Ia Faatuatua iā Ieova—O le Atua o “Taimi ma Tau”

“O ia e suia taimi ma tau, e na te aveesea tupu ma faatūina tupu.”—TANI. 2:21.

O LE Ā LAU TALI?

Ua faapefea ona faamaonia i le foafoaga ma valoaga na faataunuuina, o Ieova o le Tausi Taimi Sili?

O le ā ua uunaʻia i tatou e faia, ona o le talisapaia o Ieova o le Atua o “taimi ma tau”?

Aiseā e lē avea ai mea e tutupu i le lalolagi ma tonu fai a tagata, ma itu e taofia ai le faataunuuina o fuafuaga a Ieova?

1, 2. O le ā le mea e faaalia ai e malamalama lelei Ieova i le taimi?

UA LEVA ona saunia e Ieova le Atua le auala e fua ai le taimi, a o leʻi taitai ona foafoaina le tagata. I le aso lona fā o le foafoaga, na fetalai ai le Atua: “Ia iai i le vanimonimo o le lagi o malamalama, ina ia tuueseese ai le ao ma le pō; ia avea ma faailoga e iloa ai tau ma aso ma tausaga.” (Kene. 1:14, 19, 26) E tusa ai ma le finagalo o Ieova, o le mea tonu lenā na tupu.

² Peitaʻi, e oo mai i le taimi nei, e lē o mafai lava e saienitisi ona faamatala le auala e gaoioi ai le taimi. Na taʻua i se lomifefiloi: “E leai se isi e mafai ona faamatalaina po o le ā tonu le taimi.” Peitaʻi, e malamalama lelei Ieova e faatatau i le taimi, auā o ia “o Lē na foafoaina le lagi, . . . o le Mataisau o Lē na faia le lalolagi.” O Ieova foʻi “o Lē ua taʻu mai talu mai le amataga le iʻuga, ma taʻu mai foʻi talu mai aso anamuā mea e leʻi faia.” (Isa. 45:18; 46:10) O le a tatou talanoaina ni vala se lua e faamalosia ai lo tatou faatuatua iā Ieova, ma le Tusi Paia. O nei vala o le a faamaonia ai o Ieova o le Tausi Taimi Sili, o lona uiga e na te faataunuuina lava lona finagalo i lana taimi atofaina. O nei vala o (1) foafoaga a Ieova ma (2) valoaga ua uma ona faataunuuina.

E FAAMALOSIA LO TATOU FAATUATUA IĀ IEOVA ONA O ANA FOAFOAGA

3. O ā ni faataʻitaʻiga o ni mea e gaoioi i se auala patino, e tusa ai ma se faasologa o taimi ua faatulagaina?

³ O le tele o mea na foafoaina e Ieova, e gaoioi i se auala patino e tusa ai ma se faasologa o taimi ua faatulagaina. O se faataʻitaʻiga, e fegasoloaʻi paneta ma fetu i se auala maopoopo, e tusa ai ma se faasologa o taimi ua uma ona faatulagaina e Ieova, lea e mafai ai ona tatou iloa le vaega tonu o le vateatea e tatau ona tutū ai, a o faagasolo taimi. O lenā malamalamaga, ua mafai ona fesoasoani i tagata ina ia iloa vaitau eseese, ma le auala tonu e  tatau ona uia pe a faimalaga. Talu ai o Ieova na foafoaina paneta ma fetu, e ʻmatuā tele lona mana’ ma ua tatau ai ona avatu iā te ia le viiga.—Faitau le Isaia 40:26.

4. E faapefea ona faamaonia le atamai o Ieova, i le auala e gaoioi ai meafaiola uma i le taimi?

⁴ E fua le auala e gaoioi ai meafaiola uma i le taimi. E foliga mai e iai se faasologa o le taimi, e faatonutonuina ai le gasologa o le olaga o le tele o laau ma meaola. O le māfuaaga lea e iloa lelei ai e le tele o manufelelei, le taimi tonu e tatau ona felelei atu ai i isi vaipanoa. (Iere. 8:7) E faatonutonuina foʻi le gasologa o olaga o tagata i se faasologa o le taimi. O se faataʻitaʻiga, e iloa lelei e o tatou tino le taimi e tatau ona moe ai pe a po, ma le taimi e ala ai pe a ao. Pe a tatou faimalaga atu i se isi atunuu e ese le taimi, atonu e umi se taimi o tatou tau faamasani i le suiga o le taimi. O lea la, e tele faaaʻoaʻoga o mea na foafoaina e Ieova e faamaonia ai, o ia o le Atua o “taimi ma tau,” ma e matuā tele lona mana ma le atamai. (Faitau le Salamo 104:24.) Talu ai o Ieova e lē gata mai lona atamai ma lona mana, e tatou te maufaatuatuaina la o ia, e mafai ona ia faataunuuina lona finagalo!

E FAAMALOSIA LO TATOU FAATUATUA I VALOAGA E FAATAUNUUINA I LE TAIMI TONU

5. (a) E na o le ā le auala e mafai ai ona tatou iloaina mea e faatatau i le lumanaʻi o le fanau a tagata? (e) Aiseā e mafai ai e Ieova ona faailoa mai mea o le a tutupu, ma taimi e faataunuuina ai?

⁵ O mea na foafoaina e Ieova, ua tatou aʻoaʻoina mai ai le tele o mea e faatatau i ona “uiga lē vaaia,” peitaʻi, e lē o taliina ai nisi o fesili tāua e pei o lenei, O le a faapeʻī se lumanaʻi mo le fanau a tagata? (Roma 1:20) E pau lava le auala e maua ai le tali, o le suʻesuʻeina lea o le finagalo o le Atua o loo i le Tusi Paia. E tele ni faaaʻoaʻoga o valoaga na faataunuuina i le taimi tonu lava sa valoia e tatau ona faataunuuina ai. E mafai e Ieova ona faailoa mai mea o le a tutupu, ona e mafai ona ia muaʻi silafia le lumanaʻi. E lē gata i lea, e taunuu lava valoaga o le Tusi Paia i le taimi tonu e tatau ona faataunuu ai, ona e mafai e Ieova ona faatonutonu mea e tutupu e tusa ai ma lona finagalo, ma lana taimi atofaina.

6. E faapefea ona tatou iloa e finagalo Ieova, ina ia tatou malamalama i valoaga o le Tusi Paia?

⁶ E ui lava ina ese le auala e silasila ai le Atua i le taimi mai iā i tatou, ae pe a ia faailoa mai se mea o le a tupu i se taimi patino, e na te faaaogāina faaupuga e faigofie ona tatou malamalama ai. (Faitau le Salamo 90:4.) O se faaaʻoaʻoga, o loo taʻua i le tusi o Faaaliga “agelu e toʻafā, o ē ua saunia mo le itula, ma le aso, ma le masina, ma le tausaga.” E tatou te iloa lelei le mea o loo faasino atu i ai le itula, aso, masina, ma le tausaga. (Faaa. 9:14, 15) Pe a tatou malamalama na faataunuuina valoaga i le taimi sa atofaina e le Atua, e faamalosia ai lo tatou faatuatua iā te ia o le Atua o “taimi ma tau.” E faamalosia ai foʻi lo tatou faatuatua i le Tusi Paia. Seʻi o tatou iloiloina ni faaaʻoaʻoga.

7. Ua faapefea i le valoaga a Ieremia e faatatau i Ierusalema ma Iuta ona faaalia ai, e faataunuuina lava e Ieova lona finagalo i lana taimi atofaina?

⁷ Muamua lava, seʻi o tatou iloiloina le mea na tupu i le senituri lona fitu T.L.M. “I le tausaga lona fā o le nofoaiga a Ioakima le atalii o Iosia, o le tupu o Iuta,” na fetalai mai ai Ieova iā Ieremia e faatatau i tagata o Iuta. (Iere. 25:1) Na valoia e Ieova le faaumatiaga o Ierusalema, ma le ave faatagataotauaina o tagata Iutaia mai Iuta i Papelonia. O i inā e latou te ʻauauna ai i le tupu o Papelonia i tausaga e fitu sefulu.’ Na faatafunaina e ʻautau a Papelonia Ierusalema i le 607 T.L.M., ma na iʻu lava ina ave faatagataotaua tagata Iutaia mai Iuta i Papelonia. Ae o le ā e tupu pe a mavae tausaga e fitu sefulu? Na valoia e Ieremia: “O le mea lenei ua fetalai mai ai Ieova, ʻPe a atoa tausaga e fitu sefulu i Papelonia, ona ou liliu atu lea iā te outou, ma ou faataunuuina iā te outou laʻu upu lelei i le toe faafoʻisia mai o outou i lenei mea.’” (Iere. 25: 11, 12; 29:10) Sa faataunuuina lenā valoaga i le taimi tonu—i le 537 T.L.M., ina ua faasaʻolotoina e Metai ma Peresia tagata Iutaia mai i Papelonia.

8, 9. Ua faaalia faapefea i valoaga a Tanielu, o Ieova o le Atua o “taimi ma tau”?

⁸ Seʻi mātau se isi valoaga na aafia ai auauna a le Atua i aso anamua. Pe ā ma le lua tausaga a o leʻi ō ese tagata Iutaia mai Papelonia, na faailoa mai ai e le Atua e ala i le perofeta o Tanielu e faapea, o le a aliaʻe mai le Mesia pe a mavae tausaga e 483, talu ona tuuina atu le poloaʻiga e toe fausia Ierusalema. Na tuuina atu lenā poloaʻiga e le tupu o Metai ma Peresia i le 455 T.L.M. E oo ane i le 29 T.A., ua atoa lelei le 483 tausaga, ma o le taimi lenā na papatisoina ai Iesu le Nasareta ma faauuina ai i le agaga paia, ma avea ai o ia ma Mesia. *—Nee. 2:1, 5-8; Tani. 9:24, 25; Luka 3:1, 2, 21, 22.

⁹ Seʻi mafaufau i valoaga o le Tusi Paia e faatatau i le Malo o le Atua. Ua faaalia mai i valoaga o le Tusi Paia le avea o Keriso ma Tupu i le lagi i le 1914. O se faaaʻoaʻoga, o loo taʻua i le Tusi Paia “le faailoga” o le faatasi mai o Iesu, ma o le taimi foʻi lenā o le a iai puapuaga i le lalolagi, ona ua lafoeseina Satani mai i le lagi. (Mata. 24:3-14; Faaa. 12:9, 12) Ua fesoasoani mai foʻi isi valoaga o le Tusi Paia, e tatou te iloa ai le taimi tonu na māeʻa ai “taimi atofaina o nuu ese,” ma le taimi sa avea ai Keriso ma Tupu i le lagi. O na mea uma na tutupu i le 1914.—Luka 21:24; Tani. 4:10-17. *

10. O ā mea o le a tutupu i le taimi tonu ua uma ona faatulagaina?

¹⁰ E lē o toe umi, ona oo mai lea o le “puapuaga tele” lea sa valoia e Iesu. Pe a māeʻa lenā, ona pule lea o Iesu mo le afe tausaga. E mautinoa lava o le a tutupu nei mea uma i le taimi tonu. A o soifua Iesu i le lalolagi, ua leva ona faatulagaina e Ieova le ʻaso ma le itula’ e tutupu ai na mea.—Mata. 24:21, 36; Faaa. 20:6.

ʻIA FAAAOGĀ TATAU LE TAIMI’

11. O le ā e tatau ona tatou faia, pe afai ua tatou iloa o loo tatou ola i le taimi o le iʻuga?

¹¹ Talu ai ua tatou iloa ua avea Keriso ma tupu, ma o loo tatou ola “i le taimi o le iʻuga,” o le ā la e tatau ona tatou faia? (Tani. 12:4) Ua iloa e le toʻatele o tagata le faateteleina o le leaga o le tulaga o le lalolagi, ae e latou te lē o malamalama, o mea tonu lava ia sa valoia i le Tusi Paia e tutupu i aso e gata ai. O nisi ua latou faatalitalia o le a sasao faaafi nei faafitauli. Ae o nisi e talitonu o le a aumaia e tagata ʻle filemu ma le saogalemu.’ (1 Tesa. 5:3) Ae faapefea i tatou? Pe afai e tatou te iloa ua tatou tulata atu i le iʻuga o lenei lalolagi a Satani, pe e lē tatau ea la ona tatou taumafai malosi ina ia faaaogā le taimi o totoe e auauna ai iā Ieova, o le Atua o “taimi ma tau,” ma fesoasoani i isi ina ia latou aʻoaʻoina le  poto e faatatau iā te Ia? (2 Timo. 3:1) E tatau ona tatou faia ni filifiliga atamai i le auala e faaaogāina ai o tatou taimi.—Faitau le Efeso 5:15-17.

12. O le ā e mafai ona tatou aʻoaʻoina mai i le fetalaiga a Iesu e faatatau i aso o Noa?

¹² Talu ai e tele mea i lenei lalolagi e mafai ona avea ma faalavelave iā i tatou, e lē faigofie la ona faaaogā tatau lo tatou taimi. Na lapataʻi mai Iesu: “E pei lava o aso o Noa, o le a faapena foʻi le faatasi mai o le Atalii o le tagata.” Na faapeʻī aso o Noa? Sa fetalai mai le Atua iā Noa, o le a tafiesea tagata amioleaga sa iai i lenā taimi i se lolo tele. I le avea ai o Noa ma ʻsē e talaʻi le amiotonu,’ na faamaoni o ia ma folafola atu i tagata le feʻau a le Atua. (Mata. 24:37; 2 Pete. 2:5) Peitaʻi, sa latou “aai ma inu, na faaipoipo alii ma tamaʻitaʻi, . . . ma latou te leʻi ano i ai seʻia oo mai le lolo ma tafiesea ai i latou uma.” O le māfuaaga lea na lapataʻia ai e Iesu ona soo e faapea: ʻIa outou nofosauni, auā o le itula tou te lē manatunatu ai, e sau ai le Atalii o le tagata.’ (Mata. 24:38, 39, 44) E ao ona tatou faataʻitaʻi iā Noa, ae e lē o tagata sa iai i na vaitaimi. O le ā e fesoasoani iā i tatou ina ia nofosauni ai pea?

13, 14. A o tatou faatalitali i le afio mai o le Atalii o le tagata, o le ā e tatau ona tatou manatua e faatatau iā Ieova, ina ia fesoasoani iā i tatou e auauna atu ai iā te Ia?

¹³ E ui lava o le a afio mai le Atalii o le tagata i se itula e tatou te lē faatalitalia, e tatau pea ona tatou manatua e faataunuuina lava e Ieova lona finagalo i lana taimi atofaina. E lē avea mea e tutupu i le lalolagi ma tonu fai a tagata, ma itu e taofia ai le faataunuuina o ana fuafuaga. E mafai e Ieova ona pulea mea e tutupu ma taimi e tutupu ai, ina ia faataunuuina ai lona finagalo. (Faitau le Tanielu 2:21.) O lea, ua faapea mai ai le Faataoto 21:1: “O le loto o le tupu ua pei o alāvai i le aao o Ieova. Na te liliuina i mea uma ua ia finagalo i ai.”

¹⁴ E mafai e Ieova ona pulea mea tutupu ina ia faataunuuina ai lana fuafuaga i le taimi tatau. O suiga tetele i le lalolagi ua faataunuuina ai valoaga o le Tusi Paia, aemaise valoaga e faatatau i le talaʻia o le tala lelei o le Malo o le Atua i le lalolagi atoa. O se faaaʻoaʻoga, seʻi mafaufau i suiga na oo i atunuu sa i lalo o pulega faa-Komunisi ma faatautalatasi. E toʻaitiiti lava na faatalitalia o le a vave ona iai ni suiga tetele i na faigāmalo. Ae ona o na suiga, ua mafai ai ona talaʻia atu le tala lelei i le tele o atunuu sa faasāina muamua ai la tatou galuega. O lea la, seʻi o tatou faaaogā tatau le taimi e auauna ai ma le faamaoni iā Ieova, le Atua o “taimi ma tau.”

IA FAATUATUA IĀ IEOVA E NA TE FAATAUNUUINA LANA FUAFUAGA I LE TAIMI TATAU

15. E mafai faapefea ona tatou faaalia le faatuatua, pe a faia ni suiga i le faalapotopotoga a Ieova?

¹⁵ Ina ia faaauau pea ona tatou talaʻi i nei aso e gata ai, e manaʻomia ona tatou faatuatuaina Ieova e na te faataunuuina lana fuafuaga i le taimi tatau. Talu ai o loo faaauau pea ona suia le tulaga o le lalolagi, atonu la e manaʻomia ai i nisi taimi ona faia ni fetuutuunaʻiga i le auala e tatou te talaʻi ai. E ono iai taimi e faia ai e le faalapotopotoga a Ieova ni fetuutuunaʻiga, ina ia fesoasoani ai iā i tatou e talaʻia atu le tala lelei i se auala e sili ona uigā. E tatou te faaalia le faatuatua i le Atua o “taimi ma tau,” e ala i le lagolagoina atoatoa o na suiga a o tatou auauna ma le faamaoni i lalo o le taʻitaʻiga a lona Alo, le ʻulu o le faapotopotoga.’—Efe. 5:23.

16. Aiseā e mafai ai ona tatou faatuatua atoatoa atu iā Ieova, o le a ia fesoasoani mai iā i tatou i le taimi e tatau ai?

¹⁶ E finagalo Ieova e tatou te tatalo atu iā te ia i so o se taimi, ma ia mautinoa atoatoa o le a ia “fesoasoani mai i le taimi e tatau ai.” (Epe. 4:16) Ua faaalia ai i lenā tulaga le manatu mamafa mai o Ieova iā i tatou taʻitoʻatasi. (Mata. 6:8; 10:29-31) E faaalia lo tatou faatuatua iā Ieova le Atua, e ala i le tatalo e  lē aunoa mo lana fesoasoani, ona gaoioi lea e ōgatusa ma na tatalo, ma mulimuli i lana taʻitaʻiga. E ao foʻi ona tatou tatalo mo o tatou uso ma tuafāfine.

17, 18. (a) O le ā le gaoioiga e lē o toe umi ona faia lea e Ieova i ona fili? (e) O le ā le manatu e tatau ona tatou ʻalofia?

¹⁷ E lē o le taimi lenei e vaivai ai lo tatou faatuatua. Ua tatau ona malosi lo tatou faatuatua, ina ia maua ai le lototele e faia le finagalo o le Atua. (Roma 4:20) O loo taumafai fili o le Atua—Satani ma ē o loo ia taaʻina—e taofia le galuega na tuuina mai e Iesu e tatou te faia. (Mata. 28:19, 20) E ui lava i osofaʻiga a le Tiapolo, ae ua tatou iloa o Ieova o “le Atua soifua, o le Faaola lea o ituaiga uma o tagata, aemaise lava o ē e faamaoni i le faatuatua.” E na te “silafia . . . le auala e laveaʻi ai tagata e faamaoni iā te ia mai i o latou puapuaga.”—1 Timo. 4:10; 2 Pete. 2:9.

¹⁸ E lē o toe umi, ona aumaia lea e Ieova o le faaumatiaga o lenei faiga amioleaga o mea. E ui lava e tatou te lē iloa tonu po o le a faapefea ona tupu lenā mea, ma le taimi o le a tupu ai, ae e tatou te mautinoa e iai lava le taimi atofaina o le a faaumatia ai e Keriso fili o le Atua. O lenā tulaga, o le a faamaonia ai le tonu o le pule silisili ese a Ieova. O lea la, o se mea lē atamai pe a tatou lē amanaʻia “taimi ma tau o tausaga,” lea o loo tatou ola ai nei! Aua lava neʻi faasesēina o tatou manatu e faapea, “e leai lava se mea o suia talu mai le foafoaga o le lalolagi.”—1 Tesa. 5:1; 2 Pete. 3:3, 4.

IA “FAATALITALI MA LE ONOSAʻI”

19, 20. Aiseā e tatau ai ona tatou faatalitali ma le onosaʻi iā Ieova?

¹⁹ Ina ua foafoaina e Ieova le tagata, o lona finagalo ia latou ola e faavavau, ma faaauau pea ona aʻoaʻoina mea e faatatau iā te ia, ma mea matagofie uma na ia foafoaina. Ua faapea mai le Failauga 3:11 e faatatau iā Ieova: “O mea uma ua ia faia ia matagofie, ua faia i lona lava taimi. Ua ia tuu le faavavau i o latou loto, ina ia suʻesuʻeina pea e tagata galuega a le Atua na ia faia mai i le amataga e oo i le iʻuga.”

²⁰ Maʻeu lo tatou fiafia ona e leʻi suia lava le fuafuaga a Ieova mo le fanau a tagata! (Mala. 3:6) O loo taʻua i le Tusi Paia, “e lē fesuisuiaʻi pe liliu” le Atua. (Iako. 1:17) E fesuisuiaʻi le ata lafoia o se mea ona o le faataamilosaga a le lalolagi, ae e tumau pea Ieova. O ia o “le Tupu o le vavau.” (1 Timo. 1:17) O lea la, seʻi o tatou “faatalitali ma le onosaʻi i le Atua o [lo tatou] faaolataga.” (Mika 7:7) Ioe, “ia outou lototetele ma tau ina ia malolosi o outou loto, o outou uma o ē o loo faatalitali iā Ieova.”—Sala. 31:24.

[Faaopoopoga i lalo]

[Fesili mo le Suʻesuʻega]

[Ata i le itulau 19]

Na faatuatua Tanielu o le a faataunuuina valoaga na tuuina mai le Atua

[Ata i le itulau 21]

Po o e faaaogāina tatau lou taimi e faia ai le finagalo o Ieova?