O Auala e Fiafia ai le Aiga

Foʻia o Aitalafu

Giannis: * “Na gau laʻu pisinisi ina ua paʻū le tulaga tau tamaoaiga i Eleni, ma ua lē mafai ai ona toe totogi le mokesi o lo matou fale, aemaise nonogatupe mai i le faletupe. Sa lē lelei saʻu moe ona o le popole.”

Katerina: “O le fale lenei na matou ola aʻe ai, ma ou te lē manaʻo e aveese atu. E ma te misa lava ma Giannis i le tele o taimi i se auala e foʻia ai le nofo aitalafu.”

O AITALAFU, e mafai ona faapopoleina ma malepelepe ai aiga. O se faataʻitaʻiga, na iloa e se tagata suʻesuʻe e suafa iā Jeffrey Dew, o ulugalii e tele aitalafu, e itiiti lava taimi e faatasitasi ai, e misa soo, ma e tau leai se fiafia. Pe a fua atu i isi mataupu, o le misa i aitalafu e umi atu se taimi o fai, ma e iʻu atu i le ʻeʻē ma fasi ai e le tasi le isi. E lē gata i lea, pe a misa ulugalii i aitalafu, e masani lava ona oo atu ai i isi mataupu ma faateteleina ai le faafitauli. E lē o se mea la e faateʻia ai le avea o feeseeseaʻiga i tupe, ma pogai autū o talagā faaipoipoga i Amerika.

O le tele o aitalafu e lamatia ai le soifua mālōlōina, e pei o le lē lelei o se moe, tigā le ulu, tigā le manava, maʻi fatu, ma le lotovaivai. Na faapea mai se avā e suafa iā Marta: “O le tele o taimi, e na o le moe lava le mea a loʻu toʻalua o Luís e fai, ona o le popole tele i aitalafu. Sa lē mafai ona matou toe faalagolago iā te ia.” O nisi ua lē mafai ona latou taulima lenei faafitauli. O se faataʻitaʻiga, na lipotia mai i tala fou a le BBC, le pule ai o se tinā mai Initia i lona ola, ona ua lē mafai ona toe totogi le nonogatupe e tusa ma le $840 (tālā Amerika), lea na ia aitalafu  mai e totogi ai togafitiga faafomaʻi a lana fanau.

Ae faapefea pe afai ua aafia lou aiga i popolega ona o aitalafu? Seʻi tatou iloilo nisi o luʻi e masani ona oo i ulugalii pe a feagai ma aitalafu, faapea mataupu silisili o le Tusi Paia e mafai ona fesoasoani e foʻia ai nei luʻi.

LUʻI 1: Tuuaʻi e le tasi le isi.

Na faapea mai Lukasz: “Ou te tuuaʻia laʻu avā i le faaaogā sesē o tupe, ae e faitio mai foʻi o ia e tele a matou tupe pe ana lelei laʻu galuega.” E faapefea ona ʻalofia le feeseeseaʻi ona o aitalafu?

Se auala e aogā: Galulue faatasi. E tusa lava pe e te leʻi aafia i le faia o le aitalafu, ae e lē mafai ona foʻia le faafitauli pe afai e faasasao atu lou ita i lau paaga. E tatau ona lua faatatauina le fautuaga o loo i le Efeso 4:31: “Ia tuu lo outou ita umi, ma le itaitagofie, ma le lotoa, ma le soona ʻeʻē, ma upu masoā, atoa foʻi ma mea leaga uma.”

Galulue faatasi e totogi le aitalafu. Na faamatala mai e se tane e suafa iā Stephanos: “E ma te galulue faatasi ma laʻu avā e foʻia aitalafu.” O lenei galulue faatasi, ua ōgatusa ma le manatu o loo i le Faataoto 13:10 e faapea: “O le faamaualuga e na o le femisaaʻi e tupu ai, ae e iai le atamai iā i latou o ē e soālaupule faatasi.” Nai lo o le faamaualuga ma taumafai e foʻia le faafitauli e oe lava, ia talanoa atu i se auala saʻo ma le faamaoni e faatatau i faafitauli tau tupe, ma ia galulue faatasi.

E mafai foʻi e le fanau ona lagolagosua i le foʻia o aitalafu. Na faamatala mai e se tamā e suafa iā Edgardo i Anitenitina, se mea na tupu i lona aiga e faapea: “Na manaʻo loʻu atalii e faatau sana uila fou, ae na ma faailoa atu le māfuaaga ua lē mafai ai. Ae sa tuu atu iā te ia le uila tuai a loʻu tamā, ma na matuā fiafia o ia e tiʻetiʻe ai. Ua ou iloa nei le tāua o le galulue faatasi o se aiga.”

FAATAʻITAʻI LE MEA LENEI: Faatulaga se taimi e talanoa lelei ai e uiga i aitalafu. Faailoa atu se mea sesē atonu na e faia. Nai lo o le taulaʻi i mea ua teʻa, ia taumafai e malilie faatasi i se mataupu silisili e fesoasoani i lua filifiliga tautupe i le lumanaʻi.—Salamo 37:21; Luka 12:15.

LUʻI LONA 2: Foliga ua lē mafai ona totogi le aitalafu.

Na faapea mai Enrique, “Na telē le aitalafu a laʻu pisinisi ona ua paʻū le tulaga tau tamaoaiga i Anitenitina. Ae ina ua manaʻomia ona fai se taotoga o laʻu avā, o i inā na ou lagona ai ua pei aʻu o se tagata o loo lavelavea i se faamoega apogaleveleve.” Sa gau uma tupe a se tamāloa i Pasili e suafa iā Roberto i faiga faapisinisi, ma e 12 faletupe sa nofo aitalafu ai. Na ia faapea mai: “Na ou mā e talanoa i aʻu uō, ona ua pei e leai soʻu aogā.”

O le ā e mafai ona e faia pe a e lagona ua lofitūina oe i le lotovaivai, nofosala, po o le mā foʻi ona o aitalafu?

Se auala e aogā: Faasoa lelei tupe. *

1. Faasoa lelei au tupe. Ia faamaumau i lalo tupe maua ma tupe faaalu i le lua vaiaso, po o le faia foʻi faapea taʻi masina pe afai e fetaui i lou tulaga. Faaaofia ai ma tupe faaalu i lafoga, inisiua, faapea ma lavalava. E ui e lē o taimi uma e faatau ai lavalava, ae e lelei pe a tuu i ai se fua faatatau o tupe e alu ai i masina taʻitasi.

2. Faatele tupe maua. Atonu e lelei pe a galue ovataimi, faaputu mea e maua ai tupe e pei o atigifagu, po o le faatau atu o ni oloa e te fiafia e fai. Lapataʻiga: Aua neʻi avea galuega ma māfuaaga e misia ai mea e tatau ona faamuamua, e pei o faasologa faaleagaga.

3. Faaitiitia tupe faaalu. Faatau na o mea e mautinoa e manaʻomia, ae aua le faatauina ona o loo paʻū le tau. (Faataoto 21:5) Na faapea mai Enrique lea na taʻua i luga: “O le lē vavevave e faatau se mea, o le a fesoasoani ai  iā te oe e iloa pe e manaʻomia moni lenā mea pe e leai.” O nisi nei o fautuaga faaopoopo.

● Fale: Afai o loo e nofo i se fale mautotogi taugatā, e manaia pe a suʻe se fale taugofie, ma faaitiitia le soona faaaogā o le eletise ma le vai.

● Meaʻai: Alu ma ave se meaʻai, ina ia ʻalofia ai le ʻai i faleʻaiga. Ia faatau meaʻai taugofie o loo paʻū lo latou tau. Na faapea mai Joelma mai Pasili, “Ou te alu e faatau fualaau ʻaina ma fualaau faisua i le taimi o le a tapuni ai maketi, ona ua paʻū o latou tau.”

● Femalagaaʻiga: Tausi lelei le taavale o loo iai ina ia umi ona aogā, nai lo o le toe faatau o se isi taavale fou. Faaaogā le pasi pe e savali foʻi i so o se taimi lava pe afai e mafai.

Pe a uma ona faaitiitia tupe faaalu, ona faaaogā lelei lea o tupe o loo totoe.

4. Iloilo aitalafu ma gaoioi. Vaai pe e fia pasene o nonogatupe taʻitasi, le mea e tupu pe a tuai pe e misi ona totogi se vaegātupe i se masina, ma siaki pe faamata ua tuai ona totogi. Iloilo lelei le maliega, auā o nisi kamupani fai nonogatupe e taufaasesē. O se faataʻitaʻiga, na faailoa mai e se kamupani i Amerika e 24 pasene le tupe faasili e faaopoopo i se nonogatupe, ae na iloa mulimuli ane e 400 pasene.

Iloilo po o lē fea aitalafu e totogi muamua. O le isi auala, totogi muamua le aitalafu e telē le pasene. O se isi fuafuaga, totogi uma le aitalafu e laʻitiiti le paleni o loo totoe, auā o le itiiti o nonogatupe e totogi i masina taʻitasi, o le a e lē soona popole ai. Pe afai e iai sau nonogatupe e telē le pasene, atonu e lelei pe a toe nonō se isi tupe e laʻitiiti le pasene ina ia totogi uma ai le nonogatupe telē.

A lē mafai ona totogi, taumafai e feutagaʻi ma lē o loo aitalafu i ai mo se isi fuafuaga. Talosaga i ai e toe tuu mai nisi aso e totogi atu ai le aitalafu pe e faapaʻū le pasene. E malilie isi kamupani fai nonogatupe e ofo mai se faamāmā avega, pe afai e totogi uma atu se vaega tupe i le taimi lava lea. Ia faamatala atu ma le faamaoni lou faafitauli tautupe. (Kolose 4:6; Eperu 13:18) Ia tusitusia uma i lalo maliega, ma aua le fiu e talosaga atu pe a lē taulau i le taimi muamua.—Faataoto 6:1-5.

Ioe, e manaʻomia ona iloa lelei le tulaga moni o loo e iai, a o faasoa au tupe. E tusa pe e lelei ona fuafua au tupe, ae e mafai lava ona e lē taulau, ona o tupe “e fai ona apaʻau e pei o apaʻau o le aeto ma lele atu i le lagi.”—Faataoto 23:4, 5.

FAATAʻITAʻI LE MEA LENEI: O so o se taimi lava e faasoa ai au tupe, talanoa pe faapefea i sui uma o le aiga ona faaitiitia tupe faaalu, po o auala e faatele ai tupe  maua a le aiga. O le galulue faatasi, o le a fesoasoani e foʻia ai le nofo aitalafu.

LUʻI LONA 3: Alu uma i ai le mafaufau.

O le popole tele i aitalafu, e galo ai mea e ao ona faamuamua i le olaga. Na faapea mai se tamāloa e suafa iā Georgios, “o le faafitauli autū o lo matou olaga, o le alu uma o le taimi, malosi ma le ola i aitalafu, ma lē amanaʻia ai mea e sili ona tāua i le olaga.”

Se auala e aogā: Faatulaga saʻo tupe. E ui i au taumafaiga fitā, ae atonu e umi pea se taimi o tau totogi lau aitalafu. I le taimi e tasi, ia saʻo lau vaaiga i le tulaga o mea o loo i ai i le taimi nei. Nai lo o le popole i tupe, po o le leai foʻi o ni tupe, e atamai ona amanaʻia le fautuaga lenei a le Tusi Paia: “Afai ua iai ni a tatou meaʻai, o mea e oofu ai, ma mea e nonofo ai, ia tatou lotomalilie i nei mea.”—1 Timoteo 6:8.

O le lotomalie i tupe ua maua, o le a mafai ai ona e ʻfaamautinoa mea e sili ona tāua.’ (Filipi 1:10) O mea e sili ona tāua, e aofia ai le lua faauōga ma le Atua faapea ma lou aiga. Na faapea mai Georgios lea na taʻua i luga: “E ui e leʻi uma ona totogi la matou aitalafu, ae e lē o toe avea ma taulaʻiga o o matou olaga. O loo fiafia le ma faaipoipoga, ma ua tele le taimi ua faaalu ma le fanau, faapea i mea faaleagaga.”

FAATAʻITAʻI LE MEA LENEI: Lisi i lalo mea e sili ona tāua e lē mafai e tupe ona faatau. Ona tilofaʻia lea o auala e faatele ai le taimi ma le malosi e alu i na mea.

O aitalafu e faapogaia ai popolega, ma e manaʻomia ni faataulaga ina ia foʻia ai; ae o le a tauia lava au taumafaiga. Na taʻutino mai se tane e suafa iā Andrzej i Polani: “Na matuā suia le tulaga o lo matou aiga, ina ua ou iloa na faamaonia e laʻu avā se nonogatupe telē a sana uō faigaluega, lea ua sola ae lē totogia.” Pe a toe mafaufau i le auala na la taulima ai lenā faafitauli, ua faapea mai o ia: “O le mea moni, ua atili ona ma lotogatasi, e lē ona o le aitalafu, ae ona o le galulue faatasi ina ia foʻia le faafitauli.”

[Faaopoopoga i lalo]

FESILI IFO IĀ TE OE LAVA . . .

▪ E faapefea ona ou fesoasoani i loʻu aiga ina ia totogi aitalafu?

▪ E faapefea ona ma gaoioi ina ia aua neʻi pulea pe e faaleagaina e aitalafu la ma faiā?

[Ata i le itulau 18]

O aitalafu, e mafai ona faapopoleina ma malepelepe ai aiga

[Ata i le itulau 20]

Ia saʻili ni auala aogā e foʻia faatasi ai e le aiga aitalafu

[Ata i le itulau 21]

O le lotomalie e maua ai le fiafia, lea e lē mafai e tupe ona faatau