O le ā le Mālōlōga a le Atua?

“O loo iai pea le mālōlōga faasapati mo tagata o le Atua.”​—EPE. 4:9.

1, 2. O le ā sa tatou faaiʻuga i le faauigaina saʻo o faaupuga o loo i le Kenese 2:3, ma o ā fesili ua lāgā ai?

UA TATOU aʻoaʻoina mai le uluaʻi mataupu o le Kenese, sa sauniunia e le Atua le lalolagi i aso faafaatusa e ono, ina ia nonofo ai tagata. I iʻuga o nei vaitaimi taʻitasi, ua faailogaina i le faaupuga: “O le afiafipō ma le taeao.” (Kene. 1:5, 8, 13, 19, 23, 31) Ae peitaʻi, e tusa ai ma le aso lona fitu, ua taʻua i le Tusi Paia: “Ona faamanuia ai lea e le Atua o le aso lona fitu ma faapaiaina ai, auā o le aso lea o loo mālōlō ai o ia mai i ana galuega uma na ia faia.”​—Kene. 2:3.

² Seʻi mātau le faaupuina o le veape e faapea “o loo mālōlō ai.” E taʻu mai ai, o le aso lona fitu​—o le “aso” e mālōlō ai le Atua—​sa faasolo mai pea i le 1513 T.L.M., ina ua tusia e Mose le tusi o Kenese. Po o faaauau pea le aso e mālōlō ai le Atua? Afai o lea, pe e mafai ona tatou ulu atu i ai i aso nei? E tāua tele ona tatou iloa tali o nei fesili.

Po o “Mālōlō” Pea Ieova?

3. E faapefea ona iloa mai i fetalaiga a Iesu i le Ioane 5:16, 17, sa faaauau pea le aso lona fitu i le uluaʻi senituri?

³ E lua ni māfuaaga ua talafeagai ai ona tatou faapea atu, sa faasolo pea le aso lona fitu i le uluaʻi senituri T.A. Muamua, manatu i fetalaiga a Iesu i ē sa faitioina o ia i le faia o faamālōlōga i le Sapati, ma faauigasesē lona faia o galuega. Na faapea atu le Alii: “O loo galue loʻu Tamā e oo mai i le aso nei, ma o loo oʻu galue foʻi.” (Ioa. 5:16, 17) O le ā le uiga o lana fetalaiga? Sa tuuaʻia Iesu i lona faia o galuega i le Sapati. Sa tali atu Iesu i lenā tuuaʻiga: “O loo galue loʻu Tamā.” O lona uiga, e peiseaʻī sa faapea atu Iesu: ʻE tutusa galuega o loo ma faia ma loʻu Tamā. Talu ai o loo galue pea loʻu Tamā i lona Sapati mo le faitau afe o tausaga, o lea la e mafai foʻi ona ou galue i le Sapati.’ O lea, ua faaalia mai i le fetalaiga a Iesu e tusa ai o le lalolagi, o le aso tele o le mālōlōga o le Sapati a le Atua, o le aso lona fitu lea, e leʻi muta i le taimi a o iai o ia i le lalolagi. *

4. O le ā se isi māfuaaga ua saunia e Paulo e faamaonia ai, sa faaauau pea le aso lona fitu i ona aso?

⁴ Ua saunia e le aposetolo o Paulo le māfuaaga lona lua. Ina ua sii mai e Paulo le Kenese 2:2 e tusa ai ma le mālōlōga a le Atua, sa faagaeeina o ia e tusi: “O i tatou o ē ua faatuatua, tatou te ulu atu i le mālōlōga.” (Epe. 4:3, 4, 6, 9) O lona uiga, sa faaauau pea le aso lona fitu i le vaitaimi o Paulo. O le ā le umi e faaauau ai lenā aso o le mālōlōga?

5. O le ā le fuafuaga o le aso lona fitu, ma o afea o le a faataunuu atoatoa ai lenā fuafuaga?

⁵ Ina ia tali lenā fesili, e ao ona tatou manatua le fuafuaga o le aso lona fitu. Ua faamatala mai i le Kenese 2:3: “Ona faamanuia ai lea e le Atua o le aso lona fitu ma faapaiaina.” Na ʻfaapaiaina’—faamamaluina pe tuu ese e Ieova lenā aso—ina ia faataunuu ai lona finagalo. O lona finagalo, ia aināina ma tausia lelei e tagata usiusitaʻi le lalolagi ma meafaiola uma o loo i ai. (Kene. 1:28) O le māfuaaga lea ʻo loo galulue ai e oo mai i le aso nei,’ Ieova le  Atua ma Iesu Keriso le “Alii o le Sapati,” ina ia faataunuu le finagalo o Ieova. (Mata. 12:8) O le a faaauau pea le aso o le mālōlōga a le Atua, seʻia faataunuuina atoatoa lenā fuafuaga, i le faaiʻuga o le Pulega a Keriso i le Afe Tausaga.

Aua Neʻi “Paʻū se Tasi ma Mulimuli Atu i Lenā Lava Faaaʻoaʻoga o le Lē Usiusitaʻi”

6. O ā faaaʻoaʻoga e avea ma lapataʻiga mo i tatou, ma o ā lesona e tatou te aʻoaʻoina mai ai?

⁶ Sa manino le faamatalaina o le finagalo o le Atua iā Atamu ma Eva, ae sa lē taulau ona la mulimuli i ai. Ioe, o Atamu ma Eva o uluaʻi tagata lē usiusitaʻi. Ae e faitau miliona isi ua lē usiusitaʻi talu mai lenā taimi. E oo foʻi i tagata filifilia o le Atua, le nuu o Isaraelu, sa latou mulimuli i le ala o le lē usiusitaʻi. Na matuā lapataʻia e Paulo Kerisiano i le uluaʻi senituri e faapea, e iai nisi o i latou e ono paʻuʻū atu i le mailei lava lea na maua ai tagata Isaraelu anamua. Na tusi o ia: “O lea la, ia tatou taumafai malosi ai e ulu atu i lenā mālōlōga, ina neʻi paʻū se tasi ma mulimuli atu i lenā lava faaaʻoaʻoga o le lē usiusitaʻi.” (Epe. 4:11) Mātau mai, na faafesootaʻi e Paulo le lē usiusitaʻi ma le lē taulau ona ulu atu i le mālōlōga a le Atua. O le ā le uiga o lenei mea iā i tatou? Po o lona uiga la afai tatou te tetee i le finagalo o le Atua, o le a tatou lē ulu atu i le mālōlōga a le Atua? E manino mai e tāua tele le tali o lenā fesili, ma o le a tatou talanoaina atili. Ae i le taimi nei, seʻi o tatou tagaʻi i isi mea e tatou te aʻoaʻoina e faatatau i le ulu atu i le mālōlōga a le Atua, i le talanoaina o le faaaʻoaʻoga leaga a tagata Isaraelu.

“Latou te Lē Ulu Atu i Loʻu Mālōlōga”

7. O le ā sa finagalo i ai le Atua ina ua ia laveaʻiina tagata Isaraelu mai le pologa i Aikupito, ma o le ā sa manaʻomia ona latou faia?

⁷ I le 1513 T.L.M., sa faailoa atu ai e Ieova lona finagalo mo tagata Isaraelu i lana auauna o Mose. Na fetalai le Atua: “Ou te alu ifo e laveaʻi iā i latou mai i lima o tagata Aikupito ma aumai i latou mai i lenā atunuu [Aikupito] ae avatu i se atunuu e lelei ma telē, i le laueleele o loo tafe ai le suāsusu ma le meli.” (Eso. 3:8) E pei ona folafola atu e Ieova i lo latou augātamā o Aperaamo, na finagalo o Ia e laveaʻi tagata Isaraelu “mai i lima o tagata Aikupito,” ina ia tausia aʻe e fai ma ona tagata. (Kene. 22:17) Na avatu e le Atua tulafono i tagata Isaraelu ina ia latou maua ai se faiā filemu ma ia. (Isa. 48:17, 18) Na fetalai atu o ia i tagata Isaraelu: “Afai tou te matuā faalogo i loʻu leo ma tausi i laʻu feagaiga [e pei ona tusia i le Tulafono], ona avea lea o outou ma aʻu oloa tāua i lo o isi nuu uma, auā o aʻu e ona le lalolagi atoa.” (Eso. 19:5, 6) O lea, na faalagolago le mauaina e tagata Isaraelu o se faiā tautele ma le Atua, i lo latou usiusitaʻi i lona siʻufofoga.

8. O le ā le ituaiga o olaga semanū e maua e tagata Isaraelu, pe ana latou usiusitaʻi i le Atua?

⁸ Seʻi manatu i le ituaiga o olaga e iai, pe ana usiusitaʻi tagata Isaraelu i le siʻufofoga o le Atua! Semanū e faamanuia e Ieova o latou fanua, tovine ma lafu manu; ma lē mafai ai ona pulea i latou e o latou fili. (Faitau le 1 Tupu 10:23-27.) Ina ua maliu mai le Mesia, semanū e maua mai o loo sologa lelei le nuu o Isaraelu i la latou lava pulega, nai lo o le fefefe i le pule faasauā a Roma. Na semanū foʻi e avea Isaraelu ma faataʻitaʻiga lelei mo isi malo, i le mauaina o faamanuiaga faaletino ma le faaleagaga, pe afai e usiusitaʻi i le Atua moni.

9, 10. (a) Aiseā na avea ai ma mataupu tugā le toe fia foʻi o Isaraelu i Aikupito? (e) Na ono aafia faapefea le tapuaʻiga a Isaraelu pe ana latou toe foʻi i Aikupito?

⁹ Maʻeu se faaeaga na maua e Isaraelu—o le galulue ia faataunuuina le finagalo o le Atua, lea e iʻu ai i faamanuiaga e lē gata mo i latou lava, ae faapea foʻi aiga uma o le lalolagi! (Kene. 22:18) Peitaʻi, sa itiiti se naunau o lenei nuu fouvale, i le faavaeina o se malo e fai ma faaaʻoaʻoga lelei, i lalo o le pulega a le Atua. Na oo lava ina latou matuā mananaʻo e  toe foʻi i Aikupito! (Faitau le Numera 14:2-4.) E faapefea i lo latou toe foʻi atu i Aikupito, ona faataunuu ai le finagalo o le Atua e avea Isaraelu ma faataʻitaʻiga o se malo lelei? E lē mafai ona faataunuu. O le mea moni, pe ana toe foʻi Isaraelu i lalo o le pulega faapaupau a ē na ave faatagataotauaina i latou, o le a lē taitai mafai ona latou mulimuli i le Tulafono faa-Mose, ma maua aogā mai le faatulagaga a Ieova mo le faamagaloina o a latou agasala. Pagā se vaaiga faaletino ma le lē atamai sa iā i latou! E lētioa ona fetalai mai Ieova e uiga i nei tagata fouvale: “Na ou ʻinoʻino ai i lea tupulaga ma faapea ane, ʻUa liliuese pea lava o latou loto, ma e leʻi iloa foʻi e i latou oʻu ala.’ O lea, ua ou tautō ai i loʻu ita, ʻLatou te lē ulu atu i loʻu mālōlōga.’”​—Epe. 3:10, 11; Sala. 95:10, 11.

¹⁰ Ua faaalia i lo latou mananaʻo e toe foʻi i Aikupito, le itiiti o lo latou talisapaia o faamanuiaga faaleagaga ua latou maua, ae naunau i liki, aniani, ma kaliki sa tele ina maua i Aikupito. (Nu. 11:5) E pei o Esau e lē lotofaafetai, na malilie le ʻau fouvale e lafoaʻia lo latou tofi tāua faaleagaga mo se meaʻai manaia.​—Kene. 25:30-32; Epe. 12:16.

11. Na faapefea ona aafia le finagalo o le Atua, ona o le lē faamaoni o tagata Isaraelu i aso o Mose?

¹¹ E ui lava na lē faamaoni le nuu o Isaraelu lea na tuua Aikupito, ae sa “galue” pea ma le onosaʻi Ieova i le faataunuuina o lona finagalo, e ala i le taulaʻi atu i le isi tupulaga na sosoo mai. E sili atu le faamaoni o tagata o lenā tupulaga fou, nai lo o o latou augātamā. E tusa ai ma le faatonuga a Ieova, sa latou ulu atu ma faatoʻilaloina le Nuu o le Folafolaga. E tatou te faitau i le Iosua 24:31 e faapea: “Sa auauna pea Isaraelu iā Ieova i aso uma o Iosua, ma aso uma o toeaina o ē na iai pea ina ua mavae Iosua, o ē na iloa galuega uma na faia e Ieova iā Isaraelu.”

12. E faapefea ona tatou iloa e mafai ona ulu atu i le mālōlōga a le Atua i aso nei?

¹² Ae peitaʻi, na mou mālie atu lenā tupulaga usiusitaʻi, ma toe suia i se isi tupulaga e “leʻi iloa Ieova po o galuega na ia faia iā Isaraelu.” Ona o lea, “ua faia e le fanauga a Isaraelu mea leaga i le silafaga a Ieova, ma ua latou auauna iā Paala.” (Faama. 2:10, 11) E leʻi avea le Nuu o le Folafolaga ma “mea e mālōlō” moni ai i latou. E latou te leʻi mauaina le filemu tumau ma le Atua, ona o le lē usiusitaʻi. Na tusi Paulo e faatatau i nei tagata Isaraelu: “Auā ana taʻitaʻiina i latou e Iosua i se mea e mālōlō ai, semanū e lē toe fetalai le Atua mulimuli ane e faatatau i se isi aso. O lea la, o loo iai pea le mālōlōga faasapati mo tagata o le Atua.” (Epe. 4:8, 9) O “tagata o le Atua” lea na taʻua e Paulo, e faasino atu i Kerisiano. Po o lona uiga la e mafai e Kerisiano ona ulu atu i le mālōlōga a le Atua? O le mea moni e mafai​—o Kerisiano Iutaia ma ē e lē o ni Iutaia!

 Ua Lē Taulau Ona Ulu Atu Nisi i le Mālōlōga a le Atua

13, 14. O le ā le sootaga o le tausia o le Tulafono faa-Mose, ma le ulu atu i le mālōlōga a le Atua (a) i aso o Mose? (e) i le uluaʻi senituri?

¹³ Na atugalu Paulo ina ua tusi atu i Kerisiano Eperu, ona o le lē felagolagomaʻi o nisi ma le finagalo o le Atua o loo faaauau pea ona faataunuuina. (Faitau le Eperu 4:1.) I le ā le itu? E aofia ai lo latou tausia pea o le Tulafono faa-Mose. Mo le 1,500 tausaga, o tagata Isaraelu uma sa mananaʻo e ola e ōgatusa ma le finagalo o le Atua, sa tatau ona usiusitaʻi i le Tulafono. Peitaʻi, na muta le aogā o le Tulafono ina ua maliu Iesu. Ae na iai nisi Kerisiano sa leʻi taulau i le mātauina o lenei mea, ma sa latou tausisi pea i le tausia o isi vala o le Tulafono. *

¹⁴ Na faamatala atu e Paulo i Kerisiano o ē sa tausisi pea i le usitaʻia o le Tulafono, e sili atu le aogā o le faiva faaositaulaga sili a Iesu, le feagaiga fou, ma le malumalu faaleagaga, nai lo o le faaataga mai o nei mea a o leʻi oo i le faa-Kerisiano. (Epe. 7:26-28; 8:7-10; 9:11, 12) O lea, e tusa ai ma le tausisia o le Sapati faalevaiaso i lalo o le Tulafono, na tusi Paulo e faatatau i le faaeaga o le ulu atu i le aso o le mālōlōga a Ieova: “O loo iai pea le mālōlōga faasapati mo tagata o le Atua. Auā o lē e ulu atu i le mālōlōga o le Atua, ua mālōlō o ia mai i ana lava galuega, e pei foʻi ona mālōlō le Atua mai i ana lava galuega.” (Epe. 4:8-10) Sa lē tatau i na Kerisiano Eperu, ona manatu e mafai ona latou maua le faamaoniga a Ieova, e ala i le faia o galuega e faavae i le Tulafono faa-Mose. Talu mai le Penetekoso 33 T.A., ua mafai e i latou e faaalia le faatuatua iā Iesu Keriso, ona maua le finagalo malie o le Atua.

15. Aiseā e tāua ai le usiusitaʻi pe afai e tatou te fia ulu atu i le mālōlōga a le Atua?

¹⁵ O le ā na taofia ai tagata Isaraelu mai le ulu atu i le Nuu o le Folafolaga i aso o Mose? O le lē usiusitaʻi. O le ā na taofia ai nisi o Kerisiano i aso o Paulo mai le ulu atu i le mālōlōga a le Atua? O le mea lava foʻi e tasi​—o le lē usiusitaʻi. Na latou lē taulau i le iloaina ua muta le aogā o le Tulafono, ma ua taʻitaʻia e Ieova ona tagata e tapuaʻi atu iā te ia i se isi auala.

 Ulu Atu i le Mālōlōga a le Atua i Aso Nei

16, 17. (a) O le ā le uiga o le ulu atu i le mālōlōga a le Atua i aso nei? (e) O le ā o le a talanoaina i le mataupu o sosoo mai?

¹⁶ E toʻaitiiti ni Kerisiano i aso nei, e manatu o le tausia pea o nisi vala o le Tulafono faa-Mose, o le a maua ai le faaolataga. O loo manino upu faagaeeina a Paulo i tagata Efeso: “O le mea moni, o lenei agalelei faifua ua faaolaina ai outou e ala i le faatuatua; e lē ona o outou, ae ona o le meaalofa a le Atua. E leai, e lē ona o galuega ina neʻi maua e se tasi se mea e mimitavale ai.” (Efe. 2:8, 9) O le ā la le uiga mo Kerisiano, o le ulu atu i le mālōlōga a le Atua? Na tuu ese e Ieova le aso lona fitu​—le aso o lona mālōlōga—​ina ia faataunuu ai lona finagalo i le lalolagi. E mafai ona tatou ulu atu i le mālōlōga a Ieova​—pe faatasi ma ia i lona mālōlōga—​e ala i le usiusitaʻi ma galulue e ōgatusa ma lona finagalo o loo faaauau pea ona faataunuuina, lea ua faaalia mai iā i tatou e ala mai i lana faalapotopotoga.

¹⁷ I le isi itu, pe afai e tatou te manatu māmā i fautuaga faale-Tusi Paia e ala mai i le pologa faamaoni ma le faautauta, ma filifili e mulimuli i se ala tutoʻatasi, o le a tatou iai i se tulaga e feteenaʻi ma le finagalo o le Atua. O lenei mea e ono lamatia ai la tatou faiā filemu ma Ieova. O le a iloiloina i le mataupu o sosoo mai, nisi o tulaga e ono aafia ai tagata o le Atua, ma le auala e mafai ai e a tatou filifiliga e fai, pe usiusitaʻi pe fia tutoʻatasi, ona iloa ai po ua tatou ulu moni atu i le mālōlōga a le Atua.

[Faaopoopoga i lalo]

Fesili e Mafaufau Loloto i Ai

• O le ā le fuafuaga o le aso lona fitu o le mālōlōga a le Atua?

• E faapefea ona tatou iloa o loo faaauau pea ona faasolo le aso lona fitu i aso nei?

• O le ā na taofia ai tagata Isaraelu i aso o Mose, ma nisi Kerisiano i le uluaʻi senituri, mai le ulu atu i le mālōlōga a le Atua?

• O le ā le uiga o le ulu atu i le mālōlōga a le Atua i aso nei?

[Fesili mo le Suʻesuʻega]

[Faamatalaga i le itulau 27]

E mafai ona tatou ulu atu i le mālōlōga a Ieova i aso nei, e ala i le usiusitaʻi ma galulue e ōgatusa ma lona finagalo o loo faaauau pea ona faataunuuina, lea ua faaalia mai iā i tatou e ala mai i lana faalapotopotoga.

[Ata i le itulau 26, 27]

O le ā e manaʻomia ona faaauau pea ona faia e tagata o le Atua, ina ia ulu atu ai i lona mālōlōga?