O Aogā o le Toetū o Iesu mo i Tatou
ʻUa toe faatūina o ia.’—MATA. 28:6.
1, 2. (a) O le ā sa fia iloa e nisi o taʻitaʻi lotu, ma na faapefea ona tali atu Peteru? (Tagaʻi i le ata i luga aʻe o le matua.) (e) Na faapefea ona maua e Peteru le lototele a o tū i luma o taʻitaʻi lotu?
I NI nai aso talu ona maliu Iesu, sa feagai ai le aposetolo o Peteru ma tagata e toʻatele ua matuā feita. O i latou o taʻitaʻi lotu Iutaia malolosi, o ē na taupulea le fasiotia o Iesu. Sa latou mananaʻo i se faamatalaga mai iā Peteru. Sa faamālōlō e Peteru se tamāloa na fanau mai lava e pipili, ma sa latou fia iloa po o le ā le mana ma po o le igoa o ai na faia ai e Peteru lenā vavega. Na tali atu ma le lototele le aposetolo: “O le suafa o Iesu Keriso le Nasareta, o lē na outou tutuʻia i luga o le laau a ua toe faatūina e le Atua mai i le oti, o ia lea ua malosi ai lenei tagata ua tū atu i o outou luma.”—Galu. 4:5-10.
2 Muamua atu, na faafitia faatolu ai e Peteru Iesu ona o le fefe. (Mare. 14:66-72) Ae na faapefea ona ia maua le lototele a o tū i luma o taʻitaʻi lotu? Sa fesoasoani le agaga paia iā te ia, aemaise sa ia mautinoa ua toetū Iesu. Aiseā na matuā mautinoa ai e le aposetolo ua toetū Iesu? Aiseā e tatou te mautinoa ai foʻi ua toetū Iesu?
3, 4. (a) O ā toetū na tutupu a o leʻi fananau mai aposetolo o Iesu? (e) O ā toetū na faia e Iesu?
3 O le toetū e lē o se mea e fou i aposetolo o Iesu, auā na 1 Tu. 17:17-24; 2 Tu. 4:32-37) Sa mafai ona toetū mai se tamāloa ina ua lafo lona tino maliu i le tuugamau, ma papaʻi i ponaivi o Elisaia. (2 Tu. 13:20, 21) Sa talitonu uluaʻi Kerisiano i na tala faale-Tusi Paia, e pei lava foʻi ona tatou talitonu i le moni o le Afioga a le Atua.
toetutū tagata a o leʻi fananau mai i latou. Sa latou iloa lelei na tuu atu e le Atua le mana i perofeta o Elia ma Elisaia, e toe faatutū ai tagata. (4 E faagaeetia foʻi i tatou uma pe a faitau i tala o ē na toe faatutūina mai e Iesu. Sa maofa se fafine ua maliu lana tane ina ua toe faatūina e Iesu lana tama tama e toʻatasi. (Luka 7:11-15) I se tasi taimi, na toe faatūina ai e Iesu se teineitiiti e 12 tausaga. Seʻi faaāta i mafaufau le olioli o mātua faavauvau o lenei teineitiiti ina ua toetū mai o ia! (Luka 8:49-56) Seʻi manatu foʻi i le maofa o ē na vaavaai ane, ina ua vāai atu ua savali mai i fafo Lasalo mai i le tuugamau, ua toe ola ma malosi!—Ioa. 11:38-44.
MĀFUAAGA E TUTASI AI LE TOETŪ O IESU
5. Sa faapefea ona ese le toetū o Iesu mai i toetū na tutupu muamua?
5 Na iloa e aposetolo le eseesega o le toetū o Iesu mai i toetū na tutupu muamua. O tagata na toetutū muamua, na toetutū mai i tino faaletino ma mulimuli ane toe maliliu. Peitaʻi, na toetū mai Iesu i se tino agaga e lē mafai ona oti. (Faitau le Galuega 13:34.) Na tusi Peteru ʻna fasiotia Iesu i le tino, ae na toe faaola mai i le agaga.’ E lē gata i lea, “ua afio o ia i le lagi ma o loo i le itu taumatau o le Atua; ma ua faia e le Atua ina ia gauaʻi atu agelu, ma pule ma ē malolosi iā te ia.” (1 Pete. 3:18-22) O toetū na tutupu muamua o ni vavega e ofoofogia, peitaʻi e lē mafai ona faatusalia i lenei vavega silisili.
6. O le ā se aafiaga o le toetū o Iesu i ona soo?
6 Sa telē se aafiaga o le toetū o Iesu i ona soo. Na talitonu ona fili e lē toe ola o ia, peitaʻi na toe soifua mai o ia o se foafoaga agaga malosi e lē mafai ona fai i ai e se tagata se mea leaga. O lona toetū na faamaonia ai o ia o le Alo o le Atua, ma o le iloaina o lenā mea moni na lē toe faanoanoa ai ona soo ae ua matuā olioli. Na suia lo latou fefefe i le lototetele. Sa tāua le toetū o Iesu i le faataunuuina o le finagalo o Ieova, faapea le tala lelei na latou faalauiloaina atu ma le maelega i isi vaipanoa.
7. O le ā o loo faia e Iesu i le taimi lenei, ma o ā fesili ua tulaʻi mai?
7 I le avea ai ma auauna a Ieova, ua tatou iloa lelei e leʻi tau ina avea Iesu o se tagata silisili. O loo soifua o ia i le taimi lenei ma o loo ia taʻitaʻia le galuega o loo aofia ai tagata uma i le lalolagi. I le avea ai o Iesu Keriso ma Tupu o le Malo o le Atua i le lagi, ua toe o se aga ona ia aveesea lea o le amioleaga mai le lalolagi, ma toe faafoʻisia i se parataiso e nonofo ai tagata e faavavau. (Luka 23:43) E lē mafai ona tutupu nei mea pe ana lē toetū Iesu. O lea, o ā māfuaaga e tatou te talitonu ai ua toetū o ia? O ā aogā o lona toetū iā i tatou?
FAAALIA LE MANA O IEOVA I Ē UA MALILIU
8, 9. (a) Aiseā na talosaga atu ai taʻitaʻi lotu Iutaia ia leoleoina le tuugamau o Iesu? (e) O le ā na tupu ina ua asiasi atu fafine i le tuugamau?
8 Ina ua uma ona fasiotia Iesu, ona ō atu lea o le ʻaufaitaulaga sili ma le ʻau Faresaio iā Pilato ma faapea atu: “Lau susuga e, ua matou manatua na fai mai lenā tagata pepelo a o ola o ia, ʻE toe faatūina mai aʻu pe a mavae aso e tolu.’ O Mata. 27:62-66.
le mea lea, ia poloaʻi atu ina ia leoleoina le tuugamau seʻia oo i le aso lona tolu, ina neʻi ō atu ona soo ma gaoia lona tino ma faapea atu i tagata, ʻUa toe faatūina o ia mai le oti!’ Ona sili ai lea ona leaga o lenei pepelo nai lo le pepelo muamua.” Na tali atu Pilato: “A lenā e iai la outou leoleo. Ia ō ma fai i ai ina ia leoleoina lelei.” O le mea lenā sa latou faia.—9 Na tuuina le tino maliu o Iesu i se tuugamau na vaneina i le papa, ona fuli atu lea o se maa telē e faamau ai. O i inā sa mananaʻo taʻitaʻi lotu e tuu ai e faavavau Iesu. Peitaʻi, e lē o le finagalo lenā o Ieova. I le aso lona tolu, na asiasi atu ai Maria le Makatala ma le isi Maria i le tuugamau, ma iloa ai ua fuliese le maa ma o loo nofo ai i luga le agelu. Na faapea atu le agelu i fafine e tilotilo i totonu o le tuugamau, ma iloa ai e lē o iai se tasi. Na ia faapea atu: “E lē o i inei o ia auā ua toe faatūina.” (Mata. 28:1-6) Ioe, ua toe soifua mai Iesu!
10. O ā faamaoniga na taʻua e Paulo e uiga i le toetū o Iesu?
10 O mea na tutupu i le 40 aso mulimuli ane ai, na mautinoa ai ua toetū Iesu. Ina ia faamaonia, na tusi atu le aposetolo o Paulo i Kerisiano i Korinito: “Ua ou faailoa atu iā te outou se tasi o mea muamua lea foʻi na ou mauaina e faapea, na maliu Keriso mo a tatou agasala e tusa ai ma Tusitusiga Paia; ma na tanu o ia ma toe faatūina mai i le aso lona tolu e tusa ai ma Tusitusiga Paia; ma na faaali atu o ia iā Kefa, ona sosoo ai lea ma le toʻasefulu lua. Ina ua mavae lenā, ona faaali atu lea o ia i le ʻauuso pe ā ma le toʻalima selau, o le toʻatele o i latou o loo ola pea, ae o nisi ua maliliu. Ona faaali atu foʻi lea o ia iā Iakopo, ona sosoo ai lea ma le ʻauaposetolo uma; mulimuli ane, na faaali mai o ia iā te aʻu, e peiseaʻī o se tama fanau lē au.”—1 Kori. 15:3-8.
MĀFUAAGA E TATOU TE ILOA AI NA TOETŪ IESU
11. O le ā le auala na toetū ai Iesu “e tusa ai ma Tusitusiga Paia”?
11 O le māfuaaga muamua, ona na toetū o ia “e tusa ai ma Tusitusiga Paia.” Na valoia i le Tusi Paia lona toetū. O se faataʻitaʻiga, na tusi Tavita e lē tuua i le Tuugamau ʻlē ua sili ona faamaoni’ i le Atua. (Faitau le Salamo 16:10.) I le Penetekoso 33 T.A., na faatatau atu ai e Peteru na upu faavaloaga iā Iesu e faapea: ʻNa muaʻi iloa e Tavita, ma na faapea mai e faatatau i le toetū o le Keriso, e lē tuua o ia i le Tuugamau, e lē oo foʻi le pala i lona tino.’—Galu. 2:23-27, 31.
12. O ai na vāai iā Iesu ina ua mavae lona toetū?
12 O le māfuaaga lona lua, ona o taʻutinoga a le toʻatele o molimau. A o faagasolo aso e 40, na faaali atu Iesu i ona soo i le faatoʻaga sa iai lona tuugamau, faapea le auala e agaʻi atu i Emau ma isi nofoaga. (Luka 24:13-15) I na taimi, sa talanoa atu ai Iesu i ni vaega o tagata, faapea tagata taʻitoʻatasi e aofia ai Peteru. Na faaali atu Iesu i se motu o tagata e silia i le 500. E lē mafai ona tatou taʻusesēina se taʻutinoga a ni molimau se toʻatele.
13. Sa faapefea i le maelega o soo o Iesu ona faaalia ai lo latou mautinoa ua toe soifua mai o ia?
13 O le māfuaaga lona tolu, ona sa folafola atu ma le maelega e ona soo lona toetū. O le maelega o soo e molimau atu e faatatau i le toetū o Keriso, na iʻu ai ina sauāina ma fasiotia i latou. Pe ana faapea o le toetū o Iesu e na o se talafatu, aiseā la na tuua ai e Peteru lona ola i se Galu. 7:55-60.
tulaga lamatia, e ala i le folafola atu o le toetū o Keriso i taʻitaʻi lotu, na feita iā Iesu ma taupulepule e fasiotia o ia? Talu ai sa mautinoa e Peteru ma isi soo ua toe soifua mai Iesu, ma o loo ia taʻitaʻia le galuega na finagalo le Atua e fai. E lē gata i lea, o lona toetū na faamautinoa atu ai i ona soo, o le a toetutū foʻi i latou. O se faataʻitaʻiga, na maliu Setefano ma lona mautinoa i le faamoemoe o le toetū.—14. Aiseā e te talitonu ai o loo soifua Iesu?
14 O le māfuaaga lona fā, ona ua iā i tatou faamaoniga e iloa ai ua pule nei Iesu o se Tupu, ma o loo avea ma Ulu o le faapotopotoga Kerisiano. O le iʻuga, ua faatuputeleina le faa-Kerisiano moni. Pe e mafai ona tupu lenā mea pe ana faapea e leʻi toe faatūina mai Iesu? Pe ana faapea o le tulaga lenā, semanū e tatou te lē faalogo lava e faatatau iā Iesu. Peitaʻi, ua iā i tatou māfuaaga maumaututū e talitonu ai o loo soifua Iesu, ma o loo ia faatonutonuina ma taʻitaʻia i tatou a o folafola atu le tala lelei i le lalolagi aoao.
O AOGĀ O LE TOETŪ O IESU MO I TATOU
15. Aiseā e tatou te maua ai le lototele e talaʻi atu ona o le toetū o Iesu?
15 O le toetū o Iesu ua tatou maua ai le lototele e talaʻi atu. Ua 2,000 tausaga o faaaogā e fili o le Atua so o se ituaiga o auupega e taofia ai le tala lelei, e ala mai i ē ua liliuese mai i le upu moni, tauemuga, ʻaufaatupu vevesi, faasāsāga, sauāga ma faasalaga oti. Peitaʻi, ʻe leai se auupega ua faia e faasaga iā i tatou,’ o mafai ona taofia ai la tatou galuega talaʻi o le Malo ma le faia o isi ma soo. (Isa. 54:17) E tatou te lē fefefe i ʻau po o pologa a Satani, auā o loo faatasi Iesu ma i tatou ma fesoasoani mai e pei ona ia folafola mai. (Mata. 28:20) E tusa po o ā taumafaiga a o tatou fili, ae e mautinoa e lē mafai ona latou taofia la tatou galuega talaʻi.
16, 17. (a) E faapefea i le toetū o Iesu ona faamaonia ai ana aʻoaʻoga uma? (e) E tusa ai o le Ioane 11:25, o le ā le mana ua tuuina atu e Ieova iā Iesu?
16 O le toetū o Iesu ua faamaonia ai ana aʻoaʻoga uma. Na tusi Paulo pe afai e leʻi toetū Keriso, e leai la se aogā o le faatuatua o Kerisiano ma le galuega talaʻi. Na tusi se faitofā o le Tusi Paia: “Pe afai e leʻi toe faatūina Keriso, . . . o lona uiga ua faasesēina Kerisiano i se manatu e matuā pepelo.” Pe ana leai le toetū o Iesu, semanū e avea tala a Evagelia e na o ni tala faanoanoa, e uiga i se tane lelei ma atamai na fasiotia e ona fili. Peitaʻi, na toetū moni lava o ia ma faamaonia ai le moni o ana aʻoaʻoga uma, e aofia ai ana fetalaiga e faatatau i le lumanaʻi.—Faitau le 1 Korinito 15:14, 15, 20.
17 Na fetalai Iesu: “O aʻu o le toetū ma le ola. O lē e faatuatua mai iā te aʻu, e ui ina oti o ia, ae e toe ola mai lava.” (Ioa. 11:25) O le a taunuu moni lava lenā fetalaiga mataʻina. Ua tuuina atu e Ieova iā Iesu le mana e toe faafoʻisia ai le ola i ē ua toetutū o ni agaga i le lagi, faapea le faitau piliona o le a maua le ola e faavavau i le lalolagi. O le taulaga togiola ma le toetū o Iesu, ua faamaonia ai o le a lē toe iai se oti. Pe e lē avea lenā mea moni ma itu e faamalosia ai oe, e onosaia ma le lototele so o se faigatā e oo lava i le oti?
18. O le ā ua faamautinoa mai i le toetū o Iesu?
18 O le toetū o Iesu, ua faamautinoa mai ai o le a faamasinoina tagatānuu o le lalolagi e tusa ai ma tapulaa alofa a Ieova. Ina ua talanoa atu Paulo i se vaega o tane ma fafine i Atenai, na ia Galu. 17:31) Ua tofia e le Atua Iesu o se Faamasino, ma e tatou te mautinoa e tonu ma alofa lana faamasinoga.—Faitau le Isaia 11:2-4.
faapea atu: ʻE finagalo le Atua e faamasinoina le lalolagi uma i le amiotonu, e le tagata ua ia tofia, ua ia saunia foʻi se faamaoniga mo tagata uma, ona ua ia toe faatūina o ia mai i le oti.’ (19. O le ā le aafiaga iā i tatou o le talitonu i le toetū o Iesu?
19 O le talitonu i le toetū o Iesu e uunaʻia ai i tatou e faia le finagalo o le Atua. Pe ana leai le maliu faataulaga o Iesu ma lona toetū, semanū e faasalaina pea i tatou i le agasala ma le oti. (Roma 5:12; 6:23) Pe ana lē toetū Iesu, e tatou te ono faapea ifo: ʻIa aai ma inu auā o taeao e tatou te feoti ai.’ (1 Kori. 15:32) Peitaʻi, e tatou te lē o taulaʻi atu i mea faafiafia o le olaga, ae o loo tatou faatāua le faamoemoe o le toetū. Ua iā i tatou māfuaaga uma e gauaʻi ai i le taʻitaʻiga a Ieova i mea uma.
20. E faapefea i le toetū o Iesu ona lagolagoina ai le silisili ese o Ieova?
20 O le toetū o Iesu ua faamaonia ai le silisili ese o Ieova, o lē “e na te tauia ē e matuā saʻili iā te ia.” (Epe. 11:6) Maʻeu le tele o le mana ma le atamai o Ieova, na ia faaaogā e toe faatūina ai Iesu e soifua pea o se agaga i le lagi! Ua faaalia mai ai foʻi e mafai e le Atua ona faataunuu ana folafolaga uma. E aofia ai le folafolaga faavaloaga e faatatau i se “fanau” faapitoa, o le a faatinoina se matafaioi tāua, i le foʻiaina o le finauga e faatatau i le pule silisili ese. O le faataunuuga o lenā folafolaga, sa manaʻomia ai ona maliu ma toe faatūina Iesu.—Kene. 3:15.
21. O le ā se aogā iā te oe o le faamoemoe o le toetū?
21 Pe e te lē lotofaafetai iā Ieova ona o le saunia mai o le faamoemoe mautinoa o le toetū? Ua taʻua i le Tusi Paia lenei faamautinoaga: “Faauta! Ua iai i tagata le faleʻie o le Atua, e mau o ia ma i latou, e fai foʻi i latou ma ona tagata. E faatasi foʻi le Atua ma i latou. E na te soloiesea foʻi loimata uma i o latou mata, e lē toe iai se oti, po o se faanoanoa, po o se tagiauē, e lē toe iai foʻi se tigā. Auā ua mavae atu mea muamua.” Sa faailoa atu lenā faamoemoe matagofie i le aposetolo faamaoni o Ioane, o lē na faatonuina e faapea: “Ia tusi, auā o upu nei e faamaoni ma moni.” O lenā faaaliga faagaeeina na maua e Ioane mai iā Iesu Keriso lea ua toe faatūina.—Faaa. 1:1; 21:3-5.