Lagolagoina E Ieu Le Tapuaʻiga Mamā

SA AVEA Ieu o sē e lagolagoina le tapuaʻiga mamā. Ina ia faataunuu lenei matafaioi, sa tiotio, mataalia, maumauaʻi, maelega ma lototele o ia. Sa faaalia e Ieu uiga e ao ona tatou faaaʻoaʻo i ai.

Ina ua iai i se tulaga leaga le nuu o Isaraelu, sa tuu atu iā Ieu se galuega e na te faia. Sa aafia le nuu i taaʻiga leaga a Iesepela, o lē ua oti lana tane o Aapo, ma o le tinā o Ioramo, o lē sa avea ma tupu i lea taimi. Sa uunaʻia e Iesepela tagata ia tapuaʻi atu iā Paala nai lo o le tapuaʻi atu iā Ieova, na ia fasiotia perofeta a le Atua, ma faaleagaina tagata e ala i ana “faitaaga” ma “togafiti faataulāitu.” (2 Tu. 9:22; 1 Tu. 18:4, 13) Na poloaʻia e Ieova ia tafiesea le aiga uma o Aapo, e aofia ai Ioramo ma Iesepela. Sa tatau ona taʻimua Ieu i lenā gaoioiga.

E amata le tala a le Tusi Paia i le faapea mai o loo nonofo Ieu faatasi ma taʻitaʻiʻau, a o tau tagata Isaraelu faasaga i ʻautau a Suria i Ramota-kiliata. O Ieu o se alii ofisa maualuga, ma atonu foʻi o ia o le taʻitaʻi o le ʻautau a Isaraelu. Na auina atu e le perofeta o Elisaia se tasi o atalii o le ʻauperofeta, ina ia faauu Ieu e fai ma tupu, ma faatonu atu ia fasiotia tane uma o le aiga o Aapo, o ē ua liliu ese mai le tapuaʻiga moni.—2 Tu. 8:28; 9:1-10.

Ina ua fesiligia Ieu e isi o alii ofisa po o le ā le fuafuaga o lenei asiasiga, e leʻi manaʻo o ia e taʻu atu. Ae ina ua tauanau pea o ia, sa ia faailoa atu loa le mea moni, ma amata ona latou fouvale ma ana aumea faasaga iā Ioramo. (2 Tu. 9:11-14) E foliga mai, sa feita ma tetee nisi o le ʻautau i tulafono a le tupu ma taaʻiga a Iesepela. Po o le ā lava le tulaga, ae na mafaufau ma le faaeteete Ieu i se auala sili e faataunuu ai le galuega ua tuu atu iā te ia.

Sa manuʻa le tupu o Ioramo i le taua ma toe foʻi ai i le aai o Isereelu, ma le faamoemoe ia toe malosi. Sa iloa e Ieu, ina ia taulau lana fuafuaga, e lē tatau ona oo atu le tala i Isereelu. Na faapea atu Ieu: “Aua neʻi sola ese se tasi mai i le aai [Ramota-kiliata] e alu e taʻu atu le tala i Isereelu.” (2 Tu. 9:14, 15) Atonu sa ia faatalitalia ni teteega mai i ʻautau sa faamaoni atu iā Ioramo. Sa manaʻo Ieu ia faamautinoa e leai se avanoa e latou te tetee mai ai iā te ia.

NA MATUĀ SAOASAOA LE KARIOTA A IEU!

Ina ia faateʻia le tupu o Ioramo, sa alu atu Ieu i lana kariota mai i Ramota-kiliata ma agaʻi atu i Isereelu, i le mamao e 45 maila (72 km). A o faanatinati atu o ia i Isereelu, sa iloa mai e se tagata vāai na i luga o le ʻolo, “tagata e matuā toʻatele a Ieu.” (2 Tu. 9:17) E mautinoa sa alu Ieu ma ave se ʻautau tele ina ia faamautinoa ai e faataunuuina lana fuafuaga.

 Ina ua iloa e le tagata vāai o loo iai le tagata lototele o Ieu i totonu o se tasi o kariota, sa ia faapea atu iā Ioramo: “O lana aveave ua pei o se tagata ua matuā ita lava.” (2 Tu. 9:20) Pe afai sa masani ona saoasaoa le auala e aveave ai Ieu, e foliga mai la sa matuā saoasaoa le auala na ia aveave ai i inei, ina ia faataunuu lenei tofiga.

E leʻi fai atu e Ieu se tala i avefeʻau e toʻalua na auina mai iā te ia, ma na mulimuli ane fetaiaʻi o ia ma le tupu o Ioramo ma lē na la ʻau, o Aasaia le tupu o Iuta, o loo taʻitasi ma sau i lana lava kariota. Ua fesili mai Ioramo: “Pe filemu ea, Ieu?” Ae tali atu Ieu: “E faapefea ona filemu, a o loo faitaaga Iesepela lou tinā, ma faia le tele o ana togafiti faataulāitu?” Ona o le faateʻia i lenei tali, na liliu ai loa Ioramo e sola. Peitaʻi sa fai si saosaoa tele o Ieu! Na taʻi atu e Ieu se ʻaufana, ma fana atu se aū i le fatu o Ioramo, ona paʻū ai lea o le tupu ma ua oti i totonu o lana kariota. E ui lava sa mafai ona sola Aasaia, ae na mulimuli ane tuliloa o ia e Ieu ma fasiotia foʻi.—2 Tu. 9:22-24, 27.

O le isi tagata o le aiga o Aapo ua tatau ona fasiotia, o le masiofo amioleaga o Iesepela. Sa talafeagai ona faasino atu Ieu iā te ia o “lenei fafine ua malaia.” A o tiʻetiʻe atu Ieu e alu atu i Isereelu, sa ia iloa atu Iesepela o loo vaavaai ifo mai se faamalama o le maota. E aunoa ma le tele o ni upu, na faatonu e Ieu tagata aloaʻia ia lafo ifo i lalo Iesepela mai le faamalama. Ona soli lea e Ieu i ana solofanua o Iesepela, o lē na faaleagaina Isaraelu uma. Ina ua mavae lenā, ona poloaʻia lea e Ieu ia fasiotia tagata uma o le aiga o le tupu amioleaga o Aapo.—2 Tu. 9:30-34; 10:1-14.

E ui e tatou te manatu e lē manaia nei faiga sauā, ae e tatau ona tatou iloa, sa faaaogā e Ieova ana auauna i na aso ina ia faataunuu ana faamasinoga. Ua taʻua i le Tusi Paia: “O le Atua na māfua ai ona paʻū Aasaia ina ua sau o ia iā Ioramo; ina ua oo mai o ia, na la ō ma Ioramo iā Ieu le atalii o le atalii o Nimesi, o lē na faauuina e Ieova e faaumatia le aiga o Aapo.” (2 No. 22:7) A o faatonu atu e Ieu ia togi ese le tino o Ioramo mai i lana kariota, sa ia iloa o lenei gaoioiga ua faataunuuina ai le folafolaga a Ieova, e faasalaina Aapo ona o le fasiotia o Napota. E lē gata i lea, sa poloaʻia Ieu ia ʻtaui atu le toto o auauna a le Atua’ na faamasaaina e Iesepela.—2 Tu. 9:7, 25, 26; 1 Tu. 21:17-19.

I aso nei, e lē tau se auauna a Ieova i le itu faaletino i ē e tetee i le tapuaʻiga mamā. Ua fetalai  mai le Atua: “O aʻu e faia le tauimasui.” (Epe. 10:30) Peitaʻi, ina ia aveese taaʻiga lē lelei mai le faapotopotoga, e ono gaoioi ma le lototele toeaina Kerisiano e pei foʻi ona faia e Ieu. (1 Kori. 5:9-13) Ma e ao i sui uma o le faapotopotoga ona maumauaʻi e ʻalofia le auaufaatasi ma ē ua faateʻaina.—2 Ioa. 9-11.

E LEʻI FAAPALEPALE IEU I Ē NA TETEE IĀ IEOVA

E manino le uunaʻiga na faataunuu ai e Ieu lona tofiga, e ala i ana upu na mulimuli ane fai atu i le tagata faamaoni o Ionatapa: “Inā ta ō ia faatasi ma aʻu, ia e iloa ai loʻu lē faapalepale i ē e tetee iā Ieova.” Sa talia e Ionatapa lenā valaaulia, ua oso atu i totonu o le kariota a Ieu, ma tiʻetiʻe atu faatasi ma ia i Samaria. I inā, sa “faitogafiti poto Ieu, ina ia faaumatia ai tagata tapuaʻi o Paala.”—2 Tu. 10:15-17, 19.

Sa faailoa atu e Ieu ua ia fuafua e fai “se taulaga tele” iā Paala. (2 Tu. 10:18, 19) Ua taʻua e se tasi tagata atamai, “E iai se isi uiga o nei upu a Ieu.” E ui o le upu o loo faaaogā i inei “e tele lava ina uiga atu i le ʻtaulaga,’ ae e uiga atu foʻi i le ʻfasiotia’ o ē ua liliuese mai le tapuaʻiga moni.” Talu ai e leʻi manaʻo Ieu ia aua neʻi iai se tagata tapuaʻi o Paala e lē auai i lea taimi, o lea na ia faapotopoto ai i latou uma i le malumalu o Paala ma tuu atu ni ofu faapitoa mo i latou. “Ina ua uma ona ia faia le taulaga mū,” ona fasiotia lea e tamāloloa e toʻavalu sefulu a Ieu tagata tapuaʻi o Paala. Ona ia talepe lea i lalo o le malumalu o Paala, ma faatū e fai ma faleese, ua lē mafai ona toe faia ai se tapuaʻiga.—2 Tu. 10:20-27.

E moni sa tele le toto masaa na faia e Ieu. Ae ua taʻua o ia i le Tusi Paia o se tagata e lototele, o lē na faasaʻolotoina Isaraelu mai le pulega lē alofa a Iesepela ma lona aiga. Ina ia taulau se taʻitaʻi o Isaraelu e faia faapea, sa tatau ona avea o ia o sē e lototele, maumauaʻi, ma maelega. Ua taʻua i se tasi lomifefiloi o le Tusi Paia, “O se galuega sa faigatā ma na faia ma le māeʻaeʻa lelei. Pe ana faapea e lē faia ma le māeʻaeʻa lelei, e lē mafai la ona tafiesea mai i Isaraelu le tapuaʻiga iā Paala.”

E mautinoa ua e iloa o tulaga o loo fesagaʻi ma Kerisiano i aso nei, e manaʻomia ai ona faaalia uiga ia sa iai iā Ieu. O se faaaʻoaʻoga, e tatau faapefea ona tatou tali atu pe a faaosoosoina e faia se gaoioiga e taʻusalaina e Ieova? E tatau ona tatou vave gaoioi, lototele, ma maumauaʻi e teena lenā gaoioiga. Pe a tulaʻi se mataupu e aafia ai lo tatou faamaoni i le Atua, e lē mafai ona tatou faapalepale i se tasi e tetee iā Ieova.

IA TAUSISI E SAVALI I LE TULAFONO A IEOVA

Ua aumaia i le iʻuga o lenei tala se lapataʻiga. ʻE leʻi liliuese Ieu mai i le mulimuli atu i tamaʻi povi poʻa auro sa i Peteli ma Tanu.’ (2 Tu. 10:29) E mafai faapefea i sē e foliga mai na matuā maelega mo le tapuaʻiga mamā, ae i le taimi e tasi sa ia faatagaina faiga ifo i tupua?

Atonu sa talitonu Ieu e faapea ona ua tutoʻatasi le malo o Isaraelu mai iā Iuta, ua tatau foʻi la ona eseese faiga tau tapuaʻiga a malo e lua. O lea, i le pei o uluaʻi tupu o Isaraelu, sa ia taumafai ai e faaesea i latou mai iā Iuta e ala i le faaauau pea o le tapuaʻiga i tamaʻi povi. Ae o lenei mea na faaalia ai na te leʻi faatuatuaina Ieova, o lē na tofia o ia e avea ma tupu.

Sa viiviia e Ieova Ieu ona ʻsa ia faia le mea ua tonu i ona luma.’ E ui i lea, “e leʻi tausisi Ieu e savali i le tulafono a Ieova le Atua o Isaraelu ma lona lotoatoa.” (2 Tu. 10:30, 31) Pe a manatu i isi mea uma na faia muamua e Ieu, atonu e faateʻia oe ma faanoanoa i lenei mea. Peitaʻi, ua aumaia ai i inei se lesona mo i tatou. E lē tatau ona tatou manatu mamā i la tatou faiā ma Ieova. E manaʻomia ona tatou atiaʻe i aso uma le faamaoni i le Atua, e ala i le suʻesuʻeina o lana Afioga, manatunatu loloto i ai, ma tatalo atu i lo tatou Tamā i le lagi mai i o tatou loto. O lea la, seʻi o tatou matuā tausisi e savavali ma o tatou lotoatoa i le tulafono a Ieova.—1 Kori. 10:12.

[Pusa i le itulau 4]

Ua Taʻua Ieu i le Talafaasolopito

E masani ona fesiligia e le ʻaufaitio pe faamata na soifua moni lava tagata o loo taʻua i le Tusi Paia. O lea la, pe e iai se isi mea e ese mai i le Tusi Paia, e mafai ona maua mai ai ni faamaoniga e uiga iā Ieu?

A itiiti mai e tolu ni tusitusiga mai i Asuria anamua o loo taʻua ai le igoa o lenei tupu o Isaraelu. O se tasi o nei tusitusiga e foliga mai o loo faaalia ai Ieu, pe atonu foʻi o se tasi o ona sui, o loo ifo atu i le tupu o Asuria, o Salemanesa III, ma o loo ofo atu meaalofa. Ua faitauina faapea upu o loo tusia ai: “O meaalofa a Ieu (Ia-ú-a), le atalii o Omeri (Hu-um-ri); Sa ou maua mai iā te ia siliva, auro, se ipu faaofuofu (saplu) auro, se mea tuu teu auro e laumiumi lona pito i lalo, ipu inu auro, pakete auro, apa, se tootoo mo se tupu, (ma) puruhtu e fai i laupapa [e lē o iloa po o le ā le uiga o le upu puruhtu].” O Ieu e lē o ia moni o se “atalii o Omeri,” ae o lenei faaupuga sa faaaogā ina ia faamatala ai tupu o Isaraelu na sosoo iā Omeri, e foliga mai ona o le taʻutaʻua o Omeri ma lona atiina aʻe o le laumua o Isaraelu, o Samaria.

E lē mafai ona faamaonia le faamatalaga a le tupu o Asuria e tusa ai o meaalofa na avatu e Ieu. Ae ui i lea, e faatolu ona ia taʻua Ieu—i se maa faamanatu, i se faatusa o Salemanesa, ma faamaumauga o tupu o Asuria. O nei faamaumauga e lē taumatea ua faamaonia ai le iai moni i le talafaasolopito o lenei tagata ua taʻua i le Tusi Paia.