Matauʻa—O se Uiga e Mafai Ona Faaleagaina ai o Tatou Mafaufau

Na iai le uiga matauʻa iā Napoleone Ponapate, o Iulio Kaisara, ma Alesana le Sili. E ui sa tele la latou pule ma le mamalu, ae na iai i loto o nei tane se uiga e mafai ona faaleagaina ai le mafaufau o se tagata. Na tofu uma i latou nei ma se tagata na matauʻa i ai.

Na taʻua e se faifilosofia mai i Egelani, o Bertrand Russell e faapea: “Na matauʻa Napoleone iā Kaisara, na matauʻa Kaisara iā Alesana [le Sili], ma atonu na matauʻa Alesana iā Hekulasi o se tagata e lē moni.” E mafai ona aafia so o se tasi i lenei uiga, e tusa lava pe e lelei le tamaoaiga, lelei ona uiga, ma taulau manuia i le olaga.

O le matauʻa o se faalogona ita i isi ona o a latou meafaitino, tamaoaiga, tulaga lelei, ma isi lava mea. Na taʻua i se tusi faale-Tusi Paia, le eseesega o le matauʻa ma le lotoleaga e faapea: “O le ʻlotoleaga’ . . . e faasino atu i le faanaunau e tutusa ma isi, ae o le upu ʻmatauʻa’ e faasino atu i le faanaunau e faoa mea a se isi.” E lē gata e lotovale le tagata matauʻa i mea ua maua e isi, ae e manaʻo foʻi e ave a latou mea.

E lelei pe a tatou iloiloina le auala e tatou te ono maua ai i le uiga matauʻa, ma iʻuga e oo iai. E manaʻomia foʻi ona tatou iloa le mea e fai, ina ia ʻalofia ai le taaʻina o o tatou olaga e le uiga matauʻa.

O SE AGAGA E FAATUPUTELEINA AI LE MATAUʻA

E ui e iai i tagata lē lelei atoatoa le “agaga o le matauʻa,” ae e tele isi vala eseese e faatuputeleina ai lenei uiga. (Iako. 4:5) Na faailoa mai e le aposetolo o Paulo se tasi o na mea ina ua tusi: “Aua neʻi o tatou mimitavale, pe faatautavā i isi, ma matauʻa i mea a isi.” (Kala. 5:26) O le agaga faatautavā e atili faatuputeleina ai le uiga matauʻa. Na iloa e Kerisiano o Cristina ma José * le moni o lenei mea.

Ua faapea mai Cristina o se paeonia sauatoa: “E masani ona ou vaai atu ma le matauʻa i isi, ma faatusatusa mea o loo latou maua i mea ou te lē o maua.” I se tasi o mea na tupu, sa faiʻaiga faatasi Cristina ma se ulugalii ua maua le faaeaga i le galuega femalagaaʻi. Ina ua ia iloa e taitutusa o la tausaga ma lona toʻalua o Eric, ma tausaga o lenei ulugalii, ma e taitutusa foʻi faaeaga sa latou maua, na faapea atu loa o ia: “O loʻu toʻalua foʻi o se toeaina! E faapefea la ona lua maua lenā faaeaga ae e ma te lē o mauaina?” Ua faateteleina le matauʻa ona o le agaga faatautavā, ma galo ai iā te ia galuega lelei o loo la faia, ma ua lagona ai e Cristina le lē faamalieina i o la olaga.

Na naunau José e avea ma se auauna o le faiva i totonu o le faapotopotoga. Ina ua lē tofia o ia ae tofia isi, ona amata loa lea ona matauʻa o ia iā i latou ma lē fiafia ai i le sooupu a le ʻautoeaina. Ua taʻutino mai e José: “O le matauʻa na ou lē fiafia ai i lenā  uso. Pe a pulea e le matauʻa lou olaga, o le a oo ina e faatāua oe lava ma lē mafaufau lelei ai.”

MEA UA TATOU AʻOAʻOINA MAI FAAAʻOAʻOGA I LE TUSI PAIA

O loo i le Tusi Paia le tele o faaaʻoaʻoga e lapataʻia ai i tatou. (1 Kori. 10:11) O nisi o nei faaaʻoaʻoga ua iloa ai le auala e tuputupu aʻe ai le uiga matauʻa, ma le auala ua faaleagaina ai ē ua pulea e lenei uiga.

O se faaaʻoaʻoga, na matuā ita Kaino le ulumatua a Atamu ma Eva, ina ua talia e Ieova le taulaga a Apelu ae e lē o lana taulaga. Na ono mafai e Kaino ona foʻia le faafitauli, ae na matuā faatauasoina o ia e le matauʻa ma ia fasiotia ai lona uso. (Kene. 4:4-8) O le māfuaaga lea ua taʻua ai Kaino i le Tusi Paia, o “lē e mai i lē o loo leaga,” o Satani!—1 Ioa. 3:12.

Na matauʻa uso e toʻasefulu o Iosefa ona o lana faiā faapitoa ma lo latou tamā. Na atili ona latou ʻinoʻino iā Iosefa, ina ua faamatala atu iā i latou ana miti faavaloaga, ma na oo ina mananaʻo e fasiotia o ia. E lē gata i lea, na latou faatau atu o ia o se pologa, ma faasesēina ma le lē alofa lo latou tamā e faapea ua oti Iosefa. (Kene. 37:4-11, 23-28, 31-33) I tausaga mulimuli ane, na taʻutino atu ai la latou agasala ma faapea ane le tasi i le isi: “E lē taumatea ua tatou nofosala ona o lo tatou uso, auā na tatou vāai i ona puapuaga a o ia ʻaiʻoi mai ia tatou alolofa atu iā te ia, ae tatou te leʻi faalogo lava.”—Kene. 42:21; 50:15-19.

Na matatauʻa Koru, Tanu, ma Apiramo, ona na latou faatusatusaina o latou faaeaga ma faaeaga o Mose ma Arona. Na latou faitioina Mose i le ʻfia avea ma perenise’ ma le faasilisilia o ia i lo o isi. (Nu. 16:13) E sesē lenei tuuaʻiga. (Nu. 11:14, 15) O Ieova na tofia Mose, ae na matauʻa nei tagata fouvale i lona tulaga. O lo latou matauʻa na iʻu ai i le faaumatiaina o i latou e Ieova.—Sala. 106:16, 17.

Na iloa e le tupu o Solomona le mataʻutia o le matauʻa. Ina ua oti le pepe a se tasi o fafine, na ia taumafai e faasesēina lana uō e faapea, o lana uō e ana le pepe lea ua oti. A o faagasolo le faamasinoga, na malie le fafine pepelo e fasiotia le pepe lea e ola a lana uō. Peitaʻi, sa iloa e Solomona le mea moni, ma sa ia faamautinoa ua avatu le pepe o loo ola i lona tinā moni.—1 Tu. 3:16-27.

E iai iʻuga mataʻutia o le matauʻa. O faaaʻoaʻoga mai i le Tusi Paia lea na taʻua muamua ua faaalia ai, o le matauʻa e iʻu atu ai i le ʻinoʻino, lē faamasinotonu, ma le fasioti tagata. I na faaaʻoaʻoga uma, e leai se mea sesē na faia e tagata na aafia. Pe e iai se mea e mafai ona tatou faia ina ia faamautinoa ai, e lē pulea o tatou olaga e le matauʻa? O le ā e mafai ona tatou faia ina ia ʻalofia ai lenei uiga?

AUALA AOGĀ E FOʻIA AI!

Atiaʻe le alofa ma le alofa faamaoni faaleuso. Na apoapoaʻi atu le aposetolo o Peteru i Kerisiano: “Talu ai ua faamamāina o outou olaga e ala i le usiusitaʻi i le upu moni, lea e iʻu ai i le alofa faamaoni o uso, ia matuā alofa le tasi i le isi mai i le loto.” (1 Pete. 1:22) O le ā le alofa? Na tusi le aposetolo  o Paulo: “E faapalepale ma e agalelei le alofa. E lē lotoleaga le alofa, e lē gugutu, e lē faafefeteina, e lē amio valea, e lē saʻili mo lona lava lelei.” (1 Kori. 13:4, 5) Pe afai e tatou te atiaʻe lenei ituaiga o alofa mo isi, o le a mafai la ona pulea le faanaunauga o le matauʻa. (1 Pete. 2:1) Nai lo o le matauʻa iā Tavita, na ʻalofa Ionatana iā te ia e pei o ia lava.’—1 Samu. 18:1.

Faifaimea faatasi ma tagata amioatua. Na matauʻa lē na fatuina le Salamo e 73 i tagata leaga na fiafia i se olaga e leai ni faafitauli, ma tele meafaitino. Peitaʻi, na ia foʻia lona matauʻa e ala i le alu i “le afioaga paia [malumalu] o le Atua.” (Sala. 73:3-5, 17) O le faifaimea faatasi ma uso tapuaʻi na fesoasoani ai i le faisalamo, ina ia iloa faamanuiaga e maua mai i le “faalatalata atu i le Atua.” (Sala. 73:28) E mafai foʻi ona tatou iloa lenā tulaga, pe a faaauau pea ona tatou faifaimea faatasi ma uso tapuaʻi i sauniga faa-Kerisiano.

Ia saʻili e fai le mea lelei. Ina ua mātauina e le Atua le matauʻa ma le ita o Kaino, na Ia fetalai atu iā te ia: ʻIa suia ou ala ma faia le mea lelei.’ (Kene. 4:7) O le ā e aofia ai i le “faia [o] le mea lelei” e se Kerisiano? Na fetalai Iesu, e ʻtatau ona alolofa atu iā Ieova lo tatou Atua ma lo tatou lotoatoa, ma lo tatou ola atoa, ma lo tatou mafaufau atoa, ma alolofa atu i o tatou tuaoi e pei o i tatou lava.’ (Mata. 22:37-39) O le faamalieina e maua mai i le taulaʻi atu o o tatou olaga i le auaunaga iā Ieova ma le fesoasoani i isi, o se auala aogā lea e foʻia ai le matauʻa. O le faia o se sao uigā i le talaʻia o le Malo ma le galuega o le faia o soo, o se auala lelei lea e auauna ai i le Atua ma o tatou tuaoi, ma maua ai “le faamanuiaga a Ieova.”—Faata. 10:22.

“Ia olioli faatasi ma ē o loo olioli.” (Roma 12:15) Na olioli Iesu ona o le taulau manuia o ona soo, ma na ia faapea atu o le a mafai ona latou faia mea e sili atu i mea na ia faia i le galuega talaʻi. (Luka 10:17, 21; Ioa. 14:12) Ua autasia i tatou o ni auauna a Ieova, o lea la, o le taulau manuia o le toʻatasi o le a faamanuiaina ai i tatou uma. (1 Kori. 12:25, 26) Pe ua lē alagatatau ea la ona tatou olioli, nai lo o le matauʻa pe a maua e isi ni faaeaga e sili atu?

O SE TAUIVIGA E LĒ FAIGOFIE!

E lē faigofie le tauiviga ma le matauʻa. Ua taʻutino mai e Cristina: “O loo tumau pea ona iai loʻu faanaunauga matauʻa. E ui lava ou te ʻinoʻino iai, ae o loo iai pea ma e tatau ona ou taumafai pea e teena.” E faapena foʻi le tauiviga na feagai ma José. Ua faapea mai o ia: “Ua fesoasoani mai Ieova ina ia ou talisapaia uiga lelei o le sooupu a le ʻautoeaina. Ua ou faamaonia, e tāua le iai o se faiā lelei ma le Atua!”

O le matauʻa o se tasi o “galuega a le tino,” lea e tatau ona tauivi Kerisiano uma ina ia teena. (Kala. 5:19-21) O le a tatou maua ni olaga e sili atu ona fiafia ma faafiafiaina ai le finagalo o Ieova, o lo tatou Tamā o i le lagi, pe a lē pulea i tatou e le matauʻa.

[Faaopoopoga i lalo]

[Faamatalaga faaopoopo i le itulau 17]

“Ia olioli faatasi ma ē o loo olioli”