Ia Faaaʻoaʻo i lo Latou Faatuatua

‘Ua Faaauau Ona Tuputupu Aʻe o Ia i Luma o Ieova’

UA VAAVAAI atu Samuelu i tagata o lona nuu. O le faatonuga a lenei tane faamaoni ma o lē sa umi ona avea ma perofeta ma faamasino, ua potopoto ai le nuu i le aai o Kilikala. O le masina lea o Me po o Iuni e tusa ai ma le kalena faaonapōnei; ma ua mugālā le tau. Ua pula uma saito i fanua ma ua oo i le taimi o le seleselega. Ua filemu le nuu. E faapefea ona pāʻia e Samuelu o latou loto?

E leʻi iloa e tagata le matuiā o le tulaga ua latou iai. Sa latou maumauaʻi e fai so latou tupu faaletagata. E latou te leʻi malamalama ua latou matuā lē faaaloalo i lo latou Atua o Ieova ma lana perofeta. Na latou teena Ieova e fai ma o latou Tupu! E faapefea ona uunaʻia e Samuelu i latou e salamō?

Ua faapea atu Samuelu i le nuu: “Ua ou toeaina ma ulusinā.” Ua atili ona tāua ana upu ona ua ulusinā o ia. Ona ia faapea atu lea: “Na ou savali i o outou luma a o oʻu talavou e oo mai lava i le asō.” (1 Samuelu 11:14, 15; 12:2) E ui lava ua toeaina Samuelu, ae e lē galo iā te ia lona olaga a o talavou. O loo ia manatua pea mea na tutupu i na aso. O filifiliga na ia faia i na taimi a o tuputupu aʻe, ua iʻu ai i se olaga e faatuatua ma faamaoni i lona Atua, o Ieova.

Sa tatau ona malosi le faatuatua o Samuelu ma tumau ai i taimi uma, e ui lava na ola faatasi ma tagata e lē faatuatua ma lē faamaoni. O se luʻi foʻi i aso nei ona malosi le faatuatua, ona ua tatou ola i se lalolagi lē faatuatua ma fai mea lē tonu. Seʻi o tatou iloilo ni lesona e aʻoaʻoina mai i le faaaʻoaʻoga a Samuelu, mai lava i lona laʻitiiti.

‘Auauna i Luma o Ieova a o Tamaitiiti’

Sa ese le olaga o Samuelu o se tamaitiiti. Ina ua faatoʻā teʻa o ia ma le susu, atonu i le fā o ona tausaga, na amata ai ona auauna i le faleʻie paia po o le fale fetafaʻi o Ieova i Sailo, e silia i le 20 maila (30 km) le mamao mai i lona aiga i Rama. Na tuuina atu e ona mātua, o Elekana ma Hana, le la tama iā Ieova i se auaunaga faapitoa, ma na avea o ia ma Naseri i lona olaga atoa. * Po o le uiga o lenei mea na tuulafoaʻia Samuelu ma lē alolofa i ai ona mātua?

E leai! Na la iloa o le a tausia le la tama i Sailo. E lē taumatea na taulima e le ositaulaga sili o Eli ia mataupu, auā sa la galulue vavalalata ma Samuelu. Sa iai foʻi ni fafine na faatulaga e faia ni auaunaga e fesootaʻi atu i le faleʻie paia.—Esoto 38:8.

E lē gata i lea, sa lē faagaloina e Hana ma Elekana le la tama ulumatua e pele, o lē na fanau mai ona o le tali i se tatalo. Na tatalo atu Hana i le Atua mo se tama tama, ma tautō o le a tuuina atu le tama i le Atua e faia le auaunaga paia i lona olaga atoa. O tausaga taʻitasi e asiasi ai Hana iā Samuelu, e na te ave se ofu fou lima pupuu na ia faia mo ia, mo lana auaunaga i le faleʻie paia. Sa tāua tele i le tamaitiiti na asiasiga. E lē taumatea na matuā aogā  iā te ia faalaeiauga ma le taʻitaʻiga alofa a ona mātua, a o la aʻoaʻo o ia o se faaeaga le auauna iā Ieova i lenā nofoaga faapitoa.

E tele ni lesona e aʻoaʻoina e mātua i aso nei mai iā Hana ma Elekana. O le masani o mātua, e taulaʻi i le tausiga faaletino a o tuputupu aʻe a latou fanau, ae galo ai le tausiga faaleagaga. Peitaʻi na faamuamua e mātua o Samuelu mea faaleagaga, ma na telē se aafiaga o lenā mea i le ituaiga tane na iai o ia.—Faataoto 22:6.

E mafai ona tatou faaāta le tuputupu aʻe o le tama ma fealualuaʻi i aʻega na siʻomia ai Sailo. A o autilo atu i lalo i le aai ma le vanu i le isi itu o le aai, atonu na olioli ma mitamita lona loto ina ua tau atu lana vaai i le faleʻie paia o Ieova. O le mea moni o lenā faleʻie o se nofoaga paia. * Na fausia i le lata i le 400 tausaga ua mavae i le taʻitaʻiga a Mose, ma na avea ma nofoaga autū e tasi i le lalolagi aoao mo le tapuaʻiga mamā iā Ieova.

Sa fiafia tele Samuelu i le faleʻie paia. Na tusi mulimuli ane o ia: “Ua auauna Samuelu i luma o Ieova a o tamaitiiti o ia, ua ofu foʻi i le efota e fai i le ʻie lino.” (1 Samuelu 2:18) O lenā ofu lima pupuu faigofie, e faaalia ai na fesoasoani Samuelu i ositaulaga i le faleʻie paia. E ui lava e lē iai i le vasega o ositaulaga, ae sa iai ni ona tiute e aofia ai le tatalaina o faitotoʻa e ulu atu ai i le lotoā o le faleʻie paia i le taeao, ma faia feʻau a le toeaina o Eli. E ui sa olioli i na faaeaga, ae na mulimuli ane popole lona loto. Sa iai ni mea e matuā sesē lava na faia i le fale o Ieova.

Amiolelei Pea e ui i Faiga Lē Tonu

A o talavou Samuelu, na vaai o ia i amioga leaga ma faiga lē tonu. Sa iai atalii e toʻalua o Eli, o Hofeni ma Fineaso. Ua taʻua i le tala a Samuelu: “O atalii o Eli o ni tagata e lē aogā i laʻua; auā e la te leʻi amanaʻia Ieova.” (1 Samuelu 2:12) E fesootaʻi manatu e lua i lenei mau. O Hofeni ma Fineaso “o ni tagata e lē aogā” po o ni “atalii tuufau,” ona e la te leʻi amanaʻia Ieova. E la te leʻi popole i tapulaa ma tulafono amiotonu a Ieova. O le pogai lenā o lo la faia o isi agasala.

Sa patino le Tulafono a le Atua i tiute o ositaulaga ma le auala e ofo atu ai taulaga i lona faleʻie paia. Na faia ona o ni māfuaaga lelei! O na taulaga o ni sauniuniga a le Atua mo le faamagaloina o agasala, ona taʻumamāina ai lea o tagata i lana silafaga ma maua ana faamanuiaga ma lana taʻitaʻiga. Ae na faapogai e Hofeni ma Fineaso isi ositaulaga e lē faaaloalo i taulaga. *

Seʻi manatu i le pulatoʻa atu ma le ofo tele o Samuelu, a o lē faasaʻoina na gaoioiga leaga tele. E toʻafia ni tagata na ia iloa atu, e aofia ai ē matitiva, lotomaulalo ma ē ua sauāina, na ō atu i lenā faleʻie paia e fia maua ni faamāfanafanaga ma ni faamalosiauga faaleagaga, ae na ō ese ma le faanoanoa, lototigā po o le māsiasi? Ae o ā ni ona lagona ina ua iloa ua solia e Hofeni ma Fineaso tulafono a Ieova e uiga i feusuaʻiga, ina ua latou feusuaʻi ma nisi o fafine na auauna i le faleʻie paia? (1 Samuelu 2:22) Atonu sa ia faamoemoe o le a faasaʻo e Eli.

O Eli o le tagata tonu lea sa tatau ona faasaʻoina lenei faafitauli ua faatupulaʻia. O ia o le ositaulaga sili, o lona tiute tauave la le taulimaina o mea na tutupu i le faleʻie paia. Ona  o ia o le tamā, o lona tiute le aʻoaʻi o ona atalii. Auā e lē gata sa lē lelei mo i laʻua lava a la gaoioiga, ae na faatigā ai foʻi i isi tagata e toʻatele o le nuu. Peitaʻi e leʻi faia e Eli ona tiute o se tamā ma o se ositaulaga sili. Sa na ona ia aʻoaʻi lemū atu i ona atalii. (1 Samuelu 2:23-25) Ae sa tatau ona ia matuā aʻoaʻia i laʻua. Na la faia ni agasala sa tatau i ai le oti!

Ona na matuā leaga le tulaga o mea, na auina mai ai e Ieova se “tagata o le Atua,” o se perofeta e lē o iloa lona igoa, iā Eli ma se feʻau malosi o le faasalaga. Na faapea atu Ieova iā Eli: “Ua e faamamaluina ou atalii i lo o aʻu.” Na valoia e le Atua o le a feoti atalii o Eli i le aso e tasi ma matuā puapuagatia lona aiga, ma e lē toe auauna lona aiga o ni ositaulaga. Pe na suia ai lenei aiga ona o lenei lapataʻiga malosi? Ua faaalia i le tala e leʻi suia o latou loto.—1 Samuelu 2:27–3:1.

O ā ni aafiaga i le talavou o Samuelu ona o nei faiga piʻopiʻo uma? Mai i lea taimi i lea taimi i lenei tala lē lelei, e iai ni faamatalaga lelei e uiga i le tuputupu aʻe ma le agaʻigaʻi i luma o Samuelu. Ia manatua, ua taʻua i le 1 Samuelu 2:18 na “auauna [ma le faamaoni] Samuelu i luma o Ieova a o tamaitiiti.” A o laʻitiiti Samuelu, sa autū atu lona olaga i le auaunaga i le Atua. I le fuaiupu e 21 o lenā lava mataupu, ua taʻua ai se manatu faalaeiau: “Ua faaauau foʻi ona tuputupu aʻe Samuelu i luma o Ieova.” A o tuputupu aʻe o ia, sa atili ai ona malosi le la mafutaga ma lona Tamā i le lagi. E mautinoa o lenā faiā māfana ma Ieova e puipuia ai mai i so o se faiga lē tonu.

Sa ono manatu Samuelu, pe afai e mafai e le ositaulaga sili ma ona atalii ona faia le agasala, e mafai foʻi la ona ia faia so o se mea e manaʻo i ai. Ae e lē avea faiga piʻopiʻo a isi, e aofia ai ē ua iai le pule, ma faamolemolega e faia ai le agasala. Ua mulimuli le toʻatele o talavou Kerisiano i aso nei i le faaaʻoaʻoga a Samuelu, ma faaauau ona ‘tuputupu aʻe i luma o Ieova’ e ui i faaaʻoaʻoga lē lelei a nisi o loo latou ola faatasi.

O le ā le iʻuga o le mulimuli o Samuelu i lenā ala? Ua taʻua e faapea: “Ua tupu pea le tama o Samuelu, ma ua sili atu ona alofagia o ia e Ieova atoa ma tagata.” (1 Samuelu 2:26) O lea, sa fiafia tagata iā Samuelu, aemaise lava i latou na auauna iā Ieova. Sa alofagia lenei tama e Ieova ona o lona ala faamaoni. E mautinoa na iloa e Samuelu o le a faasaʻo e le Atua mea leaga uma na tutupu i Sailo, ae atonu na taumānatu o ia po o afea.

“Fetalai Mai ia, Auā o Loo Faalogo Atu Lau Auauna”

I se tasi pō, na taliina ai na fesili. Ua lata ina ao ae o loo pogisa pea; o loo emoemo pea le molī tele i le faleʻie. A o leai se pisa, na lagona atu e Samuelu se leo o valaau mai i lona igoa. Sa manatu o ia o Eli, o lē ua toeaina ma ua faasolo ina tauaso. Na tū i luga Samuelu ma “tamoʻe atu” i le toeaina. Seʻi manatu i le faatopetope atu o le tama a o leai ni ona seevae, e vaai po o le ā le mea e manaʻo i ai Eli. O se mea lelei le iloaina na faaaloalo ma agalelei Samuelu iā Eli. E ui i agasala uma a Eli, ae sa avea pea o ia ma ositaulaga sili a Ieova.—1 Samuelu 3:2-5.

Na fafagu e Samuelu Eli ma faapea atu: “O aʻu lenei, auā na e valaau mai iā te aʻu.” Ae na fai mai Eli e na te leʻi valaau iā te ia, ma toe tuli le tama e alu e moe. Na faatolu ona tupu lenei mea, ma iloa ai loa e Eli le mea o loo tupu. I le taimi lea, na seāseā ona auina mai e Ieova se faaaliga po o se feʻau faavaloaga i ona tagata, ma e faigofie ona iloa le māfuaaga. Ae na iloa e Eli o lea ua toe fetalai mai Ieova i lenei tama! Na fai atu Eli iā Samuelu e toe foʻi i lona moega, ma faatonu o ia i le auala e tali atu ai. Sa usitaʻi Samuelu. E leʻi umi ae ia faalogoina le leo o valaau mai: “Samuelu, Samuelu e!” Na tali atu le tama: “Fetalai mai ia, auā o loo faalogo atu lau auauna.”—1 Samuelu 3:1, 5-10.

Ua maua nei e Ieova se auauna i Sailo e faalogo atu iā te ia. O le mea lenā na faia e Samuelu.  Pe e faapena oe? E tatou te lē faatalitali e valaau mai iā i tatou se leo mai i le lagi i le pō. E iai se auala e tatou te faalogoina ai pea le siʻufofoga o Ieova i aso nei, o lana Afioga lea, le Tusi Paia. O le tele e tatou te faalogo atu ai i le Atua ma usiusitaʻi, o le atili foʻi lenā ona malosi o lo tatou faatuatua. O le mea lenā na tupu iā Samuelu.

O se mea mataʻina lenā pō i le olaga o Samuelu, auā na amata ai se la faiā faapitoa ma Ieova, i le avea ma perofeta ma fofoga fetalai a le Atua. Muamua, na fefe le tama e taʻu atu iā Eli le feʻau a Ieova, auā o le faailoaga faaiʻu lea e iloa ai ua lata ona taunuu le valoaga e faasaga i lenā aiga. Ae na lototele Samuelu, ma na talia ma le lotomaulalo e Eli le faamasinoga a le Atua. E leʻi umi ae taunuu mea uma na fetalai ai Ieova. Na tau Isaraelu ma Filisitia, ma fasiotia ai Hofeni ma Fineaso i le aso e tasi. Ae na maliu Eli ina ua faalogo ua faoa le Atolaau paia a Ieova.—1 Samuelu 3:10-18; 4:1-18.

Ae na atili ai ona iloa Samuelu o se perofeta faamaoni. Ua taʻua i le tala: “Sa faatasi Ieova ma ia,” ma na taunuu mea uma na fai atu ai Samuelu ona o Ieova.—1 Samuelu 3:19.

‘Na Valaau Samuelu iā Ieova’

Po o lona uiga la na mulimuli tagata Isaraelu i le taʻitaʻiga a Samuelu, ma avea ma tagata faaleagaga ma faamaoni? E leai. Mulimuli ane na latou mananaʻo i se isi e sili atu i se perofeta, e na te faamasinoina i latou. Na latou fia pei o isi nuu ma mananaʻo ia pulea i latou e se tupu faaletagata. O le faatonuga a Ieova na talia ai e Samuelu la latou talosaga. Ae sa tatau ona ia faailoa atu iā Isaraelu le matuiā o la latou agasala. E lē o se tagata ua latou tetee i ai, ae o Ieova! O lea na ia faapotopoto ai tagata i Kilikala.

Seʻi o tatou toe mafaufau i lenā taimi  faigatā a o lauga atu Samuelu iā Isaraelu i Kilikala. O i inā na faamanatu atu ai e Samuelu iā Isaraelu lona talaaga faamaoni. Ona tatou faitau ai lea: ‘Na valaau Samuelu iā Ieova.’ Na talosaga atu o ia iā Ieova ia aumai faititili ma timuga.—1 Samuelu 12:17, 18.

Pe mafai ona iai ni faititili ma timuga i se tau mugālā? E lē taitai ona tupu se mea faapena! Pe afai na iai nisi na manatu faapena, e leʻi umi ae iloa e sesē lo latou manatu. Na faafuaseʻi ona faamalumalu mai ao o le lagi. Na gaui uma i lalo saito i fanua ona o le matagi. Na pāpā ma gogolo faititili, ma toʻulu timuga. O le ā le mea na tupu i tagata? “Ona matuā matataʻu ai lea o tagata uma iā Ieova ma Samuelu.” Ona latou iloa ai lea o le matuiā o a latou agasala.—1 Samuelu 12:18, 19.

E lē o Samuelu, ae o lona Atua o Ieova, na pāʻia o latou loto fouvale. Mai lava i lona talavou seʻia oo ina toeaina, sa faatuatua Samuelu i lona Atua. Na tauia o ia e Ieova. E lē o suia Ieova e oo mai i aso nei. O loo faaauau ona ia lagolagoina ē o loo faaaʻoaʻo i le faatuatua o Samuelu.

[Faaopoopoga i lalo]

[Ata i le itulau 17]

E ui lava sa fefe Samuelu, ae na ia taʻu atu ma le faamaoni iā Eli le faamasinoga a Ieova

[Ata i le itulau 18]

Sa tatalo ma le faatuatua Samuelu, ma na tali mai Ieova i faititili ma timuga