“Seʻia Oo Ina Tuueseeseina i Taʻua e le Oti”

E TOʻATELE ulugalii na taʻua ma le fiafia nei upu i aso o a latou faaipoipoga, ae e lē o mafaufau loloto i lona taunuuga. O le ola matua, maʻi, ma faalavelave tutupu o mea e masani ai le olaga, ma e faafuaseʻi ona faamutaina ai le ola o sē e pele, ma tuua toʻatasi ai lona toʻalua i le faanoanoa ma le faavauvau.—Failauga 9:11; Roma 5:12.

Ua faaalia e numera faamaumauina e toetoe lava o le ʻafa o fafine e taʻi 65 tausaga le matutua pe sili atu, ua feoti a latou tane. Ona e foliga mai e sili ona toʻatele fafine ua maliliu a latou tane, o lea la, o le faavauvau o se tasi ona o le paaga ua maliu, o se mea e toʻatele tagata e manatu e na o fafine e aafia ai. Ae e lē faapea ai e lē o mafatia foʻi tamāloloa. O le mea moni, ua faitau miliona tagata ua aafia i lea tulaga mafatia. Po o aafia ai foʻi ma oe?

Afai o oe o se alii po o se tamaʻitaʻi o loo iai i lea tulaga, o le ā lau mea e fai? Pe e maua se fesoasoani mai i le Tusi Paia mo ē o loo faavauvau? E faapefea ona onosaia lenā tulaga e ē ua maliliu o latou taʻitoʻalua? E ui ina leai se vaifofō e tasi e fetaui mo ia tulaga uma, ae o loo iai taʻiala ma fautuaga e maua ai le fesoasoani.

Feagai ai ma le Maliu o Sē e Pele

E ui o le manatu o nisi o le tagi o se vaivaiga pe e afāina ai, ae ua taʻua e se fomaʻi o le mafaufau ua maliu lana tane, o Dr. Joyce Brothers, o le tagi e aogā e vave ai ona matuu atu faalogona tigā. O le mea moni, o le tagi o se vala lea e masani ai i le faagasologa o le faanoanoa ma e aogā e teʻa ai lagona mafatia. Aua e te mā e tagi. O loo i le Tusi Paia se faaaʻoaʻoga lelei o lenei mea. O Aperaamo o se tagata e malosi lona faatuatua ma na iā te ia le faaeaga e avea ma uō a le Atua. Ae ina ua maliu si ana avā pele, ona ‘⁠alu atu lea o ia i le faleʻie ua faavauvau  ma tagiauē ona o Sara.’—Kenese 23:2.

O se tulaga masani le manaʻo e iai se taimi na o oe, ae aua le faaesea oe mai isi. Ua lapataʻia i tatou e le Faataoto 18:1: “O lē e na te faaesea o ia lava, e saʻili o ia i lona lava faanaunauga.” O lea la, ia saʻili le fesoasoani mai ou aiga ma uō alolofa. E tusa ma lenei tulaga, ua maua i le faapotopotoga Kerisiano se sauniuniga lelei e ala i tane ua taʻumatuaina faaleagaga, e maua ai le lagolagosua ma fautuaga pe a manaʻomia.—Isaia 32:1, 2.

O nisi e latou te maua le fesoasoani i le taliina o tusi po o ni feʻau faamaise mai isi. Ua maua ai le avanoa e tusia ai ni mea lelei o loo e manatua e uiga i lou toʻalua ma mea sa lua faia. O le faia o se tusi e teu ai ata, o tusi, ma faamaumauga e uiga iā te ia, o le a avea foʻi ma faamāfanafanaga.

O se mea masani i le tagata faavauvau ona lagona e peiseaʻī ua lē iloa le mea o le a fai, ae e aogā ona fai lau faasologa e pei ona e masani ai i aso taʻitasi. O se faataʻitaʻiga, ia faaauau pea ona e moe, ma ala, ma ʻai, ma fai au feʻau i taimi e masani ai. Fuafua ni mea e fai i faaiʻuga o vaiaso ma aso faapitoa e pei o le aso na lua faaipoipo ai, pe a lofitūina oe i le faanoanoa. Ae e sili ona tāua le faaauau pea o lau faasologa faaleagaga.—1 Korinito 15:58.

Pe a lofitūina i le faanoanoa, e faigofie lava ona faia se faaiʻuga sesē. Atonu o le a taumafai tagata lē alolofa e faaaogā sesē oe ina ia maua ai ni mea. O lea la, aua le faatopetope ona faia se faaiʻuga i mataupu e pei o le faatau atu o lou fale, po o se isi mea e telē se tupe e alu ai, pe siitia i se isi vaipanoa, pe toe faaipoipo. Ua fautua mai ma le poto le faataoto: “O fuafuaga a le tagata toʻaga e manuia ai o ia, a o i latou e faataalise ona faia mea e iʻu ai i le mativa.” (Faataoto 21:5) E tatau ona tuu na filifiliga tāua seʻi e toʻa lelei ona faatoʻā fai lea.

E mautinoa lava e matuā lē faigofie lava le tau faavasega o mea totino a lau paaga, aemaise lava pe afai na tele ni tausaga o lua faatasi, ae o le faagasologa lava lenā o le faavauvau. O le tolopō o le faia o lea mea e faaumiumi ai le tigā. (Salamo 6:6) Ua filifili nisi e faia e i latou lava lenei mea, a ua iloa e isi e fesoasoani le iai o se uō mamae e la te faia faatasi. Atonu foʻi e te manaʻo e saʻili se uō po o se tasi o lou aiga e faia mea e pei o le mauaina o pepa faamaonia o lē ua maliu, o le faafesootaʻi o ofisa o le malo ma faletupe, suia o pepa o fanua, mauaina o fesoasoani mo lē o loo ola, ma totogi pili a le falemaʻi.

Ia manatua o loo tatou ola i se lalolagi amio lē mamā. Atonu e oo iā te oe ni faaosoosoga ona o lea ua e nofo toʻatasi. Ua sili la ona talafeagai upu a le aposetolo o Paulo: “Ia taʻitasi outou ona iloa pulea o lona lava tino ina ia paia ma mamalu, ae e lē o le tuʻinanau o le manaʻo tele i feusuaʻiga e pei ona masani ai nuu o ē e lē iloa le Atua.” (1 Tesalonia 4:4, 5) O lea, e lelei le ʻalofia o ata, tusi ma musika e uiga i faauōga ma feusuaʻiga.

Ae sili i mea uma, ia e malamalama e alu se taimi ona faatoʻā mafai lea ona e toe malosi. Ua lipotia mai e le mekasini o le USA Today suʻesuʻega na faia i le Iunivesite o Michigan Institute e uiga i le va fealoaʻi i le lautele, ua faaalia ai a itiiti mai e manaʻomia le 18  masina ina ia toe sologa lelei le tino ma le mafaufau. Tatalo i le Atua ina ia e tumau, ma e faamalosia lou faia faapea e ala i le fua o lona agaga. (Kalatia 5:22, 23) Atonu e te lē ioe i lea manatu, ae o le a toe sologa lelei mea uma a o faagasolo le taimi.

Le Auala ua Onosaia ai e Nisi

E 40 tausaga o fiafia le faaipoipoga a Ana ma lona toʻalua, ae ua mafatia lava ona o lea ua maliu lana tane. “Na maliu loʻu tinā i le 13 o oʻu tausaga, ma na toesea foʻi loʻu tamā ma oʻu tuagane e toʻalua faapea foʻi ma loʻu uso. Ae o le upu moni lava ia, e lē tutusa le tigā o le toesea o tagata o loʻu aiga ma le tigā o le maliu o laʻu tane. E peiseaʻī ua tuia loʻu fatu ona o loʻu faanoanoa tele.” O le ā na fesoasoani iā te ia ina ia feagai ai ma na tigā? “Sa ou faia se tusi telē o imeli ma cards mai isi, e tumu i faamatalaga agalelei o le alofa ma le talisapaia e faatatau i uiga lelei uma o Darryl. O nei mea uma, o loo taʻua ai se mea manaia e uiga iā te ia. Ou te talitonu o le a manatua o ia e Ieova ma toe faatūina mai o ia.”

Ua taʻua e Eseta ua valusefulu valu ona tausaga se mea ua faamāfanafanaina ai o ia: “E 46 tausaga o ma mafuta ma loʻu toʻalua, ma ina ua maliu, o le mea e sili ona faigatā, o le lagona tuua toʻatasi. Ae ua ou iloa, e aogā tele le pisi i mea faaleagaga. E lē o tuua laʻu masani o le auai i sauniga, faailoa atu le feʻau o le Tusi Paia i isi, ma ou faitau foʻi i ai. E aogā foʻi loʻu lē faaesea o aʻu mai isi. Ou te alu atu e faifaimea faatasi ma uō e faaavanoa lo latou taimi mo aʻu. E ui e lē tele ni a latou faamāfanafanaga, ae ou te talisapaia tele lo latou taimi ma lo latou uaʻi lelei mai iā te aʻu.”

Ua faamatala mai e Ropati o lē ua 48 tausaga talu ona faaipoipo ae maliu loa lona toʻalua i le kanesa: “E matuā faigatā lava ona onosaia le maliu o se paaga o lē e ma te talanoa faatasi ma faia filifiliga, fiafia e faimalaga  faatasi i faigāmālōlōga ma talatalanoa i mea e tutupu i aso taʻitasi. Sa faigatā tele lea mea, ae ua ou filifili e aua ou te fiugofie ae ia taumafai e faafiafia loʻu olaga. Na fesoasoani foʻi iā te aʻu loʻu pisi i gaoioiga faaletino ma le faalemafaufau. Na avea foʻi le tatalo ma puna o faamāfanafanaga.”

O se Olaga Faamalieina

E ui o le toesea o se toʻalua e pele e matuā mafatia ai lava, ae e iʻu ina mou atu na faalogona. O lou vaai i vala lelei, atonu o le a maua ai le avanoa e faia ai isi mea e seāseā ona e faia, e pei o le faia o mea e te fiafia ai po o le alu malaga foʻi. O na mea e fesoasoani iā te oe e faateʻa mālie atu ai le misia o lau paaga. O se avanoa foʻi lea e faateleina ai lou sao i le faiva. E mautinoa, e te maua le olioli ma le faamalieina i le fesoasoani atu i isi, auā na fetalai Iesu: ‘⁠E sili le fiafia e maua i le foaʻi atu i lo o le talia mai.’—Galuega 20:35.

Aua e te faapea ailoga a e toe fiafia. A ia mautinoa o loo tausia oe e Ieova le Atua pe afai e te faalagolago iā te ia. Na faapea mai le faisalamo o Tavita: ‘⁠E avatu foʻi e ia le mapusaga i le fafine ua oti lana tane.’ (Salamo 146:9) O se faamāfanafana loto le iloa, e lē gata o loo faamatala e le Tusi Paia Ieova “o le Tamā o le alofa mutimutivale ma o le Atua o faamāfanafanaga uma” ae ua faapea mai foʻi e uiga iā Ieova: “Ua e faamāfola lou aao ma faamalie le manaʻo o mea ola uma lava.” (2 Korinito 1:3; Salamo 145:16) O le mea moni, o le Atua alofa o Ieova, e mafai, e finagalo, ma e nofo sauni foʻi e fesoasoani i ē o loo vaavaai atu ma le naunau iā te ia mo se fesoasoani. Tau ina ia pei ou faalogona o i latou i Isaraelu anamua o ē na pepese: “E tepa aʻe oʻu mata i mauga. O fea e sau ai loʻu fesoasoani? O loʻu fesoasoani e mai iā Ieova lea. O Lē na faia le lagi ma le lalolagi.”—Salamo 121:1, 2.

[Pusa i le itulau 21]

Pe E te Toe Fia Faaipoipo?

O loo taʻua i le Tusi Paia e motusia le noataga o le faaipoipoga pe a oti se paaga, ma ua maua ai foʻi e le paaga o loo soifua pea le avanoa e toe faaipoipo ai. (1 Korinito 7:39) O lea la, e tuu atu lava lenā filifiliga i lau faitalia. E lē gata i lea, e tāua foʻi ona amanaʻia ma lagolago e fanau filifiliga a o latou mātua. (Filipi 2:4) O se faataʻitaʻiga, na tetee muamua Andrés i le toe faaipoipo o lona tamā. Sa alofa tele o ia i lona tinā, ma e lē manaʻo e iai se isi e faaluaina o ia. Ae na fai mai o ia, “Mulimuli ane, na ou iloa ai ua saʻo lelei le filifiliga ua faia e loʻu tamā. Na toe fiafia o ia ina ua faaipoipo. Na toe faia e ia mea ua leva e leʻi faia, e pei o le alu e tafao. Ma ua ou fiafia lava i lona toʻalua fou ona o le tausia lelei o ia i le itu faaletino ma faalogona.”

[Faamatalaga faaopoopo i le itulau 19]

E faitau miliona tagata ua lagona le tuua toʻatasi ma le faavauvau ona ua maliu se paaga. Po o faapena foʻi oe?

[Ata i le itulau 20]

E aogā le pisi i mea e fai ma tatalo i le Atua ina ia e tumau, e te toe malosi ai