Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

SE TALANOAGA FAALE-TUSI PAIA

O Anafea na Amata Pule ai le Malo o le Atua? (Vaega 1)

O Anafea na Amata Pule ai le Malo o le Atua? (Vaega 1)

O le talanoaga o loo mulimuli mai, o se talanoaga e masani ona fai e se Molimau a Ieova ma se tagata i le talaʻiga. Seʻi faapea ua alu atu se Molimau e igoa iā Toma i le fale o se tamāloa e igoa iā Ioane.

IA “SAʻILI PEA” MO LE MALAMALAMA

Toma: E te iloa Ioane, e ese loʻu fiafia i ta talanoaga faale-Tusi Paia. * Ou te manatua le taimi mulimuli na ta talanoa ai, sa e fesili mai pe aiseā e talitonu ai Molimau a Ieova o le tausaga e 1914, na amata pule ai le Malo o le Atua.

Ioane: Ia, auā foʻi na ou faitau i tou lomiga ma o loo taʻua ai na amata ona pule mai le Malo o le Atua i le 1914. O lea la ou te fia malamalama, auā e masani ona tou fai mai e faavae o outou talitonuga i le Tusi Paia.

Toma: E saʻo, e faavae o matou talitonuga mai i le Tusi Paia.

Ioane: Ae na ou faitau i le Tusi Paia atoa, ou te leʻi tau a i se mau o taʻua ai le 1914. Na ou suʻeina foʻi i se Tusi Paia i le initaneti le tausaga “1914” ae e lē o maua ai foʻi.

Toma: E lua ni mea ou te fia faamālō atu ai Ioane. Muamua, faamālō atu lava ona ua e faitau i le Tusi Paia atoa. Foliga mai e te fiafia tele i le Tusi Paia.

Ioane: Ioe, ou te fiafia tele i ai.

Toma: Taʻi lelei la. O le isi mea, ou te faamālō atu ona o lou saʻili i le Tusi Paia mo tali o au fesili. Ua e faia le mea o loo faalaeiau i tatou e le Tusi Paia e fai: Ia “saʻili pea” mo le malamalama. * Mālō a mo lenā uiga lelei.

Ioane: Faafetai a. Ou te fiafia lava e aʻoaʻoina pea le tele o mea. E te iloa, na fai nisi aʻu saʻiliʻiliga ma na ou maua ai nisi o faamatalaga e faatatau i le tausaga 1914, i le tusi lea o loo faaaogā i a ta talanoaga. O loo taʻua ai le miti a se tupu i se laau telē na tuu i lalo ma na mulimuli ane toe tātupu aʻe. Pe saʻo ea aʻu?

Toma: Oi, o le valoaga lenā o loo i le Tanielu mataupu e 4. O loo taʻua ai le miti a Nepukanesa le tupu o Papelonia.

Ioane: Ia, lenā tonu a. Ae ua ou fiu e faitau ou te lē malamalama a po o le ā lona fesootaʻiga i le Malo o le Atua ma le tausaga e 1914.

Toma: Aua e te popole. E oo foʻi i le perofeta o Tanielu e leʻi malamalama atoatoa i le uiga o mea na faagaeeina o ia e tusia!

Ioane: E saʻo lau tala?

Toma: Ioe. Auā na ia taʻua i le Tanielu 12:8: “A o aʻu, na ou faalogo ae ou te leʻi malamalama.”

Ioane: Oi, e lē na o aʻu la lea e lē o malamalama.

Toma: O le mea moni, e leʻi malamalama Tanielu ona e leʻi oo i le taimi na finagalo le Atua e malamalama atoatoa ai tagata, i le uiga o valoaga o loo i le tusi o Tanielu. Ae ua mafai ona tatou malamalama atoatoa i ai i le taimi lenei.

Ioane: O le ā le uiga o lau tala?

Toma: Ia tagaʻi foʻi i le fuaiupu o loo sosoo ai. Fai mai le Tanielu 12:9: “Ua punitia upu ma faamauina ai seʻia oo i le taimi o le iʻuga.” O lea, o nei valoaga e faatoʻā mafai ona malamalama atoatoa ai a o faagasolo “taimi o le iʻuga.” I se taimi mulimuli ane, o le a ta iloaina ai mai i a ta talanoaga faale-Tusi Paia, faamaoniga uma e iloa ai o lea ua tatou ola i le taimi o le iʻuga. *

Ioane: E mafai la ona e faamalamalama mai le valoaga a Tanielu?

Toma: Ia seʻi ou taumafai atu la i ai.

LE MITI A NEPUKANESA

Toma: Muamua, seʻi ou faamatala puupuu atu le vaaiga sa iloa e Nepukanesa i lana miti. A uma, ona ta talanoa lea po o le ā lona uiga.

Ioane: Manaia foʻi.

Toma: Na vaaia e Nepukanesa i lana miti se laau matuā maualuga e oo i le lagi. Ona ia faalogo atu lea i le faatonuga mai i se avefeʻau a le Atua o faapea mai e tuu i lalo le laau. Peitaʻi, na fetalai mai le Atua ina ia tuu pea i le eleele le tagutugutu o le pogati seʻia māeʻa “taimi e fitu,” ona toe tupu ai lea o le laau. * O lenei valoaga na faataunuuina muamua iā Nepukanesa. E ui lava o ia o se tupu malosi e pei o se laau ua oo lona tumutumu i le lagi, ae na lē toe avea o ia ma tupu i “taimi e fitu.” E te manatua foʻi le mea na tupu?

Ioane: Leai.

Toma: Ia aua e te popole. Ua taʻua i le Tusi Paia na leaga le mafaufau o Nepukanesa mo tausaga e fitu, ma e leʻi mafai ona toe avea ma tupu i lenā taimi. Peitaʻi, na toe lelei lona mafaufau i le iʻuga o taimi e fitu ma na toe avea ai ma tupu. *

Ioane: O lea ua ou tau malamalama atu. Ae o le ā la le fesootaʻiga o lenā mea i le Malo o le Atua ma le 1914?

Toma: Pe a faafaigofie le manatu, e lua ni faataunuuga o lenei valoaga. O le faataunuuga muamua, na taunuu ina ua taofia le pulega a Nepukanesa. A o le faataunuuga lona lua e aofia ai le taofia o le pulega a le Atua. O lea, o le faataunuuga lona lua e fesootaʻi atu i le Malo o le Atua.

Ioane: E faapefea ona outou iloa e iai se faataunuuga lona lua o le valoaga ma e fesootaʻi atu i le Malo o le Atua?

Toma: O loo iai se manatu i le valoaga lava ia e iloa ai. E tusa ai o le Tanielu 4:17, na tuuina mai le valoaga “ina ia iloa ai e tagata soifua o le Silisili Ese o ia o le Pule i malo o tagata, ma o lē ua ia finagalo i ai, e na te avatu iā te ia.” Pe na e mātauina le fuaitau “malo o tagata”?

Ioane: Ioe. O lea e fai mai “o le Silisili Ese o ia o le Pule i malo o tagata.”

Toma: Saʻo. Faamata o ai le “Silisili Ese”?

Ioane: O le Atua?

Toma: Saʻo lelei. O le manatu la lenā e ta te iloa ai e lē na o Nepukanesa e faasino atu i ai lenei valoaga. O loo aofia ai foʻi le “malo o tagata” po o le pulega a le Atua i tagata. Ma e talafeagai lelei lenā manatu pe a e faitau i isi mau o loo i le tusi o Tanielu.

Ioane: O le ā le uiga o lau tala?

LE FEʻAU AUTŪ O LE TUSI O TANIELU

Toma: E masani ona faasino atu le tusi o Tanielu i le faavaeina o le Malo o le Atua, i lalo o le pulega a lona Alo o Iesu. O se faataʻitaʻiga, seʻi o ta faitau i le Tanielu 2:44. E mafai ona e fofogaina mai le ta mau lenā?

Ioane: Fai mai: “O aso o ia tupu, o le a faatūina ai e le Atua o le lagi o le malo e lē faaumatia lava. O lea malo foʻi e lē tuuina atu i se isi nuu. O le a ia tuʻimomomoina ma faaumatia malo uma, ae e tumau lea malo e faavavau.”

Toma: Faafetai lava. O le ā sou manatu, faamata o faasino atu le mau lenei i le Malo o le Atua?

Ioane: Ia taʻilo.

Toma: Mātau foʻi, o loo fai mai o lenei Malo e ʻtumau lea e faavavau.’ E na o le Malo o le Atua e talafeagai ai lenā manatu, ae e lē o se malo faaletagata, a ea?

Ioane: Ae saʻo a.

Toma: Seʻi ta faitau i se isi valoaga o loo i le Tanielu e faasino atu foʻi i le Malo o le Atua. E tusa ai o le Tupu po o le Pule o lenā Malo, ua faapea mai le Tanielu 7:13, 14: “Ua tuuina atu iā te ia le pule, o le mamalu ma le malo, ina ia auauna iā te ia o tagata ma nuu ma gagana uma. O lana pule, o le pulega lea e tumau e lē mavae atu, e lē faaumatia foʻi lona malo.” Po o iai se upu patino o e mātauina mai i lenei mau?

Ioane: O loo taʻua ai se malo.

Toma: Saʻo lelei. Ma e lē o faasino atu i so o se malo lava. Mātau, fai mai o lenei Malo e pule i “tagata ma nuu ma gagana uma.” I nisi faaupuga, o le a pulea e lenei Malo le lalolagi atoa.

Ioane: Ou te leʻi iloa o le uiga lenā o le mau lea. Ae e saʻo lelei oe.

Toma: E lē gata i lea, mātau se isi manatu o loo taʻua i le valoaga, fai mai: “O lana pule, o le pulega lea e tumau e lē mavae atu, e lē faaumatia foʻi lona malo.” E taitutusa le manatu lenei ma le valoaga na ta faitau i ai i le Tanielu 2:44, a ea?

Ioane: I, e taitutusa a.

Toma: Seʻi o ta toe autalu puupuu manatu ua uma ona ta talanoaina. Manatua foʻi, o le valoaga o loo i le Tanielu mataupu e 4, na tuuina mai ina ia iloa ai e tagata “o le Silisili Ese o ia o le Pule i malo o tagata.” O lenā manatu ua ta iloa ai e iai se isi faataunuuga o lenā valoaga e ese mai i le mea na tupu iā Nepukanesa. Ma i le tusi atoa o Tanielu, o loo iai ni valoaga i le faavaeina o le Malo o le Atua i lalo o le pulega a lona Alo. O lea, pe e talafeagai ona faapea atu o le valoaga o loo i le Tanielu mataupu e 4, e faasino atu foʻi i le Malo o le Atua?

Ioane: Ia e foliga mai e saʻo e fesootaʻi i le Malo o le Atua. Ae ou te lē iloa po o le ā lona fesootaʻiga i le 1914.

“SEʻIA MAVAE ATU TAIMI E FITU”

Toma: Seʻi o ta toe foʻi la i le tupu o Nepukanesa. I le faataunuuga muamua o le valoaga, na faaata mai ai e le laau telē ia Nepukanesa. Na taofia lana pulega ina ua leaga lona mafaufau mo se vaitaimi, e pei ona faaata mai i le tuuina i lalo o le laau mo taimi e fitu. Na māeʻa taimi e fitu ina ua toe lelei le mafaufau o Nepukanesa ma toe faafoʻisia lana pulega. I le faataunuuga lona lua o le valoaga, na taofia ai foʻi le pulega a le Atua mo se vaitaimi, ae e lē e faapea e māfua lenā mea ona ua lē taulau le Atua.

Ioane: O le ā le uiga o lau tala?

Toma: I taimi o le Tusi Paia, e masani ona taʻua ai o loo ʻnofo i le nofoālii o Ieova’ * ia tupu Isaraelu na iai i Ierusalema. Na latou faaata mai Ieova i le auala na latou pulea ai Ona tagata. O lea, o a latou pulega sa atagia mai ai le pulega a le Atua. Peitaʻi, na mulimuli ane lē usiusitaʻi iā Ieova na tupu faapea le toʻatele o tagata Isaraelu. O lo latou lē usiusitaʻi na faataga ai loa e Ieova tagata Papelonia ina ia faatoʻilalo Ierusalema i le 607 T.L.M. Talu mai lenā taimi, e leʻi toe iai se tupu na toe faaataina mai Ieova i Ierusalema. O le auala lenā na taofia ai le pulega a le Atua. Po o e tau malamalama mai?

Ioane: Ia, o lea ua ou tau maua atu.

Toma: O lea, o le 607 T.L.M. na amata ai taimi e fitu, po o le vaitaimi na taofia ai le pulega a le Atua. Ae i le faaiʻuga o taimi e fitu, o le a tofia ai e le Atua i le lagi se pule po o se tupu fou e faaataina mai o Ia. O i inā e faataunuu ai le valoaga o loo i le Tanielu. O le fesili la ua tulaʻi: O anafea na māeʻa ai taimi e fitu? Afai e maua le tali o lenā fesili, ona ta iloa ai lea o le taimi na amata pule mai ai le Malo o le Atua.

Ioane: OK. Foliga mai la na māeʻa taimi e fitu i le 1914, a ea?

Toma: O lenā tonu lava.

Ioane: Ae e faapefea ona ta iloa e saʻo?

Toma: A o iai Iesu i le lalolagi, na ia faailoa mai ai e leʻi māeʻa lava taimi e fitu. * O lea, e foliga mai o se vaitaimi umi. Na amata mai taimi e fitu i le faitau selau o tausaga a o leʻi afio mai Iesu i le lalolagi, ma na faaauau pea i le taimi na toe afio ai i le lagi. Manatua foʻi, o valoaga o loo i le Tanielu e faatoʻā malamalama atoatoa i ai i le “taimi o le iʻuga.” * O le tulaga e mataʻina ai, i le faaiʻuga o le vaitausaga e 1800, na iai ni tagata faamaoni na iloiloina ma le faaeteete nei valoaga o le Tusi Paia, ma latou iloa ai e māeʻa taimi e fitu i le 1914. E lē gata i lea, o mea e sili ona mataʻutia na tutupu i le lalolagi talu mai le 1914, ua faamaonia atili ai o le tausaga lenā na amata pule ai le Malo o le Atua i le lagi. O le tausaga foʻi lenā na amata ai taimi o le iʻuga. Ia, ou te iloa ua fai sina faigatā ona e malamalama i le tele o nei manatu . . .

Ioane: E saʻo lelei oe, e tatau ona ou faitau ma toe faitau i lenei valoaga ina ia ou malamalama lelei ai.

Toma: Aua e te popole. Na umi foʻi se taimi o ou taumafai e malamalama i nei valoaga. Ae faamoemoe ua fesoasoani le ta talanoaga e te iloa ai, e faavae mai i le Tusi Paia talitonuga o Molimau a Ieova e faatatau i le Malo.

Ioane: E te iloa, e ese loʻu fiafia i le auala e tou te faaaogā ai le Tusi Paia e faavae mai ai tou talitonuga.

Toma: Ou te iloa o lou faanaunauga foʻi lenā o loo iai. E pei ona ou fai atu muamua, atonu e fou i lau faalogo nei manatu ma ua iai foʻi nisi fesili ua lāgā ai. O se faataʻitaʻiga, o lea ua ta iloa o taimi e fitu e fesootaʻi i le Malo o le Atua, ma na amata mai i le 607 T.L.M. Ae e te ono taumānatu, e faapefea ona tatou mautinoa na māeʻa taimi e fitu i le 1914? *

Ioane: E saʻo oe o lea ou te tau mafaufau i le fesili lenā.

Toma: O loo fesoasoani mai le Tusi Paia lava ia ina ia tatou iloa ai po o le ā tonu lava le umi o taimi e fitu. E ā, e te manaʻo e ta te talanoa i le mataupu lenā pe a ou toe asiasi mai? *

Ioane: Manaia foʻi lenā tonu.

Pe e iai se mataupu faale-Tusi Paia o loo e mafaufau i ai? Po o e fia iloa talitonuga po o faiga faaletapuaʻiga a Molimau a Ieova? Pe afai o lea, ia talanoa atu i se tasi o Molimau a Ieova. O le a fiafia o ia e te lua talanoa i lenā mataupu.

^ pala. 5 E masani ona faia e Molimau a Ieova ni talanoaga faale-Tusi Paia ma tagata e aunoa ma se totogi.

^ pala. 63 I le valoaga a Iesu e faatatau i aso e gata ai, na ia faapea mai: “E solia foʻi Ierusalema [faaata mai ai le pulega a le Atua] e nuu ese seʻia faataunuuina taimi atofaina o nuu ese.” (Luka 21:24) O lea, na faaauau pea ona taofia le pulega a le Atua a o iai Iesu i le lalolagi seʻia oo i le taimi o le iʻuga.

^ pala. 67 Tagaʻi i le faaopoopoga “O le 1914, o se Tausaga Iloga i Valoaga o le Tusi Paia” o le tusi O ā Aʻoaʻoga Moni a le Tusi Paia?

^ pala. 69 O le isi mataupu o lenei faasologa o mataupu o le a talanoaina ai mau o le Tusi Paia e iloa ai le umi o taimi e fitu.