1, 2. (a) O le ā e tupu pe a e mafaufau ma talanoa pea e faatatau i se tagata e te alofa iai? (Tagaʻi i le ata i luga aʻe o le mau autū.) (e) O ā fesili o le a tatou iloiloina?

E FAAMALOSIA lau faigāuō ma se tagata e te alofa iai, pe a mafaufau ma talanoa i isi e faatatau iā te ia. E faapena la tatou faauōga ma Ieova. A o avea Tavita ma leoleo mamoe, sa ia matamata i fetu i le tele o pō ma manatunatu i le ofoofogia o Lē na Foafoaina Mea. Na ia tusi: “Ina ua ou vaai atu i lou lagi, o galuega a ou tamatamaʻilima, o le masina ma fetu na e saunia, o ai ea le tagata faatauvaa ua e manatu mai i ai, ma le atalii o le tagata ua e tausia ai o ia?” (Sala. 8:3, 4) Ae ina ua tusi Paulo e faatatau i le auala ofoofogia e faataunuu ai e Ieova lana fuafuaga mo le ʻaufaauuina, na ia faapea mai: “Maʻeu le tele o le tamaoaiga, ma le atamai atoa ma le silafaga a le Atua!”​—Roma 11:17-26, 33.

² E tatou te mafaufau ma talanoa e faatatau iā Ieova pe a tatou auai i le faiva. O le faia faapea e faamalosia ai la tatou faauōga ma Ia. E iloa e le toʻatele o paeonia, o le faaalu o le tele o le taimi i le faiva ua faaloloto ai lo latou alofa mo Ieova. O le a fesoasoani le mataupu lenei i paeonia ma ē o loo fia avea ma paeonia, ina ia mafaufau loloto ai i fesili nei: E faapefea i le auaunaga paeonia ona faamalosia lau faiā ma Ieova? Pe afai o oe o se paeonia, e faapefea ona e faaauau pea i lenā auaunaga faapitoa? Ae afai e te leʻi paeonia, o le ā e fesoasoani iā te oe e amata ai i lenā vala o le auaunaga? O lea, seʻi o tatou iloiloina muamua pe faapefea i le auaunaga paeonia ona faamalosia ai la tatou faiā ma le Atua.

3. E faapefea ona fesoasoani iā i tatou le talanoa i isi e faatatau i faamanuiaga o le Malo?

³ E tatou te mafuta vavalalata iā Ieova pe a tatou talanoa i isi e faatatau i faamanuiaga o le Malo i le lumanaʻi. O le ā le mau e te fiafia e faaaogā pe a e auai i le talaʻiga? Atonu o le Salamo 37:10, 11; Tanielu 2:44; Ioane 5:28, 29; po o le Faaaliga 21:3, 4. O taimi uma e tatou te talanoa ai i na folafolaga e faamanatu mai ai iā i tatou, “o meaalofa lelei uma ma mea uma e atoatoa ona lelei,” e mai lo tatou Atua alofa o Ieova. O lenā mea e mafai ona tatou mafuta vavalalata ai iā te Ia.​—Iako. 1:17.

4. Aiseā e tatou te talisapaia ai le agalelei o Ieova pe a tatou talaʻi atu i isi?

⁴ E faalolotoina lo tatou talisapaia o le upu moni pe a mātauina le galala faaleagaga o le toʻatele o tagata. E lē o maua e tagata o le lalolagi le fesoasoani e maua ai le fiafia ma le taulau manuia moni. E popole le toʻatele i le lumanaʻi ma e leai so latou faamoemoe. Ua latou fia iloa foʻi po o le ā le fuafuaga o le olaga. O le toʻatele o tagata lotu e itiiti lo latou malamalama i le Tusi Paia, ma e pei i latou o tagata Nineva. (Faitau le Iona 4:11.) O le tele e tatou te talanoa ai i isi i le faiva, o lo tatou iloaina foʻi lenā o le manatu mamafa o Ieova iā i tatou. (Isa. 65:13) E lē na o o tatou manaʻoga o loo manatu mamafa i ai Ieova. Ua ia aumaia i tagata uma le avanoa e maua ai le faamoemoe ma faamāfanafanaga moni. E faamanatu mai ai iā i tatou le lelei o Ieova.​—Faaa. 22:17.

5. E faapefea i le talanoa i isi i le upu moni ona fesoasoani i o tatou faafitauli?

⁵ O le a tatou lē toe soona popole i o tatou lava faafitauli pe a talanoa i isi e faatatau i le upu moni. Na faapea mai se tuafafine e igoa iā Trisha, na ia matuā faanoanoa ina ua teteʻa ona mātua. Na ia faanoanoa i se tasi aso ma lē fia alu ai i le talaʻiga. Peitaʻi, na alu lava e fai lana suʻesuʻega. Na ia suʻesuʻe ma ni tamaiti se toʻatolu na ola aʻe i se aiga e tele faafitauli. Na lafoaʻia i latou e lo latou tamā ma e faileagaina i latou e lo latou tei matua. Na faapea mai Trisha: “O so o se faafitauli na ou fesagaʻia e lē mafai ona faatusalia i o latou faafitauli. A o fai la matou suʻesuʻega ou te vaaia le fiafia o o latou foliga. Talu mai lenā aso, na pei na tamaiti o se meaalofa mai iā Ieova.”

6, 7. (a) E faapefea ona faamalosia lo tatou faatuatua pe a aʻoaʻoina isi i le upu moni? (e) O ā o tatou faalogona pe a fesoasoani taʻiala o le Tusi Paia e faaleleia olaga o tagata aʻoga?

⁶ E faamalosia lo tatou faatuatua pe a aʻoaʻoina isi i upu moni o le Tusi Paia. Na faapea atu Paulo i nisi o tagata Iutaia e leʻi faatatauina mea na latou aʻoaʻo atu: “O oe lē e aʻoaʻo atu i le tasi tagata, e te lē aʻoaʻo ea oe iā te oe?” (Roma 2:21) E tele avanoa e aʻoaʻoina ai e paeonia isi i le upu moni ma faia suʻesuʻega faale-Tusi Paia. Ina ia taulau manuia, e manaʻomia ona aʻoaʻo muamua i latou lava. E tatau ona latou sauniuni lelei a o leʻi faia suʻesuʻega ma saʻiliʻiliga loloto. Na faamatala e se tuafafine e igoa iā Janeen, e faamalosia lona faatuatua i taimi uma e aʻoaʻoina ai isi i le upu moni.

⁷ E tatou te matuā faatāuaina le atamai o le Atua, pe a mātauina le fesoasoani o taʻiala o le Tusi Paia e faaleleia olaga o tagata aʻoga. (Isa. 48:17, 18) O lenā vala e faamalosia ai i tatou ia maumauaʻi e faatatau taʻiala o le Tusi Paia i o tatou olaga. Na faapea mai se paeonia e igoa iā Adrianna:  “E telē le faalētonu pe a faalagolago le tagata i lona lava atamai. Ae o le faalagolago i le atamai o Ieova e maua ai faamanuiaga.” Na maofa se isi paeonia e igoa iā Phil, i le auala e suia ai olaga o tagata ona o le fesoasoani a Ieova.

8. E faapefea ona fesoasoani iā i tatou le galulue ma uso ma tuafāfine i le faiva?

⁸ E faalaeiauina i tatou pe a galulue ma uso ma tuafāfine i le faiva. (Faata. 13:20) E faaalu e paeonia le tele o le taimi ma uso ma tuafāfine i le faiva. O le avanoa lea e mafai ona latou “fefaalaeiauaʻi ai.” (Roma 1:12; faitau le Faataoto 27:17.) Na faamatala e se tuafafine e igoa iā Lisa, e taatele le lotoleaga ma le fia matamuamua i le fale faigaluega. O aso uma e faalogo ai i tagata e faitatala ma tautatala i gagana masoā. Na ia faapea mai: ʻE iai taimi e ulagia ma amusia ai i tatou ona o a tatou amioga faa-Kerisiano. Peitaʻi, o le galulue ma uso ma tuafāfine i le faiva e faalaeiauina ai. Pe a māeʻa se aso, e lagona le faafouina e ui i le lēlavā.’

9. E faapefea i le paeonia faatasi o le tane ma le avā ona fesoasoani i le faaipoipoga?

⁹ E faamalosia le faaipoipoga pe a paeonia faatasi le ulugalii. (Fai. 4:12) Na faapea mai Madeline o se tuafafine na paeonia faatasi ma lana tane: “E ma te faaalu le taimi e talanoa ai e faatatau i le ma aso i le faiva, po o se manatu foʻi mai le ma faitauga Tusi Paia e aogā i le faiva. E māfana le ma mafutaga i tausaga uma e ma te paeonia ai.” Na faapea mai se paeonia e igoa iā Trisha, e malilie ma lana tane e lē faatauina meafaitino e la te lē gafatia. O le iʻuga, ua lē o toe misa ai i mea tautupe. E masani foʻi ona fai faatasi a la  asiga ma suʻesuʻega. Ua fesoasoani lenā e faamalosia ai le la faaipoipoga.

10. E faapefea ona aafia lo tatou maufaatuatuaina o Ieova, pe a faamuamua le Malo ma iloa le lagolagoina e Ieova o i tatou?

¹⁰ E faamalosia lo tatou maufaatuatuaina o Ieova pe a faamuamua le Malo, iloa lona lagolagoina o i tatou ma mātauina lona talia o a tatou tatalo. E moni e faatuatuaina e Kerisiano faamaoni uma Ieova. Peitaʻi, ua iloa e paeonia e pau le auala e faaauau ai pea i le auaunaga paeonia o le faatuatuaina lea o Ieova. (Faitau le Mataio 6:30-34.) Sa paeonia Curt ma lana avā, ma na ia auauna foʻi o se sui ovasia matagaluega. Na lotomalie o ia e asiasi i se faapotopotoga e lua itula ma le ʻafa le mamao ese mai i lona aiga. Na lava le penisini o le taavale e malaga ai i le faapotopotoga. Peitaʻi e leʻi gafatia le toe foʻi mai, ma e faatoʻā maua le totogi a Curt mai lana galuega i le vaiaso e sosoo ai. Na faapea mai Curt e leʻi mautinoa le mea e fai, peitaʻi na la tatalo ma filifili e talia le faaeaga. Na la mautinoa e tausia e Ieova o la manaʻoga. A o leʻi ō i le sauniga, na vili atu se tuafafine o loo iai sana meaalofa mo i laʻua. Na ia foaʻi mo i laʻua le aofaʻiga tonu na la manaʻomia. Na faapea mai Curt, pe a tutupu soo mea faapena e faigofie ona tatou iloa ai o loo foaʻi mai e Ieova mea e tatou te manaʻomia.

11. E ui i faigatā, ae pe e maua ni faamanuiaga i le auaunaga paeonia?

¹¹ E iloa e paeonia, e tele faamanuiaga e latou te maua pe a mafuta vavalalata iā Ieova ma maelega i le auaunaga. (Teu. 28:2) Peitaʻi e lē faigofie le auaunaga paeonia, ona o loo tatou mafatia i le tino lē lelei atoatoa faapea lenei lalolagi leaga. E taofia le auaunaga paeonia i nisi taimi ona o faafitauli. Peitaʻi, e mafai ona ʻalofia ma foʻia na faafitauli. O le ā e fesoasoani i paeonia e faaauau ai pea i le auaunaga faataimi atoa?

12, 13. (a) O le ā e tatau ona fai e se paeonia pe afai ua faigatā ona maua itula i nisi taimi? (e) Aiseā e tāua ai le faitau o le Tusi Paia i aso taʻitasi, faia o suʻesuʻega a le tagata lava ia ma manatunatu loloto i ai?

¹² O le tele o paeonia e pisi ma e faigatā ona fai le tele o mea, o lea e tāua ai ona fuafua lelei. (1 Kori. 14:33, 40) Pe a faigatā ona maua itula, e tatau ona toe iloilo totoʻa po o le ā le auala o loo faaaogā ai le taimi. (Efe. 5:15, 16) Ia fesili ifo: ʻPo o oʻu faaalu le tele o le taimi i evaevaga ma faafiafiaga? Pe e mafai ona fetuunaʻi laʻu faasologa i le galuega? Po o faaalu le tele o loʻu taimi i mea e leai se tāua?’ E tatau ona iloilo pea e paeonia na fesili ma fai suiga manaʻomia.

¹³ E tatau i se paeonia ona faaaofia i lana faasologa le faitauina o le Tusi Paia i aso taʻitasi, faia o ana lava suʻesuʻega ma manatunatu loloto i ai. E tatau ona faamautinoa e lē faoa e mea e lē tāua tele le taimi e fai ai na mea tāua. (Fili. 1:10) O se faataʻitaʻiga, seʻi faapea o se paeonia na umi lona aso i le faiva. Sa ia fuafua e faaaogā le afiafi e sauniuni ai ana mea sauniga. Peitaʻi, sa faitau muamua ana tusi sa lafo mai. Ina ua māeʻa lenā, ona siaki lea ma tali ana imeli i le komepiuta. A o ia faaaogāina le initaneti, sa ia siakiina foʻi le tau o se oloa sa ia manaʻo i ai. Sa lilo i lona manatu, ua toetoe atoa le lua itula ae e leʻi faia lava ana mea sauniga. Aiseā e avea ai lenā mea ma faafitauli? Pe a manaʻo se tagata taalo e faaaogā lana taleni mo se vaitaimi umi, e tatau  ona ʻai i meaʻai paleni. I se tulaga talitutusa, e tatau i se paeonia ona faaauau pea ona fai ana lava suʻesuʻega ina ia tumau ai i le auaunaga paeonia.​—1 Timo. 4:16.

14, 15. (a) Aiseā e tatau ai ona faafaigofie olaga o paeonia? (e) O le ā e tatau ona fai e se paeonia pe a aliaʻe mai faafitauli?

¹⁴ E taulau manuia paeonia pe a faafaigofie o latou olaga. O le mea lenā na faalaeiau e Iesu ona soo e fai. (Mata. 6:22) Sa faafaigofie le olaga o Iesu ina ia mafai ona uaʻi atu ai i lana faiva. Na ia fetalai i le Mataio 8:20: “E fai lua o alope, e iai foʻi mea e momoe ai manufelelei o le lagi, a o le Atalii o le tagata e leai se mea e moe ai o ia.” O paeonia e fia mulimuli i le faaaʻoaʻoga a Iesu, e latou te manatuaina o le tele o meafaitino a se tasi, o le tele foʻi lenā o mea e tatau ona faaleleia, faafou pe toe sui foʻi.

¹⁵ E iloa e paeonia e tāua la latou auaunaga, peitaʻi e lē faapea ai e sili atu i latou nai lo o isi. Nai lo o lea, e latou te manatu o le auaunaga paeonia o se meaalofa mai iā Ieova. O lea, ina ia faaauau i le auaunaga e tatau i paeonia ona maufaatuatuaina Ieova. (Fili. 4:13) E iai luʻi ma faafitauli e aliaʻe mai. (Sala. 34:19) Ae a tulaʻi mai na mea, e tatau i paeonia ona talosaga iā Ieova mo le taʻitaʻiga, ma faataga o ia e fesoasoani mai nai lo o le vave ona faamaamulu mai le auaunaga paeonia. (Faitau le Salamo 37:5.) A o mātauina e paeonia le fesoasoani a Ieova, o le atili faamalosia foʻi lenā o la latou faauōga ma ia.​—Isa. 41:10.

16. O le ā e tatau ona e faia pe a fia avea oe ma paeonia?

¹⁶ Pe a e fia auai i le auaunaga paeonia ma maua faamanuiaga, e tatau ona e tatalo atu iā Ieova. (1 Ioa. 5:14, 15) Ia talanoa atu i paeonia ma faatutū sini e mafai ona avea ai oe ma paeonia. O le gaoioiga lenā na faia e Keith ma Erika. Sa tutusa i laʻua ma isi ulugalii na latou tupulaga faatasi, sa faigaluega, faatau le fale ma se taavale fou ina ua uma ona faaipoipo. Na la faapea mai: “E faamalieina i maʻua pe a maua uma na mea, ae e lē o le mea lenā na tupu.” Ina ua vāea Keith mai lana galuega, sa amata loa ona ia paeonia lagolago. Na ia faapea mai: “Na faamanatu mai iā te aʻu e le auaunaga paeonia le fiafia e maua mai le auaunaga.” Na la faauō atu i se ulugalii paeonia na fesoasoani iā i laʻua e iloa, o le faafaigofie o le olaga ma auauna o ni paeonia e maua ai le olioli. O le ā na la faia? Sa la faia se lisi o o la sini ma faapipii i le pusaʻaisa, ma siaki mai lea taimi i lea taimi ina ia faamautinoa ua ausia. Ina ua mavae lenā, ona mafai loa lea ona la paeonia.

17. Aiseā e tatau ai ona e mafaufau pe mafai ona e paeonia?

¹⁷ Pe mafai ona avea oe ma paeonia? Afai e lē mafai ona e paeonia i le taimi lenei, ia taumafai malosi e vavalalata atu pea iā Ieova e ala i le faia o le mea sili i le auaunaga. Ia tatalo iā Ieova ma mafaufau loloto i lou tulaga, atonu e te iloa ai e iai ni suiga e mafai ona e faia ina ia paeonia ai. Pe a amata ona e paeonia, o le a e maua ai le fiafia e te leʻi maua mai i so o se faataulaga na e faia. O le a e fiafia ona ua e faamuamua le Malo o le Atua ma foaʻi atu i isi. (Mata. 6:33) O le a faateleina ai avanoa e mafaufau ma talanoa ai e faatatau iā Ieova, ma faaloloto ai lou alofa mo ia ma faafiafiaina ai o Ia.