1, 2. O le ā le silasila a Ieova i ana auauna i le lalolagi?

PE A vaavaai atu mātua i a latou fanau o taaalo, e masani ona latou maofa i tomai na fananau mai ma tamaiti. Atonu ua e mātauina foʻi lenā tulaga. O le isi tamaitiiti atonu e lelei i mea tau taaloga, ae o le isi e fiafia i taleni e pei o le tusiata ma le faia o meataulima. Peitaʻi, po o ā lava taleni ua maua e fanau, e fiafia mātua e fesoasoani iā i latou ina ia ausia mea sili e mafai ona latou faia.

² E naunau mai foʻi Ieova i lana fanau i le lalolagi. E silasila i ana auauna i aso nei “o mea ua manaʻomia mai i atunuu uma.” (Ha. 2:7) E sili ona tautele i latou ona o lo latou faatuatua ma le faamaoni iā te ia. Peitaʻi, atonu ua e mātauina le tele o taleni eseese a auauna a Ieova i aso nei. O nisi uso e tomai i le faia o lauga i le lautele, ae o isi e lelei i le faamaopoopoina o mea. O le tele o tuafāfine e vave ona latou aʻoaʻoina isi gagana ma faaaogā i le faiva, ae o isi ua fai ma faaaʻoaʻoga mataʻina i le fesoasoani atu i ē o manaʻomia ni faalaeiauga, pe tausia foʻi ē o loo mamaʻi. (Roma 16:1, 12) Pe e tatou te lē lotofaafetai ona o le iai i le faapotopotoga faatasi ma na Kerisiano uma?

3. O ā fesili o le a tatou iloiloina i lenei mataupu?

 ³ Peitaʻi, o nisi Kerisiano e aofia ai uso talavou po o uso faatoʻā papatiso, atonu e latou te lē o ausia i le taimi nei mea e mafai ona latou faia i le faapotopotoga. E faapefea ona tatou fesoasoani iā i latou ina ia ausia mea e mafai ona latou faia? Aiseā e tatau ai ona tatou taumafai e faaaʻoaʻo iā Ieova, ma vaai i uiga lelei o o tatou uso?

4, 5. Ua faapefea ona faaalia i le tala i le Faamasino 6:11-16, e silasila Ieova i mea e mafai ona ausia e ana auauna?

⁴ Ua faaalia mai i nisi tala i le Tusi Paia, e lē gata e silasila Ieova i uiga lelei o ana auauna, ae o mea foʻi e mafai ona latou faia. O se faaaʻoaʻoga, ina ua filifilia Kitiona e faasaʻoloto tagata o le Atua mai i le sauāina e tagata Mitiana, atonu sa faateʻia o ia ina ua faafeiloaʻi e le agelu e faapea: “O loo faatasi Ieova iā te oe, o oe lenā le tagata malosi ma toa.” E leʻi manatu Kitiona o ia o se “toa,” ma sa ia lagona e lē mafai ona ia laveaʻia tagata o le Atua. Peitaʻi, sa ese le auala na silasila ai Ieova i mea. Sa ia silasila i le mea e mafai ona faia e Kitiona, ma na ia silafia e mafai ona ia faaaogāina Kitiona e laveaʻia Isaraelu.​—Faitau le Faamasino 6:11-16.

⁵ Sa maufaatuatuaina e Ieova Kitiona e laveaʻia Isaraelu, ona sa ia silafia tomai o Kitiona. O se faaaʻoaʻoga, sa mātauina e le agelu a Ieova le auala e sasa ai e Kitiona saito ma lona malosi atoa. E iai foʻi se isi mea sa uaʻi atu i ai le agelu. I taimi o le Tusi Paia, e masani ona sasa e faifaatoʻaga fatu o saito i se nofoaga taalaelae e sao atu ai le savili, ina ia lelea ese ai aputi o saito. Peitaʻi, sa sasa faalilolilo e Kitiona saito i se mea e soli ai vine, ina ia aua neʻi iloa atu e tagata Mitiana ana saito ma latou gaoia. Sa matuā atamai lenei faiga. E lētioa a silasila Ieova iā Kitiona e lē gata o se faifaatoʻaga mataala, ae o sē e atamai foʻi. Sa silasila Ieova i mea e mafai ona ausia e Kitiona, ma fesoasoani e toleni o ia.

6, 7. (a) Sa faapefea ona ese le silasila a Ieova i le perofeta o Amosa, mai i le vaaiga a nisi tagata Isaraelu? (e) O le ā e faamaonia ai o Amosa o se tagata na aʻoaʻoina lelei?

⁶ Ua tatou iloa mai foʻi i le tulaga o le perofeta o Amosa, sa silafia e Ieova mea e mafai ona ausia e lana auauna, e ui lava sa foliga mai o Amosa o sē e filemu ma e lē o se tagata tāua. Sa faamatala e Amosa ia lava o sē e tausia mamoe ma tausia mati o laau o le sukamoru, o le laau sa manatu i ai e aai ai tagata matitiva. Ina ua tofia e Ieova Amosa e faasala ituaiga e sefulu o Isaraelu sa ifo i tupua, atonu sa manatu nisi tagata Isaraelu e sesē le tagata ua filifilia e Ieova.​—Faitau le Amosa 7:14, 15.

⁷ O Amosa e sau mai i se nuu maotua, ae na faamaonia o ia o se tagata na aʻoaʻoina lelei, ona e tele mea na ia iloa e faatatau i tū masani ma taʻitaʻi sa iai i ona taimi. Sa ia iloa lelei tulaga leaga na tutupu i Isaraelu, ma atonu o ana feutagaʻiga ma tagata faatauʻoa, na ia malamalama lelei ai e faatatau i nuu tuaoi. (Amo. 1:6, 9, 11, 13; 2:8; 6:4-6) Sa lelei foʻi tomai o Amosa i mea tau tusitala. E lē gata sa ia filifilia upu faigofie ma aogā, ae sa lelei foʻi ona ia faaaogāina faatusatusaga ma faaupuga eseese e faamatala ai le uiga o se manatu. E leʻi fefe Amosa e taʻusalaina le ositaulaga amioleaga o Amasia. Ua faamaonia mai ai, e saʻo le tagata na filifilia e Ieova. Sa silasila Ieova i tomai tāua sa iai iā Amosa, ia atonu e leʻi iloa e isi.​—Amo. 7:12, 13, 16, 17.

8. (a) O le ā le faamautinoaga na taʻu atu e Ieova iā Tavita? (e) Aiseā o se faalaeiauga ai upu o loo i le Salamo 32:8, i ē atonu e lē o mautinoa i mea e mafai ona latou faia?

⁸ E silafia e Ieova mea e mafai ona ausia e  ana auauna uma. Sa ia faamautinoa atu iā Tavita o le a ia taʻitaʻia o ia i taimi uma, ma ʻe na te vaaia o ia.’ (Faitau le Salamo 32:8.) Aiseā o se faalaeiauga ai lenei manatu mo i tatou? E ui lava e tatou te ono lē mautinoa e faatatau iā i tatou lava, ae e mafai ona fesoasoani mai Ieova ina ia tatou faia isi mea e sili atu, na tatou manatu e lē mafai ona tatou faia. E vaavaai atu ma faatonutonu e se pailate tomai se pailate fou i le auala e faafoe ai le vaalele. E faapena foʻi ona taʻitaʻia e Ieova i tatou ina ia ausia mea e mafai ona tatou faia. E ono faaaogā foʻi e Ieova uso ma tuafāfine ina ia fesoasoani iā i tatou e faia faapea. E faapefea?

9. E faapefea ona tatou faatatauina le fautuaga a Paulo “ia vaavaai” i mea e lelei ai isi?

⁹ Na faalaeiau e Paulo Kerisiano uma “ia vaavaai” i mea e lelei ai o latou uso ma tuafāfine. (Faitau le Filipi 2:3, 4.) O le ā na aofia ai i lenei fautuaga? E tatau ona mātau tomai o o tatou uso ma tuafāfine, ma faailoa atu i ai. O ā ni o tatou faalogona pe a faaalia e se tasi le fiafia i lo tatou agaʻigaʻi i luma? E masani lava ona uunaʻia ai i tatou e agaʻigaʻi atili i luma ma maua ni iʻuga e sili ona lelei. E faapena foʻi uso ma tuafāfine, pe a tatou taʻu atu i ai le tāua tele o i latou, o le a fesoasoani iā i latou e taumafai ai ma tuputupu aʻe faaleagaga.

10. O ai patino lava e ono manaʻomia ona tatou uaʻi atu i ai?

¹⁰ O i tatou uma lava, e iai taimi e mananaʻo ai ia uaʻi mai isi iā i tatou. Peitaʻi, o uso talavou ma uso fou faatoʻā papatiso, o i latou ia e matuā manaʻomia ona lagona o loo aofia i latou i meafai i le faapotopotoga. O le a fesoasoani lenā e latou te iloa ai, o i latou o se vaega tāua o tagata o Ieova. O loo faalaeiau i le Tusi Paia nei uso ia agavaa mo isi tiute tauave. (1 Timo. 3:1) Peitaʻi, pe afai e latou te lagona e lē o talisapaia galuega o loo latou faia, e ono faavaivaia ai i latou mai le aapa atu i isi tiute tauave i le auaunaga iā Ieova.

11. (a) Na faapefea ona fesoasoani se toeaina i se uso talavou ina ia agaʻigaʻi i luma? (e) O le ā e te aʻoaʻoina mai i le mea na tupu iā Julien?

¹¹ Na taʻua e se toeaina e igoa iā Ludovic, pe afai e na te faaalia le naunau moni i se uso, e vave lava ona ia agaʻigaʻi i luma. O se tasi o na uso o Julien. Na mātauina e Ludovic le matamuli o Julien, ma a taumafai e fesoasoani i le faapotopotoga, e foliga mai e lē mautonu ma e ese le auala e na te faia ai mea. Ua faapea mai Ludovic: “Ae sa ou mātauina e ese lona agalelei ma e manaʻo lava e fesoasoani i isi i le faapotopotoga. O lea, nai lo o le vave fesiligia o ona uunaʻiga, sa ou taulaʻi i ona uiga lelei ma taumafai e faalaeiau o ia.” Mulimuli ane, na agavaa Julien e avea ma auauna o le faiva, ma ua avea nei o ia ma paeonia sauatoa.

12. O le ā e tatau ona tatou faia ina ia fesoasoani ai i se tasi e ausia mea e mafai ona ia faia? Aumai se faaaʻoaʻoga.

¹² Pe afai e tatou te fia fesoasoani i isi ia ausia mea uma e mafai ona latou faia, ia mātau o latou uiga lelei ma mea e mafai ona latou faia, nai lo o le uaʻi atu i o latou vaivaiga. O le auala lenā sa silasila ai Iesu i le aposetolo o Peteru. E ui lava e iai taimi sa foliga mai ai na femoumouaʻi Peteru, ae na faaigoa o ia e Iesu iā Kefa, o lona uiga o le papa. O le faia faapea na faaalia ai o le a tumau Peteru e pei o se papa.​—Ioa. 1:42.

13, 14. (a) Sa faapefea ona faaalia e Panapa le faautaga loloto i le tulaga o Mareko? (e) Na faapefea ona maua e Alesana aogā ona o le fesoasoani a se toeaina? (Tagaʻi i le ata i luga aʻe o le matua.)

¹³ Sa faaalia foʻi e Panapa le faautaga loloto i le tulaga o Mareko. (Galu. 12:25) I le malaga faamisionare muamua a Paulo faatasi ma Panapa, sa auauna Mareko o se “tautua”  iā i laʻua, atonu sa ia tausia o la manaʻoga faaletino. Peitaʻi, ina ua taunuu i Pafulia, sa faafuaseʻi ona tuua e Mareko i laʻua i se taimi sa sili ona faigatā. Sa la faimalaga na o i laʻua i le itu i mātū e ui atu i se vaipanoa na lauiloa i tagata faomea. (Galu. 13:5, 13) Peitaʻi, e foliga mai e leʻi amanaʻia e Panapa le uiga femoumouaʻi o Mareko, ae i se taimi mulimuli ane sa faaauau ona ia toleniina o ia. (Galu. 15:37-39) O le iʻuga, sa avea Mareko ma auauna taʻumatuaina a Ieova. I tausaga mulimuli ane, sa iai Mareko i Roma e fesoasoani iā Paulo, o lē sa faafalepuipuiina i lenā taimi. Sa aofia ai Mareko i ē na momoli atu o latou alofaaga i Kerisiano i le faapotopotoga i Kolose, ma sa taʻuleleia o ia e Paulo. (Kolo. 4:10) Seʻi faaāta i le mafaufau le matuā fiafia o Panapa ina ua talosagaina e Paulo le fesoasoani a Mareko.​—2 Timo. 4:11.

¹⁴ E manatua pea e Alesana, o se toeaina fou, le auala na fesoasoani atu ai se uso iā te ia. Na ia faapea mai: “A o oʻu talavou, sa matuā faigatā ona ou tatalo i luma o tagata. Sa faaali mai e se toeaina iā te aʻu le auala ou te sauniuni ai ma maua le toʻa. Nai lo o le lē toe tofia o aʻu e tatalo, sa ia tuu mai iā te aʻu avanoa e tatalo ai i le tele o taimi i faatasiga mo le talaʻiga. O le iʻuga, sa ou maua le toʻa.”

15. Sa faapefea ona faaalia e Paulo lona talisapaia o ona uso?

¹⁵ Pe a tatou mātauina se uiga lelei i se isi Kerisiano, pe e tatou te faamālō atu i ai mo lenā uiga lelei? I le Roma mataupu e 16, na faailoa atu ai e Paulo i uso ma tuafāfine e silia i le 20, uiga lelei sa pele ai i latou iā te ia. (Roma 16:3-7, 13) O se faaaʻoaʻoga, na taʻua e Paulo sa umi atu ona auauna Aneroniko ma Iunia iā Keriso nai lo o ia, e faamatilatila mai ai lo la tumau. Sa taʻua foʻi e Paulo le tinā o Rufo, ona o lana tausiga alofa mo ia.

16. O le ā e ono iʻu i ai pe a faamālō atu i se talavou?

¹⁶ E mafai ona iai ni iʻuga lelei pe a tatou faamālō atu i isi. Seʻi manatu i le tulaga o Rico, o se tama talavou i Falani, e leʻi auauna lona tamā iā Ieova. Sa matuā lotovaivai Rico ona e leʻi manaʻo lona tamā iā te ia e papatiso. Sa manatu Rico e faatali seʻi matua ona papatiso lea. Sa faanoanoa foʻi ona sa feagai ma tauemuga i le aʻoga. Ua faapea mai Frédéric, o se toeaina i le faapotopotoga sa suʻesuʻe ma Rico: “Sa ou faamālō iā Rico, ona o na teteega na faaalia ai ua lava lona lototele e faailoa atu ai ona talitonuga.” O nei upu faamālō na faamalosia ai Rico e maumauaʻi e avea ma faaaʻoaʻoga lelei, ma fesoasoani iā te ia e atili ai ona māfana atu i lona tamā. Na papatiso Rico ina ua 12 ona tausaga.

17. (a) E faapefea ona tatou fesoasoani i uso ina ia auauna iā Ieova i le mea sili e latou te mafai ai? (e) Na faapefea ona fesoasoani se misionare i uso talavou, ma o le ā le iʻuga?

¹⁷ O taimi uma e tatou te faamālō atu ai i uso ma tuafāfine, mo ni tofiga na lelei ona faataunuuina po o ni taumafaiga aogā, ua tatou faalaeiau i latou e auauna iā Ieova i le mea sili e latou te mafai ai. Na faapea mai Silia, * o lē  ua tele tausaga o auauna i le Peteli i Falani, e mafai foʻi ona faamālō atu tuafāfine i uso. E manatu o ia o lona tiute tauave le avatu o le faamālō. (Faata. 3:27) O le tele o taimi e iai mea e mātau e tuafāfine atonu e lē o mātauina e uso. O lea, pe a faamālō atu tuafāfine i uso mo a latou taumafaiga, e mafai ona avatu ai nisi manatu e faaopoopo i faamatalaga a uso taʻumatuaina na fai atu iā i latou. O Jérôme o se misionare i French Guiana, sa fesoasoani i le toʻatele o uso talavou ina ia agavaa mo le auaunaga misionare. Na ia faapea mai: “Sa ou mātauina, afai ou te faamālō atu i uso talavou i ni mea patino po o ni tali lelei na latou faia, e atili ai ona latou maua le mautinoa. O le iʻuga, e faaleleia atili ai o latou tomai.”

18. Aiseā e tāua ai le galulue faatasi ma uso talavou?

¹⁸ E mafai foʻi ona tatou faalaeiau uso ma tuafāfine ia agaʻigaʻi i luma faaleagaga, e ala i le galulue faatasi ma i latou. E ono talosaga atu se toeaina i se uso talavou e poto e faaaogā komepiuta, ina ia lolomi mai ni faamatalaga mai i la tatou tuatusi i le initaneti, o le jw.org, e faalaeiau ai ē matutua e leai ni a latou komepiuta. Pe e te talosaga atu foʻi i se uso talavou e fesoasoani mai iā te oe, i le faamamāina po o le faaleleia o le Maota mo Sauniga. Pe afai e te taumafai e galulue faatasi ma talavou, o le a e maua ai le avanoa e mātauina o latou tomai, faamālō atu i ai, ma faalogologo atu i o latou manatu.​—Faata. 15:23.

19, 20. Aiseā e tatau ai ona tatou fesoasoani i isi ina ia agaʻigaʻi i luma?

¹⁹ Ina ua tofia e Ieova Iosua e taʻitaʻia tagata Isaraelu, sa ia poloaʻia foʻi Mose ia toleni, ʻfaalaeiau’ ma “faamalosia” Iosua. (Faitau le Teuteronome 3:28.) E toʻatele tagata i aso nei ua amata ona tapuaʻi atu iā Ieova. E tatou te manaʻomia ni uso agavaa e taʻimua i le faalapotopotoga. E lē na o toeaina e mafai ona fesoasoani i uso talavou ma uso fou, ina ia ausia mea uma e mafai ona latou faia. Peitaʻi, o Kerisiano taʻumatuaina uma lava e mafai ona faia faapea. O le iʻuga, o le a atili ai ona toʻatele i latou e auai i le auaunaga faataimi atoa, ma o le a toʻatele foʻi uso e ʻagavaa e aʻoaʻo atu i isi.’​—2 Timo. 2:2.

²⁰ E tusa pe e tatou te iai i se faapotopotoga telē ma iai le toʻatele o uso taʻumatuaina, pe e iai i se vaega toʻaitiiti, e mafai lava ona tatou fesoasoani i manaʻoga o le faalapotopotoga mo le lumanaʻi. Ina ia faia faapea, e tatau ona tatou faaaʻoaʻo iā Ieova ma mātau uiga lelei o ana auauna.