1, 2. Aiseā na mafai ai ona faaalia e Paulo le tigā alofa i ē vaivai?

O I TATOU uma lava e iai taimi e tatou te vaivai ai. E iai nisi aso e tatou te lagona ai le maʻi, ma atonu ua leai so tatou malosi pe ua faigatā foʻi ona fai mea e tatou te mananaʻo e fai. Pe a e iai i se tulaga faapena mo se taimi umi, e mautinoa e te talisapaia pe a faaalia mai e isi le tigā alofa iā te oe.

² Sa iai taimi na lagona ai e le aposetolo o Paulo le vaivai, ona o omiga mai i isi i fafo atu ma totonu o le faapotopotoga. E tele taimi sa ia manatu ai ua leai sona malosi e lavātia ai tulaga faigatā. (2 Kori. 1:8; 7:5) Talu ai ona o tulaga na feagai ma ia, sa malamalama lelei ai Paulo i faalogona pe a lagona le vaivai. Na ia faapea mai: “Po o ai ea o vaivai, ma po ou te lē vaivai ai foʻi?” (2 Kori. 11:29) Ina ua ia faatusaina sui o le faapotopotoga Kerisiano i vaega o le tino o le tagata, na ia taʻua ʻe aogā itutino e foliga mai e vaivai.’ (1 Kori. 12:22) O le ā le uiga o lana faamatalaga? Aiseā e manaʻomia ai ona tatou vāai i ē e foliga mai e vaivai, e pei o le auala e silasila ai Ieova iā i latou? O ā aogā pe a tatou faia faapea?

3. O le ā e ono māfua ai ona iā i tatou se vaaiga lē saʻo, e faatatau i tagata o le faapotopotoga o loo manaʻomia se fesoasoani?

³ Ua tatou ola i se lalolagi ua taatele le faatautavā, ma e faatāua tele le malosi ma le tulaga talavou. O le toʻatele o tagata ua masani ona fai mea i a latou lava auala, ae lē amanaʻia faalogona o ē vaivai. E tatou te lē taliaina lenā ituaiga uiga. Peitaʻi, e tatou te ono atiaʻe e aunoa ma le iloa, se vaaiga lē saʻo e faatatau i ē e masani ona manaʻomia se fesoasoani, e oo lava i ē o loo i le faapotopotoga. E faapefea ona tatou vāai i sui o le faapotopotoga e pei ona silasila i ai Ieova?

4, 5. (a) O le ā ua tatou aʻoaʻoina mai i le talafaatusa a Paulo i le tino o le tagata, e faatatau i le auala e silasila ai Ieova iā i tatou taʻitoʻatasi? (e) O ā aogā e tatou te maua pe a fesoasoani i ē vaivai?

⁴ E tatou te malamalama i le auala e silasila ai Ieova i vaivaiga o tagata, e ala i se talafaatusa na faamauina i le uluaʻi tusi a Paulo i Kerisiano i Korinito. Ua faamanatu mai e Paulo iā i tatou i le mataupu e 12, e oo lava i le vaega e sili ona vaivai o le tino o le tagata, e iai lona aogā. (Faitau le 1 Korinito 12:12, 18, 21-23.) Ua faapea mai nisi e talitonu i le evolusione, e iai vaega o le tino e lē manaʻomia. Peitaʻi, ua faaalia mai i suʻesuʻega e faatatau i le fausaga o le tino o le tagata, e aogā tele vaega o le tino ia e manatu i ai e lē aogā. * O se faaaʻoaʻoga, sa fesiligia e nisi le aogā o le tamatamaʻi vae laʻitiiti, peitaʻi ua iloa i le taimi nei, e aogā lenā tamatamaʻi vae e faapaleni ai le tino atoa.

⁵ Ua faamatilatila mai ai i le talafaatusa a Paulo, e aogā sui uma o le faapotopotoga Kerisiano. E manaʻo Satani ia tatou talitonu e leai so tatou aogā. Peitaʻi e silasila Ieova i ana auauna uma e “aogā,” e oo lava i ē e foliga mai e vaivai. (Iopu 4:18, 19) O lenei manatu e tatau ona fesoasoani iā i tatou e faatāua ai la tatou matafaioi i le faapotopotoga, faapea le avea ma vaega o le faapotopotoga o tagata o Ieova i le lalolagi aoao. O se faaaʻoaʻoga, seʻi mafaufau i se taimi na e aapa atu ai ma fesoasoani i se tagata matua. Atonu sa tatau ona sui le vave o lau laa. Pe e lē moni e lē gata sa maua e lenā tagata aogā, ae faapena foʻi oe? Pe a fesoasoani atu i isi, e tatou te fiafia, atili ai ona tatou onosaʻi ma alolofa i o tatou uso ma tuafāfine, ma avea ma Kerisiano taʻumatuaina. (Efe. 4:15, 16) E finagalo Ieova ia tatou manatu i o tatou uso ma tuafāfine e tāua, e oo lava i ē e foliga mai e vaivai. Pe a iā i tatou lenā manatu, o le a tatou lē faatalitalia ni mea se tele mai iā i latou, ma o le a atili ona iai le alofa i le faapotopotoga.

6. Na faapefea ona faaaogā e Paulo le upu “vaivai” ma le “malolosi”?

⁶ Ina ua tusi atu Paulo i Kerisiano i Korinito, sa ia faaaogā le upu “vaivai,” e faasino atu i le auala na vāai ai nisi tagata lē talitonu i Kerisiano i le uluaʻi senituri, faapea foʻi ona faalogona e faatatau iā te ia lava. (1 Kori. 1:26, 27; 2:3) Ina ua taʻua e Paulo ē e “malolosi,” e leʻi uiga ai e faapea e sili atu isi Kerisiano nai lo o isi. (Roma 15:1) Nai lo o lea, sa ia faasino atu i Kerisiano e tele lo latou tomai faaleagaga, sa tatau ona onosaʻi i ē e leʻi mautū i le upu moni.

7. Aiseā e ono lē faigofie ai ona tatou fesoasoani atu i ē o loo manaʻomia se fesoasoani?

⁷ Pe a tatou fesoasoani i “lē ua faatauvaa,” e lē gata ua tatou faaaʻoaʻo iā Ieova, ae e tatou te maua foʻi lona finagalo malie. (Sala.  41:1; Efe. 5:1) Peitaʻi, e lē o taimi uma e faigofie ai ona tatou faia faapea. Aiseā? E tatou te ono manatu o le tiute tauave a uso ma tuafāfine, le taulima o o latou lava faafitauli. Pe atonu foʻi e tatou te lē mautinoa po o le ā se tala a fai atu. Na faapea mai Silia, * o se tuafafine na tuua e lana tane: “Pe afai e ʻalofia e uso oe ma lē gaoioi i le auala e te faatalitalia e tatau ona gaoioi ai ni uō vavalalata, o se mea e matuā tigā. E te manaʻomia tagata pe a e feagai ma tulaga faigatā.” Sa tigā faalogona o Tavita ina ua ʻalofia o ia e ana uō.​—Sala. 31:12.

8. O le ā e fesoasoani ina ia atili ai ona tatou tigā alofa?

⁸ O le a atili ona tatou tigā alofa pe afai e manatua, o nisi o o tatou uso ma tuafāfine pele ua vaivai ona o loo feagai ma tulaga faigatā. Atonu o maʻi o le tino, mafatia, pe nonofo faatasi ma sui o le aiga e lē upu moni. Pe afai sa tatou feagai foʻi ma na faafitauli, sa tatou mananaʻo i isi ia faaalia mai le tigā alofa iā i tatou. Sa matitiva ma vaivai tagata Isaraelu a o iai i Aikupito. Peitaʻi, a o leʻi ulu atu i le Nuu Folafolaina, na faamanatu atu i ai e Ieova e lē tatau ona ʻfaamaaa o latou loto’ i o latou uso sa mafatia. Sa faatalitalia e Ieova i latou ia fesoasoani i o latou uso sa matitiva ma vaivai.​—Teu. 15:7, 11; Levi. 25:35-38.

9. O le ā le fesoasoani e tatau ona tatou avatu muamua i ē o loo feagai ma tulaga faigatā? Faataʻitaʻi.

⁹ E lē tatau ona tatou vave faitioina o tatou uso ma tuafāfine i o latou faafitauli, pe manatu e sili atu i tatou nai lo o i latou. E tatau ona tatou avatu faamāfanafanaga faaleagaga i ē o loo feagai ma tulaga faigatā. (Iopu 33:6, 7; Mata. 7:1) O se faataʻitaʻiga, seʻi faapea ua manuʻa se tasi i se faalavelave tau taavale ma avatu faatopetope i le falemaʻi. Pe a taunuu i le falemaʻi, pe e taumafai fomaʻi e suʻesuʻe po o ia na māfua ai le faalavelave? E leai, e muamua lava ona latou gaoioi e togafitia o ia. I se tulaga talitutusa, pe a vaivai se uso po o se tuafafine ona o ona faafitauli, e tatau ona tatou fesoasoani muamua i ai i le itu faaleagaga.​—Faitau le 1 Tesalonia 5:14.

10. E faapefea i nisi o ē e foliga mai e vaivai, ona “mauʻoa i le faatuatua”?

¹⁰ O nisi uso ma tuafāfine e foliga mai e vaivai. Ae a mafaufau i o latou tulaga, e tatou te ono iloa ai e lē faapea ua latou matuā vaivai. Seʻi manatu i tuafāfine o loo onosaia teteega mai i a latou tane mo le tele o tausaga. O nisi atonu e foliga mai e faatauvaa ma vaivai, peitaʻi e mataʻina le auala o loo latou faaalia ai le faatuatua ma le lototele. Pe a e vaai atu i se tinā nofo toʻatasi o loo auai mai e lē aunoa i sauniga ma lana fanau, pe e te lē maofa i lona faamaoni ma le maumauaʻi? Ae faapefea talavou o loo tumau i le upu moni, e ui lava i taaʻiga leaga mai i isi i le aʻoga? Pe a mafaufau i mea uma o loo faia e uso ma tuafāfine e auauna ai iā Ieova, o le a fesoasoani e tatou te vāai ai iā i latou o ē e “mauʻoa i le faatuatua,” e ui lava e foliga mai e vaivai.​—Iako. 2:5.

11, 12. (a) O le ā e fesoasoani ina ia suia ai la tatou vaaiga i vaivaiga o tagata? (e) O le ā e tatou te aʻoaʻoina mai i le auala na feutagaʻi ai Ieova ma Arona?

¹¹ E tusa pe e faia e o tatou uso ma tuafāfine ni mea sesē, ae e ao ona tatou vāai iā i latou e pei ona silasila i ai Ieova. E fesoasoani faaaʻoaʻoga i le Tusi Paia e tatou te iloa ai le auala e silasila ai Ieova i ana auauna. (Faitau le Salamo 130:3.) O se faataʻitaʻiga, pe ana faapea na e iai faatasi ma Mose i le taimi na faia ai e Arona se tupua o se tamaʻi povi auro, o ā ni ou faalogona e faatatau i faamolemolega na faia e Arona? (Eso. 32:21-24) O ā  ni ou faalogona ina ua taaʻina Arona e lona tuafafine o Miriama, ma ia faitioina ai Mose i le faaipoipo i se fafine ese? (Nu. 12:1, 2) Ae faapefea le taimi na lē taulau ai Mose ma Arona e faamamaluina Ieova, ina ua ia saunia mai faavavega le vai i Meripa?​—Nu. 20:10-13.

¹² Sa ono mafai ona faasala e Ieova Arona i nei mea uma i lenā lava taimi. Peitaʻi, sa silafia e Ieova o Arona e lē o se tagata leaga, e ui lava e iai taimi sa sesē ai. E foliga mai sa avea tulaga faigatā po o taaʻiga mai i isi, ma itu na liliuese ai Arona mai i le ala saʻo. Peitaʻi, ina ua faailoa atu i ai ana mea sesē, sa vave ona ia taʻutino ona sesē ma talia le fautuaga a Ieova. (Eso. 32:26; Nu. 12:11; 20:23-27) Sa taulaʻi atu Ieova i le faatuatua ma le salamō o Arona. I senituri mulimuli ane, sa manatua pea Arona ma lona aiga o ni auauna faamaoni a Ieova.​—Sala. 115:10-12; 135:19, 20.

13. O le ā e tatau ona iloilo e tusa ai o la tatou vaaiga i vaivaiga o tagata?

¹³ Ina ia suia o tatou manatu ia pei o le silafaga a Ieova, e tatau ona iloilo po le ā la tatou vaaiga i ē e foliga mai e vaivai. (1 Samu. 16:7) O se faaaʻoaʻoga, o le ā lau vaaiga pe a faaalia e se talavou le lē faautauta i lana filifiliga i faafiafiaga, pe faaalia se uiga faatamala? Nai lo o le soona faitioina o ia, ia mafaufau i se mea e tatou te ono fesoasoani ai iā te ia ina ia taʻumatuaina. Pe a tatou tausolomua e fesoasoani i se tasi o loo manaʻomia se fesoasoani, o le a atili ai ona tatou onosaʻi ma faaalia le alofa.

14, 15. (a) O ā ni faalogona o Ieova iā Elia ina ua fefe? (e) O le ā e tatou te aʻoaʻoina mai le auala na fesoasoani ai Ieova iā Elia?

¹⁴ E mafai foʻi ona faalautele atu la tatou vaaiga i isi, e ala i le faatusatusa o o tatou manatu ma le auala na feutagaʻi ai Ieova ma nisi o ana auauna sa mafatia. O se tasi o i latou o  Elia. E ui lava sa fesagaʻia ma le lototele e Elia perofeta e 450 a Paala, ae na sola ese ina ua ia iloa o loo taumafai le masiofo o Iesepela e fasiotia o ia. Sa alu atu i Peresepa mo le 95 maila (150 km), ma agaʻi atu i se mea mamao i le toafa. Sa matuā vaivai o ia ma mafatia, ma iʻu ai ina nofo i lalo o se laau ma ʻtalosaga atu ina ia oti.’​—1 Tu. 18:19; 19:1-4.

¹⁵ O le ā na faia e Ieova ina ua silasila mai ua fefe ma mafatia Elia? Pe sa ia teena Elia? E leai. Sa ia auina mai se agelu e fesoasoani iā Elia. E faalua ona uunaʻia e le agelu Elia e ʻai, ina ia maua le malosi e faaauau ai lana malaga. (Faitau le 1 Tupu 19:5-8.) A o leʻi tuuina atu foʻi e Ieova ni faatonuga, sa faafofoga atu o ia i lana perofeta ma avatu i ai le fesoasoani sa ia manaʻomia.

16, 17. E faapefea ona tatou faaaʻoaʻo i le auala na fesoasoani ai Ieova iā Elia?

¹⁶ E faapefea ona tatou fesoasoani i o tatou uso ma tuafāfine e pei o le auala na fesoasoani ai Ieova iā Elia? E lē tatau ona tatou vavevave e avatu se fautuaga. (Faata. 18:13) Pe a mafatia se tasi pe manatu e lē tāua o ia, e lelei ona faaalu muamua se taimi e faalogologo atu ai iā te ia ma faaalia atu i ai le tigā alofa. (1 Kori. 12:23) O le faia faapea, o le a tatou iloa ai mea o loo ia manaʻomia moni lava, ma mafai ai ona fesoasoani atu iā te ia.

¹⁷ O se faaaʻoaʻoga, seʻi manatu iā Silia lea na taʻua i le amataga. Sa tuua e lana tane o ia ma lana fanau teine e toʻalua. Sa faapefea ona fesoasoani nisi o le faapotopotoga iā i latou? Ua faapea mai Silia: “Ina ua uma ona ou vili atu iā i latou ma taʻu atu i ai le mea na tupu, sa ō mai i lo matou fale i le 45 minute mulimuli ane. Sa latou fetagisi. E latou te leʻi tuua na o i matou i uluaʻi aso e lua pe tolu.” Sa matuā vaivai ma mafatia Silia ma lana fanau teine. Sa valaaulia i latou e uso ma tuafāfine e ō atu e nonofo i o latou fale, ma avatu i ai meaʻai. E faamanatu mai ai e lenei tala upu a Iakopo: “Afai e leai ni ofu o se uso po o se tuafafine, ma ua lē lava ana meaʻai mo le aso, o le ā le aogā pe a fai atu se tasi o outou iā i latou: ʻInā ō ia ma le fifilemu, ia māfanafana ma ia maoona,’ ae tou te lē foaʻi atu ni mea e tatau mo le tino? E faapea foʻi ona mate le faatuatua pe a leai ni galuega.” (Iako. 2:15-17) O le fesoasoani lea na avatu e le faapotopotoga iā Silia ma lana fanau teine, o le mea tonu lava lenā sa latou manaʻomia. I le na o le ono masina mulimuli ane, sa maua e Silia ma lana fanau teine le malosi e paeonia lagolago ai.​—2 Kori. 12:10.

18, 19. (a) E faapefea ona tatou fesoasoani i ē ua vaivai? (e) O ai e maua aogā pe a tatou fesoasoani atu i ē ua vaivai?

¹⁸ E umi se taimi e manaʻomia ina ia tatou toe malolosi ai, pe afai na umi se taimi o tatou mamaʻi. Pe afai e faia e se uso po o se tuafafine se mea sesē pe feagai ma se tulaga faigatā, e ono manaʻomia foʻi se taimi umi e toe faaleleia ai. E moni e manaʻomia ona ia faamalosia lona ia lava faatuatua, e ala i ana suʻesuʻega, tatalo, ma isi gaoioiga faa-Kerisiano. Peitaʻi, e na te manaʻomia foʻi la tatou fesoasoani. A o faagasolo le taimi e toe faaleleia ai, e ao ona tatou onosaʻi iā te ia. E manaʻomia ona faaalia atu pea e tatou te alolofa iā te ia, ma o ia o se vaega tāua o le faapotopotoga.​—2 Kori. 8:8.

¹⁹ O le fesoasoani atu i isi e tatou te maua ai le fiafia. E faaleleia ai foʻi lo tatou tomai e faaalia ai le tigā alofa ma le onosaʻi. Ae e lē na o i tatou e maua aogā. O le a atili ai ona tuputupu aʻe le alofa i le faapotopotoga. Ae sili ai, ua tatou faaaʻoaʻo iā Ieova, o lē e tautele i lana silafaga tagata uma. O lea, e tele māfuaaga lelei e tatau ai iā i tatou uma ona usitaʻia le faalaeiauga, ia ʻfesoasoani atu iā i latou ua vaivai.’​—Galu. 20:35.