Fesili Mai le ʻAufaitau

Pe e mafai ona iloa le taimi tonu o le aso na tutuʻia ai Iesu Keriso i le laau?

Ua lāgā lenei fesili ona e foliga mai e eseese faamatalaga i tala faagaeeina e faatatau i le maliu o Iesu, na tusia e le tusitala o le Evagelia a Mareko ma le aposetolo o Ioane. Ua faapea mai Mareko: ʻUa oo i le itula e tolu ona tutuʻia lea e fitafita o ia i luga o le laau.’ (Mare. 15:25) I le faamatalaga a Ioane, ʻe tusa o le itula e ono’ na tuu atu ai e Pilato Iesu i tagata Iutaia ina ia tutuʻia i luga o le laau. (Ioa. 19:14-16) Ua taʻu mai e le ʻaufaitofā o le Tusi Paia faamatalaga eseese ina ia maua ai se tali i lenei mataupu e foliga ma e feteenaʻi. Peitaʻi, e lē o lava faamatalaga i le Tusi Paia e faamatala ai le eseesega o nei tala e lua. Ae e mafai ona fesoasoani mai pe a iloiloina le auala na fua ai e tagata le taimi i na aso.

I le uluaʻi senituri T.A., na vaevae e tagata Iutaia le ao i itula e 12, e amata ona tau mai i le taimi e oso aʻe ai le lā. (Ioa. 11:9) O lea la, na amata ona tau “le itula e tolu” mai le valu seʻia oo i le iva i le taeao, a o “le itula e ono,” na muta i le 12 i le aoauli. O le mea moni, e eseese taimi o le tausaga na oso aʻe ai ma goto le lā. Sa eseese le uumi o taimi i le ao, e fua i le tau. E lē gata i lea, sa iloa le itula o le ao e ala i le mātauina o le vaega o le lagi ua tū ai le lā. Pe a taʻua la se taimi, e lē o se taimi patino, ae o se taimi e lata i lenā taimi. E tele ina taʻua i Tusitusiga Paia Eleni mea na tutupu i itula eseese e pei o le tolu, ono, po o le itula e iva. E masani lava, e lē o faasino atu i le taimi tonu lenā, ae pe e tusa o lenā taimi. (Luka 23:44; Ioa. 19:14; Galu. 10:3, 9, 30) Sa faasino i se taimi patino, e pei o “le itula e fitu,” pe afai sa tatau ona malamalama i le taimi tonu na tupu ai se mea o loo faamatalaina.—Ioa. 4:52.

E ōgatusa lelei faamatalaga a Evagelia ma taimi na tutupu ai mea a o faagasolo le aso mulimuli o Iesu i le lalolagi. O loo taʻua e Evagelia uma e fā e faapea, sa fai se fono a le ʻaufaitaulaga ma toeaina i le tafa o ata, ona tuu atu lea o Iesu i le Kovana Roma o Ponotio Pilato. (Mata. 27:1; Mare. 15:1; Luka 22:66; Ioa. 18:28) Ua lipotia uma mai e Mataio, Mareko ma Luka e faapea, ina ua uma ona faatautau Iesu i le laau, ona amata lea ona pogisa le nuu atoa, mai i le itula e ono “seʻia oo i le itula e iva.”—Mata. 27:45, 46; Mare. 15:33, 34; Luka 23:44.

O se tasi lenei o mea mataʻina atonu e fesootaʻi atu i le taimi na tutuʻia ai Iesu i le laau: Sa aofia ai le sasaina faamoʻamoʻa, i mea uma na tutupu seʻia oo ina tutuʻia se tasi i le laau. O nisi taimi sa matuā mataʻutia pe a sasaina faamoʻamoʻa, auā e iʻu lava ina oti ai se tasi a o leʻi tutuʻia i le laau. I le tulaga o Iesu, i le amataga, sa amoina e ia lava le laau e faapuapuagatia ai. Ae ona sa matuā ogaoga le auala na sasaina ai o ia, o lea na manaʻomia ai se isi e na te amoina le laau e faapuapuagatia ai Iesu. (Luka 23:26; Ioa. 19:17) Pe afai sa manatu i le sasaina faamoʻamoʻa o le amataga lea o mea na tutupu na iʻu i le tutuʻia o ia i le laau, sa tatau la ona iai se va i le sasaina o Iesu ma le tutuʻia o ia i le laau e faapuapuagatia ai. O lea la, atonu e eseese taimi na taʻua e tagata na tutuʻia ai Iesu i le laau, e fua i le taimi na manatu i latou na tutupu ai mea.

Na tusia e le aposetolo o Ioane lana tala i le faitau sefulu o tausaga, talu ona mavae le tusiaina e isi tusitala o a latou Evagelia. O lea la, sa mafai ona ia faitauina mea na latou tusia. Ioe, na faaaofia ai e Ioane se taimi e foliga mai e ese mai i le taimi na taʻua e Mareko. Peitaʻi, ua aumaia ai i inei le faamaoniga sili e faapea, e leʻi kopi saʻo mai e Ioane le tala a Mareko. Sa faagaeeina uma Ioane ma Mareko e le Atua. E ui e lē o lava faamatalaga i le Tusi Paia e faamatala ai le eseesega, ae e mafai lava ona tatou talitonuina tala a Evagelia.