Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

Mea Iloga o lo Tatou Talafaasolopito

O se Ata e Lē Mafaagaloina

O se Ata e Lē Mafaagaloina

O LE ā le “Creation Drama”? Na taʻua e nisi sa matamata ai, sa faigatā iā i latou ona faagaloina lea ata. O lenei ata sa viia ai le silisili ese o Ieova, a o leʻi amataina le pulega a Hitila. Na matuā sauāina tagata o Ieova sa i le atu Europa i le taimi o lenā pulega. Peitaʻi, o lē a tonu e faatatau i ai lenei ata?

Sa maua mai le igoa o le “Creation Drama,” i le tusi o le Schöpfung (Creation)

I le 1914, na tatala ai e le ofisa ulu o Molimau a Ieova i Brooklyn i Niu Ioka, se ata e taʻua o le “Photo-Drama of Creation.” E valu itula le umi o nei ata felanulanuaʻi e lē gaoioi ma ata gaoioi. E faitau miliona tagata sa matamata i lenei ata. Sa tatalaina foʻi i le tausaga lava lenā se ata puupuu, na taʻua o le “Eureka Drama.” Ae e oo ane i vaitausaga o le 1920, ua faaleagaina uma mea sa faaaogā e faaalia ai na ata. Peitaʻi, sa mananaʻo le toʻatele e toe matamata i le “Photo-Drama.” O se faataʻitaʻiga, sa tuufesilisili tagata o Ludwigsburg i Siamani, po o afea e toe faaali ai lea ata.

Ina ia faataunuu lenā manaʻoga, sa faatauina ai e uso sa fai ma sui o le aiga Peteli i Magdeburg i Siamani, ni ata gaoioi mai se fale faasalalau i Pale i Falani. Peitaʻi, sa faatauina ata lē gaoioi mai i ni kamupani i Leipzig ma Dresden. Ona tuufaatasi lea o nei ata uma, faatasi ma nisi ata lē gaoioi o le “Photo-Drama” sa lelei pea.

Na tusia ma tuufaatasia e le uso o Erich Frost musika mo lenei ata. O nisi o faamatalaga sa faitauina i lenā ata, e mai i le tusi Creation. O le māfuaaga lea na faaigoa ai le toe faafouina o le “Photo-Drama,” o le “Creation Drama.”

E valu itula foʻi le umi o le “Creation Drama,” ma sa faasolosolo ona faaalia vaega o lenei ata i afiafi taʻitasi. Na taʻua ai faamatalaga faagaeeloto e uiga i aso o le foafoaga, le talafaasolopito o le Tusi Paia faapea le lalolagi, ma faaalia ai le lē taulau o lotu sesē e foʻia faafitauli o tagata. Sa faaalia lenei ata i Oseteria, Siamani, Luxemburg, Suisilani, faapea foʻi isi vaipanoa sa iai tagata e tautatala i le gagana Siamani.

Erich Frost ma ana pese sa faaaogā mo le “Creation Drama”

Na faapea mai Erich Frost: “I taimi e mālōlō ai le faaaliga o nei ata, ou te faalaeiauina uso aemaise i latou sa iai i le fāʻili, ina ia ofo atu tusi ma tamaʻitusi i tagata matamata. E sili atu le tele o lomiga na ofoina atu i lea auala, nai lo o le taimi sa talaʻi ai mai le fale i le fale.” O Johannes Rauthe o se tasi o i latou na gafa ma le tapenaina o le faaaliga o nei ata i Polani, faapea le atunuu ua taʻua i aso nei o le Czech Republic. E na te manatua, na tusia e le toʻatele sa matamata i lenā ata o latou tuatusi, ina ia toe asia i latou. Sa avea lenā ma faavae lelei, e amata ai talanoaga faale-Tusi Paia ma tagata.

E oo ane i vaitausaga o le 1930, o loo faaalia pea le “Creation Drama.” E masani ona faatumulia fale sa faaalia ai lenei ata, ma sa talatalanoa le toʻatele e faatatau i Molimau a Ieova. E oo ane i le 1933, ua toetoe tasi miliona i latou sa auai i taimi e faaalia ai nei ata, lea sa faamaopoopoina e le ofisa o le lālā i Siamani. Na faapea mai Käthe Krauss: “E ono maila (10 km) e savavali ai i le nofoaga o loo faaalia ai le ata, ma e lima aso sa faaalia ai. E matou te uia le vaomatua faapea vanu.” Na taʻua e Else Billharz: “O loʻu matamata i le ʻCreation Drama,’ na tuputupu aʻe ai i loʻu loto le naunau i le upu moni.”

Na faapea mai Alfred Almendinger, o le fiafia tele o lona tinā i le ata, na ia faatauina ai se Tusi Paia, ma saʻili mo le upu pulekatolio. Peitaʻi, e na te leʻi mauaina i le Tusi Paia lenā upu. O lea, e leʻi toe auai o ia i se lotu ma papatiso mulimuli ane ai. Na taʻua e le uso o Frost, “o le ʻCreation Drama,’ na maua ai e le toʻatele le upu moni.”​—3 Ioa. 1-3.

Sa faatupulaʻia le fuainumera o i latou sa matamata i le “Creation Drama.” Peitaʻi, o le taimi lenā ua amata ona aafia le atu Europa i gaoioiga a le vaega faaupufai a Nazi, ma faatupuina ai vevesi. Na amata ona faasā galuega a Molimau a Ieova i Siamani i le 1933. Talu mai lenā taimi seʻia oo i le iʻuga o le Taua Lona Lua a le Lalolagi i le 1945, na matuā sauāina ai tagata o Ieova i le atu Europa. Pe tusa ma le valu tausaga na falepuipui ai le uso o Frost. Na toe faasaʻoloto o ia, ma mulimuli ane auauna i le Peteli i Wiesbaden i Siamani. Maʻeu le talafeagai o le taimi sa maua ai le “Creation Drama.” Sa faamalosia ai le faatuatua o le toʻatele o Kerisiano, na feagai ma tofotofoga faigatā, a o faagasolo le Taua Lona Lua a le Lalolagi.​—Mea iloga o lo tatou talafaasolopito i Siamani.