Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

Ia Fesoasoani i Lau Tama ia Onosaia le Faavauvau

Ia Fesoasoani i Lau Tama ia Onosaia le Faavauvau

Ia Fesoasoani i Lau Tama ia Onosaia le Faavauvau

I SE faletusi e pisi tele, na faapea atu ma le faanoanoa se tinā lotovaivai i se tagata faatauoloa: “Ua matuā tumu le tou faleoloa i tusi faitau, ae e leai ma se tusi e fesoasoani i si aʻu tama!” Sa saʻili e le tinā se taʻiala e fesoasoani i lana tama e onosaia ai le maliu faafuaseʻi o se tasi e pele i le aiga.

Sa talafeagai le mea na atugalu ai lenei tinā. O se mea e tigā ai mo se tamaitiiti laʻitiiti pe a ia iloa ua maliu se tasi e pele iā te ia! O loo ola fiafia tamaiti i le tausiga alofa a o latou aiga, peitaʻi e mafai e le oti ona toesea ai se tasi sa pele, lea sa iai se la faiā vavalalata ma le tamaitiiti. I le avea ai ma se matua, e faapefea ona e fesoasoani i lau tama pe afai ua lata ona maliu se tasi e pele iā te ia, pe ua maliu foʻi?

O le mea moni, pe a fesagaʻi ma le maliu o se tasi e pele iā te oe, atonu e te tauivi e faafesagaʻia ou faalogona; atonu e te lagona le mafatia ma le popolevale. Peitaʻi, e lē tatau ona galo iā te oe o loo manaʻomia e lau tama lau lagolagosua. Ua taʻua i se lomiga na faasalalauina e se falemaʻi i Minnesota i le Iunaite Setete o Amerika: “E faalogo tamaiti i ni vaega o ni talanoaga, ma pe a tuu atu i mea o loo latou iloa, e masani lava ona latou maua faamatalaga e mimilo sesē pe ave sesē foʻi.” Ua faapea mai atili lea lomiga: “E manaʻomia ona taʻu i tamaiti mea moni.” O lea la, o se mea atamai ona faamatala atu i lau fanau mea moni, i se auala e mafai ona latou malamalama ai, e fua i o latou tausaga. O se luʻi lenei tulaga, auā e eseese uma tamaiti i o latou tomai e malamalama ai i le mea ua tupu.—1 Korinito 13:11.

Le Auala e Faamatala ai le Oti

Ua faapea mai nisi tagata suʻesuʻe, pe a talanoa i se tamaitiiti e faatatau i le oti, e ao i mātua ona faaeteete i le faaaogāina o faaupuga e pei o le, “o loo moe,” “ua leiloa,” po o le faapea, “ua alu.” O le faaaogāina o na faaupuga e aunoa ma le faamalamalamaina atu iā i latou, e ono lē mautonu ai se tamaitiiti. E moni sa faaaogā e Iesu le upu moe e faataʻitaʻi ai le oti, ma sa talafeagai lelei mo tagata na ia talanoa atu i ai. Peitaʻi, ia manatua, e leʻi talanoa atu Iesu i ni tamaiti. E lē gata i lea, sa ia faamatala atu le faataʻitaʻiga. Na fetalai atu Iesu i ona soo: “O loo mālōlō la tatou uō o Lasalo.” E ui lava o le ʻausoo o ni tagata matutua, ae na “manatu i latou ua fetalai o ia [Iesu], o loo mālōlō o ia e moe.” O lea la na faamalamalama atu ai loa e Iesu le mataupu: “Ua oti Lasalo.” (Ioane 11:11-14) Pe afai e manaʻomia e tagata matutua ni faamatalaga manino faapena, e sili atu la ona manaʻomia ona fai faapena i a tatou fanau!

Ua faapea mai tusitala o Mary Ann Emswiler ma James P. Emswiler, “Atonu e taumafai se matua e faaaogā ni upu faigofie pe a faamatala atu le oti i lana tama, peitaʻi, o le faia faapea, atonu e na te tuu ai i le mafaufau o lana tama ni manatu e leʻi iloa muamua e le tamaitiiti, ma e ono avea lenā ma mea e fefevale ai pe mafatia ai foʻi.” O se faaaʻoaʻoga, o le tau lava ina taʻu atu i se tamaitiiti e faapea o loo moe lē e pele ua maliu, e ono faapogaia ai le tamaitiiti e fefe ma faapea, pe afai e moe i le pō, o lona uiga o le a lē toe ala mai. Pe a tau foʻi ina faapea atu i le tamaitiiti “ua alu” lē e pele ua maliu, e ono manatu se tamaitiiti ua tuulafoaʻiina o ia.

Pe a taumafai e faamatala atu i le tamaitiiti le oti, o le toʻatele o mātua ua latou iloaina e malamalamagofie lava tamaiti, pe a faaaogā upu e faigofie, nai lo o faaupuga lavelave e tau faamāmā ai le mea ua tupu. (1 Korinito 14:9) Ua fautua mai tagata suʻesuʻe e faapea, ia e faalaeiau lau tama e fesili mai ma talanoa mai e faatatau i ona popolega. E ono fesoasoani iā te oe ni talanoaga faifai pea, e faamanino ai ni lē femalamalamaaʻi ma faailoa atu ai iā te oe isi auala e fesoasoani ai i lau tama.

Taʻiala Maufaatuatuaina

A o faagasolo taimi o le faavauvau, o le a vaai atu lau tama iā te oe mo le taʻitaʻiga, le lagolagosua, ma tali i fesili e lāgā. O fea la e te maua mai ai ni faamatalaga maufaatuatuaina e faatatau i le mataupu o le oti? O le toʻatele o tagata ua latou iloaina o le Tusi Paia, o se puna maufaatuatuaina o faamāfanafanaga ma le faamoemoe. O loo saunia mai ai faamatalaga saʻo i le pogai ua maliliu ai tagata, le tulaga o ē ua maliliu, ma le faamoemoe o tagata ua maliliu. E tatau ona fesoasoani i lau tama le upu moni faigofie e faapea, “o ē ua oti, latou te lē iloa se mea,” e iloa ai e lē o faapuapuagatiaina lē e pele iā te ia ua maliu. (Failauga 9:5) E lē gata i lea, i le Tusi Paia, ua aumaia ai e le Atua iā i tatou le faamoemoe e toe vāai ai i ē pele iā i tatou ua maliliu, i le lalolagi parataiso.—Ioane 5:28, 29.

E ala i le saʻili atu i le Tusi Paia, e mafai ai ona e fesoasoani i lau tama e na te aʻoaʻoina e faapea, ua saunia mai i le Tusi Paia taʻiala maufaatuatuaina ma faamāfanafanaga i so o se tulaga e faanoanoa ai. I le taimi e tasi, o le a mātauina ai e lau tama o oe o se matua e faalagolago i le Afioga a le Atua mo le faasinomaga i mataupu tāua i le olaga.—Faataoto 22:6; 2 Timoteo 3:15.

Ua Taliina Au Fesili

I le fesoasoani atu i lau tama e onosaia le maliu o se tasi e pele iā te ia, e te ono fetaiaʻi ai ma tulaga e te lē iloa po o le ā le mea o le a fai i ai. O le ā e mafai ona e fai? * Seʻi o tatou iloilo nisi o fesili masani e ono lāgā mai.

Pe tatau ona ou natia loʻu faavauvau mai laʻu tama? O se tulaga masani le manaʻo e puipui lau tama. Ae pe e sesē le vaai atu o lau tama o loo e faavauvau? O le tele o mātua ua latou iloa e sili ona lelei pe a faamatala saʻo ma le faamaoni o latou faanoanoaga, auā e faailoa atu ai i a latou fanau o se tulaga masani le faavauvau. O isi ua latou talanoaina ma a latou fanau faaaʻoaʻoga i le Tusi Paia o tagata sa faavauvau foʻi i luma o isi. O se faaaʻoaʻoga, o Iesu, na tutulu o ia ina ua maliu lana uō o Lasalo. E leʻi natia e Iesu ona faalogona.—Ioane 11:35.

Pe tatau ona auai laʻu tama i sauniga e fai i se fale maliu po o tafatafa o le tuugamau, ia po o le auai atu foʻi i le sauniga o le maliu? Pe afai e auai se tamaitiiti, atonu o se mea atamai ona muaʻi faamatala atu iā te ia mea e ao ona faatalitalia, e aofia ai le māfuaaga ua fai ai le sauniga. O le mea moni, i nisi tulaga, atonu e filifili mātua e faapea e iai māfuaaga lelei e lē tatau ai i a latou fanau ona auai i vala uma po o ni vaega o sauniga e fai. O tamaiti e auai i sauniga o maliu e faia e Molimau a Ieova, atonu e latou te maua aogā mai le lauga faale-Tusi Paia o loo faia. E lē gata i lea, e mafai ona iai se aafiaga tāua o le “alofa faapelepele” ma le alofa o loo faaalia i le va o i latou o loo auai, ma e mafai ona avea o se tulaga e faamāfanafanaina ai, e oo lava foʻi i se tamaitiiti.—Roma 12:10, 15; Ioane 13:34, 35.

Pe tatau ona ou talanoa i laʻu tama e faatatau i lē pele ua maliu? O nisi tagata suʻesuʻe ua faapea mai, pe afai o le a e matuā ʻalofia le toe talanoa e faatatau i lea mataupu, atonu o le a sesē le manatu o lau tama e faapea e iai se mea o loo e nanāina e faatatau i lē ua maliu, ia po o loo e taumafai foʻi e aveese manatunatuga uma e faatatau i lenā tagata ua maliu. Ua iloa e le tusitala o Julia Rathkey e faapea: “E tāua tele ona fesoasoani i tamaiti ia iloa ona ola ma malamalama i le tagata ua maliu.” O le talanoa atu ma le saʻoloto e faatatau i lē ua maliu, e aofia ai le taʻua o mea lelei i uiga ma le olaga o lenā tagata, e ono mafai ona fesoasoani i taimi o loo faavauvau ai. E avatu e mātua Molimau faamāfanafanaga i a latou fanau e ala i le faamoemoe o loo i le Tusi Paia, o le toetū i se lalolagi fou lea o le a lē toe iai le maʻi ma le oti.—Faaaliga 21:4.

E faapefea ona ou fesoasoani i laʻu tama a o faavauvau? A o faagasolo taimi o le faavauvau, e ono tupu i lau tama ni āuga faaletino, pe atonu foʻi e maʻi. Atonu e lē fiafia le tamaitiiti ma popole ona o lagona lē mafesoasoania ma le fiu. Aua neʻi faateʻia oe pe afai e lē lelei faalogona o lau tama, ma ua manaʻo ai e pipii atu lava iā te oe i taimi uma, ia pe fefe foʻi pe a e tuai mai i le fale pe ua e maʻi foʻi. E faapefea ona e taulimaina le tulaga lē mautonu o lau tama? E lē tatau ona manatu lau tama e te lē o iloaina o loo iai se mea o faalētonu. O lea, ia magafagafa i ona faalogona ma ia uaʻi atu i le tulaga ua tupu. Taumafai e aua neʻi e faia se faaiʻuga sesē pe lē amanaʻia foʻi le tele ua aafia ai lau tama ona o le maliu o lē pele. Ia saunia ni faamautinoaga faifai pea ma ni fesili faalaeiau, ma ia fetalanoaaʻi. E mafai ona e faamalosia le faamoemoe o lau tama—faapea lou faamoemoe—e ala i “le faamāfanafana mai o Tusitusiga Paia.”—Roma 15:4.

O le ā le vave e tatau ai ona ou toe faaleleia faasologa masani o le aiga ma isi mea fai? Ua faapea mai tagata atamamai, ia taumafai e tausia pea se faasologa masani i le tele e mafai ai. Ua taʻua e faapea o le faaauau pea ona iai o se faasologa talafeagai, o se auala aogā lea e gafatia ai le faavauvau. I Molimau a Ieova, o le toʻatele o mātua ua latou iloaina, o le faaauau pea ona iai o se faasologa lelei faaleagaga, e aofia ai le faia e lē aunoa o se suʻesuʻega faale-Tusi Paia a le aiga ma le auai i sauniga, e mafai ona iai ni ona aafiaga i le faatumauina ma faamalosia ai le aiga.—Teuteronome 6:4-9; Eperu 10:24, 25.

Mai lea taimi i lea taimi, o le a fesagaʻi pea fanau ma faanoanoaga e aumaia e le oti, seʻia oo i le taimi e faamuta ai e le Atua maʻi ma le oti. (Isaia 25:8) Peitaʻi, e mafai lava ona fesoasoani i tamaiti e onosaia ma le manuia le maliu o sē e pele.

[Faaopoopoga i lalo]

^ pala. 13 E lē faapea ua faataatitia atu i faamatalaga ua taʻua i lenei mataupu ni tulafono. E lelei ona mātau, e eseese tulaga ma tū a lea atunuu mai lea atunuu, ma lea aganuu i lea aganuu.

[Faamatalaga faaopoopo i le itulau 19]

Faalaeiau lau tama e fesili mai ma talanoa mai e faatatau i ona popolega

[Ata i le itulau 20]

Ia tausia pea se faasologa masani, e aofia ai le faia o la outou suʻesuʻega faale-Tusi Paia a le aiga