Kene. 6:5, 6; Faata. 27:11) E aafia Ieova i au gaoioiga ona “o loo manatu mamafa mai o ia iā te [oe].” (1 Pete. 5:7) E finagalo o ia e te faalogo atu iā te ia, ona e maua ai lea o aogā. (Isa. 48:17, 18) Ina ua lē amanaʻia e nisi o auauna a Ieova i Isaraelu anamua ana fautuaga, na latou faatigā iā te ia. (Sala. 78:40, 41) Ae na alofa tele Ieova i le perofeta o Tanielu, ona na taʻua o ia e se agelu o le “tagata ua faapelepeleina.” (Tani. 10:11) Aiseā? Na tumau le faamaoni o Tanielu iā Ieova, e lē gata a o faatasi ma isi tagata, ae faapea foʻi le taimi sa na o ia ai.—Faitau le Tanielu 6:10.

17. O ā fesili e te fesili ifo ai iā te oe lava pe a filifilia faafiafiaga?

¹⁷ Ina ia e faamaoni pea i le Atua pe a na o oe, e tatau ona aʻoaʻoina lou “mafaufau e iloa le mea saʻo ma le mea sesē,” ona “faaaogā” lea e ala i le faia o le mea ua e iloa e saʻo. (Epe. 5:14) O se faaaʻoaʻoga, pe a filifilia musika e faalogologo ai, ata e te matamata ai, po o le polokalame o le Initaneti e te tatalaina, o fesili nei o le a fesoasoani iā te oe e filifili ai i le mea saʻo ae ʻalofia le mea sesē. Fesili ifo iā te oe lava: ‘Po o le a uunaʻia ai aʻu i faamatalaga ma vaaiga mai i nei mea ia ou alofa mutimutivale, pe e uunaʻia ai aʻu e fiafia pe a oo “le mala i se tasi”?’ (Faata. 17:5) ‘Po o le a aogā iā te aʻu e “naunau [ai] i le lelei,” po o le a faafaigatā ai ona ou “ʻinoʻino i le leaga”?’ (Amo. 5:15) O mea e te faia pe a na o oe, e atagia mai ai mea e sili ona tāua iā te oe.—Luka 6:45.

18. O le ā e tatau ona e fai pe afai o loo e faia faalilolilo se amioga sesē, ma aiseā?

¹⁸ O le ā e tatau ona e fai pe afai o loo e faia faalilolilo se amioga e te iloa e sesē? Ia manatua, “o lē ua ufiufi i ana solitulafono e lē taulau manuia o ia, a o lē e taʻutino atu ma lafoaʻi ia mea, o le a faaalia i ai le alofa mutimutivale.” (Faata. 28:13) Pagā le valea o le faaauau pea ona faia se mea sesē ma “faatigā i le agaga paia o le Atua”! (Efe. 4:30) O lou tiute tauave le taʻutino o so o se mea sesē ua e faia i le Atua faapea ma ou mātua, ma o le a aogā tele iā te oe. O le a matuā fesoasoani “toeaina o le faapotopotoga” iā te oe e tusa ai o lenei mataupu. Ua faapea mai le soo o Iakopo: “Ia latou tatalo mo [lē ua fai mea sesē], ma uu iā te ia i le suāuu i le suafa o Ieova. O le tatalo e faia i le faatuatua e malosi ai le tagata maʻi, ma o le a faatūina o ia e Ieova. E faamagaloina foʻi o ia pe afai ua agasala.” (Iako. 5:14, 15) E moni o lenei mea  o le a iʻu ai i ni lagona māsiasi ma atonu foʻi o ni iʻuga e faanoanoa ai. Ae pe afai e te lototele e talosaga atu mo se fesoasoani, o le a faaitiitia ou faafitauli ma maua se mapusaga e ala i le toe iai o se lotofuatiaifo mamā.—Sala. 32:1-5.

Ia Faafiafia le Finagalo o Ieova

19, 20. O le ā le finagalo o Ieova iā te oe, ae o le ā le mea e tatau ona e faia?

¹⁹ O Ieova o “le Atua fiafia,” ma e finagalo ia e fiafia. (1 Timo. 1:11) E naunau mai o ia iā te oe. E tusa lava pe e lē o mātauina e isi au taumafaiga ia fai le mea saʻo, ae o loo silafia e ia. E leai se mea e lilo i le silafaga a Ieova. O loo silasila mai o ia ina ia lagolagoina lau taumafaiga e fai le mea lelei, ae e lē ina ia suʻesuʻe ni ou masei. “E silasila solo fofoga o [le Atua] i le lalolagi uma, ina ia faaali atu lona malosi iā i latou e atoatoa o latou loto iā te ia.”—2 No. 16:9.

²⁰ O lea la, ia taʻitaʻia oe i le Afioga a le Atua ma faatatau ana fautuaga. Ona e maua ai lea o le atamai ma le malamalama, lea e manaʻomia ina ia manumalo ai i faafitauli faigatā ma faia filifiliga tāua i le olaga. E lē gata o le a e faafiafiaina ou mātua ma Ieova, ae e te maua foʻi se olaga e fiafia moni.

[Faaopoopoga i lalo]

O le ā Lau Tali?

• O le ā e faia e fanau talavou ina ia talia ma maua aogā mai i tulafono ma faasaʻoga a mātua?

• Aiseā e tāua ai ona iai se vaaiga saʻo i tupe?

• E faapefea ona e faamaoni pea iā Ieova e tusa lava pe a na o oe?

[Fesili mo le Suʻesuʻega]

[Ata i le itulau 6]

Po o le a e faamaoni pea i le Atua pe a na o oe?