Iesu Keriso—Tali o a Tatou Fesili

“O le ā se tala a le motu o tagata, o ai aʻu?”—LUKA 9:18.

O LE fesili lenā a Iesu i ona soo ona sa ia iloa le eseese o manatu o tagata e uiga iā te ia. Peitaʻi, e leai se māfuaaga e feteenaʻi ai fua, auā e leʻi lafi Iesu mai i tagata ma faia ni gaoioiga faalilolilo. Nai lo lea, sa faifaimea faatasi o ia ma tagata i o latou nuu ma aai. Na talaʻi atu o ia ma aʻoaʻo atu i le lautele, ona sa manaʻo e iloa e tagata upu moni e uiga iā te ia. —Luka 8:1.

E mafai ona iloa le upu moni e uiga iā Iesu e ala i ana upu ma gaoioiga, e pei ona faamauina i Evagelia e fā o le Tusi Paia, o Mataio, Mareko, Luka, ma Ioane. O na faamatalaga faagaeeina, o le faavae lea o tali mo a tatou fesili e uiga iā Iesu. *—Ioane 17:17.

 FESILI: Po o Iesu o se tagata moni i le talafaasolopito?

TALI: Ioe. Na taʻua e nisi o tusitala o le talafaasolopito, e aofia ai Josephus ma Tacitus o le uluaʻi senituri, e faapea na soifua moni Iesu. O le mea e sili ona tāua, ua faaalia mai ma le mautinoa i tusi o Evagelia, o Iesu o se tagata moni ae e lē o se tagata i se tala fatu. O loo taʻua patino i na faamaumauga le taimi ma nofoaga na tutupu ai mea. O se faaaʻoaʻoga, na taʻua e le tusitala o le Evagelia o Luka ni tupu se toʻafitu, e iloa ai le tausaga na amata ai le faiva a Iesu, ma ua faamaonia mai e tusitala o le talafaasolopito igoa o na tupu.—Luka 3:1, 2, 23.

E iai faamaoniga e sili ona mautinoa e iloa ai o Iesu o se tagata iloga i le talafaasolopito. Ua faapea mai le tusi Evidence for the Historical Jesus: “E toʻatele tagata atamamai o le a ioe na soifua i le uluaʻi senituri se tagata mai i Nasareta, e suafa iā Iesu.”

FESILI: Po o Iesu moni lava o le Atua?

TALI: E leai. E leʻi manatu lava Iesu e tutusa o ia ma le Atua. O le mea moni, na faaauau pea ona faailoa mai e Iesu, e maulalo ifo o ia nai lo o Ieova. * O se faaaʻoaʻoga, na taʻua e Iesu Ieova o “loʻu Atua,” ma o “le Atua moni e toʻatasi.” (Mataio 27:46; Ioane 17:3) E na o se tagata e maulalo ifo nai lo o se isi, e mafai ona faia lenā faamatalaga. E mafai ona taʻua e se tagata faigaluega le tagata e ana le galuega o “loʻu pule,” e faaalia manino ai e maulalo ifo o ia nai lo o lona pule.

Na faailoa mai foʻi e Iesu e ese o ia mai i le Atua. Na faapea atu Iesu i tagata tetee o ē na luʻia lana pule e faapea: “Ua tusia foʻi i la outou Tulafono, ʻE moni le molimau a tagata e toʻalua.’ A o aʻu, ua ou molimau iā te aʻu lava, ma o le Tamā na auina mai aʻu, o loo molimau foʻi iā te aʻu.” (Ioane 8:17, 18) Pe afai e manatu iā i laʻua o ni molimau se toʻalua, e tatau la ona ese Iesu mai iā Ieova. *

FESILI: Po o Iesu ua na o se tagata lelei?

TALI: E leai, e iai mea na sili mamao ai Iesu. Na malamalama lelei Iesu o loo iā te ia ni matafaioi tāua i le faataunuuina o le finagalo o le Atua. O nisi nei o matafaioi:

● “Atalii e toʻatasi o le Atua.” (Ioane 3:18) Na iloa lelei e Iesu lona tupuaga. Na soifua o ia a o leʻi taitai ona fanau mai i le lalolagi. Sa ia faamatala mai e faapea: “Na ou sau mai i le lagi.” (Ioane 6:38) O Iesu o le foafoaga muamua lea a le Atua, ma sa fesoasoani o ia i le foafoaina o isi mea uma lava. Ona e na o ia na foafoaina tuusaʻo e le Atua, ua talafeagai ai la ona taʻua o ia o le “Atalii e toʻatasi o le Atua.”—Ioane 1:3, 14; Kolose 1:15, 16.

● “Atalii o le tagata.” (Mataio 8:20) E tele taimi na taʻua ai e Iesu o ia lava o “le Atalii o le tagata,” o se faaupuga e tusa ma le 80 taimi o loo taʻua ai i tusi Evagelia. O lenei faaupuga ua faaalia ai na avea Iesu ma tagata, ae e lē o le Atua i se tino tagata. Na faapefea ona fanau mai le Atalii e toʻatasi o le Atua o se tagata? E ala i le agaga paia, na faaliliu ai e Ieova le soifua o lona Atalii  ma tuu i le manava o le taupou Iutaia o Maria, ma afuafua ai loa. O le iʻuga, na fanau mai Iesu o se tagata lelei atoatoa e aunoa ma se agasala.—Mataio 1:18; Luka 1:35; Ioane 8:46.

● “Faiaʻoga.” (Ioane 13:13) Na faaalia manino e Iesu o lana galuega na tuuina mai e le Atua, o le “aʻoaʻo . . . ma talaʻi atu le tala lelei” e uiga i le Malo o le Atua. (Mataio 4:23; Luka 4:43) Na faamatala manino mai ma le faigofie e Iesu, le uiga moni o le Malo o le Atua, ma le auala o le a faataunuu ai e lenei Malo le finagalo o Ieova.—Mataio 6:9, 10.

● “Le Upu.” (Ioane 1:1) Na auauna Iesu o se Fofoga fetalai a le Atua, ma e na te faaoo atu feʻau ma faatonuga a le Atua i isi. Na faaaogā e Ieova Iesu e faailoa atu Ana feʻau i tagata o loo i le lalolagi.—Ioane 7:16, 17.

FESILI: Po o Iesu o le Mesia na folafolaina mai?

TALI: Ioe. Na valoia i le Tusi Paia le afio mai o le Mesia po o le Keriso, o lona uiga o “Lē ua Faauuina.” O Lē na Folafolaina mai o le a iai sana matafaioi i le faataunuuina o le finagalo o Ieova. I se tasi o mea na tupu, na faapea atu ai se fafine Samaria iā Iesu: “Ou te iloa o le a maliu mai le Mesia, o lē ua taʻua o le Keriso.” Ona taʻutino atu lea e Iesu e faapea: “O aʻu lenei o ia, lea o loo tautala atu iā te oe.”—Ioane 4:25, 26.

Po o iai ni faamaoniga o Iesu moni lava o le Mesia? E tolu ni vala e faamaonia ai e na o le toʻatasi le tagata ua fetaui i ai le Mesia, e pei lava ona iloa se tagata e toʻatasi i lona tulagālima. Pe e fetaui iā Iesu na faamaoniga? Ia mātau:

● Lona Gafa. Na valoia i le Tusi Paia o le a tupuga mai le Mesia iā Aperaamo ma e ala mai i le gafa o le aiga o Tavita. (Kenese 22:18; Salamo 132:11, 12) Na tupuga mai Iesu iā i laʻua uma na.—Mataio 1:1-16; Luka 3:23-38.

● Valoaga ua faataunuuina. O loo iai i Tusitusiga Eperu le tele o valoaga e uiga i le soifuaga o le Mesia i le lalolagi, e aofia ai ma faamatalaga i lona fanau mai ma lona maliu. Na faataunuu e Iesu valoaga uma. O nisi o valoaga: E fanau o ia i Peteleema (Mika 5:2; Luka 2:4-11), valaauina o ia mai i Aikupito (Hosea 11:1; Mataio 2:15), ma e faasalaina o ia ae e aunoa ma sona ponaivi na gauia (Salamo 34:20; Ioane 19:33, 36). E mautinoa e lē mafai ona suia e Iesu lava ia lona soifuaga, ina ia mafai ona talafeagai ma tulaga e manaʻomia, ina ia faataunuu ai valoaga e uiga i le Mesia. *

● Le taʻutinoga a le Atua lava ia. I le taimi na fanau ai Iesu, na auina mai ai e le Atua ni agelu e taʻu atu i leoleo mamoe ua fanau mai le Mesia. (Luka 2:10-14) I nisi o mea na tutupu a o iai Iesu i lana faiva, na fetalai mai ai le Atua lava ia mai i le lagi, ma faailoa mai lona finagalo malie iā Iesu. (Mataio 3:16, 17; 17:1-5) O Ieova na mafai ai e Iesu ona faataunuu vavega mamana, ma faamaonia atili ai o Iesu o le Mesia.—Galuega 10:38.

 FESILI: Aiseā na puapuagatia ai Iesu ma maliu?

TALI: Sa lē tatau ona puapuagatia Iesu auā e leai sana agasala. E leʻi talafeagai ona tutuʻiina o ia i le laau e pei o se tagata solitulafono, ma tuua o ia ina ia maliu i se maliu e faalumaina. Peitaʻi, na faatalitalia e Iesu o le a oo puapuaga iā te ia, ma na gauaʻi atu o ia ma le lotomalie.—Mataio 20:17-19; 1 Peteru 2:21-23.

Na taʻua i valoaga e uiga i le Mesia e faapea o le a mafatia ma fasiotia le Mesia, ina ia totogiina ai agasala a isi. (Isaia 53:5; Tanielu 9:24, 26) Na taʻua e Iesu lava ia, na afio mai o ia ina ia “foaʻi atu lona ola e fai ma togiola e sui aʻi tagata e toʻatele.” (Mataio 20:28) O i latou e faatuatua i le tāua o lana togiola ma lona maliu faataulaga, o le a faasaoina mai i le agasala ma le oti, ma o le a ola e faavavau i le Parataiso i le lalolagi. *—Ioane 3:16; 1 Ioane 4:9, 10.

FESILI: Pe e mafai ona tatou talitonu na faatūina Iesu mai i le oti?

TALI: Ioe. Na faatalitalia e Iesu o le a toe faatūina o ia mai i le oti. (Mataio 16:21) Peitaʻi, e tāua ona mātau mai, e leʻi taʻua e Iesu po o tusitala o le Tusi Paia e faapea, o le a faatūina mai o ia e ala i se isi auala, ae e lē o se vavega. E lē mafai ona talitonuina na ituaiga o manatu. Peitaʻi, ua faapea mai le Tusi Paia: “Ua toe faatūina o ia e le Atua e ala i le tatalaina o noanoataga o le oti.” (Galuega 2:24) Pe afai e tatou te talitonu e iai se Atua ma o ia o Lē na faia mea uma, e tatau foʻi la ona tatou talitonu e mafai ona ia toe faatūina lona Alo mai i le oti.—Eperu 3:4.

Po o iai ni faamaoniga maufaatuatuaina e faapea na toe faatūina mai Iesu? Seʻi mātau manatu o loo mulimuli mai.

● Taʻutinoga a molimau. Ina ua mavae le tusa ma le 22 tausaga talu ona maliu Iesu, na tusi le aposetolo o Paulo e faapea, e silia i le toʻa 500 molimau na vaaitino i le toe faatūina mai o Iesu, ma o le toʻatele o i latou na soifua pea i le taimi na tusia ai e Paulo lana tusi. (1 Korinito 15:6) E mafai ona lē talitonuina ni molimau a se toʻatasi po o se toʻalua, ae e lē mafai ona teena ni molimau a se toʻa 500.

● Molimau maufaatuatuaina: O uluaʻi soo o Iesu o ē na iloa le mea moni na tupu, sa latou faalauiloa atu ma le lototele le toe faatūina mai o Iesu. (Galuega 2:29-32; 3:13-15) O le mea moni, na latou manatu e tāua i le faatuatuaga o Kerisiano le talitonu i le toetū mai o Iesu. (1 Korinito 15:12-19) Na lotomalilie na soo e fasiotia i latou nai lo o le faafitia o lo latou faatuatua iā Iesu. (Galuega 7:51-60; 12:1, 2) E leai se tasi e lotomalie e oti ona o se mea e na te iloa e pepelo.

Ua tatou iloa mai i le Tusi Paia tali i fesili autū e ono e uiga iā Iesu. Ua faaalia manino mai i na tali po o ai Iesu. Ae pe e tāua na tali? I se isi faaupuga, pe e tāua mea ua e filifili e talitonu i ai e uiga iā Iesu?

[Faaopoopoga i lalo]