Aua Neʻi “Tepa i Tua”

“O le tagata e tago i le suōtosina ma tepa i tua, e lē tatau o ia mo le malo o le Atua.”—LUKA 9:62.

O LE Ā LAU TALI?

Aiseā e tatau ai ona tatou “manatua le avā a Lota”?

O ā mea e tolu e lē tatau ona tatou mafaufau pea iai?

E faapefea ona tatou ō faatasi ma le faalapotopotoga a Ieova?

1. O le ā le lapataʻiga sa aumaia e Iesu, ma o le ā le fesili ua lāgā?

“IA OUTOU manatua le avā a Lota.” (Luka 17:32) Ua toetoe 2,000 tausaga talu ona aumaia e Iesu Keriso lenā lapataʻiga, ae ua sili atu ona tāua i le taimi lenei i lo o se isi lava taimi. O le ā le uiga o lenei lapataʻiga tāua a Iesu? Na iloa lelei e tagata Iutaia lea sa talanoa i ai Iesu le mea na tupu i le avā a Lota. A o sosola ese le avā a Lota ma lona aiga mai i Sotoma, sa ia lē usiusitaʻi ai iā Ieova ma tepa i tua. Ona o lenā gaoioiga, sa liu tupua masima ai o ia.—Faitau le Kenese 19:17, 26.

2. Atonu o le ā se māfuaaga na tepa ai i tua le avā a Lota, ma o le ā na iʻu i ai ona o lona lē usiusitaʻi?

² Aiseā na tepa ai i tua le avā a Lota? Pe sa ia fia iloa le mea o loo tupu? Pe na tepa i tua ona o le lē talitonu ua faaumatia le aai, po o le leai o se faatuatua? Po o le mea sa manaʻo e toe foʻi i i Sotoma ona o ana meatotino? (Luka 17:31) Po o le ā lava le māfuaaga o lona tepa i tua, ae sa fano ai lona ola ona o lona lē usiusitaʻi. Seʻi manatu i lenā mea! Na oti le avā a Lota i le aso lava lea na faaumatia ai foʻi tagata amioleaga o Sotoma ma Komoro. O le māfuaaga lea na fetalai ai Iesu: “Ia outou manatua le avā a Lota”!

3. Na faapefea ona faamamafa e Iesu le manatu, e lē tatau ona tatou tepa i tua?

³ Sa lē tatau lava i le avā a Lota ona tepa i tua. I se uiga talitutusa, e lē tatau foʻi ona tatou tepa i tua, pe faaauau ona mafaufau i mea na tatou tuua. Na faamamafa e Iesu lenā manatu, i lana tali i se tamāloa na talosaga mai seʻia alu muamua e faamavae i lona aiga, ona faatoʻā avea ai lea o ia ma ona soo. Sa fetalai atu Iesu: “O le tagata e tago i le suōtosina ma tepa i tua, e lē tatau o ia mo le malo o le Atua.” (Luka 9:62) Pe sa inainā pe lē magafagafa Iesu i le auala sa ia tali atu ai? E leai. Na silafia lelei e Iesu, sa faia e le tamāloa faamolemolega ina ia ʻalofia ai tiute tauave o le avea ma soo. Na taʻua e Iesu o se tagata e na te  ʻalofia ona tiutefai i le Atua, o lenā lava ua tepa “i tua.” Pe e iai se afāina mo se tagata o loo suaina se fanua ona tepa i tua a o faia le galuega, po o le tuu foʻi i lalo o le suōtosina ma liliu i tua? Po o le ā lava le tulaga, ae o lea ua lē o toe uaʻi atu i le galuega e tatau ona ia faia, ma o le a leaga le auala e na te faatinoina ai le galuega.

4. O le ā e tatau ona tatou tepa taulaʻi i ai?

⁴ E tatau ona tatou tepa taulaʻi i le lumanaʻi, ae lē o mea ua tuanaʻi. Seʻi mātau le auala manino o loo faamatalaina ai lenei manatu i le Faataoto 4:25: “A o ou mata, ia vaai saʻo i luma, ioe, o ou mata e ao ona pulatoʻa i luma.”

5. O le ā le māfuaaga e lē tatau ai ona tatou tepa i tua?

⁵ E iai le māfuaaga e lē tatau ai ona tatou tepa i tua. O le ā lenā māfuaaga? O loo tatou ola i “aso e gata ai.” (2 Timo. 3:1) E lē o toe umi ona aumaia lea e le Atua o le faaumatiaga o lenei faiga o mea a le lalolagi, lea e sili atu ona tāua i lo o le faaumatiaga o ni aai amioleaga se lua na iai. O le ā e mafai ona fesoasoani iā i tatou ina ia ʻalofia ai le tepa i tua e pei ona sa faia e le avā a Lota? E manaʻomia ona tatou iloa muamua nisi o mea na tatou tuua, lea e ono faaosoosoina ai i tatou e tepa i tua. (2 Kori. 2:11) O lea la, seʻi o tatou iloilo na mea, ma iloa ai le auala e ʻalofia ai le taulaʻi atu i ai.

E SILI ATU LE OLAGA MUAMUA

6. Aiseā e lē tatau ai ona tatou faalagolago i nisi taimi, i le auala e tatou te manatuaina ai mea i aso ua mavae?

⁶ E mafai ona faasesēina i tatou i le manatu e faapea, e sili atu le olaga sa iai muamua. I nisi taimi, e tatou te lē manatua mea moni na tutupu i o tatou olaga i aso ua mavae. O lenā tulaga e mafai ai ona tatou manatu, e lē leaga tele o tatou faafitauli sa iai, ma sa sili atu ona tatou fiafia i na taimi. E aunoa ma lo tatou iloaina, o le a amata ona tatou mafaufau e sili atu ona lelei le olaga sa iai muamua, peitaʻi e lē o le mea moni lenā. Pe a sesē loa faapena o tatou manatu, atonu o le a amata ona tatou toe moomoo i le olaga sa iai muamua. Peitaʻi, o loo lapataʻia i tatou e le Tusi Paia e faapea: “Aua le faapea ane: ʻAiseā ua sili ai ona lelei aso ua mavae nai lo o nei aso?’ auā e lē o le atamai ua e fesili ai i lenei mea.” (Fai. 7:10) Aiseā e mataʻutia ai lenei ituaiga o mafaufauga?

7-9. (a) O le ā le mea na tupu i tagata Isaraelu a o iai i Aikupito? (e) O ā māfuaaga na olioli ai tagata Isaraelu? (i) O ā mea sa faitio ma muimui ai tagata Isaraelu?

⁷ Seʻi mātau le mea na tupu i tagata Isaraelu i aso o Mose. Sa avea tagata Isaraelu o ni mālō i le taimi muamua sa latou nonofo ai i Aikupito. Ae ina ua maliu Iosefa, ona tofia lea e tagata Aikupito, “o taʻitaʻi [mo Isaraelu] e faamalosia i latou e faia galuega mamafa, ina ia faatigāina ai i latou i avega mamafa.” (Eso. 1:11) Mulimuli ane, na avatu foʻi e Farao le faatonuga i ona tagata ina ia fasiotia pepe tama uma a Isaraelu, ona o lona manaʻo ia faaitiitia le aofaʻi o tagata Isaraelu. (Eso. 1:15, 16, 22) O le māfuaaga lenā na fetalai ai Ieova iā Mose e faapea: “Ua ou iloa lava le sauāina o loʻu nuu o loo i Aikupito, ma ua ou faalogo i lo latou ōi ona o ē e tutuli faamalosi i latou e faia galuega; ua ou iloa puapuaga o loo mafatia ai i latou.”—Eso. 3:7.

⁸ Pe e mafai ona faaāta i lou mafaufau le olioli o tagata Isaraelu, ina ua faasaʻolotoina i latou mai i Aikupito? Sa latou vāai i le auala ofoofogia na faaalia ai e Ieova lona mana, ina  ua ia taia le tupu faamaualuga o Farao ma tagata Aikupito i Mala e Sefulu. (Faitau le Esoto 6:1, 6, 7.) Mulimuli ane, sa faatagaina e tagata Aikupito Isaraelu e ō. Sa faapea atu tagata Aikupito iā i latou ia vave ona ō ese, ma ona o le tele o le auro ma le siliva sa avatu i tagata Isaraelu, ua faapea mai ai le Tusi Paia, ʻua faamativaina tagata Aikupito’ e tagata o le Atua. (Eso. 12:33-36) Na atili ona olioli tagata Isaraelu, ina ua latou vāai i le faaumatiaga o Farao ma ana ʻautau i le Sami Ulaula. (Eso. 14:30, 31) Sa tatau lava ona faamalosia le faatuatua o tagata Isaraelu, ona o mea uma sa latou vāai i ai o faia e Ieova!

⁹ O le tulaga e ofo ai, e leʻi umi se taimi talu ona māeʻa le faasaʻolotoina faavavega o tagata Isaraelu e Ieova, ae amata loa ona faitio ma muimui. O ā mea na latou faitio ma muimui ai? O meaʻai! E latou te leʻi faaalia le lotofaafetai i mea sa latou maua mai iā Ieova, ma faitio e faapea: “O le mea lea e tatou te manatua ai pea iʻa e masani ona tatou aai fua ai i Aikupito, o kukama, o meleni, o liki, o aniani ma kaliki! Ae o lenei ua mamago o tatou tino. Ua na o le manai ua vāai i ai o tatou mata.” (Nu. 11:5, 6) Ioe, na faasesēina o latou manatu, lea na oo ai lava ina mananaʻo e toe foʻi i le nuu sa faapologaina ai i latou! (Nu. 14:2-4) Sa tepa i tua tagata Isaraelu, ma lē maua ai le finagalo malie o Ieova.—Nu. 11:10.

10. O le ā le lesona e tatou te aʻoaʻoina mai i le mea na tupu i tagata Isaraelu?

¹⁰ O le ā le lesona mo i tatou i aso nei? Pe a feagai i tatou ma faafitauli, e lē tatau ona tatou mafaufau pea e sili atu le olaga sa iai muamua, e oo foʻi i le taimi e tatou te leʻi aʻoaʻoina ai le upu moni. E lē sesē le aʻoaʻoina mai o ni mea i taimi ua teʻa, po o le mafaufau foʻi i taimi fiafia sa iai. Ae e manaʻomia ona iai se vaaiga saʻo iā i tatou, e faatatau i le tulaga moni sa iai i taimi ua teʻa. Pe afai e tatou te lē faia faapea, o le a sili atu la ona tatou lē fiafia i le olaga o loo iai i le taimi nei, ma moomoo ai i le olaga sa iai muamua.—Faitau le 2 Peteru 2:20-22.

O MEA NA TUUA I O TATOU OLAGA SA IAI MUAMUA

11. O le ā le manatu o nisi i mea sa latou tuua i o latou olaga sa iai muamua?

¹¹ O le mea e faanoanoa ai, ona ua manatu nisi maʻimau pe ana lē tuua o latou olaga sa iai muamua. Atonu sa e maua se avanoa e auai ai i aʻoaʻoga maualuluga, avea o sē e taʻutaʻua, po o le saʻilia foʻi o le tele o tupe, peitaʻi na e filifili e lē tuliloaina na mea. E toʻatele uso ma tuafāfine sa lelei o latou totogi i matātā eseese, e pei o faiga faapisinisi, faafiafiaga, aʻoaʻoga, po o taaloga, ae na latou tuua uma na mea. Peitaʻi, o loo faagasolo pea taimi, ma e leʻi oo mai lava le iʻuga. Po o e mafaufau pea i le mea e ono tupu iā te oe pe ana e lē tuua na mea?

12. O le ā le manatu o Paulo e tusa o mea na ia tuua?

¹² E tele mea na tuua e le aposetolo o Paulo ina ia avea ai ma soo o Keriso. (Fili. 3:4-6) O le ā le manatu o Paulo e tusa o mea na ia tuua? Ua faapea mai o ia: “O mea tāua uma na ou maua, ua ou lotomalie e lafoaʻi ona o Keriso.” Aiseā? Na ia taʻua atili: “Ua ou lotomalie e lafoaʻi ia mea ona o le silisili ese o le poto o Keriso Iesu loʻu Alii. O ia foʻi, ua ou lafoaʻia ai nei mea uma ma ua ou manatu o otaota ia mea, ina ia ou maua Keriso.” * (Fili.  3:7, 8) E pei lava o se tagata e lē faanoanoa pe a ia tiaʻia otaota po o lapisi, sa faapena foʻi Paulo, e leʻi faanoanoa i lana filifiliga, o le tuua lea o avanoa sa ofoina mai e le lalolagi. Sa ia manatu i na mea e leai se tāua.

13, 14. E faapefea ona tatou mulimuli i le faaaʻoaʻoga a Paulo?

¹³ O le ā le mea e tatau ona fai, pe a faaauau pea ona tatou mafaufau i avanoa na tatou teena i taimi ua teʻa? E tatau ona tatou mulimuli i le faaaʻoaʻoga a Paulo. E faapefea? Seʻi tomānatu i le tāua o mea ua e maua i le taimi nei. Ua e maua se faiā e sili ona tautele ma Ieova, aemaise se talaaga faamaoni i le avea ai ma ana auauna. (Epe. 6:10) E leai se mea e ofoina mai e le lalolagi e sili atu lona tāua, i lo o mea ua tatou mauaina mai iā Ieova i le taimi nei, ma le lumanaʻi.—Faitau le Mareko 10:28-30.

¹⁴ E iai le isi mea na taʻua e Paulo o le a fesoasoani iā i tatou ina ia faaauau ai pea ona tumau i le faamaoni. Ua ia faapea mai, na ia ʻfaagaloina mea ua tuanaʻi, ae tepa taulaʻi atu i mea o i le lumanaʻi.’ (Fili. 3:13) Seʻi mātau, o loo faamamafa mai i inei e Paulo ni laasaga se lua e manaʻomia ona fai. Muamua, e lē tatau ona tatou toe mafaufau i mea na tatou tuua, ma lē faamaʻimau ai fua le taimi ma le malosi i le soona popole i na mea. Lona lua, i le pei o se tagata tamoʻe o loo finau ina ia taunuu i le tini, e manaʻomia foʻi ona tatou tauivi ma le malosi, ma tepa taulaʻi i le lumanaʻi.

15. O le ā le aogā e tatou te maua pe a mafaufau loloto i faaaʻoaʻoga a auauna faamaoni a le Atua?

¹⁵ O le a uunaʻia atili i tatou e tepa taulaʻi i le lumanaʻi nai lo o le tepa i tua, pe a tatou mafaufau loloto i faaaʻoaʻoga a auauna faamaoni a le Atua i aso ua mavae ma le taimi nei. O se faaaʻoaʻoga, pe ana faapea sa faaauau ona mafaufau Aperaamo ma Sara i Uro, “semanū e [la] te toe foʻi atu i ai.” (Epe. 11:13-15) Ae e la te leʻi toe foʻi atu i Uro. Ina ua alu ese Mose mai i Aikupito, e tele atu mea na ia tuua i lo o mea na tuua e se isi lava tagata Isaraelu. Peitaʻi, e lē o faamauina i le Tusi Paia se faamatalaga o le toe manaʻonaʻo o Mose i mea sa ia tuua. Nai lo lea, ua taʻua i le Tusi Paia, “sa ia manatu i le faalumaina o ia o Lē ua faauuina, o se ʻoa e sili atu nai lo o ʻoa uma o Aikupito; auā sa ia tulimataʻi ma le naunau atu i le taimi e maua ai le taui.”—Epe. 11:26.

TULAGA FAIGATĀ I TAIMI UA TEʻA

16. Atonu o ā o tatou lagona i tulaga faigatā na tatou feagai ai i taimi ua teʻa?

¹⁶ Atonu sa tatou feagai ma ni tulaga faigatā i taimi ua teʻa. O se faataʻitaʻiga, atonu o loo tatou popole pea i agasala po o mea sesē na tatou faia i taimi ua teʻa. (Sala. 51:3) Atonu e lagona pea le ita po o le faanoanoa, ona o aʻoaʻiga malolosi sa tuuina mai. (Epe. 12:11) Atonu o loo tatou mafaufau pea i se taimi na tatou pagātia ai ona o faiga lē tonu, po o se mea na tatou manatu i ai e lē tonu. (Sala. 55:2) O le ā e mafai ona fesoasoani iā i tatou ina ia aua neʻi mafaufau ai pea i na tulaga? O le a tatou iloiloina ni faataʻitaʻiga se tolu.

17. (a) Aiseā na taʻua ai e Paulo o ia lava, “o lē e itiiti ifo i le tagata aupito i faatauvaa o le ʻaupaia”? (e) O le ā na fesoasoani iā Paulo ina ia aua neʻi avea lagona nofosala e taofia ai o ia mai i le auauna i le Atua?

¹⁷ O mea sesē sa faia i taimi ua teʻa. Na taʻua e le aposetolo o Paulo o ia lava, “o lē e itiiti ifo i le tagata aupito i faatauvaa o le ʻaupaia.” (Efe. 3:8) Aiseā na ia manatu ai faapea?  Na ia taʻua: “Auā na ou sauā i le faapotopotoga a le Atua.” (1 Kori. 15:9) Atonu na lagona e Paulo le nofosala, ina ua toe feiloaʻi ma uso ma tuafāfine sa ia sauāina i taimi ua teʻa. Peitaʻi, e na te leʻi faatagaina na lagona e faamaamulu mai ai i le auauna atu i le Atua. Ae sa tāmau pea i le mafaufau o Paulo, le auala na faaalia ai le alofa mutimutivale ma le agalelei o le Atua iā te ia. (1 Timo. 1:12-16) O le iʻuga, na lagona e Paulo le lotofaafetai, ma na uunaʻia ai o ia e faaauau pea le faia o lana faiva. Ina ua faapea mai Paulo na ia manaʻo e faagalo mea ua tuanaʻi, sa aofia ai ma mea sesē i taimi ua mavae. Talu ai e lē mafai ona tatou faasaʻo mea sesē sa faia i taimi ua teʻa, o lea la, e na o le maʻimau fua o le taimi e mafaufau ai pea i na mea. Nai lo lea, e tatau ona tatou manatua pea le agalelei faifua o Ieova iā i tatou, ma faaaogā lo tatou malosi e auauna ai iā te Ia i le taimi lenei.

18. (a) O le ā e ono tupu pe afai e mafaufau pea i se aʻoaʻiga na maua i taimi ua teʻa? (e) E faapefea ona tatou utagia upu a Solomona e faatatau i le taliaina o aʻoaʻiga?

¹⁸ Aʻoaʻiga tigā. Atonu e tatou te mafaufau pea i se aʻoaʻiga na maua i taimi ua teʻa. E lē gata e mafai ona oo mai ai lagona tigā, ae o lagona foʻi o le faanoanoa, lea e iʻu ai ina tatou “faavaivai.” (Epe. 12:5) E tusa pe vave ona tatou teena, pe taliaina le aʻoaʻiga ae mulimuli ane tatou faavaivai, e tasi lava le taunuuga, tatou te lē o faatagaina le aʻoaʻiga ina ia fesoasoani iā i tatou. Maʻeu le lelei pe a tatou utagia upu a Solomona: “Ia taofimau i upu ua e aʻoaʻoina; aua neʻi faamaamuluina. Ia leoleo i ai, auā o lou ola lea.” (Faata. 4:13) I le pei o se avetaavale e utagiaina faailoilo i le auala, e tatau foʻi la iā i tatou ona taliaina aʻoaʻiga, faatatau, ma agaʻi pea i luma.—Faata. 4:26, 27; faitau le Eperu 12:12, 13.

19. E faapefea ona tatou faataʻitaʻi i le faatuatua o Sapakuka ma Ieremia?

¹⁹ O faiga lē tonu, po o mea e foliga mai e lē tonu. Atonu e iai taimi e oo ai iā i tatou lagona e pei o lagona o le perofeta o Sapakuka, o lē sa alaga atu iā Ieova mo le faamasinogatonu. E leʻi malamalama o ia i le māfuaaga sa faataga ai e Ieova le iai pea o nisi o faiga lē tonu. (Sapa. 1:2, 3) Maʻeu le tāua mo i tatou ona faataʻitaʻi i le faatuatua o lenā perofeta, o lē na faapea mai: “A o aʻu ou te olioli iā Ieova; ou te fiafia i le Atua o loʻu faaolataga.” (Sapa. 3:18) O le isi faaaʻoaʻoga o le faatuatua, o Ieremia, o lē sa faaalia pea se uiga “faatalitali.” E mafai ona tatou faataʻitaʻi iā te ia e ala i le faatuatua atoatoa iā Ieova, o le Atua o le faamasinogatonu, o le a ia faasaʻoina mea uma i lana taimi.—Aue. 3:19-24.

20. E mafai faapefea ona tatou faamaonia atu o loo ʻtatou manatuaina le avā a Lota’?

²⁰ O loo tatou ola i taimi e sili ona iloga. E iai mea mataʻina o loo tutupu i le taimi nei, ma e tele isi mea e lē o toe umi ona tutupu lea. Tau ina ia tatou ō faatasi ma le faalapotopotoga a Ieova! Seʻi o tatou utagiaina le fautuaga mai i le Tusi Paia, ina ia taulaʻi la tatou vaai i le lumanaʻi, ma aua le tepa i tua. O le faia faapea, ua faamaonia atu ai o loo ʻtatou manatuaina le avā a Lota’!

[Faaopoopoga i lalo]

[Fesili mo le Suʻesuʻega]