1. O le ā le tulaga faanoanoa ua aafia ai tagata i aso nei?

E LEʻI finagalo Ieova e mafatia tagata ona o aafiaga o le soifuaga matua. Nai lo o lea, sa finagalo ia maua e tagata le soifua mālōlōina lelei atoatoa i le lalolagi Parataiso. Peitaʻi, ua “ōi faatasi pea ma tigā faatasi foafoaga uma” i le taimi nei. (Roma 8:22) O le ā sou manatu, o ā ni faalogona o Ieova a o silasila mai i aafiaga ua oo i tagata ona o le agasala? E faanoanoa ona o le toʻatele o tagata matutua ua tuulafoaʻia, i taimi e sili ona latou manaʻomia ai le fesoasoani.​—Sala. 39:5; 2 Timo. 3:3.

2. Aiseā e talisapaia ai e Kerisiano le iai o tagata matutua i le faapotopotoga?

² E talisapaia e tagata o Ieova le iai o tagata matutua i le faapotopotoga. E tatou te maua aogā mai i lo latou atamai, ma e faalaeiauina foʻi i tatou i lo latou faatuatua. O nisi o na auauna pele o o tatou tauaiga. Ae e tusa po o i latou o ni o tatou tauaiga pe leai, e tatau lava ona faamautinoa o loo tausia lelei i latou. (Kala. 6:10; 1 Pete. 1:22) E tatou te maua aogā i le iloiloina o le silafaga a le Atua i tagata matutua. O le a tatou iloiloina foʻi le tiute tauave a sui o le aiga faapea le faapotopotoga,  i le tausiaina o tagata matutua.

3, 4. (a) O le ā na talosaga atu ai le faisalamo o le Salamo e 71 iā Ieova? (e) O le ā e mafai ona talosaga atu ai auauna matutua faamaoni iā Ieova?

³ Ua faapea mai le Salamo 71:9: “Aua e te lafoaʻiina aʻu ina ua ou toeaina; aua e te tuua aʻu ina ua mou atu loʻu malosi.” E foliga mai o Tavita na tusiaina na upu. Na auauna o ia iā Ieova mai i lona talavou seʻia oo ina toeaina, ma sa faaaogā o ia e Ieova e faia mea mataʻina. (1 Samu. 17:33-37, 50; 1 Tu. 2:1-3, 10) E ui sa tele mea na faia e Tavita mo Ieova, ae na faasolo ina matua o ia. O lea, sa ia iloa e tatau ona talosaga atu iā Ieova ina ia tausia o ia.​—Faitau le Salamo 71:17, 18.

⁴ O le toʻatele i aso nei e talitutusa ma le tulaga o Tavita. E ui ua faasolo ina matutua ma fesagaʻia foʻi “aso e malaia ai,” ae o loo faaauau ona latou vivii atu i le Atua i le tele e mafai ai. (Fai. 12:1-7) O le toʻatele o i latou ua lē mafai ona toe faia le tele o mea sa mafai ona fai i le taimi muamua, e aofia ai la latou faiva. Peitaʻi, e mafai pea ona latou talosaga atu iā Ieova e faamanuia ma tausia i latou. E mautinoa e nei auauna matutua e faafofogaina e Ieova a latou tatalo. O na tatalo e talitutusa lava ma faalogona sa iai iā Tavita.

5. O le ā le silafaga a Ieova i tagata matutua?

⁵ Ua faailoa manino mai i le Tusi Paia e matuā tāua iā Ieova ana auauna matutua, ma e faatalitalia foʻi ana auauna ia faamamaluina i latou. (Sala. 22:24-26; Faata. 16:31; 20:29) Ua faapea mai le Levitiko 19:32: “Ae ia e tulaʻi i luma o ē ua ulusinā, ia e faaaloalo i le tagata ua loa le soifua, ma ia e mataʻu i lou Atua. O aʻu o Ieova.” I vaitaimi o le Tusi Paia, sa avea le faamamaluina o tagata matutua o se tiute tauave tāua, ma e faapena foʻi i aso nei. Ae faapefea le tausiaina o i latou? O ai e ana lenā tiute tauave?

6. O le ā le faaaʻoaʻoga na faataatia e Iesu mo le tausiaina o mātua?

⁶ Ua faapea mai le Tusi Paia: “Ia e āva i lou tamā ma lou tinā.” (Eso. 20:12; Efe. 6:2) Sa faaalia e Iesu le tāua o lenā poloaʻiga, e ala i le taʻusalaina o Faresaio ma tusiupu, o ē na teena le tausia o o latou mātua. (Mare. 7:5, 10-13) Na faataatia e Iesu se faaaʻoaʻoga lelei. Ina ua lata ina maliu o ia i le laau e faapuapuagatia ai, sa ia tuuina atu le tausiga o lona tinā atonu ua maliu lana tane, i lona soo faapelepeleina o Ioane.​—Ioa. 19:26, 27.

7. (a) O le a le taʻiala na aumaia e Paulo mo le tausiga o mātua? (e) O le ā se isi mea na taʻua e Paulo?

⁷ I le tusi a Paulo iā Timoteo, na ia uunaʻia ai Kerisiano ina ia tausia o latou aiga. (Faitau le 1 Timoteo 5:4, 8, 16.) Na ia taʻua lenā taʻiala ina ua ia faamatalaina po o ai e mafai ona maua le fesoasoani tautupe mai le faapotopotoga. Na ia faamanino atu o le tiute tauave a fanau, o fanau a fanau ma isi tauaiga, le tausia o fafine ua maliliu a latou tane. O le faia faapea, o lē a lē faaee atu ai se avega i le faapotopotoga. I aso nei, e faamaonia lo tatou alolofa i le Atua, e ala i le faamautinoa o loo maua e o tatou tauaiga mea o loo latou manaʻomia.

8. Aiseā ua atamai ai le lē aumaia e le Tusi Paia o ni taʻiala maʻoti, e faatatau i le tausiga o mātua ua matutua?

⁸ E tatau i fanau Kerisiano ua matutua ona faamautinoa ua tausia manaʻoga faaletino o o latou mātua. E ui sa talanoa Paulo e faatatau i tauaiga “talitonu,” ae e lē tatau foʻi ona tuulafoaʻia mātua e lē  upu moni. E eseese auala e tausia ai mātua, auā e eseese uma tulaga o mea. E eseese manaʻoga, o uiga ma le soifua mālōlōina o tagata uma. O nisi tagata matutua e toʻatele a latou fanau, a o nisi e na o le toʻatasi. O nisi e mafai ona maua ni faamanuiaga mai le malo, a o nisi e lē mafai. E eseese foʻi manaʻoga o ē o loo manaʻomia le tausiga. O lea, e lē o se faiga alofa pe atamai, ona faitioina le auala o loo taumafai se tasi e tausia ai ona tauaiga ua matutua. E mai lava i aso o Mose, e faamanuia e Ieova so o se faaiʻuga e faavae mai le Tusi Paia.​—Nu. 11:23.

9-11. (a) O ā filifiliga faigatā ua fesagaʻi ma nisi? (Tagaʻi i le ata i luga aʻe o le matua.) (e) Aiseā e lē tatau ai ona vave tuua e fanau le auaunaga faataimi atoa? Ia faataʻitaʻi.

⁹ E faigatā ona saunia le fesoasoani manaʻomia pe a nonofo eseese fanau ma mātua. Atonu e faafuaseʻi ona aafia le soifua mālōlōina o mātua, ona ua paʻū, gau se ponaivi, po o se isi lava māfuaaga, ma ua manaʻomia ai ona asiasi atu iā i latou. O lea, atonu e manaʻomia ai se tausiga mo sina taimi puupuu, po o se taimi umi foʻi. *

¹⁰ E feagai foʻi ma filifiliga faigatā nisi o loo auauna faataimi atoa, ua ō ese mai i o latou aiga ona o faaeaga. E vāai i latou o loo auauna i Peteli, misionare ma ovasia femalagaaʻi, i o latou faaeaga tautele o se faamanuiaga mai iā Ieova. Ae pe a mamaʻi mātua, e latou te ono mafaufau, ʻE tatau ona ou tuua loʻu faaeaga ae toe foʻi i le aiga e tausi mātua.’ O lea, e atamai ona tatou tatalo ma manatunatu loloto, po o manaʻomia moni ma po o le mea foʻi lea o loo mananaʻo ai mātua. E lē tatau ona vave tuua e se tasi faaeaga i le auaunaga, aemaise lava pe a lē manaʻomia. Po o le a umi se taimi e faalētonu ai le soifua mālōlōina o mātua? Pe e mafai ona fesoasoani nisi mai le faapotopotoga a mātua i le tausiga o i laʻua?​—Faata. 21:5.

¹¹ O se faaaʻoaʻoga, e toʻalua se ʻauuso na auauna i ni vaipanoa e mamao ese mai i le aiga. O le isi sa auauna ma lana avā o ni misionare i Amerika i Saute, a o le isi sa galulue ma lana avā i le ofisa ulu i Brooklyn, i Niu Ioka. Sa manaʻomia e mātua o lenei ʻauuso se fesoasoani. O lea, na latou asia ai ma a la avā o laʻua mātua i Iapani, ina ia iloa se auala e fesoasoani ai. Na filifili le ulugalii misionare e tuua le la faaeaga ae toe foʻi i le aiga. Peitaʻi, na telefoni atu iā i laʻua le sooupu a le ʻautoeaina o le faapotopotoga a o la mātua. Sa talanoaina e toeaina le mataupu, ma sa latou mananaʻo foʻi e faaauau pea le ulugalii misionare i lo la faaeaga. Na talisapaia e toeaina le auaunaga a le ulugalii, ma sa latou taumafai e faia mea uma e tausia ai o la mātua. Sa talisapaia e le aiga lenei tausiga alofa.

12. O le ā e tatau ona faamautinoa e aiga Kerisiano, pe a faia filifiliga e faatatau i le tausiga o ē ua matutua?

¹² Po o ā lava taumafaiga mo le tausiga o mātua ua matutua, e tatau lava ona faamautinoa e faamamaluina ai le suafa o Ieova. E mautinoa e tatou te lē fia pei o taʻitaʻi lotu i aso o Iesu. (Mata. 15:3-6) E tatou te mananaʻo e faamamaluina Ieova ma le faapotopotoga i a tatou filifiliga.​—2 Kori. 6:3.

13, 14. E faapefea ona faamaonia mai le Tusi Paia, e mafai e le faapotopotoga ona fesoasoani i le tausiga o ē ua matutua?

¹³ E lē o tagata uma e mafai ona fesoasoani  i auauna faataimi atoa i le auala na taʻua muamua. Peitaʻi, i se mea na tupu i le uluaʻi senituri, ua faaalia ai e tatau i le faapotopotoga ona faia mea uma e latou te mafai ina ia fesoasoani ai i Kerisiano matutua. Ua faapea mai le Tusi Paia e faatatau i le faapotopotoga i Ierusalema, e ʻleai se tasi o i latou na mativa i se mea.’ E lē faapea na matuā tele ni a latou meafaitino. E foliga mai e iai nisi e leʻi tele ni a latou meafaitino na iai, peitaʻi, ʻna tufatufaina mea i tagata taʻitoʻatasi e tusa ai ma le mea e manaʻomia e ia.’ (Galu. 4:34, 35) Ae e iai se isi mea na tupu mulimuli ane. Na maua se lipoti ʻua lē faaaofia nisi fafine ua oti a latou tane, i le tufatufaina o meaʻai i aso fai soo.’ O lea, na tofia ai e le ʻauaposetolo nisi o tane agavaa, e faamautinoa ua lava mea e saunia mo fafine ua feoti a latou tane. (Galu. 6:1-5) I le Penetekoso 33 T.A., e toʻatele na asiasi mai i Ierusalema na avea ma Kerisiano, ma na nonofo ai pea i inā ina ia atiaʻe lo latou itu faaleagaga. E ui o le tufatufaina o meaʻai o se faatulagaga lē tumau, a o le filifiliga a le ʻauaposetolo ua faailoa mai ai, e mafai e le faapotopotoga ona fesoasoani i uso ma tuafāfine matutua.

¹⁴ Na faamatala atu e Paulo iā Timoteo, le taimi e talafeagai ai i le faapotopotoga ona fesoasoani i manaʻoga faaletino o fafine Kerisiano ua oti a latou tane. (1 Timo. 5:3-16) Na faalaeiauina foʻi e Iakopo Kerisiano ina ia tausia tamaiti ua mātuaoti, fafine ua feoti a latou tane ma isi, pe a manaʻomia le fesoasoani. (Iako. 1:27; 2:15-17) Na tusi Ioane i le 1 Ioane 3:17: “O sē ua tele ana meafaitino i lenei lalolagi ma ua vaai atu i lona uso ua lē tagolima o ia, a ua lē faaalia e ia le alofa faapelepele iā te ia, pe faapefea la ona tumau iā te ia le alofa o le Atua?” Pe afai e mafai e tagata taʻitoʻatasi ona fesoasoani i ē manaʻomia le tausiga, pe e lē faapena foʻi la le tulaga o le faapotopotoga?

15. O a nisi o vala e mafai ona fesoasoani ai i uso ma tuafāfine matutua?

¹⁵ I nisi atunuu, e saunia e faigāmalo penisione ma le tele o auaunaga mo tagata matutua. (Roma 13:6) Ae i nisi atunuu e leai ni auaunaga faapena. O lea, e faalagolago le fesoasoani e saunia e tauaiga ma le faapotopotoga, i le tulaga o mea. E mafai ona aafia le auala e tausia ai e le fanau Kerisiano o latou mātua, pe afai e mamao le mea e nonofo ai. E tatau  ona fesootaʻi lelei le fanau ma toeaina o le faapotopotoga a o latou mātua, ina ia latou malamalama uma i le tulaga o le aiga. O se faaaʻoaʻoga, e mafai e toeaina ona fesoasoani i ē matutua, e ala i le faailoa iā i latou o nisi auaunaga ma faamanuiaga e mafai ona maua mai le malo. E mafai foʻi e toeaina ona fesoasoani e ala i le faailoa atu i le fanau o nisi vala e faatatau i o latou mātua, e pei o vailaau ma fualaau. E fesoasoani tele na galuega agalelei. O lea, pe afai e iai se tasi e nofo latalata e vaavaaia ma fesoasoani i mātua ua matutua, o le a mafai ona faaitiitia ai nisi faafitauli, ma popolega o le aiga o loo nonofo i isi vaipanoa.

16. Ua faapefea ona fesoasoani nisi Kerisiano i tagata matutua i le faapotopotoga?

¹⁶ O le alolofa mo ē matutua i le faapotopotoga, ua faaalu ai e nisi Kerisiano o latou taimi ma le malosi e fesoasoani ai iā i latou. Ua latou tausia i latou e pei lava o ni tagata moni o o latou aiga, ma e latou te feauauaʻi ai ma nisi i le faapotopotoga. O nisi ua lē mafai ona auai i le auaunaga faataimi atoa ona o o latou tulaga, o lea ua latou fesoasoani ai e tausia mātua ua matutua. O le faia faapea, ua mafai ai ona faaauau pea le auaunaga a fanau a nei mātua. Maʻeu se agaga lelei ua faaalia e na uso! E ui lava i le fesoasoani mai o isi, ae o le tiute tauave lava a fanau le fai o le mea sili e latou te mafai, e tausia ai mātua ua matutua.

17, 18. O le ā le vaaiga e mafai ona maua ai le fiafia i le tausiga o ē matutua?

¹⁷ O le faatumauina o se vaaiga paleni, o le a faafaigofie ai tulaga faigatā mo tagata matutua ma ē o loo fesoasoani iā i latou. O nisi taimi, ona o le soifua matua e faigofie ai ona aafia se tasi i le lotovaivai ma le lotomafatia. O lea, e tatau ona e taumafai malosi e faamamalu ma faalaeiauina uso ma tuafāfine matutua, e ala i talanoaga e atiaʻe ai. E tatau ona faamālō atu i tagata matutua ona o lo latou faamaoni iā Ieova. E lē faagaloina e Ieova galuega uma sa faia e ana auauna matutua, ma e tatau foʻi ona tatou faia faapea.​—Faitau le Malaki 3:16; Eperu 6:10.

¹⁸ E lē gata i lea, e mafai ona tuuitiitia faigatā mai lea aso i lea aso pe a fai se tala mālie i le taimi talafeagai. (Fai. 3:1, 4) O le toʻatele o tagata matutua e lē soona tagisā i mea e mananaʻo ai. E latou te iloa o le a fiafia tagata e asiasi ma uaʻi atu iā i latou, pe afai e latou te faaalia pea uiga tausaafia. E masani ona faapea mai i latou na asiasi i ē matutua: “Pe a ou asiasi atu e faalaeiau i saʻu uō matua, e iʻu ane ua sili atu ai ona faalaeiauina aʻu.”​—Faata. 15:13; 17:22.

19. O le ā e fesoasoani e faamalosia ai talavou ma ē matutua i nei aso faigatā?

¹⁹ Ua loa ona tatou moomoo i le aso e faaiʻuina ai mafatiaga ma aafiaga o le tulaga lē lelei atoatoa. Ae i le taimi nei, e tatau i auauna a le Atua ona taulaʻi atu pea i le faamoemoe o le ola e faavavau. O le faatuatua i folafolaga a le Atua, e faamalosia ai i tatou i nei aso faigatā. O le faatuatua ua ʻtatou lē faavaivai ai, ae e ui lava ina tauau ina uma atu lo tatou tagata i fafo, ae ua faafouina pea lo tatou tagata i totonu i lea aso ma lea aso.’ (2 Kori. 4:16-18; Epe. 6:18, 19) O le ā se isi vala e mafai ona fesoasoani i le tiute tauave a i latou o loo tausia tagata matutua? O le a iloiloina i le mataupu o sosoo mai nisi o taʻiala aogā.