Olaga i Taimi o le Tusi Paia—O Faimusika ma a Latou Meafaifaaili

“Ia vivii atu [i le Atua] i le leo o le pū. Ia vivii atu iā te ia i le meafaifaaili e iai uaua ma le kitara. Ia vivii atu iā te ia i le topa ma le siva faataamilo. Ia vivii atu iā te ia i manoa ma le faaili. Ia vivii atu iā te ia i leo mālie o sumepalo. Ia vivii atu iā te ia i sumepalo tagitagi.”—SALAMO 150:3-5.

UA LOA ona iai aogā o musika ma le ʻaufaimusika i le tapuaʻiga iā Ieova le Atua. O se faaaʻoaʻoga, ina ua faasaoina faavavega e Ieova tagata Isaraelu mai i le Sami Ulaula, sa taʻitaʻia e le tuafafine o Mose, o Miriama, ia fafine i le usuina o le pese manumalo, a o sisiva ma faaaogā topa. O lenei mea ua faaalia ai le tāua o musika i tagata Isaraelu, auā o lea na faatoʻā sosola ese mai i ʻautau a Aikupito, ae o le toʻatele o fafine sa iai ni a latou meafaifaaili, ma ua sauni e tāina. (Esoto 15:20) Mulimuli ane, na faatulaga e le tupu o Tavita le faitau afe o le ʻaufaimusika e tāina meafaifaaili, o se vaega o le tapuaʻiga i le faleʻie paia. Na faaauau lenā lava faatulagaga i le malumalu na fausia e lona atalii o Solomona.—1 Nofoaiga a Tupu 23:5.

O ā mea sa faia aʻe ai nei meafaifaaili? E faapeʻī o latou foliga? O ā leo sa maua mai ai, ma o ā taimi na faaaogā ai?

Ituaiga o Meafaifaaili

O meafaifaaili o loo faamatalaina i le Tusi Paia sa faia mai i laupapa anagatā, o paʻu o manu ua faamafolafola, o uʻamea, ponaivi, ma sa teuteuina foʻi nisi i nifo elefane. Sa faia uaua mai i alava o laau po o taufale o manu. E ui e leai ni meafaifaaili o aso anamua o iai i le taimi lenei, ae o loo iai pea ni ata.

 E tolu vaega na vaevaeina ai meafaifaaili i taimi o le Tusi Paia: meafaifaaili e iai uaua, e aofia ai le kitara, o le lila (1), ma le napeli (2); meafaifaaili e ili, e aofia ai le pū, po o le sofao (3), o le pū umī (4), o le fagufagu, po o le faaili (5); meafaifaaili e tā pe e lūlū ina ia maua ai leo, e aofia ai le topa (6), o le lūlū tagitagi (7), sumepalo (8), ma logo (9). E tā e le ʻaufaimusika nei meafaifaaili faatasi ma pese faafatusolo, o siva, ma pesepesega. (1 Samuelu 18:6, 7) O le mea e sili ona tāua, sa faaaogā meafaifaaili i la latou tapuaʻiga i le Atua, o lē na faamanuiaina i latou i le meaalofa o le musika. (1 Nofoaiga a Tupu 15:16) Seʻi iloilo totoʻa nei vaega o meafaifaaili.

Meafaifaaili e Iai Uaua O le kitara ma le lila o ni meafaifaaili e māmā ma e faigofie ona feaveaʻi, lea e iai ni uaua ua faamau i se faavaa laupapa. Na tāina e Tavita se meafaifaaili e iai uaua ina ia mapu ai le ita o le tupu o Saulo. (1 Samuelu 16:23) O nei meafaifaaili sa faaaogā e le ʻaufaifaaili i le faapaiaga o le malumalu o Solomona, ma isi faatasiga e olioli ai e pei o tausamiga.—2 Nofoaiga a Tupu 5:12; 9:11.

E taitutusa le napeli ma le kitara, ae e eseese o la foliga. O se faavaa laupapa e iai sona pusa leo, ma o loo falō ai i luga ni nai uaua. Pe a tāina, ona maua mai lea o se leo mālie, e ese mai i leo o kitara i aso nei. E faia uaua mai i alava o fualaau ʻaina ua milo, po o taufale o manu.

Meafaifaaili e Ili E masani ona taʻua nei meafaifaaili i le Tusi Paia. O se tasi o pū a Iutaia ua leva anamua, e taʻua o le sofao. O lenei pū e faia mai i seu o le ʻoti poʻa ua faapū totonu, e maua mai ai se leo iʻī leotele. E ili e tagata Isaraelu le sofao e faapotopoto ai le ʻautau, ma faatonu ai le ʻautau ina ia gaoioi.—Faamasino 3:27; 7:22.

O le isi ituaiga o meafaifaaili e ili, o le pū umī lea e fai mai i le uʻamea. I se faamaumauga na maua mai i Tusi Tāʻai o le Sami Mate, o loo faailoa mai ai e eseese leo e maua pe a ili e le ʻaufaifaaili nei pū. Na faatonu e Ieova Mose ina ia faia ni pū siliva se lua e faaaogā i le faleʻie paia. (Numera 10:2-7) Mulimuli ane, e 120 pū na iliina i le faapaiaga o le malumalu o Solomona. (2 Nofoaiga a Tupu 5:12, 13) Na faia e tufuga atamamai pū e eseese lo  latou uumi. O nisi o na pū, e pe ā ma le tolu futu (91 cm) le umi mai i le mea e ili ai, seʻia oo i le pito e sau ai le leo.

O le fagufagu le meafaifaaili e ili sa sili ona fiafia iai tagata Isaraelu. O lona leo mālie e faagaeetia ai loto o tagata o loo iai i se faatasiga, faigaʻai, ma faaipoipoga. (1 Tupu 1:40; Isaia 30:29) O le leo mālie o le fagufagu e masani foʻi ona lagonaina i taimi o maliu, lea e tā ai e le ʻaufaimusika ni pese i taimi o faanoanoaga (tagaʻi i le itulau e 14).—Mataio 9:23.

Meafaifaaili e tā pe e Lūlū Ina ia Maua ai Leo Pe a faia ni aso faamanatu a tagata Isaraelu, e latou te faaaogā ni ituaiga o meafaifaaili eseese e tā pe e lūlū e maua ai leo. O leo e maua mai i nei meafaifaaili e ola le fati ma e faaosofia ai faalogona. O le topa, sa faia mai i paʻu o manu ua faamafolafola i luga o se faavaa laupapa lapotopoto, ma maua ai se leo e tai pei o se tagipalau, a o tā i le isi lima e le ʻaufaimusika ma le ʻau sisiva. Pe a lūlū le topa, e maua ai se leo tagitagi mai i logo o loo tautau ai.

O le isi meafaifaaili, o le lūlū tagitagi. E faia mai i se uʻamea māmā e foliga lapotopoto faalaumiumi, e iai sona ʻau, ma ni fasi uʻamea e faalava i le ogatotonu o loo tautau ai ni tamaʻi uʻamea lapotopoto. Pe a lūlū, ona maua ai lea o se leo tagitagi.

E leotele atu le leo e maua mai i sumepalo apamemea. E lua ituaiga o sumepalo lapotopoto. O sumepalo lapopoʻa e tatagi leotele pe a faafetoʻai, ae o sumepalo lāiti e faafetoʻai i tamatamaʻi lima, ma e leo mālie. E tatagi uma leo o nei sumepalo, ae e eseese le malosi.—Salamo 150:5.

Mulimuli i le Faaaʻoaʻoga

E amata ma faaiʻu sauniga a Molimau a Ieova i aso nei i musika ma pese. E tāina i a latou faatasiga tetele ni musika o loo pepese ai se ʻau faaili, ma o loo aofia ai foʻi ma leo o meafaifaaili e iai uaua, e ili, ma tā pe e lūlū.

O le faaaogāina o musika ma pese i a latou tapuaʻiga, ua mulimuli ai Molimau e lē gata i le faaaʻoaʻoga a tagata Isaraelu anamua, ae o Kerisiano foʻi i le uluaʻi senituri. (Efeso 5:19) I le pei o auauna a le Atua i taimi o le Tusi Paia, e olioli Molimau a Ieova i aso nei i le tuufaatasia o solo ma fati ina ia vivii ai iā Ieova.

[Ata i le itulau 23]

(Foliga o meafaifaaili)