O Le Na Uluai Faauuina i Le Agaga Paia ma Le Mana
Mataupu 5
O Le Na Uluai Faauuina i Le Agaga Paia ma Le Mana
1, 2. (a) O le Mesia folafolaina e faauuina e ai ma i le ā? (e) O le ā le valoaga a Isaia na te faitauina ma faatatau i a te ia lava?
SA FAAUUINA tupu ma faitaulaga sili o Isaraelu anamua i o latou tofi, i le liligiina o le suāuu o le tofi i o latou ulu. Po o le auala foi lea e faauuina ai le Mesia folafolaina? E leai! O le Mesia moni o ia lea e faauuina e le Atua “i le Agaga Paia ma le mana.” (Galuega 10:38) O ia foi lenei na avatu i ai le pule na te sii ma faatatauina i a te ia lava upu faavaloaga o le Isaia 61:1-3, NW:
2 “Ua i oʻu luga le agaga o le Alii Pule Silisili ese o Ieova, auā ua faauuina aʻu e Ieova e talaʻi le tala lelei i e ua tigaina, ua ia auina mai aʻu e fusifusi i e loto momomo, e talaʻi le saolotoga i le tafeaga, ma le matuā tatalaina o e ua fusifusia. E talaʻi le tausaga e talileleia mai ai e Ieova, ma le aso e taui ai ma sui e lo tatou Atua; e faamatalaloto i e faanoanoa uma lava; e avatu le fiafia i e faanoanoa i Siona, e foaiina atu i a i latou le matagofie e sui aʻi le lefulefu, o le uu o le olioli e sui aʻi le faanoanoa, o le ofu e fai aʻi viiga e sui aʻi le loto faavaivai, e igoa i latou, o laau o le amiotonu, o le faatoaga a Ieova, e fai mona viiga.”
3. Ai se ā na lē faamaonia ai tagata o taimi anamua o ē sa faagaoioia e le agaga o le Atua e avea ma le Mesia folafolaina?
3 Sa ufitia, faagaoioia pe faatumuina i le agaga o le Atua tagata o taimi ua mavae. Ae peitai e lei faauuina ai i latou e lea agaga. O le pogai lea na le faamaonia ai i latou o le Mesia sa faatalitalia ma le naunautai. Ua moni lenei mea e oo lava i a Ioane le fai Papatisoga, o ia foi na fai atu i ai le agelu o Kaperielu i lona tamā o Sakaria le faitaulaga: “E faatumuina foi o ia i le Agaga Paia e afua ina fanau mai o ia” mai le manava o lona tinā.—Luka 1:15.
4. O le ā na taʻutino e Ioane le Papatiso, e ui ina sa tumu o ia i le agaga paia a o i ai pea i le manava o lona tinā, e uiga i le Keriso?
4 Sa aauina atu ositaulaga ma nisi o sa Levi mai i Ierusalema ina ia taʻuina e Ioane i a te i latou po o ai o ia ma lona tofi ona o le galuega sa faia e ia. Po o le ā na faaalia e Ioane? “Ona taʻutino lea o ia, e lei faafiti, a ua taʻutino atu, E le o le Keriso aʻu. Ua fesili mai foi i latou ia te ia, A o ai foi? O Elia ea oe? Ua fai atu ia, E le o lea. O le perofeta ea oe? Ua tali atu o ia, E leai. Ona latou fai mai ai lea ia te ia, O ai ea oe? ina ia matou ave le tali i e na aauina mai i matou; se a ea sau upu ia te oe? Ona faapea atu ai lea o ia, O aʻu o le leo o lē alaga i le vao, Ina faalaulelei ia le ala o le Alii, faapei ona fai mai ai o le perofeta o Isaia.”—Ioane 1:19-23; Isaia 40:3; Malaki 4:5,6; Teuteronome 18:15-19.
5, 6. (a) O le ā na auina atu e le Atua Ioane e fai faatatau i le Keriso? (e) Sa faapefea ona faaeseesea e Ioane ia lava ma le Mesia moni po o Keriso?
5 O lea, e ui ina sa faatumuina Ioane i le agaga paia ae na faafiti o ia e le o Lē na Folafolaina e faauuina i le agaga o le Atua. Sa lei taumafai o ia e avea ma Keriso pepelo, ae peitai sa taʻutino ua na o sē e muamua mai i le Keriso po o le Mesia moni. O le mea moni, na auina mai o ia e le Atua e papatiso le Keriso po o le Mesia moni i le vai.—Ioane 1:29-34.
6 E faaopoopo i le taʻutinoga o le faamaoni o Ioane i lea lava mea o le faamaumauga i le Luka 3:15-17: “O loo faatalitali le nuu, ma manatunatu uma lava i o latou loto ia Ioane, po o ia le Keriso; ua tali atu Ioane ia te i latou uma, ua faapea atu, O aʻu nei lē papatiso atu ia te outou i le vai, a o lē maliu mai, e silisili o ia ia te au, e le aoga aʻu ona tatala le noanoa o ona seevae; o ia lava na te papatiso ia te outou i le Agaga Paia ma le afi. O i lona aao lana asu, e faamamā ai e ia lana faaputugāsaito; e faapotopoto foi e ia le saito i lona fale saito, a e susunuina le otaota o saito i le afi e le matineia.”
7. Ai se ā e sili ai ona manaomia le papatisoina o se tasi i le agaga na i lo le papatisoina i le afi?
7 Ua faaalia manino e upu a Ioane e le gata ina papatisoina pe faauuina le Mesia i le agaga o le Atua ae peitai na te mafai ona papatisoina foi isi i le agaga paia. E sili atu ona lelei le papatisoina o se tagata i le agaga paia na i lo le afi e faaumatia ai se tagata e pei lava ona susunuina o le otaota o saito i le afi e le matineia seia uma ona mu le otaota o saito.—Mataio 3:7-12.
8. Ai se ā na faatalitalia ai e tagata i lena taimi le faailoa mai o le Mesia, ma ai se ā na faanatinati ai mo i latou?
8 E le o se mea ese ona “faatalitali le nuu, ma manatunatu.” E le taumate na latou faatatauina mai Tusitusiga Paia, ua oo mai le taimi tonu e faailoa mai ai le Mesia. Ma latou manatunatu ai po o Ioane le Papatiso o le Mesia folafolaina pe leai. (Tanielu 9:24-27) O le mataupu e uiga i le Mesia po o le Keriso o se mea faavavevave. O le Atua, Le na te Auina mai le Mesia, na te lē faatuai mai le taimi e faavavau. Na ia manatu e auina mai le Mesia, ma faapea ona atofa le taimi e faatino ai lana filifiliga. Auā e le o ia o sē faatuai, ae tausi taimi e tusa ma le faasologa ua tusia i lana Afioga.
9. E faapefea ona faaalia i le Kalatia 4:4, 5 e lē faatamala le Atua?
9 Fai mai le Kalatia 4:4, 5: “A ua oo atu i le faaatoaga o tausaga, ona auina mai lea e le Atua o lona Alo, na fanau i le fafine, na fanau ua nofo i le tulafono; ina ia faatau mai e ia i e na nofo i le tulafono ia avea i tatou ma tamafai.”
10. Mai fea sa auina mai ai e le Atua lona Alo i le taimi e tatau ai, ma e ala mai i se fafine o le fea atunuu?
10 E tele ni faamatalaga a le aposetolo o Paulo o lē e ona na upu e fai e faatatau i le taimi ma le fesuiaiga o le tau i fuafuaga a le Atua. Ua fai mai o ia, o le Alo o le Atua o lē faasaolotoina tagata Iutaia e auala i se faatauga. Ona o lea, e avea o ia ma lo latou Mesia, o le Keriso. Mai fea na auina mai ai o ia e le Atua? E mai le lagi, o i ina sa i ai lenei “Atalii e toatasi” talu ona faia o ia e le Atua i taimi anamuā lava. O lona i ai i “lalo o le tulafono” o lona uiga sa fanau mai o ia o se Iutaia, po o se Isaraelu o se tagatanuu i lalo o le Tulafono faafeagaiga ma Ieova sa avea ai Mose o le puluvaga. O lea o le fafine na auala mai ai le Alo o le Atua, o ia foi o se fafine Iutaia, ma sa i ai o ia i lalo o le tulafono a Mose.—Kalatia 3:19-25.
11. Ona o le eseesega o nofoaga o le Alo o le Atua ma le fafine, o le ā na manaomia ina ia avea le Alo ma Mesia?
11 Sa manaomia se vavega, ua na o le Atua Silisili ese na te mafaia, ona fai. O lona Atalii “ulumatua,” le Upu po o le Lokou, sa i luga i le lagi o se peresona agaga malosi, a o le fafine, o le a auala mai ai o ia pe afai e fia avea o ia ma Mesia, sa i lalo i inei i le lalolagi. Sa le mafai e le Atalii, i lona tulaga sa i ai, ona oo i totonu o le manava o lenei fafine Iutaia. O lea la, ona ā lea? O lenei, sa tatau ona tuuesea e le Atalii mai i a te ia mea uma lava a o “uiga faatasi ma le Atua.” Sa manaomia ona auina mai lona ola mai le lagi le vaaia i le manava o le fafine. I lea auala o le a fanau mai ai o ia “faapei o se tagata.” I lenei tulaga sa manaomia e le Alo o le Atua ona matuā faamaulaloina o ia e ia lava. (Filipi 2:5-8) Ae peitai na loto malie le Alo e faia lenei mea ona o lona alofa mo lona Tamā atoa ma le fia auauna mo fuafuaga a lona Tamā faalelagi.
12. O ai le “fafine” na filifilia e le Atua, ma ai se ā e tatau ai ona avea le Mesia o lana “ulumatua”?
12 Pe sa faapefea ona faatino e le Tamā faalelagi lenei vavega? I le a le auala? Sa aafia ai se “fafine.” E toatele fafine Isaraelu, ae maise lava i latou o le ituaiga o Iuta, atonu sa mananao e avea i latou ma tinā o le Mesia folafolaina. Ae peitai e lē o sa latou aiā e filifili ai e i latou i latou lava e avea ma tinā o le Mesia. O le Tamā faalelagi o le Mesia ua na o ia lava Le na te mafai ona faia le filifiliga i lenei mataupu. Na ia faia faapea. O le fafine na ia filifilia o se ‘tamaitai’ e lei faaipoipo. (Isaia 7:14) A na faapea ua uma ona faaipoipoina o ia ma i ai sana fanau, o le a lagā ai ni fesili i lona tupuaga faaletamā ma lona tofi ma aiā tatau. O lea o le ‘tamaitai’ na filifilia e le Atua sa faamaonia o se “taupou.” (Mataio 1:22, 23) O le fanau mai o le “ulumatua” a le Atua o se tagata lelei atoatoa i le toto ma aano na manaomia ia faapea foi ona avea ma “ulumatua” a le fafine.—Kolose 1:15; Ioane 3:16, 17.
13. O ai sa auina atu i ai e le Atua Kaperielu ma se feau lona lua, ma sa faapefea ona faailoa atu e Kaperielu ia lava i a te ia?
13 O le fafine na filifilia sa manaomia ona avea foi o se tupuga mai i le Tupu o Tavita le atalii o Iese. I lena faiā ma le Tupu o Tavita, o le a faaoo ai e le fafine i lana tama ulumatua le aiā tuufaasolo e faatatau i le malo o Tavita i luga o ituaiga e sefulu lua o le “aiga o Iakopo” (Isaraelu). Ma le tonu lava, o le fafine na filifilia sa fanau mai i le “aai o Tavita,” le aai o Peteleema, i le itu malo o Iuta. (Luka 2:11) Ae peitai i le taimi na faailoa atu ai e le Atua i le fafine o le a na faaeaina o ia i se faaeaga maualuga, sa nofo o ia i le aai o Nasareta i Kalilaia. Pe e tusa o le ono masina, a o lei taunuu lenei mea sa auina atu e le Atua le agelu o Kaperielu e folafola i le faitaulaga o Sakaria le fanau mai o se atalii e faaigoa i a Ioane, ma ua tatau ai nei la le auina atu e le Atua o Kaperielu i lē o le a avea ma tinā o le Mesia, o lē o le a folafola atu e Ioane. O le fafine o le taupou Iutaia e igoa i a Maria, le afafine o Heli o le aiga tau tupu o Tavita. Sa liutino tagata Kaperielu e faaali i a Maria. Na tei Maria i lana faatomuaga. Ai se ā ua fai mai ai lenei tagata asiasi faafuasei ua faatasi ma ia Ieova? Ai se ā ua faatasi ai ma ia?
14. O le ā fa Kaperielu i a Maria i lona faamatalaina o le pogai ua i ai le Atua i a te ia?
14 Auā foi na filifilia e Ieova o ia e avea ma tinā faamamaluina o le tupu faa-Mesia. O lea na faapea atu ai Kaperielu: “Maria e, aua e te fefe; auā ua alofaina mai oe e le Atua. Faauta foi, o le a to oe, ma e fanauina se tama tane, e te faaigoa ia te ia o Iesu. E sili o ia, e taʻua foi o le Alo o le Silisili ese; e foai atu e le Alii o le Atua ia te ia le nofoaiga a Tavita lona Tamā; e fai o ia ma tupu i le aiga o Iakopo e faavavau; o lona malo foi e leai sona gataaga.”—Luka 1:26-33.
15. O le ā fa a le agelu o le a faagaoioia i a Maria ma o le ā le auga?
15 E faapefea ona tupu lenei mea i se ‘tamaitai’ o se “taupou” e lei faaipoipo? O le fesili lenei a Maria, ma o lena foi se manu o le a tatou fesili ai. O lea la sei o tatou matauina po o le ā o le a gaoioi nei i a Maria. “Ua tali mai le agelu, ua faapea mai ia te ia, E afio ifo le Agaga Paia i luga ia te oe, e faamalumalu ifo foi ia te oe le mana o le Silisili ese; o le mea lea e taʻua ai le tama paia, o le Alo o le Atua.”—Luka 1:34, 35.
16. (a) Ai se ā e avea ai lē fanau mai i a Maria o se mea “paia”? (e) Atonu e faapefea ona tali atu Maria i a Kaperielu, peitai sa faapefea lava ona tali atu o ia?
16 O le a agaʻi atu le “Agaga Paia” e galue, ma o le taunuuga o lenei mea e fanaua mai ai se mea “paia.” O le a avea o se fanau mai faataupou. I le Atua e le o se mea faigata ona fai lenei vavega, auā na faaiʻu e le agelu o Kaperielu i lona faapea atu i a Maria: “Auā e leai lava se mea e tasi e le mafaia e le Atua.” (Luka 1:37) Sa faapefea ona tali Maria i nei mea uma? Atonu e mafai ona ia faapea atu: ‘Ae tagaʻi mai! O aʻu ua uma ona faamau e faaipoipo i le kamuta o Iosefa le atalii o Iakopo, o le aiga tau tupu o Tavita. Ua i a te aʻu se avega tauave e fai ma tinā o ana fanau. E le mafai ona ou tatalaina o lau faamau i a Iosefa. Malie ou te le avanoa!’ O lea na aliali mai e i ai ni lavelave, ae peitai sa silafia lava e le Atua. O lea, i le faatuatua na tali Maria i a Kaperielu: “Faauta, o aʻu nei o le auauna a le Alii, ia faia ia te au e tusa ma lau fetalaiga.”—Luka 1:38.
17. O le ā nei le mea ua oo i le Alo “ulumatua” o le Atua i le lagi, ma o le ā na faatonuina ai Iosefa le uo a Maria e fai?
17 Ua i ai nei le maʻitaga o Maria faavavega mai i le Atua Silisili ese. Ona faafuasei lea, e aunoa ma le iloa e Maria i le lalolagi, sa le toe vaaia loa le Atalii “ulumatua” a le Atua i le lagi. Ua auina mai lona malosi ola i lalo nei i le tino taupou o Maria. O lea, i le taimi “sa fāufautane lona tinā o Maria ia Iosefa, ua iloa ua to o ia i le Agaga Paia, a o lei faatasi i laua. O Iosefa foi lana tane o le tagata amiotonu ia, e lei loto foi o ia ina faamasiasi ia te ia i luma o tagata, ua ia manatu e faatea lemu ia te ia. A o manatunatu o ia i na mea, faauta, ua faaali mai ia te ia le agelu a le Alii i le miti, ua faapea mai, Iosefa e, le atalii o Tavita, aua e te fefe ina au mai ia te oe o Maria lau avā, auā o lana to mai le Agaga Paia lea. E fanau mai e ia le tama tane, e te faaigoa foi ia te ia o Iesu, auā e faaola e ia lona nuu ai a latou agasala.”—Mataio 1:18-21.
18. O Iesu o le atalii moni lava o ai, ma e faapefea ona uiga faavaloaga lona igoa?
18 O le igoa Iesu e faavaloaga. O le faapuupuuga lena o le upu Ieosua, o lona uiga o “Ieova le Faaolataga.” Ua fetaui lelei la, o le e ona lenei igoa, e tatau ona “faaola e ia lona nuu ai a latou agasala.” E avea o ia, e le o le atalii o Iosefa, ae peitai o le “Alo o le Atua,” e pei ona sa fai mai ai Kaperielu.
19. Ai se ā na lē avea ai Iesu le tama a Maria ma Atalii fou o le Atua, ma ai se ā ua le o ia o le “Atua ua liutino” po o “se Atua-tagata”?
19 O le tama ulumatua faavavega a Maria ua le o se Atalii fou a le Atua, ae peitai o le mea moni o le Atalii o le Atua ua leva lava ona i ai, na auina mai le lagi i le lalolagi lona ola e auala mai i a Maria o se tinā faaletagata. Ua tonu la, ona lē taʻua o ia e pei ona valaauina o ia e le toatele o le au lotu i Atunuu Kerisiano, e faapea o se “Atua liutinoina,” o se faaupuga ua le o mauaina i le Tusi Paia faagaeeina. I le lagi sa iloa le Atalii “ulumatua” a le Atua i le taʻu o le Upu (po o, Logos) (le Lokou). O lea la, ua tatou faitau ai i le Ioane 1:14: “Ua liu tino tagata le Lokou, sa mau foi o ia ma i tatou, (na matou matamata i lona mamalu, o le mamalu lava lea o le Alo e toatasi o le Tamā).” E sese le au failotu o Atunuu Kerisiano ona latou taʻu o ia o “se Atua-tagata,” auā, i le 1 Timoteo 2:5, 6, ua taʻua o ia “o le tagata o Keriso Iesu lea.” E lei fai mai lava o ia, e le mafai foi ona taʻua e ia o ia lava, o le Atua Silisili ese.—Ioane 20:31; Luka 1:32.
FAAUUINA E AI MA I LE A?
20. O fea sa fanau ai le tama ulumatua a Maria, ma ai se ā?
20 I le nofoaiga a Kaisara Aokuso, le emeperoa o le Malo faapaupau o Roma, sa fanau ai Iesu i Peteleema i Iuta, e faataunuu ai le valoaga a Mika 5:2. Sa tupu lenei mea i le amataga o le tau e āfu ai mea i le tausaga e 2 a o lei aulia o Tatou Aso. A o i ai Iosefa ma Maria i Peteleema mo le tusiga igoa, na “fanau e [Maria] lana tama ulumatua, ua ia aui ia te ia i le ie, ma faataoto ia te ia i le fale povi, auā latou te le ofi i le fale e tali ai malo.”—Luka 2:7.
21. O ai na fai ma molimau vaaia faalelalolagi i le po na fanau ai Iesu, ma e faapefea?
21 Ua oo mai le Mesia atofaina! O le tala lelei faamaniti tino lena sa folafola e se agelu mamalu a le Atua i leoleo mamoe sa tausi i a latou lafu i fafo i le po e latalata ane i Peteleema. “Ona fai mai lea o le agelu ia te i latou, Aua tou te matatau; auā faauta, ou te au mai ia te outou le tala lelei e olioli tele i le nuu uma; auā o le aso nei ua fanau ai i le aai a Tavita, lo outou Faaola, o le Alii ia o Keriso.” E ui ina sa le iloa e Iesu faatoa fanau mai i le fale povi i Peteleema lenei mea, “Ona faafuasei lea ona faatasi mai ma le agelu o ʻau mai le lagi e toatele, ua vivii i le Atua, ua faapea ane, O le viiga i le Atua i mea aupitoaluga; ma le manuia i le lalolagi; o le finagalo alofa i tagata.” Ona ō lea o leoleo mamoe e pei ona faailoa e sue le pepe i le fale povi ma latou maua o ia, ma faapea ona tauia o i latou i le vaai tino i le fanau mai o Iesu i lena lava po tāua.—Luka 2:8-20.
22. O ana fea na avea ai Iesu ma lē e pei ona taʻua o ia e le agelu, o le “Keriso le Alii,” ma e faapefea?
22 O ana fea la na avea moni ai lenei Iesu ma “Alii ia o Keriso”? E le o i le aso valu o lona fanau mai, ina ua peritomeina o ia. E lei faauuina o ia i lena aso. Ae na faia lea ina ua atoa le tolusefulu tausaga o lona matua. Na alu o ia i a Ioane le Papatiso, a o ia faia le papatisoga i le Vaitafe o le Ioritana. Sa lei fai atu o ia i a Ioane e faauu o ia i se suauu tau le tofi e avea ma tupu faa-Mesia i luga o ituaiga e sefulu lua o Isaraelu. Sa ia fai atu e papatisoina o ia i le vai e faapei ona faia i le toatele o isi tagata Iutaia i masina o le galuega lautele a Ioane. “Ua papatisoina le nuu uma, ona papatisoina ai lea o Iesu, ua tatalo ia, ona faaavanoaina ai lea o le lagi, ona afio ifo lea o le Agaga Paia i ona luga, ua tino mai e peiseai se lupe, ua oo mai foi le siufofoga mai le lagi, ua faapea mai, O loʻu Atalii pele oe, ua ou fiafia lava ia te oe.”—Luka 3:21-23.
23. Sa faapefea ona molimau Ioane le Papatiso i le auala na faia ai Iesu ma Keriso?
23 Mulimuli ane sa molimau le perofeta o Ioane i lenei mea i ona soo, o i latou na ia faapea atu i ai: “Ou te lei iloa o ia, peitai o ia na auina mai aʻu e papatiso i le vai, na fetalai mai o ia ia te au, O le e te iloa le Agaga ua afio ifo i ai, ma nofo i luga ia te ia, o ia lava lea na te papatiso i le Agaga Paia. Ua ou vaaia foi ma ou molimau o ia lava le Alo o le Atua.”—Ioane 1:33, 34.
24. O ai na taʻu e Aneterea i lona uso ua na maua, ma o le ā le taʻutinoga a Natanielu na fai e uiga i a Iesu?
24 Ina ua mavae aso e fagafulu talu le papatisoga o Iesu i le Vaitafe o Ioritana, sa faailoa e Ioane i ona soo e toalua e uiga i a Iesu. Sa la mulimuli i a Iesu ma talia aʻoaʻoga faale-Tusi Paia mai i a te ia. Talu ai lona fiafia tele i le mea ua na mauaina, o se tasi o i laua, o Aneterea, sa maua e ia lona uso e igoa i a Peteru ma fai atu i a te ia: “Ua ma maua le Mesia, (o lona uiga o le Keriso).” E lei umi na avatua i a Iesu se tagata e igoa i a Natanielu. Ina ua mavae ona faalogologo i a Iesu, ona fai atu lea o Natanielu i a te ia: “Rapi e, o oe lava o le Alo o le Atua, o oe lava le Tupu o Isaraelu.” O lenei mea, i se uiga, o le faamaoniga lea a Natanielu o Iesu faauuina o le Mesia, le Keriso.—Ioane 1:35-49.
MESIA PO O LE KERISO FAALEAGAGA
25. E ui lava o le papatisoga a Ioane e mo tagata agasala, ai se ā na ia papatisoina ai Iesu?
25 Talu a o i ai Iesu i le lalolagi, ua na o se Atalii o le Atua faaletagata ma e leai sana agasala e ono salamo ai, ai se ā na faatofuina ai o ia e se tagata sa talaʻia le papatisoga o le salamo ma le faamagaloina o agasala? Na ia faia ina ia faataunuu ai le valoaga o i le Salamo 40:6-8. O lona papatisoga i le vai na faaata mai ai le foaiina atu atoatoa o ia lava i “lou Atua e, ou te fiafia e fai lou finagalo,” e pei o le a faaalia e lona finagalo mo ia. (Eperu 10:5-10) O le a faatonutonuina lava ia e lena finagalo tau atua pe faapefea ona galue o ia o le Mesia po o le Keriso.
26. O le mea na faalogoina o alagaina mai i le lagi e le siufofoga o le Atua sa faailoga ai le ā le suiga i le olaga o Iesu, ma ai se ā na manaomia ai lenei mea mo ia?
26 Ina ua manu aʻe Iesu nai le vai o le papatisoga, sa faalogoina le leo o le Atua mai le lagi, ua faapea mai: “O loʻu atalii pele lenā, ua ou fiafia lava ia te ia.” (Mataio 3:17) O se faailoga lena o se suiga i le olaga o Iesu. I le ā le auala? O le folafolaga a le Atua o lona uiga ua ia avea nei Iesu ua tolusefulu ona tausaga e fai ma Atalii faaleagaga o le Atua. Ua faapea ona maua ai o le avanoa mo le Atalii o le Atua e toe foi ai i le lagi. Sa tatau ai lenei mea e oo foi i a Iesu. E pei lava ona ia faamatala mulimuli ane i le taʻitaʻi Iutaia o Nikotemo, i lona faapea atu: “A le toe fanau le tagata, e le mafai ona iloa e ia o le malo o le Atua. . . . afai e le fanau se tasi i le vai ma le Agaga, e le mafai ona sao o ia i le malo o le Atua. O le ua fanau mai i la le tino, o le tino lea; o le ua fanau mai foi i la le Agaga, o le agaga lea. Aua e te ofo auā na ou fai atu ia te oe, E ao ina toe fanau mai outou.”—Ioane 3:3-7.
27. O le faasilasilaga a le Atua mai le lagi e faatatau i lona Alo, sa faaalia ai le ā e faatatau i a Iesu, ma sa faapefea ona suia nei le faiā a Iesu i a Maria mai i lea taimi?
27 E tusa ma le taʻutinoga mai le lagi sa faaalia ai e Ieova le Atua ua na aumaia se Atalii faaleagaga ua i ai le faamoemoe e oo atu ai i le malo faalelagi o le Atua. O Maria le tinā faaletino, ua le o le tinā faaleagaga o le Alo o le Atua, ma e amata mai i lena taimi ua le faaalia na toe taʻua e Iesu o Maria faapea o lona “tinā.” Ona o lea ua taʻua ai Iesu o “le ua fanau mai i le Atua” o lē tausia pea i ona soo, o ē mulimuli i a te ia. Mo se faataʻitaʻiga, i le 1 Ioane 5:18 tatou te faitau ai: “A o le Alo e fanau mai i le Atua, e tausi o ia e ia, e le tago foi Le ua Leaga ia te ia.” (The Jerusalem Bible) “O le Alo o le Atua e puipuia o ia, e le tagofia foi o ia e le ua leaga.” (The New English Bible) O lea sa suia le faiā a Iesu ma lona tinā faalelalolagi, o Maria. Sa amata i lea taimi ona matuā naunau ia lava i mea faaleagaga, ae lē o le fai fale pei o se kamuta i le nuu o Maria o Nasereta.
28. Sa faauuina Iesu e avea o le ā le ituaiga o Mesia, ma e pule mai i fea?
28 I luga o le Atalii faaleagaga o le Atua, sa faatoa ona aumaia nei, sa alu ifo i ai le agaga paia o le Atua e faauuina o ia e fai ma Mesia po o Keriso. E avea ai o ia e sili ona malosi atu na i lo se Mesia faaletagata o le toto ma aano. Sa avea o ia ma Mesia faaleagaga, seia oo ina nofo tupu i le malo faalelagi o le Atua. Pe a afio atu lenei Mesia i le lagi o “le nofoaiga a Tavita lona tamā” e siitia foi lea i le lagi. O lea e tatau ona avea lea ma nofoalii faalelagi “e fai o ia ma tupu i le aiga o Iakopo e faavavau.”—Luka 1:32, 33.
29. O le ā le taʻu sa mafai e Iesu o Le faauuina ona faapipii i lona igoa, ma i le ā na faauuina ai o ia?
29 Ina ua maea ona faauuina o ia i le agaga paia o le Atua i le Vaitafe o Ioritana, sa i a Iesu le avanoa e faapipii ai i lona igoa le taʻu Mesia po o Keriso ma o lea ua saʻo ai ona taʻua Iesu o le Mesia po o Iesu Keriso. Ua mavae ni nai masina a o toe foi atu Iesu i Kalilaia, sa fai atu se fafine Samaria i a te ia: “Ua ou iloa o le a maliu mai le Mesia, (o le ua igoa ia Keriso,) pe a maliu mai o ia, e faailoa mai mea uma ia te i matou.” Ona faapea atu malie lea o Iesu ia te ia: “O aʻu lava lenei, o lē tautala atu ia te oe.” (Ioane 4:25, 26) I le avea o ia ma Mesia po o Keriso, sa faauuina Iesu, e le o i le liligiina o le suāuu tau tofi i lona ulu, ae peitai o le faaaogaina o se mea, ua na o le Atua lava na te mafai ona liligiina i luga i a te ia o se Atalii faaleagaga. O le ā la lea mea? Ua tali mai le aposetolo o Peteru: “O le na faauuina e le Atua i le Agaga Paia ma le mana, o ia sa femaliuai ma agalelei ma faamalolo atu i e na faatoilaloina uma lava e le tiapolo.”—Galuega 10:38.
30. E pei o le tulaga o Tavita, sa faapefea ona aafia vave Iesu ina ua faatoa maea lava ona faauuina o ia, ma ai se ā na le mavae ai le agaga paia mai i a te ia?
30 Tatou te manatua i inei, ina ua uma ona faauuina le tama leoleo mamoe o Tavita i le suāuu e le perofeta o Samuelu, sa faagaoioia loa o ia e le malosi galue o le Atua e faia mea ofoofogia. Sa faapea foi ina ua uma ona faauuina Iesu mai le lagi, e le Atua. Ua taʻutino mai i le Luka 4:1, 2: “Ua foi ae Iesu mai Ioritana, ua tumu o ia i le Agaga Paia, ona ave lea o ia e le Agaga i le vao, ua faaosoosoina e le tiapolo i aso e fagafulu.” Fai mai le Mareko 1:12: “Ona avea loa ai lea o ia e le Agaga i le vao.” O se mea e fiafia ai ona o le faatuatua o Iesu i le vao i lalo o tofotofoga a le Tiapolo, na te lei lafoaiina le agaga paia; na te lei taofia ona avea o ia ma Mesia po o Keriso. Sa faamaoni o ia e tusa ai ma le mea na faaataina mai e lona papatisoga i le vai.
31. Ina ua mavae le faafalepuipuiina o Ioane, ona foi lea o Iesu i Kalilaia i lalo o le ā le mana, ma o le ā na ia faia i ina?
31 I le tausaga e 30 T.A. na faafalepuipuia ai Ioane le Papatiso, o lē na muamua i a Iesu, e Herota Anetipa le pule o Kalilaia. O lea sa tuua ai e Iesu Iutaia ae toe foi i Kalilaia e ui atu i Samaria. O i inei na faatatau ai e Iesu ni mau mai le Tusi Paia i a te ia lava e iloa ai o ia o le Mesia po o Keriso. (Mataio 4:12-17) “Ona foi atu lea o Iesu i le mana o le Agaga i Kalilaia; ua logo atu foi le tala ia te ia ua soo ai lava le itu uma. Ua aʻoaʻo ia i o latou sunako, ua viia ai o ia e tagata uma.” (Luka 4:14, 15) Sa fesoasoani le faauuina o ia e le Atua a o ia aʻoaʻo tagata i Tusitusiga Paia.
32. I le sunako i Nasareta o le ā le valoaga a Isaia sa faitau leotele e Iesu, ma o le ā sana faamatalaga e uiga i ai?
32 I totonu o le sunako i lona lava nuu i Nasareta, sa taʻua ai e Iesu le mea moni ua faauuina o ia e le Atua e tusa ai ma le faataunuuga o le valoaga a Isaia 61:1-3 e faatatau i le Mesia. Mo lenei tatou te faitau ai i le Luka 4:16-21, e faapea:
“Ua oo foi o ia i Nasareta, na tupu ai o ia, ona ulufale lea o ia i le sunako i le aso sapati, o lana masani lea; ua tu i luga foi e faitau. Ua tuuina mai ia te ia le Tusi a le perofeta o Isaia. Ona fofola lea e ia le Tusi, ona maua ai lea o le mea ua tusia ai lenei upu. Ua i oʻu luga le Agaga o le Alii, auā ua na faauu mai ia te au e folafola le tala lelei i e matitiva; ua auina mai aʻu e ia e faamalolo i e loto momomo, e talaʻi le saolotoga i le tafeaga, ma ia pupula mata o e tauaso, e tuu saoloto i e ua faasauaina, e talaʻi le tausaga e finagalo malie mai ai le Alii. Ua taai e ia le Tusi, ona tuu atu ai lea i le auauna, ua nofo i lalo; ona pulatoa mai lea ia te ia o mata o tagata uma i le sunako. Ona amata lea ona fetalai atu o ia ia te i latou, O le aso nei ua taunuu ai lenei Tusi, o outou o faalogologo ai.”
33. O le “tala lelei” na tofia ai Iesu e faalauiloa e faatatau i le ā, ma o le ā le mamao sa auina atu i ai o ia e faalauiloa i ai?
33 Maeu le matagofie o le ala na muai taʻu mai e le valoaga a Isaia mo Lē Faauuina a Ieova! Maeu le agaalofa o le malosi galue o Ieova sa faauuina ai o ia ina ia gaoioi mai i a te ia! I le atoaga o le tolu tausaga na totoe o lana auaunaga faa-Mesia i le lalolagi sa ia tauaveina ma le alofa lona tofiga faavaloaga mai le Atua. O le “tala lelei” na ia faailoa atu i e matitiva o le feau o le malo faa-Mesia o le Atua. I se motu o tagata o ē sa fia aai faaleagaga ma mananao e taofia o ia, na ia faapea atu i ai: “E tatau ona ou folafola le tala lelei o le malo o le Atua i nisi aai foi; auā o le mea lea na auina mai ai aʻu.”—Luka 4:43.
34. O ai sa faatasi ma Iesu ina o ia alu atu e talaʻi i lea mea ma lea mea?
34 Ua faapea mai faamaumauga mulimuli ane i a i tatou: “Mulimuli ane ua faataamilo o ia i aai ma faoa aai, ua talaʻi ma folafola le tala lelei o le malo o le Atua; ua faatasi foi ma ia le toasefulu ma le toalua [o aposetolo], atoa ma nisi fafine sa i ai agaga leaga ma maʻi a ua faamaloloina; o Maria na taʻua o le Makatala, na ō i fafo ia te ia temoni e toafitu, ma Ioana le avā a Kusa le auauna pule lea a Herota, ma Susana; atoa ma isi fafine e toatele, e na auauna atu ia te ia i a latou mea.”—Luka 8:1-3.
35. Sa faapefea ona faateleina e Iesu le galuega faaevagelia?
35 Sa le gata ina talaʻia e Iesu lava ia o le tala lelei o le malo o le Atua, peitai na ia aauina atu ona soo e faia lena lava talaʻiga. Ina ua maea ona aʻoaʻoina o i latou e ia e sili atu i se tausaga, ona aauina atu lea o ona soo e toasefulu ma le lua na o i latou e talaʻi le malo. Fai mai le Luka 9:1, 2: “Ua faapotopotoina e ia ona soo e toasefulu ma le toalua, ua tuu atu ia te i latou le mana ma le pule i temoni uma, ma ia faamalolo i maʻi. Ua aauina atu i latou e ia e talaʻi i le malo o le Atua, e faamalolo foi i e mamai.” I le tausaga mulimuli ane ai sa faaopoopo ai e Iesu se toafitugafulu i le au evagelia: “Mulimuli ane ua tofia e le Alii nisi e toafitugafulu, ua aauina atu o i latou e taitoalua ua muamua ia te ia, i aai uma ma mea uma o le a maliu atu i ai o ia. Ua fetalai atu foi o ia ia te i latou, . . . O le aai tou te oo atu i ai, ua latou talia foi outou, ia outou aai i mea e laulauina mai ia te outou; ia outou faamalolo foi i e mamai o i ai, ma ia fai atu ia te i latou, Ua latalata ia te outou le malo o le Atua.”—Luka 10:1-9.
36. O le ā e i tua o le au fai evagelia pe a latou tautala i luma o pule, ma ai se ā ua faamaonia ai le lē mataofia o le talaʻiga o le Malo i o tatou aso?
36 Sa lagolagoina e le malosi galue o le Atua Iesu faauuina i le faia o lana talaʻiga. Na i ai foi i tua o le au evagelia sa aauina atu e Iesu. Na te le lafoaia i latou pe a tutu i luma o taʻitaʻi pule. Sa fai mai Iesu: “Aua tou te popole pe faapefea, pe se a foi tou te fai atu ai; auā e foaiina mai ia te outou i lea lava itu aso se upu tou te fai atu ai. Auā e le o outou e tautala atu ai, a o le Agaga o lo outou Tamā e tautala mai ai i totonu ia te outou.” (Mataio 10:18-20; Luka 12:11, 12) E moni lenei mea i le au talaʻi o le tala lelei o le Malo o le Atua e oo mai lava i lenei taimi o le “iʻuga o lenei faiga o mea.” (Mataio 24:3, 9-14, NW) Ua faapea lea ona o le agaga o le Atua o loo taʻitaʻia le talaʻiga o le malo faa-Mesia o Iesu ma ua lē mafai ai ona taofia le talaʻiga e tagata.—Mareko 13:10-13.
37. O le ā le mea na tupu e pei ona taʻua i le Luka 5:17-26 e faaalia ai o le mana e faamalolo ai a Iesu sa le faavaivaia e teteega faalotu?
37 Talu ai o Iesu sa faauuina e le mai i tagata, ae peitai e mai i lona Tamā faalelagi, “sa femaliuai o ia ma agalelei ma faamalolo atu i e na faatoilaloina uma lava e le tiapolo; auā sa ia te ia le Atua.” (Galuega 10:38) Sa lē faavaivaia le malosi sa galueaiina vavega e le tetee taufaaleaga a taʻitaʻi o lotu. E faatatau i se tasi o na teteega, ua tusia: “Sa aʻoaʻo atu ia i le tasi aso, ua nonofo mai ai faresaio ma aʻoaʻo o le tulafono, e na o mai mai faoa aai uma o Kalilaia, ma Iutaia, ma Ierusalema; ua i ai foi le mana o le Alii e faamalolo ia te i latou.” E ui lava ina sa i ai le loto ita valea o le au failotu, sa faamaloloina e Iesu se tagata maʻi pipili ma faapea ona maofa ai o tagata ma faapea ane: “Ua fāi ese na mea ua tatou iloa i le aso nei.”—Luka 5:17-26.
38. O ai na tauleleia e Iesu ona o ana vavega, ma o le ā le agasala na ia lapataia ai ē sa tuuaia pepelo o ia?
38 Ona o faamalologa faavavega, sa tuu atu lava e Iesu le viiga i Lē ua moni ona faapogai mai ai. O lea, i a i latou o e na tuuaia o ia faapea ua au faatasi ma Satani le Tiapolo o lē ua latou taʻua o “Pelesepulo le alii o temoni,” sa fetalai Iesu: “O le Agaga o le Atua ou te tulia ai e aʻu o temoni.” O lea, na ia lapataia ai ē sa tetee “o le upu leaga i le Agaga, e le faamagaloina . . . o lē fai upu i le Agaga Paia, e le faamagaloina lea i le olaga nei po o lē atali.” Na faia e ē tetee le agasala e lē ma faamagaloina ina ua latou faaee ma le loto i le Tiapolo le mea manino o le gaoioiga faavavega lea o le agaga paia o le Atua.—Mataio 12:24-32.
UA TAʻUA “O LE ALO O LE ATUA . . . I LA LE AGAGA”
39. E ese mai i le manatu taatele o Iutaia, o le ā sa uluai folafolaina e a latou Tusitusiga Eperu e uiga i mea e oo i le Mesia?
39 I ona po o Iesu sa i ai se vaaiga sese i le ituaiga o peresona o le Mesia o le a i ai, ma le ala ua uma ona fuafuaina mo ia. Sa lei matauina e ē na tetee i a Iesu ua uma ona tusia i a latou Tusitusiga Eperu e tatau ona sauaina muamua le Mesia, e tusa ma le finagalo o le Atua, e oo lava i le oti. Ona o ia o le sui autu o le “fanau” a le “fafine” o le Atua, sa tatau ai ona “tuʻimomomoina” lona “mulivae.” (Kenese 3:15) Ina ua mavae ona faataunuuina o valoaga Eperu i lenei lava mea, sa taʻu atu e le aposetolo o Peteru lena mea moni i tagata Iutaia i le malumalu i Ierusalema: “A o ia mea na muai faailoa mai e le Atua i fofoga o ana perofeta uma lava, e tiga le Keriso, ua faapea lava ona faataunuuina e ia.”—Galuega 3:18.
40. O ā upu i ona aposetolo sa faaalia ai e Iesu na ia iloa e tatau ona tiga le Mesia ma oti?
40 Sa silafia e Iesu mai Tusitusiga Eperu e tatau ona tigaina le Mesia ma maliu. E ui ina iloa o ia e ona aposetolo o le Mesia, ae na teteʻi i latou i lona fai atu e tiga o ia i se oti matagā. Ina ua vavao e le aposetolo o Peteru lena manatu, sa fetalai Iesu i a te ia: “Satani e, ina alu ia oe i oʻu tua, ua fai oe ma mea ou te tausuai ai; auā e le o mea a le Atua ua e loto i ai, a o mea a tagata.” Sa tigaina le na muamua i a Iesu, o Ioane le Papatiso i lima o fili na mananao latou te faia faapena i a te ia, o lea na fetalai Iesu, “e faapea foi le Atalii o le tagata o le a faatigaina e i latou.”—Mataio 16:21-23; 17:12, 13.
41. I le uluai senituri T.A., na faapefea ona aloaia le faapotopotoga o soo o Iesu ona o le auala na maliu ai o ia?
41 Mulimuli ane ona fasiotia lea o Iesu faapei o sē e faifai i le Atua ma o se fouvale i le Emepaea o Roma. Sa avea lenei o se mea e tau tevateva ai Iutaia ma Nuu ese, e faatatau i lo latou talia o Iesu o le Mesia folafolaina. Ina ua mavae tausaga e luasefulu ma le lima sa faaalia e Iutaia i Roma o latou lagona i le faapotopotoga o soo o Iesu i lo latou faapea atu i le aposetolo o Paulo na faafalepuipuiina: “Auā ua iloa e i matou ua talaeseina lena lotu i nuu uma lava.”—Galuega 28:22.
42. E pei ona faataʻitaʻia mai i le mea na tupu i le aposetolo o Paulo, po o le ā e tatau mo Kerisiano ona faamaonia mai i Tusitusiga Paia e uiga i le Mesia?
42 O le mea lea sa manaomia mo Kerisiano ona latou faamaonia o le maliu o Iesu i le laau i tuapa o Ierusalema, na i o le tau pepeloina ai o ia o le Mesia folafolaina o Tusitusiga Paia, a e faamaonia ai o ia lava le Mesia moni, le Keriso a le Atua. Mo se faataʻitaʻiga, sei o tatou iloiloina le mea na oo i le aposetolo o Paulo i le sunako i Tesalonia i Maketonia: “Ua ulufale foi Paulo ia te i latou, o lana lea masani, e tolu foi sapati ua lauga atu o ia ia te i latou i Tusi, ua faamatala ma faasino atu, na tatau ona tiga o le Keriso, ma toe tu mai i e ua oti; ma ua faapea atu, O Iesu lenei ou te folafola atu ai ia te outou, o le Keriso ia.” (Galuega 17:1-3) Ua mavae tausaga, ona tu lea o le aposetolo o Paulo, o se pagota i luma o le kovana Roma o Feso ma le tupu o Akeripa sa asiasi ane, ina ia taʻu atu i ai lona faamasinoga. I le tumutumuga o lana tali i lona faamasinoga na ia faapea atu:
“O lea foi na maua ai e aʻu le fesoasoani mai le Atua, ou te tumau ai ua oo i lenei aso, o loo molimau i tagatānuu ma alii, ou te le fai atu se tasi mea na o ia mea ua taʻu mai e le au perofeta ma Mose o le a taunuu; e tiga le Keriso, e muai toe tu mai foi o ia i e ua oti, ma folafola e ia le malamalama i le nuu nei atoa ma nuu ese.”—Galuega 26:22, 23.
43. O le ā le vavega a le Atua sa avea ai Paulo ma molimau, ma e faapefea ona faaalia e Peteru ai se a ua avea ai lea vavega e aupito silisili a le Atua?
43 Sa avea Paulo ma molimau o le toe tu e pei ona ia taʻu atu ma le lē fefe i luma o Feso ma Akeripa. (Galuega 26:12-18) E le gata i lea, ae i le 1 Korinito 15:3-8, sa faamanino atu e Paulo e faapea a o lumanai lona faaliliuina e toa “lima selau ma ona tupu” le au uso o ē na molimau vaaia le mea moni o Iesu na toetu mai le oti. O lenei toetu o Iesu Keriso mai e ua oti i le aso tolu o lona maliu na faamaonia o le vavega aupito sili a le Atua. Peitai sa i le Atua le malosi e lē uma e faia ai. Ai se ā ua ala ai ona faapea? Ua taʻu mai e le aposetolo o Peteru le pogai ina o ia faapea mai: “Auā o Keriso foi na tigaina o ia faatasi mo agasala, o le amiotonu o le sui o le amioletonu, ina ia taʻitaʻiina e ia o i tatou i le Atua; ua fasiotia o ia i le tino, a ua faaolaina mai i le Agaga; na ia maliu atu ai, ma talaʻi atu ai i agaga i le fale puipui.”—1 Peteru 3:18, 19.
44. E tusa ai ma upu a Peteru, sa toe faaolaina Iesu o se ā?
44 O le ā le uiga o upu a Peteru? O lenei: Na faatuina e le Atua Silisili ese Iesu e le na o sina peresona tagata, ae peitai sa faatuina o ia o se peresona agaga, e ola pea, ua puipuia mai le oti po o se peresona agaga e le mafai ona toe oti lava.
45, 46. (a) Ina ua mavae le afio ifo o le agaga o le Atua i a te ia i le Vaitafe o Ioritana, sa faalauiloa loa Iesu o le ā? (e) I lona toe tu mai le oti sa faalauiloaina Iesu o le Alo o le Atua e tusa ai ma le ā?
45 O le tino faaletino o Iesu na luluina i le oti, o se taulaga mo le Atua na te aveesea. O lea na faatuina ai Iesu i se ola faalelagi i se “tino agaga,” mamalu, faaofuina i le lē toe oti lava, e lē mafai ona toe oti. (1 Korinito 15:42-54) Muamua atu, i le aso na papatisoina ai Iesu i le vai, sa fanaua ai e Ieova le Atua o ia e ala i Lona agaga paia ina ia avea o ia ma Atalii faaleagaga o le Atua faatasi ai ma se vaaiga mo le tofi faalelagi. Mo se taʻutinoga o le fanaua o Iesu sa fetalai le Atua mai le lagi, ma faasilasila ai o Iesu faauuina o lona Alo pele, o se Alo ua faamaonia faaleagaga. (Mataio 3:13-17) Peitai i le aso o le toetu o Iesu mai le oti sa folafolaina o ia e le Atua o lona Alo ua atoatoa ona fanaua i le agaga. O lea na tusi ai Paulo:
46 “Le tala lelei a le Atua, (na ia muai taʻuina mai e ana perofeta i Tusi paia,) i lona Alo o Iesu Keriso lo tatou Alii, o le na fanau mai i le aiga o Tavita i la le tino, o le na faasinotonuina mai o le Alo o le Atua o ia ma le mana, i la le agaga e paia lea, [e faapefea?] i le toetu mai nai e ua oti.”—Roma 1:1-4.
47. I le Efeso 1:19-21, ua faapefea ona tautala Paulo i le vavega ofoofogia a le Atua i le toe faatuina o Iesu?
47 I le molimau atu i le vavega ofoofogia a Ieova i lona toe faatuina o Iesu Keriso o se agaga e le toe oti lava, sa tusi atili mai le aposetolo o Paulo: “Ma le uiga o le silisili ese lava o lona mana ua ia i tatou o e faatuatua, e tusa ma le galuega a lona mana tele lava, na ia matuā galue ai ia Keriso, ina ua toe faatuina mai o ia nai e ua oti, ma faanofo ia te ia i lona itu taumatau i mea o i le lagi, e silisili lava i alii sili uma lava, ma faipule, ma e ua malolosi, ma alii, ma igoa uma lava e taʻua, e le gata i le olaga nei, a e oo foi i lē atali.”—Efeso 1:19-21; Filipi 2:5-11; 1 Peteru 3:21, 22.
48. O ai le “fafine” ua faatatau i ai le Kenese 3:15, ma i le toe faatuina o Iesu o le ā le manuʻa na faamalolo e le Atua?
48 I le tau aaoina o lenei toetu matagofie o Iesu Keriso, ua togafitia ai e le Fomai faalelagi o Ieova le lavea na faaoo e le Gata Tele, o Satani le Tiapolo, i le “mulivae” o le “fanau” a le “fafine” e auala mai lea i lana faalapotopotoga leaga faalelalolagi. (Kenese 3:15) O le “fafine” i lenei mea lilo a le Atua o ia lea, e lē o Eva lē fai agasala po o le taupou Iutaia o Maria, ae peitai o le faalapotopotoga faalelagi faapei o se avā a le Atua ua faia aʻe i mea fai ola agaga paia. O lena le faalapotopotoga na maua mai ai le Alo e toatasi o le Atua mo se auaunaga i inei i le lalolagi o le Mesia na folafolaina.—Faatusatusa Kalatia 4:25, 26.
49, 50. O le ā le mea ua mafai nei e le Sui Autu o le “fanau” a le “fafine” a le Atua ona fai e tusa ma lona tulaga, ma o ā foi mea o tatou alagaina o le a oo mai e auala mai i a te ia?
49 O le Sui Sili o le “fanau” a le “fafine” a le Atua ua i ai nei i se tulaga na te tuimomomoina ai le Gata Tele, o Satani le Tiapolo, i le ulu ma faaumatia ai o ia ma lana “fanau” uma. Tatou te le toe tau, tulimataia ai le afio mai o le Mesia moni i le tino i le lalolagi, e tusa lava po o Iutaia po o Nuu ese. Sa afio mai o ia ma faataunuu lona tofi i le lalolagi i le uluai senituri o o tatou Aso Taatele. (1 Ioane 4:2; 2 Ioane 7) Ua tauia nei o ia i le mamalu i le lagi. O ia o se Mesia po o le Keriso faaleagaga, e mafai ona faia o mea e sili atu na i lo na o se Mesia po o se Keriso faalelalolagi.
50 Ia i a Ieova le Atua le mamalu uma, o le na faauuina lona Alo o Iesu “i le Agaga paia ma le mana” e avea ma Mesia pele. Ia alalaga uma i faamanuiaga matagofie mo le faavavau ua folafolaina e oo mai mo le fanau uma a tagata e auala mai i le Mesia faaleagaga faamamaluina le Keriso a le Atua!—Galuega 10:38; Kenese 22:18.
[Fesili mo le Suʻesuʻega]
