Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

MEA ILOGA O LO TATOU TALAFAASOLOPITO

Sa Fiafia le Tupu

Sa Fiafia le Tupu

SA IAI se mea na tupu iā Aokuso i le 1936, i le lotoā o le Maota o le Tupu i Swaziland. Na tā ai e Robert ma George Nisbet se musika mai le taavale, ona sosoo ai lea ma se lauga a le uso o J. F. Rutherford. Na matuā fiafia le Tupu o Sobhuza II. Na faapea mai George: ʻNa ma matamumuli ona sa manaʻo le tupu e faatau le records, faapea loudspeakers e faaaogā e faalauiloa ai le Malo.’

Na faamalie atu Robert i le tupu e lē mafai ona faatauina ia mea, ona e ese le tagata e ana ia meatotino. O lea, sa fia iloa ai e le tupu po o ai e ana ia meatotino.

Na faapea atu Robert: ʻO se isi Tupu e ana ia meatotino.’ Ona fesili lea o Sobhuza po o ai lea Tupu. Ae na tali i ai Robert: “O Iesu Keriso, o le Tupu o le Malo o le Atua.”

Na tali atu ma le faaaloalo Sobhuza: “O ia o se Tupu lelei, ma ou te lē manaʻo e ave sana meatotino.”

Na tusi mai Robert: ʻSa mataʻina iā te aʻu uiga faaalia o le tupu o Sobhuza. E lelei tele lana tautala i le gagana faa-Peretania. Peitaʻi e lē o ia o se tagata faamaualuga, ae e tautala saʻo ma faigofie ona talanoa i ai. Sa ma talanoa pea i lona ofisa mo le 45 minute, a o tātā e George musika i fafo.

ʻI le aso lava lenā, na ma asiasi ai i le Aʻoga a Swazi lea na tupu ai se mea mataʻina. Sa ma asiasi i le pule aʻoga, ma sa ia faalogologo lelei. Na ma faailoa iā te ia le masini ma e mafai ona tā e faalogologo ai le aʻoga atoa. Sa ia fiafia i ai ma ia faapotopoto loa le tusa ma le toʻa 100 o fanau aʻoga, e nonofo i le mutia ma faalogologo i ai. Na ma iloa e aʻoaʻoina e alii i le aʻoga mataupu tau faatoʻaga, faia o togālaau, faakamuta, le gagana faa-Peretania faapea le matematika. A o tamaʻitaʻi sa aʻoaʻoina i mataupu faatausimaʻi, le faia o feʻau i le fale ma le tele o isi mataupu aogā.’ O le tinā o le tamā o le tupu o Sobhuza sa faavaeina lea aʻoga.

O le aʻoga maualuga na auai i le lauga lautele na faia i Swaziland i le 1936

Na amata i le 1933, ona asiasi paeonia e talatalanoa i le tupu o Sobhuza i lona maota. I se tasi taimi, sa ia faapotopotoina ai le toʻa 100 o ana ʻauleoleo e faalogologo i le feʻau o le Malo. Sa ia maua mekasini mai lea taimi i lea taimi ma sa ia taliaina foʻi a tatou lomiga. Na ia maua toetoe o a tatou lomiga uma lava. Sa faaauau pea ona ia maua lomiga e ui sa faasāina e le faigāmalo faakolone a Peretania a tatou lomiga i totonu o le atunuu, a o faagasolo le Taua Lona Lua a le Lalolagi.

Na faaauau pea ona talia e le tupu o Sobhuza II Molimau a Ieova i lona maota i Lobamba. Na valaaulia foʻi ma faifeʻau e faalogologo i a latou lauga. A o talanoaina e se uso e igoa iā Helvie Mashazi le Mataio mataupu e 23, na feita nisi o faifeʻau ma mananaʻo iā te ia e nofo i lalo. Na faasalavei le tupu, ma talosaga i le uso o Mashazi e faaauau pea. E lē gata i lea, na faatonuina e le tupu tagata ina ia tusi uma i lalo mau na taʻua i le lauga.

I se isi mea na tupu, ina ua uma ona faalogologo nisi o faifeʻau e toʻafā i le lauga a se isi uso paeonia, ona latou faailoa atu lea: “E lē o toe avea i matou ma faifeʻau ae ua avea ma Molimau a Ieova.” Na latou talosaga atu i le uso paeonia pe mafai ona maua ni a latou tusi e pei o tusi a le tupu.

Mai vaitausaga o le 1930 seʻia oo ina maliu Sobhuza i le 1982, sa ia faaalia pea le faaaloalo i Molimau a Ieova. Sa ia lē faatagaina le sauāina o Molimau ona o le lē usitaʻia o nisi tū ma aga a le atunuu. O le māfuaaga lea na talisapaia ai e Molimau a Ieova o ia, ma na latou faanoanoa tele i lona maliu.

I le amataga o le 2013, ua silia ma le 3,000 tagata talaʻi i Swaziland. E silia ma le tasi miliona le faitau aofaʻi o le atunuu. O se fuafaatatau i ai, e 1 le tagata talaʻi mo le 384 tagata. E silia ma le 260 paeonia o loo galulue mamafa i faapotopotoga e 90, ma e 7,496 i latou na auai i le Faamanatuga i le 2012. O le faamaoniga lea o le agaʻigaʻi i luma o le galuega. O uluaʻi asiasiga i Swaziland, sa faataatia ai se faavae lelei mo le upu moni i le amatamataga o vaitausaga o le 1930.​—Mai mea iloga o lo tatou talafaasolopito i Aferika i Saute.