‘Ia Sulufa‘i Atu i le Suafa o Ieova’
‘Ia Sulufaʻi Atu i le Suafa o Ieova’
“Ou te faatotoe . . . tagata e lotomaulalo ma faamaulalo, e latou te sulufaʻi atu foʻi i le suafa o Ieova.”—SEFA. 3:12.
1, 2. O le ā le afā faafaatusa ua toeitiiti ona taia ai lea o le fanau a tagata?
PE NA iai se taimi na e sulufaʻi atu ai i lalo o se auala laupapa e lafi ai mai i timuga mamafa po o uatoʻa? Ae afai o se asiosio po o se afā malosi, atonu e lē lava le auala laupapa.
2 Ae e iai se isi afā o loo faaloloʻi mai, ua faamataʻuina ai ola o tagata uma. O lea aso, o le “aso o le afā” faafaatusa. O lenei “aso tele o Ieova,” o le a aafia ai tagata uma. Peitaʻi, e mafai ona maua le sulufaʻiga o loo tatou manaʻomia. (Faitau le Sefanaia 1:14-18.) E faapefea ona tatou sao i “le aso o le toʻasā o Ieova” lea ua lata mai?
Aso o Afā i Taimi o le Tusi Paia
3. O le ā le afā e pei o “faititili ma uatoʻa” na oo i le malo o ituaiga e sefulu o Isaraelu?
3 E amata le aso o Ieova i le faaumatiaga o lotu sesē uma i le lalolagi. Ae ina ia malamalama i le auala e maua ai le sulufaʻiga, e ao ona tatou tilofaʻia mea na tutupu i le talafaasolopito o le nuu o le Atua anamua. Na faatusa e Isaia o lē na soifua i lona valu senituri T.L.M., le faasalaga faafaamasinoga a Ieova i le malo liliuese o ituaiga e sefulu o Isaraelu, i se “faititili ma le uatoʻa” e lē mafai e tagata ona ʻalofia. (Faitau le Isaia 28:1, 2.) Na faataunuuina lenā valoaga i le 740 T.L.M. ina ua osofaʻia e ʻau a Asuria le laueleele o na ituaiga, aemaise ai lava Efaraima.
4. Na faapefea ona taia e le “aso tele o Ieova” Ierusalema i le 607 T.L.M.?
4 Na sosoo le faaumatiaga o Isaraelu lē faamaoni ma le “aso tele o Ieova” faasaga iā Ierusalema ma le malo o Iuta i le 607 T.L.M. Na tupu lenā mea ona na liliuese foʻi tagata o Iuta. Na faamataʻu ai e ʻau a Papelonia i le taʻitaʻiga a Nepukanesa, Iuta ma lona laumua o Ierusalema. Na liliu atu tagata Iutaia i a latou aumea faapolotiki o Aikupito, le “lafitaga o le pepelo” mo se fesoasoani. Ae peitaʻi, i le pei o uatoʻa mamafa, na tafiesea e ʻautau a Papelonia lenā “lafitaga.”—Isa. 28:14, 17.
5. O le ā o le a tupu i tagata o le Atua pe a faaumatia lotu sesē uma?
5 O le aso tele o Ieova lea na taia ai Ierusalema, sa faaatagia ai le faasalaga o le a oo i lotu sesē i o tatou aso. O le a faaumatia ai foʻi isi vaega uma o “Papelonia le Aai Tele,” le emepaea o lotu sesē uma. Mulimuli ane, ona tafiesea atoatoa ai lea o vaega uma o totoe o le faiga amioleaga o mea a Satani. Ae, o le a faasaoina tagata o le Atua auā ua latou sulufaʻi atu iā Ieova.—Faaa. 7:14; 18:2, 8; 19:19-21.
Sulufaʻiga Faaleagaga ma Faaletino
6. E faapefea ona maua e tagata o Ieova le sulufaʻiga?
6 E faapefea ona maua e tagata o le Atua le sulufaʻiga i nei aso faigatā o le iʻuga? E tatou te maua le sulufaʻiga faaleagaga e ala i le tatalo ma “manatunatu i lona [le Atua] suafa” ma auauna iā te ia ma le maelega. (Faitau le Malaki 3:16-18.) O lea la, e tatau ona tatou faia ni mea e sili atu nai lo o le na ona manatunatu i lona suafa. E pei ona tusia: “E faaolaina i latou uma o ē e valaau i le suafa o Ieova.” (Roma 10:13) E iai le fesootaʻiga o le valaau i le suafa o Ieova ma le faaolataga mai iā te Ia. Ma e toʻatele tagata lotofaamaoni ua iloa le eseesega o Kerisiano moni, o loo “manatunatu i lona suafa” ma auauna o ni ana Molimau, ma i latou e lē o auauna iā te Ia.
7, 8. O le ā le auala na faasaoina ai faaletino Kerisiano i le uluaʻi senituri, ma o le ā le tulaga e tutusa ai ma aso nei?
7 E lē gata i lea, o le faaolataga lea e avanoa mai mo i tatou, e lē na o le sulufaʻiga faaleagaga e maua ai. A ua folafola mai foʻi le faaolataga faaletino i tagata o le Atua. Ua tatou iloa faamaoniga o lenei mea i le mea na tupu i le 66 T.A. ina ua uma ona siʻomia Ierusalema e le ʻautau a Roma, na taʻitaʻia e Sesetia Kalusi. Na valoia e Iesu, o le a “faapuupuuina” aso o lenā puapuaga tele. (Mata. 24:15, 16, 21, 22) Na tupu lenā mea ina ua tuumuli faafuaseʻi ʻautau a Roma mai le siʻoina o le aai, lea na maua ai e nisi “tagata,” po o Kerisiano moni, le avanoa e “faaolaina” ai. Sa mafai ona latou sosola ese mai le aai ma lenā vaipanoa. Na sopoʻia e nisi le Ioritana, ma sulufaʻi atu i mauga i le itu i sasaʻe o lenā vaitafe.
8 E mafai ona tatou faatusatusa le tulaga o Kerisiano i na aso, ma tagata o le Atua i aso nei. I aso ua mavae, na saʻili ai e Kerisiano i le uluaʻi senituri se sulufaʻiga, ma o le a faapena foʻi ona faia e auauna a le Atua i aso nei. Ae, i lenā taimi, o le a lē sosola atu i se vaipanoa patino, auā o loo nonofo Kerisiano moni i tuluʻiga uma o le lalolagi. Ae ui i lea, o le a faasaoina faaletino o se nuu “ē ua filifilia” ma a latou aumea faamaoni mai i le faaumatiaga o lotu sesē, i lo latou sulufaʻi atu iā Ieova ma lana faalapotopotoga e pei o se mauga.
9. O ai o taumafai ina ia aveesea le suafa o Ieova? Aumai se faaaʻoaʻoga.
9 I le isi itu, ua talafeagai ona faaumatia lotu sesē, auā o a latou aʻoaʻoga ua pogai ai ona tauaso faaleagaga tagata lotu, ma ʻinoʻino e faaaogā le suafa o le Atua. I tausaga mai i le 500 T.A. seʻia oo i le 1500 T.A., sa lauiloa ai le suafa moni o le Atua i le atu Europa. O loo faailoa mai lenā suafa i mataʻitusi Eperu e fā, ua taʻua o le Tetakalamatone, ma ua masani ona faaliliuina i le YHWH (po o le JHVH), o loo aliaʻi mai lenā suafa i tupe siliva, i luma o fale, ma le tele o tusi ma Tusi Paia, e oo lava i nisi o falesā o lotu Katoliko ma Porotesano. Ae peitaʻi, talu ai nei na taumafai ai tagata e aveesea le suafa o le Atua mai i faaliliuga o le Tusi Paia, ma isi mea o faaaogā ai. O se faamaoniga o lea mea, o le tusi na tusia iā Iuni 29, 2008, na auina atu e le Congregation for Divine Worship and the Discipline of the Sacraments i le Fono a Epikopō e faatatau i ‘le Suafa o le Atua.’ O loo fautuaina ai le Lotu Katoliko ia suia i le upu “Alii” so o se mea o loo taʻua ai le Tetakalamatone. Na faatonu atu e le Vatikana e lē tatau ona toe faaaogāina pe faaleoina le suafa moni o le Atua i pese lotu ma tatalo i taimi o sauniga faalelotu. Ua natia foʻi e taʻitaʻi o lotu ua faapea mai o Kerisiano ma lotu e lē o ni Kerisiano, le tulaga moni o le Atua mai i le faitau miliona o tagata tapuaʻi.
Puipuiga mo Ē e Faapaiaina le Suafa o le Atua
10. O faapefea ona faamamaluina le suafa o le Atua i aso nei?
10 I le tuufaafeagai ai ma mea o faia e isi lotu, ua faapaia ma faamamalu e Molimau a Ieova le suafa o le Atua. E latou te faapaia i le faaaogāina i se auala mamalu. E fiafia Ieova iā i latou e talitonu iā te ia, ma e avea o ia ma so o se mea e manaʻomia mo le puipuiga ma le manuia o ona tagata. “E silafia e Ia i latou uma o saʻili e sulufaʻi atu iā te ia.”—Nau. 1:7; Galu. 15:14.
11, 12. O ai na faasilisilia le suafa o Ieova i Iutaia anamua, ma o ai o loo faia faapea i aso nei?
11 E ui lava ina liliuese le toʻatele o tagata Iutaia anamua, ae sa iai nisi na “sulufaʻi atu . . . i le suafa o Ieova.” (Faitau le Sefanaia 3:12, 13.) Ioe, ina ua faasala e le Atua Iuta lē faatuatua, na ia faatagaina Papelonia na te faatoʻilaloina le nuu ma ave faapagota tagata, ae na faasaoina nisi tagata e pei o Ieremia, Paruka, ma Epetemeleka. Na soifua aʻe i latou i “totonu” o se nuu fouvale. Sa tumau pea le faamaoni o isi o ē na ave faapagota. I le 539 T.L.M., na faatoʻilalo ai Papelonia e Metai ma Peresia i le taʻitaʻiga a Kuresa. E leʻi pine, ae avatu e Kuresa se poloaʻiga e faataga ai se vaega totoe o tagata Iutaia e toe foʻi i lo latou nuu.
12 Na valoia e Sefanaia e faatatau iā i latou o le a olioli i le toe faafoʻisia o le tapuaʻiga moni e faapea, e faaolaina i latou e Ieova, ma olioli ona o i latou. (Faitau le Sefanaia 3:14-17.) O le tulaga foʻi lenā i o tatou aso. Ina ua uma ona faavaeina le Malo o le Atua i le lagi, na laveaʻi e Ieova le vaega totoe faamaoni o ē faauuina, mai le saisaitia faaleagaga iā Papelonia le Aai Tele. Ma ua olioli o ia ona o i latou e oo mai lava i aso nei.
13. O le ā le saʻolotoga ua maua e tagata mai i atunuu uma?
13 Ua ō ese mai foʻi iā Papelonia le Aai Tele i latou e faamoemoe e ola e faavavau i le lalolagi, ma olioli i le saʻolotoga faaleagaga mai i aʻoaʻoga sesē a lotu. (Faaa. 18:4) O lea, ua iai se faataunuuga tele o le Sefanaia 2:3 i o tatou aso: “Ia saʻili iā Ieova o outou uma o ē ua agamalu i le lalolagi.” O lea, o ē agamalu mai atunuu uma, pe e faamoemoe e ola i le lagi po o le lalolagi, ua latou sulufaʻi atu nei i le suafa o Ieova.
E Lē o se Tapui le Suafa o le Atua
14, 15. (a) O ā mea ua faaaogā e nisi e avea ma tapui? (e) O le ā e lē tatau ona faaaogā o se tapui?
14 Sa manatu nisi tagata Isaraelu, o le malumalu i Ierusalema, o se tapui e puipuia ai i latou mai i fili. (Iere. 7:1-4) I le taimi muamua, sa manatu tagata Isaraelu i le atolaau o le feagaiga o se tapui, e puipuia i latou i le taua. (1 Samu. 4:3, 10, 11) Na vali e Konesetatino le Sili i talita a ana ʻautau mataʻitusi Eleni o le khi ma le rho, o uluaʻi mataʻitusi e lua o le suafa o “Keriso,” ina ia puipuia ai ana fitafita i le taua. O le tupu o Gustav Adolph II o Suetena, o lē sa tau i le Taua o le Tolu Sefulu Tausaga, na manatu nisi e faapea sa ia ofuina le ofutau o loo faaalia i le itulau e 7. O loo matilatila ai le suafa o “Iehova” (Ieova) i le kola.
15 O nisi o tagata o Ieova na osofaʻia e temoni, na sulufaʻi atu iā Ieova e ala i le valaau leotele atu i lona suafa. Ae ui i lea, e lē tatau lava ona manatu i se mea o tusia ai le suafa o Ieova o se tapui e puipuia ai i aso faisoo. E lē o le uiga lenā o le sulufaʻi atu i le suafa o Ieova.
Sulufaʻiga i Aso Nei
16. E faapefea ona tatou maua le sulufaʻiga faaleagaga i aso nei?
16 E tatou te maua le sulufaʻiga i aso nei, i le saogalemu faaleagaga o loo olioli ai le nuu o le Atua. (Sala. 91:1) E ala i le “pologa faamaoni ma le faautauta,” faapea toeaina o le faapotopotoga, ua lapataʻia ai i tatou i uiga ma aga a le lalolagi e lamatia ai lo tatou saogalemu. (Mata. 24:45-47; Isa. 32:1, 2) Ia mafaufau i le lapataʻia soo o i tatou i le manaʻo tele i meafaitino, ma auala ua puipuia ai i tatou e na lapataʻiga mai mala faaleagaga. Ae faapefea la le mataʻutia o le iai o se uiga faifailemū, ma iʻu ai ina lē toe talaʻi? Ua faapea mai le Afioga a le Atua: “O le faatamala o ē e vālea, e fano ai i latou. A o lē e faalogo mai iā te aʻu, o le a saogalemu ma lē fefe i so o se puapuaga.” (Faata. 1:32, 33) O le tauivi ia tumau i le amio mamā, e aogā foʻi e tausia ai lo tatou saogalemu faaleagaga.
17, 18. O le ā ua fesoasoani i le faitau miliona ia sulufaʻi i le suafa o Ieova i aso nei?
17 Ia mafaufau foʻi i faalaeiauga mai i le pologa faamaoni, ia mulimuli i le faatonuga a Iesu e talaʻi le tala lelei o le Malo i le lalolagi atoa. (Mata. 24:14; 28:19, 20) Na taʻua e Sefanaia se mea o le a fesoasoani i tagata ina ia sulufaʻi atu i le suafa o le Atua. Ua tatou faitau ai e faapea: “I lea taimi, ou te tuuina atu ai i nuu le gagana mamā, ina ia latou valaau uma lava i le suafa o Ieova, ma latou auauna soosootauʻau ai iā te ia.”—Sefa. 3:9.
18 O le ā lenei gagana mamā? O le gagana mamā, o le upu moni e uiga iā Ieova le Atua ma lona finagalo, e pei ona maua i lana Afioga faagaeeina. E tusa o loo e faaaogā le gagana mamā pe a e talanoa i isi i le malamalamaga saʻo e uiga i le Malo o le Atua, le auala o le a faapaiaina ai e le Malo lona suafa, pe a e faamatilatila le taʻutonuina o le pule silisili ese a le Atua, ma talanoa fiafia i faamanuiaga o le a olioli ai e faavavau tagata faamaoni. Ona ua toʻatele tagata ua tautatala i lenei gagana faafaatusa, ua faatupulaʻia ai i latou e ‘valaau i le suafa o Ieova’ ma ‘latou auauna soosootauʻau ai iā te ia.’ Ioe, e faitau miliona i latou i le lalolagi aoao ua avea Ieova ma o latou sulufaʻiga.—Sala. 1:1, 3.
19, 20. Na faapefea ona lē taulau “le lafitaga o le pepelo” i taimi o le Tusi Paia?
19 O loo fesagaʻi tagata o le lalolagi ma le anoanoaʻi o faafitauli. I le popolevale ina ia foʻia o latou faafitauli, ua saʻili atu le toʻatele i tagata lē lelei atoatoa. Po ua latou faamoemoe foʻi i ni vaifofō mai i faalapotopotoga faapolotiki, e pei ona faia e Isaraelu anamua, ina ua latou saʻili atu i nuu tuaoi mo se fesoasoani, i lo latou ʻau ma i latou. A ua tatou iloa e leʻi maua ai so latou fesoasoani. Ma e lē mafai e se malo faapolotiki i aso nei, po o Malo Aufaatasi ona foʻia atoatoa faafitauli o tagata. Aiseā la e sulufaʻi atu ai i faalapotopotoga faapolotiki ma a latou aumea? Ua taʻua faavaloaga e le Tusi Paia na faalapotopotoga, o “le lafitaga o le pepelo.” E saʻo lelei lenā manatu, auā o le a matuā faateʻia lava tagata i le lē taulau o lenā faamoemoe.—Faitau le Isaia 28:15, 17.
20 Ua lē o toe umi ona taia loa lea o le lalolagi i le uatoʻa faafaatusa o le aso o Ieova. E lē mafai e taumafaiga a tagata, po o mea e lalafi ai mai meatau faaniukilia, po o le tamaoaiga ona aumaia se puipuiga. Ua taʻua i le Isaia 28:17: “E salu ese e le uatoʻa le lafitaga o le pepelo, ma e lofia foʻi i le vai le mea e lafi ai.”
21. O ā ni aogā e tatou te maua pe a faatatauina le mau o le tausaga e 2011?
21 I le taimi nei ma le lumanaʻi, o le a maua ai e tagata o le Atua le saogalemu moni iā Ieova lo latou Atua. O le uiga o le igoa o Sefanaia, “Ua Natia e Ieova,” ma o loo faasino atu i lenei puna moni o le puipuiga malu. Ua talafeagai ai lenei fautuaga atamai ua avea ma mau o le tausaga e 2011: “Sulufaʻi atu . . . i le suafa o Ieova.” (Sefa. 3:12) E mafai ona tatou sulufaʻi atu i le taimi nei i le suafa o Ieova, ma faatuatua atoatoa atu tau lava o Ia. (Sala. 9:10) Seʻi o tatou manatua pea i aso uma lenei faamautinoaga faagaeeina: “O le suafa o Ieova o le ʻolo malosi lea. E sola atu i ai o lē e amiotonu ma maua ai le puipuiga.”—Faata. 18:10.
Pe E te Manatua?
• E faapefea ona tatou sulufaʻi atu i le suafa o Ieova i le taimi nei?
• Aiseā e tatou te lē faatuatua ai i “le lafitaga o le pepelo”?
• O le ā le sulufaʻiga ua faamautinoa mai mo i tatou i le lumanaʻi?
[Fesili mo le Suʻesuʻega]
[Faamatalaga faaopoopo i le itulau 6]
O le mau o le 2011: “Sulufaʻi atu . . . i le suafa o Ieova.” —Sefanaia 3:12.
[Ē Ana le Ata i le itulau 7]
Thüringer Landesmuseum Heidecksburg Rudolstadt, Waffensammlung “Schwarzburger Zeughaus”
