Ia Taufetuli ma le Onosa‘i i le Tuuga
Ia Taufetuli ma le Onosaʻi i le Tuuga
“Ia tatou taufetuli ma le onosaʻi i le tuuga o loo i o tatou luma.”—EPE. 12:1.
1, 2. O le ā na faatusa i ai e le aposetolo o Paulo le olaga faa-Kerisiano?
I TAUSAGA taʻitasi, e faia ai ni malafoni i le tele o nofoaga. E auai tagata tamomoʻe e iloga i le tuuga ma le sini e tasi—ia manumalo. Ae o le toʻatele o isi tagata tamomoʻe, e latou te iloa e lē mafai ona manumalo, ae e pau le mea e tāua iā i latou ia tini i le tuuga.
2 Ua faatusa i le Tusi Paia le olaga faa-Kerisiano i se tuuga. Na taʻu atu e le aposetolo o Paulo lenei manatu, i ona uso Kerisiano i Korinito anamua i lana uluaʻi tusi iā i latou. Na tusi o ia: “Pe e tou te lē iloa ea e tamomoʻe tagata uma o loo i le tuuga, ae e toʻatasi lava na te maua le faailoga? Ia faapena foʻi ona outou tamomoʻe ina ia maua le faailoga.”—1 Kori. 9:24.
3. Aiseā na taʻua ai e Paulo, e na o le toʻatasi le tagata tamoʻe e manumalo?
3 Pe na faapea mai Paulo e na o le toʻatasi mai i na Kerisiano o le a maua le faailoga o le ola, ae o le toʻatele o le a leai se aogā e tamomoʻe ai? O le mea moni e leai! O tagata e tamomoʻe i tuuga, e toleni malosi ma matuā finafinau ma le sini ia manumalo. Sa manaʻo Paulo i ona uso Kerisiano ia matuā finafinau faapena, a o latou saʻili ia maua le ola e faavavau. O le faia faapea, na mafai ai ona latou faamoemoe atu e maua le faailoga o le ola. Ioe, i le tuuga faa-Kerisiano, e maua e i latou uma e taunuu i le tini lenā faailoga.
4. O le ā e ao ona tatou iloiloina e tusa ai o le tuuga o loo i o tatou luma?
4 O se faalaeiauga na upu, ae e tāua foʻi iā i latou uma o loo tamomoʻe i le tuuga mo le ola i aso nei. Aiseā? Talu ai e lē mafaatusalia le faailoga—e tusa lava po o le ola i le lagi po o le ola i le Parataiso i le lalolagi. E moni e umi ma faigatā le tuuga; e iai le tele o toʻatugā, faatosinaga ma lamatiaga. (Mata. 7:13, 14) O le mea e faanoanoa ai, o nisi ua faifaimālie, faavaivai pe iʻu foʻi ina ō ese mai le tuuga. O ā mailei ma lamatiaga o loo iai i le tuuga mo le ola? E mafai faapefea ona e ʻalofia na mea? O le ā e mafai ona e faia ina ia tini ai i lenā tuuga ma manumalo ai?
E Manaʻomia le Onosaʻi Ina ia Manumalo Ai
5. O ā faamatalaga na taʻua e Paulo e faatatau i se tuuga, e pei ona taʻua i le Eperu 12:1?
5 I lana tusi i Kerisiano Eperu i Ierusalema ma Iutaia, na toe taʻua ai e Paulo faamatalaga e faatatau i vala o taaloga afeleti po o tuuga. (Faitau le Eperu 12:1.) E lē gata na ia faauaʻi atu manatu i le māfuaaga e auai ai i le tuuga, ae na ia taʻua foʻi mea e tatau ona fai e se tasi ina ia manumalo ai. A o leʻi talanoaina le fautuaga faagaeeina a Paulo i Kerisiano Eperu, e iloa ai po o ā ni lesona mo i tatou, seʻi o tatou iloiloina po o le ā na uunaʻia ai Paulo e tusia le tusi, ma po o le ā foʻi na ia taumafai e faalaeiau lana ʻaufaitau e fai.
6. O ā omiga na feagai ma Kerisiano mai i taʻitaʻi lotu?
6 Sa feagai Kerisiano i le uluaʻi senituri ma le tele o puapuaga ma faigatā, aemaise lava i ē na nonofo i Ierusalema ma Iutaia. Sa feagai i latou ma omiga matuitui mai i taʻitaʻi lotu Iutaia, o ē na faaaogā pea lo latou tulaga maualuga ina ia taaʻina ai tagata. Muamua atu, sa taulau nei taʻitaʻi i le taʻusalaina o Iesu Keriso o sē e fouvale, ma fasiotia o ia e pei o se tagata solitulafono. Ma sa latou mananaʻo ia faaauau pea a latou teteega. I le tusi o Galuega, e tatou te faitau ai i le tele o tala e faatatau i a latou faamataʻuga ma osofaʻiga faasaga i Kerisiano, na amata mai a o faatoʻā mavae atu mea faavavega na tutupu i le Penetekoso 33 T.A. O lenei tulaga e mautinoa na faafaigatā ai le olaga o ē faatuatua.—Galu. 4:1-3; 5:17, 18; 6:8-12; 7:59; 8:1, 3.
7. O ā taimi e sili ona faigatā sa feagai ma Kerisiano, ina ua tusi atu Paulo iā i latou?
7 Sa ola foʻi na Kerisiano i le vaitaimi a o lata i le iʻuga o le faiga o mea faa-Iutaia. Sa taʻu atu e Iesu iā i latou le faaumatiaga o le a oo mai i le nuu lē faamaoni o Iutaia. Sa ia taʻu atu foʻi i ona soo mea o le a tutupu a o toeitiiti oo i le iʻuga, ma tuu atu i ai ni faatonuga maʻoti i le gaoioiga e ao ona fai ina ia faasaoina ai. (Faitau le Luka 21:20-22.) O le ā nei la le mea o le a latou faia? Na lapataʻi atu Iesu: “Ia outou uaʻi atu iā te outou lava, ina neʻi faamamafaina o outou loto i le ʻai tele, ma le inu tele, ma le popole i mea o le olaga nei, neʻi oo faafuaseʻi mai lenā aso iā te outou.”—Luka 21:34.
8. O le ā atonu ua faapogaia ai nisi Kerisiano e faifaimālie pe faavaivai?
8 I le taimi na tusi atu ai e Paulo lana tusi i Kerisiano Eperu, ua toetoe 30 tausaga ua tuanaʻi talu ona avatu e Iesu lenā lapataʻiga. Na faapefea i le faagasologa o taimi ona aafia ai na Kerisiano? O nisi sa lolo atu i omiga ma faatosinaga o le olaga i aso fai soo, ma lē taulau ai ona agaʻigaʻi pea i luma faaleagaga, lea e ono faamalosia ai i latou. (Epe. 5:11-14) O isi na manatu o le a sili ona faigofie le olaga, pe afai e ola e pei o le auala o loo ola ai le toʻatele o isi tagata Iutaia. Auā foʻi e leʻi lafoaʻia atoatoa e na tagata Iutaia le Atua; sa latou mulimuli pea i nisi o ana Tulafono. O isi Kerisiano na faamalosia i latou pe faamataʻuina e isi i le faapotopotoga, o ē sa finau ma le maumauaʻi ia tausisi pea i le Tulafono a Mose ma uputuu. O le ā le faamatalaga atonu na faia e Paulo, ina ia fesoasoani ai i ona uso Kerisiano e mataala ai pea faaleagaga ma onosaʻi i le tuuga?
9, 10. (a) I le faaiʻuga o le Eperu mataupu e 10, o le ā le faalaeiauga a Paulo e tatou te faitau ai? (e) Aiseā na tusi ai Paulo e faatatau i galuega o le faatuatua a molimau i aso anamua?
9 E lelei ona mātau le auala na taumafai ai Paulo e faamalosia Kerisiano Eperu, e ala i le taʻitaʻiga a le agaga o le Atua. I le mataupu e 10 o lana tusi, na taʻua ai e Paulo, o le Tulafono o “le ata o mea lelei i le lumanaʻi,” ma faamatala manino le tāua o le taulaga togiola a Keriso. Ina ua lata i le iʻuga o lenā mataupu, na apoapoaʻi atu Paulo i lana ʻaufaitau: “E tatau ona outou tumau, ina ia outou maua ai le faataunuuga o le folafolaga, pe a uma ona outou faia le finagalo o le Atua. Auā e ʻtoeitiiti lava’ ona ʻtaunuu mai lea o lē o loo maliu mai, ma e lē faatuai mai lava.’”—Epe. 10:1, 36, 37.
10 I le Eperu mataupu e 11, ua faamatala ai ma le saʻo e Paulo le uiga o le faatuatua moni i le Atua. Ma ua ia faataʻitaʻia mai lenā mea i faaaʻoaʻoga i le talafaasolopito o tane ma fafine faatuatua. Faamata ua sala ese le faamatalaga a Paulo e uiga i le mataupu? E leai! Na iloa e le aposetolo, sa manaʻomia e ona uso tapuaʻi ona iloa, o le faatuatua e manaʻomia ai gaoioiga lototele ma le onosaʻi. O le faaaʻoaʻoga e sili ona lelei na faataatitia e na auauna faatuatua anamua a Ieova, na faamalosia ai Kerisiano Eperu e feagai ma puapuaga ma faigatā na latou fesagaʻia. O lea, ina ua uma ona lisi mai galuega o le faatuatua a na tagata faamaoni anamua, na taʻua e Paulo: “Ona ua iā i tatou se vaega e toʻatele o molimau o loo siʻomia ai i tatou, seʻi o tatou tuu ese ai foʻi mea mamafa uma ma le agasala o loo faigofie ona faalavelave mai iā i tatou, a ia tatou taufetuli ma le onosaʻi i le tuuga o loo i o tatou luma.”—Epe. 12:1.
“Se Vaega e Toʻatele o Molimau”
11. O le ā se aafiaga iā i tatou pe a mafaufau e faatatau i le “vaega e toʻatele o molimau”?
11 O le “vaega e toʻatele o molimau,” e lē o se vaega o tagata na iai e tau ina maimoa i le tuuga, pe matamata ua manumalo la latou tagata afeleti po o le ʻau e fiafia i ai. Nai lo lea, sa fai so latou vaega, e pei o ni tagata tamomoʻe i se tuuga. Ma na latou taufetuli ma le taulau manuia i le tuuga ma taunuu i le tini. E ui ua maliliu i latou, ae o le manatunatu i la latou faaaʻoaʻoga, e mafai ona faalaeiau ai tagata fou ia faaauau ona tamomoʻe i le tuuga. Seʻi faaāta i le mafaufau faalogona o se tagata tamoʻe, pe afai na ia iloa o tagata na siʻomia o ia pe matamata atu, na aofia ai nisi o tagata tamomoʻe sa sili ona taulau manuia i tuuga. Po o le a lē uunaʻia ai o ia e fai le mea e gata mai ai lona malosi pe sili atu foʻi? Na faamaonia mai e na molimau faatuatua anamua, e mafai ona manumalo i lenā tuuga faafaatusa, e tusa lava po o ā fitā e tulaʻi mai. O lea, o le manatuaina o le faaaʻoaʻoga a le “vaega e toʻatele o molimau,” na mafai ai ona faalototeleina Kerisiano Eperu i le uluaʻi senituri, ma “taufetuli ma le onosaʻi i le tuuga,”—ma e faapena foʻi i tatou i aso nei.
12. E faapefea ona aogā iā i tatou faaaʻoaʻoga na taʻua e Paulo?
12 O le toʻatele o tagata faatuatua na taʻua e Paulo, sa latou fesagaʻi ma tulaga e pei foʻi o i tatou. O se faataʻitaʻiga, na soifua Noa a o toeitiiti lava oo mai le iʻuga o le lalolagi i lenā taimi, e ala i le Lolo. Ua tatou ola ma soifua a o latalata i le iʻuga o lenei faiga o mea. Na poloaʻia Aperaamo ma Sara ia tuua lo la nuu, ina ia saʻilia le tapuaʻiga moni ma faatalitali i le faataunuuina o le folafolaga a Ieova. Ua uunaʻia i tatou ia faafitia i tatou lava, ma maua le finagalo malie o Ieova ma faamanuiaga ua ia folafola mai. Sa malaga Mose i le toafa e iai lamatiaga e agaʻi atu i le Nuu o le Folafolaga. O loo tatou iai foʻi i se faigāmalaga e ui atu i lenei faiga o mea ua toe o se aga mou atu, ae agaʻi atu i le lalolagi fou ua folafola mai. O lea la, e tāua tele ona tatou iloiloina mea na feagai ma nei tane, mea na latou taulau ma lē taulau ai, atoa ma mea e latou te lelei ai ma mea e faalētonu ai.—Roma 15:4; 1 Kori. 10:11.
Na Latou Taulau—E Faapefea?
13. O ā luʻi na feagai ma Noa, ma o le ā na mafai ai ona ia tatalia na mea?
13 O le ā na mafai ai e nei auauna a Ieova ona onosaia ma taulau i le tuuga? Mātau le manatu na tusia e Paulo e uiga iā Noa. (Faitau le Eperu 11:7.) ʻO le lolo i le lalolagi lea na fano ai tagata ma meaola uma,’ o se mea e ʻleʻi vaaia’ muamua e Noa. (Kene. 6:17) O se mea e leʻi tupu muamua lava. Peitaʻi, e leʻi manatu iai Noa o se mea e lē mafai ona tupu, pe ailoga foʻi e tupu. Aiseā? Talu ai sa faatuatua o ia e tusa lava po o le ā le mea e fetalai mai ai Ieova, e na te faataunuuina lava. E leʻi manatu Noa ua faigatā tele le mea na poloaʻia o ia e fai. Nai lo lea, sa “faapea lava ona ia faia.” (Kene. 6:22) O le iloiloina o mea uma na faia e Noa—le fausiaina o le vaa, aoaoina o manu, faatumu le vaa i meaʻai mo tagata ma manu, talaʻia o se feʻau lapataʻi, ma le tausia o lona aiga ia malolosi faaleagaga—o se mea sa lē faigofie “ona ia faia.” E ui i lea, o le faatuatua ma le onosaʻi o Noa, na iʻu ai i le mauaina o le ola ma faamanuiaga mo ia ma lona aiga.
14. O ā faigatā na onosaia e Aperaamo ma Sara, ma o le ā le lesona ua aumaia ai mo i tatou?
14 O loo sosoo mai Aperaamo ma Sara i le lisi a Paulo o le “vaega e toʻatele o molimau o loo siʻomia ai i tatou.” Na la tuua le olaga masani i Uro, ma sa foliga mai e leʻi mautinoa lo la lumanaʻi. Na faamaonia le avea o i laʻua o ni faaaʻoaʻoga o le faatuatua lē maluelue, ma le usiusitaʻi i taimi faigatā. Pe a fua atu i mea uma na lotomalie Aperaamo e faataulaga mo le tapuaʻiga moni, na talafeagai ai ona taʻua o ia, o le “tamā o i latou uma e faatuatua.” (Roma 4:11) E na o manatu tāua na taʻua e Paulo, ona ua iloa lelei e lana ʻaufaitau faamatalaga e uiga i le olaga o Aperaamo. Peitaʻi, e tāua tele le lesona na taʻua e Paulo: “Na feoti i latou uma nei [e aofia ai ma Aperaamo ma lona aiga] a o faatuatua pea, e ui lava e leʻi faataunuuina folafolaga i o latou aso, ae na latou iloa mamao atu nei mea, ma talia ma le fiafia, ma folafola atu i le lautele e faapea, o i latou o tagata ese ma aumau i nuu na latou nonofo ai.” (Epe. 11:13) E manino mai, o lo latou faatuatua ma le iai o se faiā māfana ma le Atua, na fesoasoani iā i latou e taufetuli ai ma le onosaʻi i le tuuga.
15. O le ā na uunaʻia ai Mose e ola i le ituaiga olaga na ola ai?
15 O Mose o le isi lea auauna a Ieova e aofia ai i le “vaega e toʻatele o molimau,” ua fai ma faaaʻoaʻoga o le faatuatua. Na tuua e Mose lona tulaga taualoa ma se olaga tamaoaiga, ae “filifili . . . e faileagaina faatasi ma tagata o le Atua.” O le ā na uunaʻia ai o ia e faia faapea? Na tali Paulo: “Sa ia tulimataʻi ma le naunau atu i le taimi e maua ai le taui. . . . Sa tūmausalī pea o ia e pei ua ia iloa atu Lē e lē o vaaia.” (Faitau le Eperu 11:24-27.) E leʻi tosina ese Mose i le “fiafia puupuu i tuʻinanauga o le agasala.” Sa matuā moni iā Mose le Atua ma ana folafolaga, o lea na ia faaalia ai le mataʻina o lona lototele ma le onosaʻi. Sa matuā finafinau o ia ma le lē faavaivai, i le taʻitaʻiina ese mai o tagata Isaraelu mai i Aikupito, ae avatu i le Nuu Folafolaina.
16. Aiseā e leʻi lotovaivai ai Mose ina ua lē faatagaina o ia e ulu atu i le Nuu Folafolaina?
16 E pei o Aperaamo, e leʻi vaai Mose i le faataunuuga o le folafolaga a le Atua i le taimi na ola ai. A o toetoe ulu atu tagata Isaraelu i le Nuu Folafolaina, na taʻu atu iā Mose e faapea: “E te vaai mamao atu foʻi i le laueleele, ae e te lē alu i ai i lenā laueleele lea ou te tuuina atu i le fanauga a Isaraelu.” Na māfua lenei tulaga ona i se taimi muamua atu, sa la feita ma Arona i le fouvale o tagata, ma na ʻlē faia o la tiute tauave i le Atua i totonu o le fanauga a Isaraelu i vai o Meripa.’ (Teu. 32:51, 52) Pe na lotovaivai pe ita ai Mose? E leai. Sa ia taʻu atu i tagata se faamanuiaga ma faaiʻu i upu nei: “Isaraelu e, ua fiafia oe! O ai se tasi e pei o oe, o le nuu ua fiafia i le faaolataga a Ieova, o le talita e fesoasoani iā te oe, o Lē foʻi ua fai ma ou pelu malosi?”—Teu. 33:29.
Lesona mo i Tatou
17, 18. (a) O le ā e tatou te aʻoaʻoina mai i le “vaega e toʻatele o molimau,” e tusa ai o la tatou tuuga mo le ola? (e) O le ā o le a talanoaina i le mataupu o loo sosoo mai?
17 Mai i lo tatou talanoaina o olaga o nisi o ē na faia aʻe ai le “vaega e toʻatele o molimau o loo siʻomia ai i tatou,” ua manino mai ai, ina ia taufetuli i le tuuga seʻia tau i le tini, e tatau ona iā i tatou le faatuatua lē maluelue i le Atua ma ana folafolaga. (Epe. 11:6) O le faatuatua e lē na o se mea e tau ina iai; ae e tatau ona avea ma taulaʻiga autū o o tatou olaga. I le lē pei o ē e lē faatuatua, e mafai e auauna a Ieova ona tepa taulaʻi atu i le lumanaʻi. E mafai ona tatou vāai atu i “Lē e lē o vaaia,” ma tamomoʻe ai ma le onosaʻi i le tuuga.—2 Kori. 5:7.
18 E lē faigofie le tuuga faa-Kerisiano. E ui i lea, e mafai ona tatou tini ma le taulau manuia i le tuuga. I le mataupu o loo sosoo mai, o le a tatou talanoaina ai isi fesoasoani ua tatou mauaina.
Pe Mafai Ona E Faamatala?
• Aiseā na tusi auʻiliʻili ai Paulo e faatatau i molimau faatuatua anamua?
• E faapefea i le manatunatu i le “vaega e toʻatele o molimau o loo siʻomia ai i tatou,” ona uunaʻia ai i tatou e tamomoʻe ma le onosaʻi?
• O le ā ua e aʻoaʻoina mai i le iloiloina o olaga o molimau faatuatua e pei o Noa, Aperaamo, Sara ma Mose?
[Fesili mo le Suʻesuʻega]
[Ata i le itulau 19]
Sa lotomalilie Aperaamo ma Sara e tuua mea lelei a Uro
