ʻAumai Tusi Tāʻai, Aemaise Lava Paʻu e Tusitusi Ai’

EPEI ona taʻua i upu o loo i luga, na talosaga atu Paulo i lona uso misionare o Timoteo e aumai iā te ia nisi o tusitusiga. O ā tusi tāʻai ma paʻu e tusitusi ai sa faasino atu i ai Paulo? Aiseā na ia fai atu ai faapena? O le ā e tatou te aʻoaʻoina mai lenei talosaga?

E oo atu i le ogatotonu o le uluaʻi senituri T.A. ina ua tusia e Paulo na upu, ua māeʻa ona vaevaeina tusi e 39 o Tusitusiga Eperu, i ni tusi a lē 22 pe 24, ma o le tele o na tusi sa iai i tusi tāʻai eseese. Na faapea mai le polofesa o Alan Millard, e ui sa taugatā nei tusi tāʻai, ae “sa mafai e tagata e tamaoaiga ona maua ia tusi tāʻai.” Sa maua pea e nisi tagata se tusi tāʻai. O se faataʻitaʻiga, sa iai i le eunuka Aitiope se tusi tāʻai i lana kariota ma sa ia “faitau leotele le tusi a le perofeta o Isaia.” O ia “o se tagata maualuga i le pulega a Kanake, le tupu tamaʻitaʻi o Aitiope, ma e na te vaaia ana oloa uma.” Atonu sa lava le tamaoaiga o le eunuka e na te mauaina ai ni vaega o Tusitusiga Paia.​—Galu. 8:27, 28.

I lana talosaga atu iā Timoteo, na tusi ai Paulo: “Pe a e sau, ia aumai le ofu tele na ou tuua i Teroa iā Kaapo, ma tusi tāʻai, aemaise lava paʻu e tusitusi ai.” (2 Timo. 4:13) E foliga mai, sa iā Paulo le tele o tusi. Ae sa sili atu ona tāua iā Paulo le Afioga a le Atua nai lo o isi tusi uma sa iā te ia. E tusa ai o le upu “paʻu e tusitusi ai” i lenei fuaiupu, ua faapea mai se tasi tagata poto o A. T. Robertson: “Atonu na kopiina tusi o le Feagaiga Tuai i nei tusi tāʻai ua faia i paʻu o manu, talu ai e sili atu ona taugatā [ma anagatā] nei paʻu nai lo tusi tāʻai na faia mai i paʻu o laau.” Mai lava a o talavou Paulo, ʻna aʻoaʻoina o ia e Kamalielu,’ o lē na aʻoaʻo atu le tulafono faa-Mose ma o sē na aloaʻia e tagata. O lea la, e mautinoa na maua e Paulo ana lava kopi o tusi tāʻai o le Afioga a le Atua.​—Galu. 5:34; 22:3.

Le Auala na Faaaogā ai e Kerisiano Tusi Tāʻai

Peitaʻi, e leʻi maua e le toʻatele tusi tāʻai o Tusitusiga Paia. Na faapefea la ona faitau ma faalogo Kerisiano i na aso i le Afioga a le Atua? E tatou te iloa le tali i le uluaʻi tusi a Paulo iā Timoteo. Na ia tusi: “Ia toʻaga pea e faitau i luma o tagata . . . seʻia ou alu atu.” (1 Timo. 4:13) O le faitauina i luma o tagata, o se vaega lea o sauniga faa-Kerisiano, ma sa masani ona faia e tagata o le Atua talu mai aso o Mose.​—Galu. 13:15; 15:21; 2 Kori. 3:15.

A o avea ma toeaina, sa “toʻaga” Timoteo e faitau atu i le aofia, lea sa aogā iā i latou e leʻi iai sa latou kopi o Tusitusiga Paia. E mautinoa  sa faalogologo lelei tagata uma ina ia lē misia se upu a o faitau le Afioga a le Atua, ma sa ono talatalanoa faatasi mātua ma fanau i o latou aiga, i mea na faitauina i le sauniga.

O le tusi tāʻai lauiloa e taʻua o le Tusi Tāʻai a Isaia lea na maua lata ane i le Sami Mate, e toetoe 24 futu (7.3 m) lona umī. Sa mamafa tele lenei tusi tāʻai auā sa iai i pito uma e lua ni laau e faaaogā e tāʻai ai ma sona ufiufi. Atonu e leʻi mafai ona ave e le toʻatele o Kerisiano nei tusi tāʻai i le talaʻiga. E tusa foʻi pe sa iai ma faaaogā e Paulo nisi o nei tusi tāʻai, ae atonu sa lē mafai ona ia avea uma na tusi tāʻai i ana malaga. E foliga mai na ia tuua nisi o tusi tāʻai i lana uō o Kaapo i Teroa.

Lesona Mai le Faaaʻoaʻoga a Paulo

A o leʻi talosaga atu Paulo iā Timoteo, sa faafalepuipuiina o ia i Roma mo le taimi lona lua, ma na tusi atu: “Ua ou tau le taua lelei, ua ou faaiʻuina le tausinioga . . . E amata atu nei, ua teuina mo aʻu le pale o le amiotonu.” (2 Timo. 4:7, 8) E foliga mai na ia tusia nei upu pe tusa o le 65 T.A. a o faateleina sauāga a Nero. Sa ogaoga sauāga na oo iā te ia i le falepuipui i lenā taimi. Na ia lagona ua lata ona fasiotia o ia. (2 Timo. 1:16; 4:6) O lea la, na faailoa atu ai e Paulo lona naunautaʻiga ina ia aumai ana tusi tāʻai. E ui sa mautinoa e Paulo ua ia tau le taua lelei ma ua faaiʻuina, ae sa ia manaʻo e faaauau ona faamalosia o ia e ala i le suʻesuʻeina o le Afioga a le Atua.

Atonu sa iai pea Timoteo i Efeso ina ua ia maua le talosaga a Paulo. (1 Timo. 1:3) O le va o Efeso ma Roma pe a ui atu i Teroa e 1000 maila (1,600 km) le mamao. I lana tusi lava lenā, na ia uunaʻia ai Timoteo: “Ia e taumafai malosi e taunuu a o leʻi oo i le tau mālūlū.” (2 Timo. 4:21) E lē o taʻua i le Tusi Paia pe na maua e Timoteo se vaa e malaga atu ai i Roma i le taimi na manaʻo mai i ai Paulo.

O le ā se lesona e tatou te aʻoaʻoina mai i le talosaga a Paulo mo “tusi tāʻai, aemaise lava paʻu e tusitusi ai”? Na tumau pea lona naunau i le Afioga a le Atua a o feagai ma taimi e sili ona faigatā o lona olaga. O le māfuaaga lenā na malosi ai pea faaleagaga o ia ma toʻaga i le auaunaga iā Ieova, ma avea foʻi ma faalaeiauga i le toʻatele o isi.

O se faamanuiaga i aso nei pe a tofu i tatou uma ma se kopi o le Tusi Paia atoa! O nisi o i tatou ua iai ni kopi ma isi faaliliuga o le Tusi Paia. I le pei o Paulo, e ao ona tatou matuā naunau e maua se malamalamaga loloto o le Tusi Paia. O le tusi lona lua a Paulo iā Timoteo, o le tusi mulimuli lenā mai i tusi faagaeeina e 14 na ia tusia. O loo tusia lana talosaga e latalata i le iʻuga o le tusi. O le mea moni, o le talosaga a Paulo iā Timoteo ia ʻaumai tusi tāʻai, aemaise lava paʻu e tusitusi ai,’ o se tasi lea o ana talosaga mulimuli o loo faamauina i le Tusi Paia.

Po o e naunau e tau le taua lelei o le faatuatua seʻia oo i le iʻuga e pei ona sa faia e Paulo? Pe e te manaʻo e faaauau ona e auauna iā Ieova ma nofosauni e talaʻi, po o le ā lava le umi e finagalo le Alii e tatou te faia ai? Aiseā la e lē faia ai e pei ona faalaeiau e Paulo Kerisiano e fai? Ia “uaʻi totoʻa iā te oe lava ma lau aʻoaʻo atu” e ala i le naunau e suʻesuʻe e lē aunoa le Tusi Paia, lea ua mafai ona maua e le toʻatele, ma ua faigofie ona faitau i lo o tusi tāʻai na iai i aso anamua.​—1 Timo. 4:16.

[Faafanua/Ata i le itulau 18]

Roma

Teroa

Efeso