Loʻu Olaga Fiafia i le Faia o le Finagalo o le Atua

E pei ona faamatalaina e Bill Yaremchuk

Iā Mati 1947, i nai vaiaso lava talu ona uma loʻu faauuga o se misionare mai le vasega lona valu o le Aʻoga Faale-Tusi Paia o le Olomatamata a Kiliata, lea sa i South Lansing, i Niu Ioka, i Amerika. Sa ou alu ai loa i loʻu tofiga i se atunuu ese—i Sigapoa.

O DAVE FARMER, o se uso mai Kanata sa faauu mai Kiliata i le vasega lona fitu, sa tofia e ma te galulue faatasi. O San Francisco i Kalefonia, na ma tuuvaa ese atu ai i le vaa o le Marine Adder, o le vaa sa faaaogā muamua i taua.

O le nofoaga muamua na taunuu i ai le vaa o Hong Kong. E matuā faateʻia i maʻua i mea na ma vaʻaia i inā. O āuga leaga o le Taua Muamua a le Lalolagi ua vaaia i so o se mea—o tagata o loo taatitia i autafa o le auala, ua matelāina ma ua foliga mai o le a feoti. E leʻi umi ae o matou toe foʻi i le vaa ma tuuvaa atu loa mo Manila, o le laumua o Filipaina.

Na ma vaaia foʻi i inā āuga mataʻutia o le taua. Na aliali solo mai fanā o vaa ua gogoto i pomu a ʻAutau Soofaatasi, ma sa mataʻutia le mativa na iai i so o se mea. Sa matou feiloaʻi ma ni Molimau a Ieova, ma latou avea i maʻua i le Maota mo Sauniga. Sa foliga fiafia pea i latou e ui i faafitauli o loo latou feagai.

O le isi taulaga na matou taunuu i ai o Batavia (lea ua taʻua o Jakarta) i Initonesia. Sa iai taua a le atunuu lava ia o loo fai, faapea ma fetauaʻiga i nuu tuaoi, o lea sa lē faatagaina i matou e ō ese mai le vaa. Ma ina ua matou tuuvaa atu mo Sigapoa, sa ou mafaufau po o ā foliga o le a iai i Sigapoa. Pe e toe pau lava ia o mea o loo iai i atunuu i Sasaʻe lea na ma faitau i ai i polosiua mo tagata femalagaaʻi?

I nai aso mulimuli ane, na mou atu ai oʻu masalosaloga sa iai. E leʻi umi ae tupu se mea e iloa ai e aunoa ma se masalosalo o lo ma tofiga, o loo faamaonia e le Atua.

Le Auala na Faatagaina ai i Maʻua e Nonofo

Pe tusa o le masina talu ona ma tuʻua San Francisco, ae taunuu loa la matou vaa i le Motu o St. John, o le vaipanoa o Singapoa e vaaia le puipuia o le atunuu mai faamaʻi e ulufale atu i ai. Na ō mai tagata o le ofisa o femalagaaʻiga i luga i le vaa e fai la latou galuega, e pei lava o faatulagaga masani mo tagata e ulufale i se atunuu, ma sa oomi ai loa le faailoga i o ma tusi folau “Faataga i le Atunuu.” I le taeao na sosoo ai na pipii ai le vaa i le uafu. Ma ina ua uma ona siaki o ma tusi folau e se alii ofisa o le vaa, ona ma ō ese atu loa lea.

I le aso na sosoo ai na ma toe foʻi ai i le vaa e faatofā i o ma uso ma tuafāfine misionare sa matou faimalaga faatasi mai. Sa latou faaauau atu i  Initia ma Ceylon (lea ua igoa nei iā Sri Lanka). Ina ua iloa mai i maʻua e le kapeteni o le vaa, na sau loa i lalo i le uafu e faafetaui i maʻua. Sa ita ma ʻeʻē mai, sa lē tatau ona ma ō ese mai le vaa. Muamua atu a o matou malaga mai, na taʻu atu e lē na pulea mea tau femalagaaʻiga i le kapeteni, le Susuga iā Haxworth, e aua neʻi faatagaina i maʻua e ō ese mai le vaa pe a taunuu i Sigapoa. E ma te leʻi iloa lea faatonuga, e pei foʻi o le tagata o le ofisa lea na faatagaina i maʻua e ō ese mai le vaa.

Na matuā toʻatamaʻi lava le susuga iā Haxworth ina ua ma ō atu iā te ia. Na ʻeʻē mai ma faapea, e faasā ona ma ulufale i Sigapoa. Ona e ma te leʻi iloa le teena o lo ma ulufale atu, na ma faailoa atu i ai o ma tusi folau o loo iai le faailoga faaletulafono, “Faataga i le Atunuu.” Na ia tago mai ma le ita i tusi folau ma tapē upu na. Ae peitaʻi, ua leai se mea e mafai, ua alu ese le vaa! Na iai pea o ma tusi folau i le Susuga iā Haxworth mo le tausaga atoa, ma na iʻu ina toe faafoʻi mai ua uma ona toe oomi i ai le faailoga, “Faataga i le Atunuu.”

Se Faiva Fuatele Mai i Sigapoa

Ina ua ma taunuu iā Aperila 1947, e na o le tamāloa e igoa iā Iosua le Molimau a Ieova i Sigapoa. Na auauna o ia o se faifeʻau faataimi atoa, po o se paeonia, seʻia oo i lona maliu i se taimi o le amatamataga o tausaga mai le 1970. E leʻi umi, ae taʻu atu loa e nisi na aʻoaʻoina upu moni o le Tusi Paia mea na latou aʻoaʻoina i isi. Na amata ona tali mai a matou tatalo mo nisi ʻaufaigaluega mo le seleselega faaleagaga o loo fai.—Mataio 9:37, 38.

I le 1949, a o iai le Susuga iā Haxworth i se faigāmālōlōga umi i Egelani, na taunuu mai ai i Sigapoa ni misionare e toʻaono na faauu mai i le vasega lona 11 o Kiliata. I le taimi lenā, na iloa ai e Dave o lē sa avea ma aʻu paga i le galuega faamisionare mo le tele o tausaga, sa tatau ona ia tuua Sigapoa ona o tulaga faalētonu o lona  soifua mālōlōina. Sa malaga atu loa o ia i Ausetalia, lea na auauna ai ma le faamaoni seʻia oo i lona maliu i le 1973. O se tasi o le toʻaono lea na taunuu ane, o Aileen Franks, lea na ma faaipoipo i le 1956.

A o faagasolo mai tausaga, sa matou suʻesuʻeina ai le Tusi Paia ma le toʻatele o Molimau ma a latou fanau. E oo lava i aso nei, o nisi o i latou o loo i le auaunaga faataimi atoa i isi atunuu. O se tasi o mea na tupu e faamāfanafana loto, o le ulugalii mai Amerika o Lester ma Joanie Haynes, sa nonofo i Sigapoa. Sa amata la matou suʻesuʻega faale-Tusi Paia pe tusa o se vaitaimi i luma mai o le 1950. Sa vave ona agaʻigaʻi i luma lenei ulugalii, ma papatiso ina ua la toe foʻi atu i le Iunaite Setete. Mulimuli ane, na faafiafiaina i laʻua i se faiva e fua tele mai. Na la fesoasoani i le toʻatele e avea o ni Molimau, e aofia ai ma le la fanau e toʻatolu.

Na tusi Joanie e faapea: “Pe a ou toe mafaufau atu i na tausaga i Sigapoa, na suia moni ai lava le auala na ma ola ai. Pe ana lua lē ‘⁠naunau’ mai iā i maʻua, atonu o loo ma fesiitaʻi solo lava i le lalolagi. Ua ou fiafia ina ua e aʻoaʻoina le upu moni iā Les, ona sa iai se tagata na aʻoaʻoina o ia, lea na tāmau ai i lona loto le alofa iā Ieova ma uso Kerisiano. E lē mafai lava ona mou atu lenā alofa mai iā te ia.”

Auauna o se Aiga i Sigapoa

I le 1962 na tupu ai se mea e ma te leʻi faatalitalia i o ma olaga. Na taʻu mai e le fomaʻi iā Aileen faapea ua maua o ia i le maʻitaga tau tinā. Na ma mananaʻo e tumau pea i la ma auaunaga faamisionare, ae o le a faapefea nei ona faia lea tulaga ma tausia se tamaitiiti? Na tusi mai Nathan H.Knorr, o ia lea na vaaia le galuega a Molimau a Ieova i le lalolagi atoa, ma faalaeiau mai e suʻe saʻu galuega ina ia ou nofo ai pea i Sigapoa. Sa aumaia e lenā mea se luʻi tele iā te aʻu.

O le tele o tagata mai isi atunuu, sa faafaigaluegaina i ni tulaga maualuluga e kamupani mai fafo. E leai soʻu poto masani i mea tau pisinisi, ona na ou auai i le auaunaga faataimi atoa ina ua uma laʻu aʻoga, i le pe tusa o le 23 tausaga talu mai lenā taimi. O lea na ou totogia ai loa se pisinisi i Lonetona e faafaigaluegaina tagata, e fai se lipoti e faavae i laʻu galuega o se faifeʻau o se lotu o loo i se isi atunuu, ma na latou aveina atu lea lipoti i le tele o kamupani eseese i Sigapoa.

Na pau lava tali na ou maua, “E matou te faanoanoa e faapea atu, e lē o maua se avanoa mo se tagata e iai agavaa e pei o oe.” E latou te manatu ua maualuga naʻuā oʻu agavaa mo le galuega! A o faagasolo masina, ua oo ina fanau mai la ma pepe o Judy. Sa asiasi mai le uso o Knorr i Sigapoa i le taimi lenā, ma alu atu loa e vaai Judy ma lona tinā i le falemaʻi. Na ia faamautinoa mai iā i maʻua, “E mafai lava ona outou nonofo i le fale misionare po o le ā lava le umi seʻia maua se galuega a Bill.”

I ni nai masina mulimuli ane ai, ae ou maua loa se galuega e fai ma sui o se kamupani vaalele faavaomalo i ana fefaatauaʻiga. E toetoe a lē lava loʻu totogi e matou te ola ai. I tausaga e lua mulimuli ane, na faafaigaluega ai loa aʻu e le kamupani vaalele a Amerika, ma e faaluaina le telē o loʻu totogi na iai muamua. Na oo ina iloa aʻu e le toʻatele i laʻu galuega tau i femalagaaʻiga, ma sa mafai ona maua se taimi e sili atu mo loʻu aiga, faapea ma le faiva faa-Kerisiano.

Na ola aʻe lo matou aiga e faatāua le auaunaga iā Ieova, ma ave le faamuamua i mea faaleagaga. O le faia o lenā tulaga na mafai ai ona ou olioli i le tele o faaeaga i le faalapotopotoga. Na toe amata ona auai Aileen i le faiva faataimi atoa. A e o le taimi lea, ua tupu olaola le talaʻiga o le Malo i Sigapoa. I le taulotoaʻiga o vaitausaga mai le 1960, na matou faatauina ai se fale fogāfalelua manaia i le taulaga, lea na fai ma Maota mo Sauniga. E fā faapotopotoga na faaaogāina.

Faasā la Matou Galuega!

Na matou lagona lava le faaloloʻi ane taimi o teteega. Iā Ianuari 14, 1972, na matou ō atu e pei lava ona masani ai i le Maota mo Sauniga mo a matou sauniga. Ae peitaʻi matou te taunuu, ua iai se filifili ma se loka i le faitotoʻa. Sa iai se faasilasilaga faapea, ua aveesea le lesitala o le Faapotopotoga o Molimau a Ieova i Sigapoa. Ua faasāina i matou! *

 E leʻi taofia e le tapunia o le Maota mo Sauniga la matou tapuaʻiga iā Ieova, ae o le fesili o loo i loʻu mafaufau, ‘⁠O le ā le finagalo o le Atua i loʻu aiga?’ Sa ou mafaufau, afai ae teʻi ua toe faafoʻi faamalosi i matou, e lē mafai ona matou toe foʻi mai e vaai a matou uō i Sigapoa. O lea na ou talosaga ai i loʻu pule, pe mafai ona ou faigaluega i Kuala Lumpur, i Meleisia. Afai e faia lenā tulaga o le a mafai e lo matou aiga ona femalagaaʻi e aunoa ma se faafitauli. Sa faateʻia aʻu i lona ofo mai o se galuega e avea o se pule i le ofisa i Kuala Lumpur, lea o le a faaluaina le telē o loʻu totogi ma isi faamanuiaga e maua.

Sa ou taumānatu, ‘⁠Po o le finagalo lea o le Atua e matou te ō ese mai Sigapoa mai o matou uso?’ Sa matou tuu atu ma loʻu aiga le faafitauli iā Ieova i le tatalo. Na matou manatu o Ieova na aumaia i matou i inei. O lea, sa ou faia ai le faaiʻuga—e matou te nonofo. Na matuā faateʻia loʻu pule ina ua ou lē taliaina lana ofo lea e maua ai faamanuiaga tau tupe.

O le ola ma galue i lalo o faasāsāga e matuā mafatia ai faalogona, ona o le faaauau o faamataʻuga o le puʻeina ma faafalepuipui. Sa iai mea na tutupu na matou matuā talisapaia ai lava upu o le Salamo 34:7: “E to lauapi le agelu a Ieova e siosiomia ai ē o matatau iā te ia, e laveai foʻi o ia iā te i latou.”

Se Tofiga Fou

Mulimuli ane i le 1993, ua silia i le 46 tausaga o le auaunaga i Sigapoa, na fai mai ai e matou te siitia i Niu Sila e auauna ai, e itiiti mafatiaga ma popolega i inā. Ae faanoanoa e faapea atu, na faigatā ona tuua a matou uō pele i Sigapoa lea ua matou alolofa tele i ai. Ae peitaʻi, e faafiafiaina i matou i le iloa, o loo fau aʻe lo latou faatuatua i se faavae mautū. Ona o lenā tulaga, ua mafai ai ona faaauau ona latou tumau i tofotofoga o loo latou fesagaʻia pea.—1 Korinito 3:12-14.

I le taimi nei, ua mavae le 14 tausaga i Niu Sila, o loo ma olioli pea ma Aileen i la ma faiva o ni paeonia faapito (tagata talaʻi faasauatoa) e ui ina matutua. O loo soifua pea oʻu uso o Mike, ua 94 tausaga, ma Peter, ua 90 tausaga, ma o loo auauna pea ma le faamaoni iā Ieova i Kanata.

I le 1998 na toe foʻi ai la ma tama teine o Judy i Asia na auauna ai mo ni tausaga. Na ia taʻua i se tasi o ana tusi mai iā i maʻua e faapea: “Maʻeu loʻu loto faafetai i aso taʻitasi iā Ieova i le faaeaga matagofie o le auauna i inei! Faafetai atu foʻi iā te oulua i le toleniga alofa ma se olaga faataulaga na lua faia, ma o loo faaauau pea ona lua fai, lea ua oo ai i se tulaga faapenei.” I le 2003 na toe foʻi mai ai Judy i Niu Sila e fesoasoani iā i maʻua ma Aileen i mea e ma te manaʻomia. *

E ma te loto faafetai iā Ieova ona o loo ma mafai ona tali atu i le talosaga a le Matai, mo le aumaia o nisi ʻaufaigaluega mo le seleselega. O loo ma mauaina le olioli e lē mafaamatalaina ona o le faia faapea. O lea, pe a ‘⁠mavae atu le lalolagi,’ e pei ona taʻua e le Tusi Paia o le mea lenā o le a tupu, o le a ma olioli i le faataunuuina o le folafolaga matagofie a le Atua: “A o lē e faia le finagalo o le Atua e tumau e faavavau.”—1 Ioane 2:17.

[Faaopoopoga i lalo]

[Ata i le itulau 29]

E na o Iosua le Molimau na iai i Sigapoa ina ua ma taunuu atu i le 1947

[Ata i le itulau 29]

Faatasi ma Dave Farmer i Hong Kong, a o agaʻi atu i Sigapoa, i le 1947

[Ata i le itulau 29]

Faatasi ma Aileen, i le 1958

[Ata i le itulau 31]

Faatasi ma la ma tama teine o Judy, i aso nei

[Ē Ana le Ata]

Kimroy Photography

[Ē Ana le Ata i le itulau 28]

Kimroy Photography