Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

E te Silafia?

E te Silafia?

E te Silafia?

Aiseā na faaaogā ai i taimi o le Tusi Paia le tā e sosoo ai piliki?

Ua taʻua i le Tusi Paia e faatatau i tagata na fausia le olo o Papelu e faapea, “na avea piliki ma maa mo i latou, a o le tā sa fai ma mea e sosoo ai piliki.”—Kenese 11:3.

O lenei tā e faia mai i le suāuu lea e tele ina maua i Mesopotamia. O lenei suāuu e maua i lalo o le eleele ma e maua mai lava ua totoo. O loo taʻua i le Tusi Paia le aogā o lenei mea faapipii. Ua taʻua e se lomifefiloi e faapea, o lenei tā sa “aogā mo le fausia o fale na faia i piliki sa tunu i le afi.”

I se mataupu o le mekasini o le Archaeology, o loo taʻua ai se asiasiga talu ai nei i toega o le olo maualuga i le aai anamua o Uro, i Mesopotamia. Na faapea mai le tusitala: “O laufanua e maua ai le suāuu i saute o Iraq, o se tasi lea o nofoaga na muaʻi faaaogā ai le tā e fai ma mea e faapipii ai piliki, ma o loo vaaia pea i va o piliki ua mū. I aso nei, ua avea lenei alagāʻoa ma pogai o fetauaʻiga ma faiga sauā i nisi o atunuu, ae i aso ua mavae, sa faaaogā e tagata e fausia faatasi ai o latou aai. O le faaaogāina o le tā e fai ma mea e faapipii ai piliki ma faia ai auala, na lē mafai ai ona taʻei piliki ia na faaaogā i Sumeria, ma tumau ai pea mo se taimi umi mea na fausia.”

O ā ituaiga o pepa na faaaogā i taimi o le Tusi Paia?

E masani ona tulaʻi mai lenei fesili ona o le faamatalaga a le tusitala o le Tusi Paia o Ioane e faapea: “O iā te aʻu mea e tele e tusi atu ai iā te outou, ae ou te lē fia tusi atu i le laupepa ma le vaitusi.” (2 Ioane 12) O ā ituaiga o pepa na faaaogā e tusia ai tusi i taimi o le Tusi Paia?

O le upu Eleni o le kharʹtes, lea o loo faaliliuina i le pepa, “e faasino atu i pepa e faia mai i le kome,” o se laau e tele ina ola i le vai. O loo faamatala i se tasi o lomifefiloi le auala e faaaogā ai le ogālaau o lenei laau, e fai ai pepa e tusitusi ai, e faapea: “O nisi taimi e 10 futu [3 mita] le uumi o ogālaau sa fofoʻe ese le paʻu ma tipitipi faamanifinifi i le umi, ona faapipii faafelavasaʻi lea, ma sasa faamanifinifi i se samala laau, ma faalamolemole i se sanipepa.”

Na maua e tagata suʻesuʻe i le eleele i Aikupito ma nofoaga latalata ane i le Sami Mate, le tele o paʻu laau o loo iai faamatalaga mai anamua. O nisi o paʻu laau o loo iai Tusitusiga Paia na maua i lea nofoaga, e mai i le taimi o Iesu pe a o leʻi iai foʻi o ia. O nei ituaiga o pepa atonu na faaaogā e tusia ai tusi faale-Tusi Paia, e pei o tusi na muaʻi tusia e aposetolo.

[Ē Ana le Ata i le itulau 11]

Spectrumphotofile/ photographersdirect.com

© FLPA/David Hosking/age fotostock