Ia Faaaʻoaʻo i lo Latou Faatuatua

Ua “Manatunatu i ai i Lona Loto”

NA TAU fetuutuunaʻi solo le saofaʻi a Maria i luga o le manu lea o loo tiʻetiʻe ai. Ua fai si umi o alu le malaga. O loo savali Iosefa i ona luma, a o la malaga atu agaʻi i Peteleema, o se nuu e fai si mamao tele. Ua toe lagona foʻi e Maria le minoi o le pepe o loo i totonu o lona manava.

Ua lata i le taimi e fanau ai Maria, ma e tusa ai ma le faamatalaga a le Tusi Paia, ua “mamafa o ia i lana tama.” (Luka 2:5) A o pasi atu le malaga a le ulugalii i faatoʻaga, atonu o loo tilotilo ane nisi o le ʻaufaifaatoʻaga o loo sua ma totō fatu i o latou fanua, ma manatunatu po o le ā lava se māfuaaga ua faimalaga ai lenei fafine i lea taimi o lona maʻitaga. O le ā le māfuaaga o le malaga mamao o Maria mai lona aiga i Nasareta?

I ni nai masina na muamua atu, na maua ai e lenei tamaʻitaʻi talavou Iutaia se tofiga e leʻi maua muamua e se isi. O le a fanau mai iā te ia le tama o le a avea ma Mesia, o ia o le Alo o le Atua! (Luka 1:35) A o lalata le taimi e fanau ai, na tulaʻi mai ai foʻi ma le māfuaaga e ao ai ona faimalaga. Ma na iai foʻi ni mea na tofotofoina ai le faatuatua o Maria. Seʻi vaai po o le ā na aogā iā te ia ina ia faatumauina ai le malosi o lona faatuatua.

Le Malaga i Peteleema

E toʻatele foʻi nisi na malaga i le taimi lea. E leʻi leva talu ona poloaʻi Kaisara Aokuso ia ō atu tagata uma e lesitala i aai na latou ola mai ai. O le ā le mea na faia e Iosefa? Ua faapea mai le mau: “Ua faimalaga atu foʻi Iosefa mai Nasareta le aai o Kalilaia e agaʻi i Iutaia, i le aai o Tavita ua taʻua o Peteleema, auā o ia o se tasi o le aiga o Tavita.”—Luka 2:1-4.

O lenei poloaʻiga, e lē o se mea na teʻi lava ua tupu. Sa tusia i se valoaga e tusa ma le fitu selau tausaga muamua atu, o le a fanau mai le Mesia i Peteleema. O loo iai se aai e taʻu o Peteleema e na o le fitu maila (11 kilomita) lona mamao mai Nasareta. Peitaʻi ane, na taʻu manino mai i le valoaga, o le a fanau mai le Mesia i le aai o “Peteleema-Efarata.” (Mika 5:2) O lea tamaʻi aai, e i le itu i saute o Nasareta ma e tusa ma le 93 maila (150 kilomita) e malaga atu ai i auala maupuʻepuʻe. O Peteleema lea na malaga i ai Iosefa, auā o le aai lea mai anamua na tupuga mai ai le aiga o le tupu o Tavita, o le aiga lava lea e tasi o Iosefa ma lana avā o Maria.

Pe faamata o le a lagolagoina e Maria le filifiliga a Iosefa ia usitaʻi i le poloaʻiga? Ona a fua atu i ai, o le a lē faigofie le malaga iā te ia. E foliga mai o le a malaga i laʻua i le amataga o le tau e afu ai mea, ma o le a iai taimi e mauluulu ai timuga ona o le a uma atu le tau mātūtū. E lē gata i lea, e tusa ma le 2,500 futu (760 mita) le maualuga e aʻe ai i le auala agaʻi i Peteleema, ma e lē faigofie la le vaega faaiʻu o lea malaga umī. Pe atonu foʻi o le a umi atu le malaga a Iosefa ma Maria, ona e fai ma mālōlō e fua i le tulaga o Maria. Ua lata ina fanau Maria ma atonu o loo manaʻo e nofo i se fale  e latalata ai i aiga ma uō e fesoasoani ane iā te ia i le taimi e faatigā ai. O lea la, sa matuā manaʻomia ai lava e Maria le lototele e alu atu ai i lenei faigāmalaga.

E ui i lea, na tusi Luka e faapea na alu Iosefa “ina ia tusia o la igoa faatasi ma Maria.” Na tusia foʻi e ia, o Maria, ‘⁠lē ua faaipoipo atu i ai’ Iosefa. (Luka 2:4, 5) Na faia filifiliga a Maria e fua i lona tulaga i le avea ai o ia ma avā a Iosefa. Na vaai i lana tane, o ia na te taʻitaʻia mataupu tau i le tapuaʻiga i le Atua, ma na ia talia fiafia lana matafaioi mai le Atua e avea ma fesoasoani i lana tane i le lagolagoina o ana faaiʻuga. * E ui atonu na tofotofoina ai le faatuatua o Maria i lea mea, ae sa ia taulimaina e ala i le usiusitaʻi.

O le ā se isi māfuaaga o le usitaʻi o Maria? Pe faamata na ia iloa le valoaga e faatatau i le fanau mai o le Mesia i Peteleema? E lē o taʻua mai i le Tusi Paia. Atonu na iloa e Maria le valoaga, ona e foliga mai na iloa uma e taʻitaʻi lotu faapea ma isi tagata lea valoaga. (Mataio 2:1-7; Ioane 7:40-42) Sa iloa lelei foʻi e Maria mea na tusia i Tusitusiga Paia. (Luka 1:46-55) Po o le ā lava le pogai o lana filifiliga e malaga, pe ona o lona usitaʻi i lana tane, po o le faatonuga a le malo, po o le valoaga a Ieova, po o mea uma ia, ae ua ia faataatia se faaaʻoaʻoga e sili ona lelei. E matuā tāua iā Ieova se uiga lotomaulalo ma le usitaʻi, i tane faapea ma fafine. Ua avea le faaaʻoaʻoga a Maria o se taʻiala mo tagata faatuatua uma, ona i nei aso, ua lē faatāuaina lea uiga o le gauaʻi.

Le Fanau Mai o le Keriso

A o faagasolo le malaga, e mautinoa lava na lagona e Maria le fiafia ina ua ia iloa atu Peteleema. Na aʻeaʻe atu le malaga i le auala, ma pasi atu i togāolive, o laau faaiʻu ia o le seleselega, ma atonu na manatua e Maria ma Iosefa le talafaasolopito o lea aai laʻitiiti. E lē o taʻua mai i aai o Iuta ona e lē taualoa; ae o le aai lea na fanau ai Poasa, Naomi, ma Tavita, i le silia ma le afe tausaga muamua atu.

E taunuu atu Maria ma Iosefa ua tumu le aai. Na muamua taunuu isi e lesitala, ma ua leai se avanoa i le potu e api ai. * Ua leai se isi filifiliga e fai na o le pau le mea e fai, o le faamautū loa i le fale o manu. O le mea moni, tatou te iloa uma lava le popole lea ua oo iā Iosefa ina ua tigā le manava o lana avā, e sili i lo se isi taimi muamua, ma ua faateteleina. Maʻimau e, pe ana lē o le fale o manu lea e iai.

E malamalama fafine uma i le tulaga lea ua iai Maria. Pe tusa ma le 4,000 tausaga muamua atu na valoia ai e Ieova, o le a oo i fafine uma le tigā pe a fananau a latou pepe, ona o le agasala tuufaasolo. (Kenese 3:16) E leai se faamaoniga e faapea na sao Maria mai ia tigā. E pau le faamatalaga a Luka e tusa o le fanau mai o Iesu, e faapea: “Ua ia fanaua ai lana tamatane, o le ulumatua lea.” (Luka 2:7) Ioe, ua fanau mai le “ulumatua” a Maria, o lana tama muamua lea o le fanau a itiiti mai, pe toʻafitu. (Mareko 6:3) Ae e ese lava le tama  lea. E lē gata o ia o le ulumatua a Maria, ae o ia foʻi o le “ulumatua o foafoaga uma” a Ieova, o le Alo e toʻatasi o le Atua!—Kolose 1:15.

Ona sosoo lea ma se faamatalaga ua lauiloa e tagata e faapea: “Ua ia faapulupulu o ia i ʻie ma faataoto i le mea e tuu ai meaʻai a manu.” (Luka 2:7) I le lalolagi aoao, ua tele tala ma ata ua iai e tusa o lea mau, ae e lē maua le uiga moni. Aiseā? Afai na faataoto Iesu i le mea e tuu ai meaʻai a manu, o lona uiga, na nonofo le aiga i le fale o manu, ma e mautinoa lava, e lē o se nofoaga mamā, e pei lava foʻi o aso nei. O le mea moni, ailoga e iai se matua e manaʻo e fanau sana tama i le fale o manu, seʻi vaganā lava ua leai lava se isi fale e maua? O le tele o mātua e mananaʻo i le mea e sili ona lelei mo a latou fanau. Ma sa sili ona mananaʻo Maria ma Iosefa ia maua e le Alo o le Atua se mea e sili ona lelei!

Peitaʻi ane, e leʻi avea le leai o se mea e la te mafaia ma mea e lē fiafia ai, ae sa faaaogā lelei mea ua maua. O se faaaʻoaʻoga, ia mātau, o Maria lava na tausia le tama meamea, na ia afīfī lelei o ia i ie, ona tuu lelei lea o ia e faamoe i le mea e aai ai manu, ma vaai po o māfanafana ma saogalemu o ia. E leʻi avea e Maria lona popole i le tulaga faalētonu na iai, ma mea e lē tausia lelei ai lana tama. Sa la iloa lelei ma Iosefa, o le matafaioi e sili ona tāua iā i laʻua, o le lagolagoina lea o lenei tamaitiiti i lana tapuaʻiga i le Atua. (Teuteronome 6:6-8) I aso nei, ua faapena foʻi ona faatāua e mātua o loo iai le utaga mamao ia mea faaleagaga, a o latou tausi a latou fanau i lenei lalolagi, ua lē faatāuaina ai le auauna atu i le Atua.

Se Asiasiga na Faalaeiauina Ai

Na faafuaseʻi ona pisapisaō ane tagata ae o loo toʻafilemu le pō. Ua taunuu leoleo mamoe i le fale o manu, o loo naunau e fia feiloaʻi i le aiga, aemaise le pepe. Ua latou sagisagi fiafia ane, e iloa i o latou foliga le olioli. Na latou malaga faavavevave atu mai auvaemauga i fanua o loo leoleo ai a latou lafu. * Na faateʻia mātua o le pepe ina ua latou faamatala atu se mea matagofie na tupu iā i latou. Na faafuaseʻi ona faaali ane se agelu iā i latou i le vaeluaga o le pō. Na lilofia le mea sa latou iai i le mamalu o Ieova, ma na taʻu atu e le agelu, o lea ua fanau mai le Keriso, po o le Mesia i Peteleema. Ma o le a latou maua o ia, o loo afīfī i ie, o loo taoto i le mea e fafaga ai manu. Ona tupu foʻi lea ma se isi mea e sili ona matagofie, ua latou vaaia se ʻaufaipese e toʻatele o agelu, o loo pepese e faatatau i le mamalu o Ieova!

E lētioa a vavevave mai le ʻauleoleo mamoe i Peteleema! E lē taumatea, sa matuā fiafia lava ina ua latou vāai o loo taoto le pepe i le mea na taʻua e le agelu. Ma e latou te leʻi taofia le taʻuina atu o lenei tala lelei. “Ona latou faailoa atu lea o upu . . . Ua ofo i latou uma ua faalogo i ai i mea ua taʻu atu e leoleo mamoe.” (Luka 2:17, 18) E foliga mai na vaai maulalo taʻitaʻi lotu i lenā taimi i leoleo mamoe. Ae na tāua nei tagata lotomaulalo iā Ieova. Na faapefea ona aafia ai Maria i lea asiasiga?

E mautinoa lava na matuā vaivai Maria ona o lea faatoʻā uma ona fanau, ae na faalogo lelei o ia i upu uma. E lē gata i lenā, ua fai mai le mau: “Ua taofimau e Maria nei upu uma, ma ua manatunatu i ai i lona loto.” (Luka 2:19) O ia o se tamaʻitaʻi e manatunatu i mea. Sa ia iloa lelei le tāua o le feʻau a le agelu. Na finagalo lona Atua o Ieova, ia ona iloa ma talisapaia le tāua o le tulaga moni o lana tama ua fanau mai. O lea la, e lē na ona faalogo o ia. Ae na ia teu foʻi nei upu i lona loto ma toe manatunatu i ai a o faagasolo masina ma tausaga. O le auala mataʻina lea na ala ai ona malosi le faatuatua o Maria i lona olaga atoa.

 Po o le a e mulimuli i le faaaʻoaʻoga a Maria? Ua tumu le Afioga a le Atua i upu moni tāua mai iā Ieova. Ae e itiiti le aogā o nei upu moni pe afai e tatou te lē amanaʻia. E faaalia lo tatou amanaʻia pe afai e faitau i ai e lē aunoa, e lē ona o se tusitusiga manaia, ae o le Afioga faagaeeina a le Atua. (2 Timoteo 3:16) Ona faataʻitaʻi lea iā Maria e ala i le manatunatu i ai ma faalautele ai lo tatou malamalama. Pe afai tatou te manatunatu loloto i mea ua faitauina i le Tusi Paia, ma le auala e faaaogā ai fautuaga a Ieova, o le a tupu tele ai lo tatou faatuatua.

Isi Faamatalaga e Manatunatu i Ai

Na ave e Maria ma Iosefa le pepe i le aso lona valu e peritome, e tusa ai o le Tulafono a Mose, ma na faaigoa o ia o Iesu, e pei ona faatonuina ai i laʻua. (Luka 1:31) Ina ua atoa le 40 aso o le pepe, ona ave lea o ia i le malumalu i Ierusalema, e na o ni nai maila e va ai ma Peteleema, ma ofoina atu le taulaga o le faamamāina e tusa ai o le Tulafono mo mātua e lē tagolima, o manutagi e lua, po o lupe e lua. Afai na la lagona le matamumuli ona o le la taulaga faatauvaa, ma ua lē maua se mamoe poʻa ma se manutagi e tusa o mea ua ofo e isi mātua, ae sa fai pea lo la tiute. Ma na matuā faalaeiauina i laʻua a o la iai i inā.—Luka 2:21-24.

Na faalatalata atu iā i laʻua le toeaina e igoa iā Simeona ma fai atu foʻi nisi tala e teuina e Maria i lona loto. Na maua e Simeona le folafolaga e faapea a o leʻi oti o ia, o le a vaai i le Mesia, ma na faailoa atu e le agaga paia o Ieova, o le pepe o Iesu, o ia o le Faaola na valoia. Na lapataʻia foʻi e Simeona Maria e iai se aso e oo ai iā te ia se tigā tele lea e ao ona ia onosaia. O le a pei e ati se pelu umī iā te ia. (Luka 2:25-35) Atonu na aogā ia upu faavaloaga iā Maria, e onosaia ai le taimi faigatā lea na oo iā te ia i le tolu sefulu tausaga mulimuli ane. Na uma ona vaai Simeona iā Iesu, ona sosoo lea ma le vaai i ai o le perofeta fafine o Ana, ma tautala e uiga iā te ia i tagata uma, o ē na faamoemoe o le a laveaʻiina Ierusalema.—Luka 2:36-38.

Na faia e Iosefa ma Maria se filifiliga lelei tele e avatu le la pepe i le malumalu o Ieova i Ierusalema! Ua la amata ai se masaniga lelei i le olaga atoa o le la tama, o lona faamaoni e alu i le malumalu o Ieova. Sa la faia le mea e la te mafaia a o la iai i inā, ma na la maua mai ai faatonuga ma faalaeiauga. E mautinoa lava na avea le asiasiga i le malumalu ma mea na faamalosia ai le faatuatua o Maria, ma na faatumuina lona loto i upu moni tāua e mafaufau i ai ma taʻutaʻu atu i isi.

O se mea matagofie le vaaia o mātua o mulimuli i lea faaaʻoaʻoga. Ua faamaoni mātua Molimau a Ieova i le aumaia o a latou fanau i sauniga. Ua faia e nei mātua le mea e latou te mafaia i le auaunaga a le Atua, ma faalaeiau i o latou uso talitonu. Ma pe a māeʻa sauniga, ua latou maua se faasiligā malosi faapea ma le fiafia, ma ua tele le faigaʻai o mea lelei e faailoa atu i isi. Ua valaaulia ma le māfana oe ina ia outou auai faatasi ma i latou. O lou faia faapea, o le a atili ai ona faamalosia lou faatuatua, e pei lava o Maria.

[Faaopoopoga i lalo]

[Ata i le itulau 25]

Na faamanuiaina Simeona e vaai i le Faaola na folafolaina mai