Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

Po o E “Aapa Atu”?

Po o E “Aapa Atu”?

SA LAGONA e Fereti * le popole. Na talosagaina o ia e ni toeaina se toʻalua seʻi o latou talanoa. Ina ua māeʻa ni asiasiga a le ovasia o le matagaluega, sa faamatala atu i ai e toeaina mea e ao ona ia ausia, ina ia agavaa ai mo nisi faaeaga i le faapotopotoga. A o faagasolo taimi, na amata ona taumānatu Fereti po o le a tofia ea o ia e avea ma toeaina. Sa toe asia lata mai nei la latou faapotopotoga e le ovasia femalagaaʻi. O le ā nei le tala a toeaina o le a fai atu i ai?

Sa faalogologo lelei Fereti a o talanoa mai se tasi o toeaina. Sa taʻua e le uso le 1 Timoteo 3:1 ma faapea mai, ua maua e toeaina se tusi e faamaonia ai ua tofia o ia e avea ma toeaina. Ua nofo saʻo i luga Fereti ma fesili atu, “Seʻi toe fai mai lau tala?” Na toe fai atu e le uso lana tala, ma amata loa ona sagisagi fiafia foliga o Fereti. Mulimuli ane, sa matuā fiafia le faapotopotoga atoa ina ua faasilasila lona tofiga.

E lē sesē ona tatou naunau i ni faaeaga i le faapotopotoga. Ua taʻua i le 1 Timoteo 3:1, “afai e fia aapa atu se tasi i le tofi o se ovasia, e naunau o ia i galuega lelei.” Ua faatatauina e le toʻatele o tane Kerisiano lenā faalaeiauga, ma faia ni agaʻigaʻi i luma faaleagaga ina ia agavaa ai mo ni faaeaga i le faapotopotoga. O le iʻuga, ua faamanuiaina tagata o le Atua i le silia i le selau afe toeaina ma auauna o le faiva agavaa. Peitaʻi, ona o le faatuputupulaʻia o tagata i faapotopotoga, ua iai le manaʻoga mo nisi uso ina ia aapa atu. O le ā le auala saʻo e aapa atu ai? Pe e tatau iā i latou o loo naunau e avea ma ovasia, ona popole i lenei mataupu e pei o Fereti?

O LE Ā LE UIGA O LE “AAPA ATU”?

O le faaupuga faale-Tusi Paia o le “aapa atu,” ua faaliliuina mai i se veape Eleni o lona uiga o le matuā naunau i se mea. Atonu e te mafaufau i se tagata o loo taumafai e aapa atu, e tau mai le fua o se laau ʻaina ua manaia i le vaai. Ae o le aapa atu, e lē uiga ai e faapea e fia maua ma le manaʻonaʻo “le tofi o se ovasia.” Aiseā? Talu ai o le sini o ē o loo naunau moni e auauna o ni toeaina, ia faia “galuega lelei” ae lē o le fia maua o se tofiga.

O loo taʻua i le 1 Timoteo 3:2-7 ma le Tito 1:5-9, le tele o mea e manaʻomia e fesootaʻi atu i lenei galuega lelei. E tusa ai ma na tapulaa maualuluga, na faapea mai Rimoni ua loa ona avea ma toeaina: “O le mea e sili ona tāua iā te aʻu, o le ituaiga o tagata moni e iai i tatou. E ui e tāua le lauga ma le aʻoaʻo atu, ae e lē avea na tomai ma itu e lē amanaʻia ai le manaʻoga ia lē taʻuleagaina, ia amio pulea, mafaufau lelei, fai mea maopoopo, talimālō ma magafagafa.”

ʻIa aapa atu’ e ala i le galulue faatasi ma le faapotopotoga i auala eseese

O se uso o loo naunau moni e aapa atu, e na te faaalia le lē taʻuleagaina e ala i le ʻalofia o le lē faamaoni ma faiga lē mamā uma. O ia o se tagata e amio pulea, mafaufau lelei, fai mea maopoopo ma magafagafa. O na uiga o le a maufaatuatuaina ai o ia e uso ma tuafāfine e taʻimua i le faapotopotoga, ma fesoasoani i o latou faafitauli. E avea o ia ma puna o faalaeiauga i talavou ma ē fou mai i le upu moni, ona o lona uiga talimālō. E na te faamāfanafana ma fesoasoani i tagata matutua ma ē mamaʻi, ona o ia o sē e fiafia i amioga lelei. E na te atiaʻe nei uiga lelei ina ia maua ai e isi aogā, ae e lē faapea ina ia faavavevave ai ona tofia o ia. *

E fiafia le ʻautoeaina e avatu fautuaga ma faalaeiauga. Ae o le faatatauina o taʻiala faale-Tusi Paia, e paʻū lava i le tagata o loo aapa atu. Na faapea mai Eneliko, o se ovasia ua tele le poto masani: “Afai o loo e aapa atu, ia galue malosi e faamaonia atu e te agavaa.” I le faasino atu i le Failauga 9:10, na ia faapea mai: “ʻO mea uma ua e iloa e faia e ou lima, inā faia ia ma lou malosi.’ Po o le ā lava le tofiga ua tuuina atu e toeaina iā te oe, ia faia le mea sili e te mafaia. Ia e fiafia i galuega uma e tuuina atu iā te oe i le faapotopotoga, e aofia ai le saluina o le maota. Mulimuli ane, o le a mātauina au galuega ma taumafaiga uma.” Afai o loo e naunau e avea ma toeaina i se aso, ia galue mamafa ma ia maufaatuatuaina oe i so o se vala o le auaunaga paia. E tatau ona mātaulia oe o sē e lotomaulalo i lou olaga atoa, ae e lē o sē e manaʻonaʻo ma le faamaualuga i se tofiga.​—Mata. 23:8-12.

IA TEENA MAFAUFAUGA MA GAOIOIGA LĒ SAʻO

O nisi o loo naunau i faaeaga i le faapotopotoga, atonu e faaosoosoina ia taaʻina le ʻautoeaina i a latou faamatalaga e fai. O isi e lē fiafia pe a avatu e toeaina ni fautuaga. E tatau iā i latou nei ona fesili ifo, ʻPo o oʻu manaʻo e saʻili loʻu lava lelei, po o oʻu naunau ma le lotomaulalo ia tausia mamoe a Ieova?’

E tatau i ē o loo aapa atu ona manatua se isi mea e manaʻomia mai i toeaina, o le avea lea ma “faaaʻoaʻoga lelei i le lafu mamoe.” (1 Pete. 5:1-3) O se tasi e avea ma faaaʻoaʻoga i le faapotopotoga, e ao ona ʻalofia mafaufauga ma gaoioiga faapiʻopiʻo. E na te atiaʻe le onosaʻi e tusa lava po ua tofia o ia pe e leai. O le avea ma toeaina, e lē aveesea faavavega ai vaivaiga faaletagata. (Nu. 12:3; Sala. 106:32, 33) Atonu foʻi ʻe lē iloa e se uso se mea e sesē ai,’ ae e ono iai i nisi ni māfuaaga e lē fiafia ai iā te ia. (1 Kori. 4:4) O lea, afai e avatu e se uso iā te oe se fautuaga faamaoni e faavae mai i le Tusi Paia, ia taumafai e faalogo i ai e aunoa ma le ita, ona galue lea e faatatau a latou fautuaga.

AE FAAPEFEA PE AFAI UA UMI ONA FAATALI?

E manatu le toʻatele o uso, e foliga mai ua umi se taimi o faatalitali ae e leʻi tofia lava i latou. Pe na iai se taimi na e lagona ai le popole, pe afai ua tele tausaga o e taumafai e ʻaapa atu i le tofi o se ovasia’? Afai o lea, ia tāmau upu faagaeeina nei: “O le faamoemoe ua tuai ona taunuu e maʻi ai le loto, a o le manaʻo ua taunuu, o le laau o le ola lea.”​—Faata. 13:12.

Pe a foliga mai ua lē taunuu se sini na moomoo i ai, atonu e oo ai i se tagata le loto nutimomoia. O le lagona lenā sa iā Aperaamo. Sa folafola atu i ai e Ieova o le a ia maua se atalii, peitaʻi a o faagasolo tausaga e leʻi maua lava se la fanau ma Sara. (Kene. 12:1-3, 7) Ina ua matua lona soifua, na alaga atu Aperaamo e faapea: “Ieova e, le Alii Pule Silisili Ese, e faapefea ona tauia o aʻu, ae ua leai saʻu fanau.  . . . Ua e lē foaʻi mai se fanau mo aʻu.” Sa toe faamautinoa atu e Ieova o le a taunuu lava lana folafolaga, i lona mauaina o se atalii. Peitaʻi, na faatoʻā faataunuu e le Atua lana fetalaiga i le pe ā ma le 14 tausaga mulimuli ane ai.​—Kene. 15:2-4; 16:16; 21:5.

A o faatalitali Aperaamo, pe sa mou atu lona fiafia e auauna iā Ieova? E leai. E leʻi iai se taimi na taumasalosalo ai o ia i le folafolaga a le Atua, ae sa faaauau ona ia tulimataʻia se iʻuga lelei. Na tusi le aposetolo o Paulo e faapea: “Ina ua faaalia e Aperaamo le onosaʻi, ona ia maua ai lea o lenā folafolaga.” (Epe. 6:15) Mulimuli ane, na faamanuia e le Atua e ona le malosi uma lava lenei tane faatuatua, e sili atu i lo o le mea na ia faatalitalia. O le ā se lesona e te aʻoaʻoina mai iā Aperaamo?

Pe afai ua e naunau e auauna o se toeaina, ae e leʻi tupu lava lenā mea e ui ua mavae le tele o tausaga, ia e maufaatuatuaina pea Ieova. Aua neʻi mou atu lou olioli i lana auaunaga. Na faapea mai Uati, o sē na fesoasoani i le toʻatele o uso ina ia agaʻigaʻi i luma faaleagaga: “Ina ia agavaa mo se tofiga, e manaʻomia se taimi e faamaonia ai ua agavaa ona tofia se uso. A o faagasolo taimi, o le a mātauina tomai ma uiga o se uso, i le auala e amioaʻi ai ma taulima ona tofiga. E manatu nisi seʻiloga e latou te maua se faaeaga po o se tofiga, ona faatoʻā latou lagona lea o le taulau i le auaunaga iā Ieova. E sesē na manatu ma e mafai ona avea ma mataupu e mamafatū i le mafaufau. Afai o loo e auauna ma le faamaoni iā Ieova i so o se vala ma so o se mea o loo e iai, o lenā ua e taulau manuia.”

E silia ma le sefulu tausaga o faatalitali se uso a o leʻi tofia o ia e avea ma toeaina. I le faasino atu i se faamatalaga iloga o loo i le Esekielu mataupu 1, na taʻua e le uso le lesona na ia aʻoaʻoina e faapea: “E faatautaia e Ieova lana kariota ma lana faalapotopotoga i le saosaoa e finagalo i ai o ia. E tāua le taimi a Ieova ae e lē o la tatou taimi. O le naunau ia auauna o se toeaina, e lē faatatau atu iā te aʻu lava, oʻu manaʻoga po o tofiga ou te moomoo i ai. O mea ou te manaʻo i ai, atonu e lē o mea ia e silafia e Ieova ou te manaʻomia.”

Pe afai o loo e faamoemoe e faia galuega lelei o se ovasia Kerisiano i se aso, ia aapa atu e ala i le saosaolaumea i le fiafia o le faapotopotoga. Pe afai e foliga mai ua umi se taimi o e faatalitali, ia tauivi ma ou faalogona o le popole ma le lē onosaʻi. Ua faapea mai Rimoni lea sa taʻua i le amataga: “Afai e te manaʻonaʻo i le tofiga, e lē mafai ona e maua le lotomalie. O ē e masani ona popolevale i le mauaina o tofiga, e lē maua le fiafia moni mai i le auaunaga iā Ieova.” Ia atiaʻe pea vala o le fua o le agaga o Ieova, aemaise lava le onosaʻi. Taumafai e faaleleia lou tulaga faaleagaga e ala i le suʻesuʻeina o le Tusi Paia. Ia faalautele atu sou sao i le talaʻia o le tala lelei, ma suʻesuʻe le Tusi Paia ma tagata fiafia. Ia taʻimua i lou aiga i galuega faaleagaga ma la outou tapuaʻiga. Ia olioli i so o se avanoa e te maua e aufaatasi ai ma uso ma tuafāfine. A o faasolo ina ausia lou sini, o le a e fiafia e auauna iā Ieova i le taimi nei.

O le galue ina ia agavaa mo ni faaeaga i le faapotopotoga, o se avanoa faaauro lea mai iā Ieova. E lē finagalo Ieova po o lana faalapotopotoga ia oo ni faalogona lē fiafia ma le lotovaivai i ē aapa atu, a o auauna iā te ia. E lagolagoina ma faamanuia e le Atua i latou uma o loo auauna atu iā te ia ma se uunaʻiga saʻo. Ua moni ai le Faataoto 10:22 e uiga i faamanuiaga uma a Ieova e faapea: “E na te lē faaopoopo i ai se tigā.”

E tusa pe ua umi se taimi o e aapa atu, ae o loo tele pea mea e mafai ona e faia ina ia atili ai ona e agaʻigaʻi i luma faaleagaga. A o e taumafai e atiaʻe uiga e manaʻomia, galue mamafa i le faapotopotoga ma tausia lou aiga, o le a lē faagaloina e Ieova na mea uma ua e faia, ina ia auauna ai iā te ia. Tau ina ia avea pea le auaunaga iā Ieova ma mea e te fiafia i ai, e tusa po o ā tofiga e te maua.

^ pala. 2 Ua suia igoa.

^ pala. 8 O mataupu silisili o loo taʻua i lenei mataupu, e faatatau atu foʻi i ē o loo naunau e avea ma auauna o le faiva. O loo taʻua i le 1 Timoteo 3:8-10, 12, 13, mea e tatau ona latou ausia.