O Laʻei ma Teuga Na Taofia ai Aʻu

FAAMATALAINA E EILEEN BRUMBAUGH

NA OU ola aʻe i tulafono faavae a le lotu German Baptist Brethren, lea e taitutusa ma le lotu Amish ma le Mennonite. Na faavaeina le Brethren i Siamani i le 1708 o se vaega e toe fuataʻiina ai faaleagaga e taʻua o le Pietism. Ua faapea mai le The Encyclopedia of Religion, na iloga le Pietism i la latou “talitonuga e manaʻomia e tagata le evagelia a Keriso.” O lenā talitonuga, na māfua ai ona latou faavaeina ni lālā taulau manuia i isi atunuu.

I le 1719, na taʻitaʻia ai e Alexander Mack se vaega toʻaitiiti i le setete ua taʻua nei o Pennsylvania i le Iunaite Setete. Talu mai lenā taimi, na faavaeina ai nisi vaega faaopoopo ma na vavaeese mai i isi vaega. Na eseese uma le auala na faauiga ai e na vaega aʻoaʻoga a Alexander Mack. E pe tusa ma le 50 sui o le matou lotu na iai. Na faamamafa ai le faitauina o le Tusi Paia ma le tausisia o faaiʻuga na faia e sui o le lotu.

E pe tusa ma le tolu augātupulaga, o loo tumau pea lo matou aiga i lenei faatuatuaga ma le auala e ola ai. Na ou auai i le lotu ma na ou papatiso i le 13 o oʻu tausaga. Na ou ola aʻe ma le talitonuga e faapea e sesē le umia po o le faaaogāina o se taavale, se palau, se telefoni, se leitiō po o se isi lava mea e faaaogā ai le eletise. O fafine o le matou lotu e tasi le auala patino e fai ai o latou ofu, e lē ʻotiina lauulu ma e fai ufiulu i taimi uma. E lē seleina foʻi ʻava a tamāloloa. Na matou manatu o le lē avea ma vaega o le lalolagi, e aofia ai le lē ofuina o ofu faaonapōnei, le lē valiina o foliga, le lē faia o ni filifili, tautaliga ma mea faapena, ona e faaali atu ai le faamaualuga.

Na aʻoaʻoina i matou ina ia matuā faatāua le Tusi Paia, ma na matou vaai i ai o mea‘ai faaleagaga. O taeao uma a o leʻi fai le tī, e matou te faapotopoto ai i le potu mālōlō ma faalogo atu i lo matou tamā a o ia faitau se mataupu o le Tusi Paia, ona fai lea o sona manatu i mea na ia faitauina. E sosoo ai ma lo matou tootutuli a o ia faia le tatalo. Pe a uma, ona fai lea e lo matou tinā o le Tatalo a le Alii. Na masani ona ou tulimataʻia a matou tapuaʻiga i le taeao, ona e faatasitasi ai le aiga atoa ma uaʻi atu i mea faaleagaga.

Na matou nonofo i se faatoʻaga e latalata i Delphi i Indiana, lea na matou totōina ai le tele o fualaau ʻaina eseese. E matou te aveina na fualaau ʻaina i le taulaga i se taavale solofanua, ma faatau atu i le auala po o fale o aiga. Na matou manatu o le galulue mamafa o se vala lea o la matou auaunaga i le Atua. Na matou uaʻi atu i lenā galuega i aso uma, seʻi vaganā ai le Aso Sa e matou te mālōlō ai. E iai taimi na matuā pisi ai lo matou aiga i le faatoʻaga, ma na avea ai ma luʻi le uaʻi atu i mea faaleagaga.

Faaipoipoga ma le Aiga

I le 1963 ina ua 17 oʻu tausaga, na ou faaipoipo ai iā James, o se sui foʻi o le Old Brethren. Na amata mai lava ona iai lo latou aiga i le lotu Old Brethren talu mai mātua o mātua o ona mātua. O lo ma faanaunauga ia auauna i le Atua, ma na ma talitonu o la matou lotu e na o le pau lea o le lotu moni.

E oo mai i le 1975 ua toʻaono le ma fanau, ma i le 1983 na fanau ai le ma uii. E na o le tasi le ma tama teine o Rebecca, ma e lona lua o ia i le fanauga. Na matou galulue mamafa, sefe a matou tupe, ma faafaigofie le auala e ola ai. Na ma taumafai foʻi e aʻoaʻo i le ma fanau mataupu silisili o le Tusi Paia lea na ma aʻoaʻoina mai i o ma mātua, faapea isi o le lotu Old Brethren.

Na matuā tāua i le lotu Old Brethren foliga vaaia o se tasi. Na matou manatu ona e lē mafai ona iloa atu le loto o se tasi, o le auala la e laʻei ai e iloa ai le tagata moni. Pe a soona teuteu le lauulu o se tasi, o se faailoga lea o lona faamaualuga. Pe a tetelē tele ni mea e lolomi i o matou ofu, o se faailoga foʻi lenā o le faamaualuga. O nisi taimi na feteenaʻi ai nei tulafono ma le Tusi Paia.

Se Mea na Tupu i le Falepuipui

I le taufaaiʻuiʻuga o le vaitausaga o le 1960, na faafalepuipui ai Jesse le uso laʻitiiti o laʻu tane, o sē na ola aʻe foʻi i le lotu Old Brethren, ona o lona lē auai i vaegaʻau. Na feiloaʻi Jesse ma ni Molimau a Ieova i le falepuipui, o ē na manatu foʻi o le auai i vaegaʻau e lē ōgatusa ma mataupu silisili o le Tusi Paia. (Isaia 2:4; Mataio 26:52) Na fiafia Jesse i a latou talanoaga faale-Tusi Paia ma Molimau, ma na ia mātauina o latou uiga lelei. Ina ua māeʻa le tele o a latou suʻesuʻe faale-Tusi Paia, na papatiso ai loa o se Molimau a Ieova, ma na matou matuā lē fiafia ai lava.

Na talanoa Jesse i laʻu tane i mea na ia aʻoaʻoina. Na ia faamautinoa foʻi e faaauau ona maua e James mekasini o Le Olomatamata ma le Ala Mai! O le faitauina o na mekasini na faaosofia ai le naunau o James i le Tusi Paia. Talu ai na naunau James e auauna i le Atua ae e na te leʻi iloa le auala e faia ai faapea, o lea na fiafia ai i so o se vala e mafai ona fesoasoani iā te ia e faalatalata atu i le Atua.

Na faalaeiauina i matou e toeaina o le matou lotu e faitau i mekasini a lotu Amish, Mennonites, ma isi lotu Old Brethren, e ui na matou manatu i na lotu o se vaega o le lalolagi. Na matuā lē fiafia loʻu tamā i Molimau. O lona manatu, e lē tatau ona matou faitau i Le Olomatamata ma le Ala Mai! ma na ou popole ina ua ou vaai o faitau ai James. Na ou fefe ina neʻi talitonu o ia i na aʻoaʻoga sesē.

Peitaʻi, ua leva ona fesiligia e James nisi o talitonuga o le lotu Old Brethren, ia na ia manatu e feteenaʻi ma le Tusi Paia, aemaise lava i le aʻoaʻoga e faapea o le agasala le faia o “galuega” i le Aso Sa. O se faataʻitaʻiga, na aʻoaʻo e le Old Brethren e faataga ona faainu lafumanu i le aso Sa, ae e faasā ona vele ni vao. E leʻi mafai e toeaina ona avatu se māfuaaga faale-Tusi Paia o lenā tulafono. Na iʻu ai foʻi ina amata ona ou masalosalo i na aʻoaʻoga.

Talu ai na umi se taimi o matou talitonu o le lotu lea a le Atua, na matou iloa ai le mea e tupu pe a ō ese, ma na faigatā ai iā i matou ona tuua le lotu Old Brethren. Peitaʻi, ona o o matou lotofuatiaifo, na lē mafai ai ona matou tumau pea i lenā lotu ona e lē o tausisi atoatoa i le Tusi Paia. I le 1983, na matou tusia ai se tusi e faamatala atu ai māfuaaga o le matou tuua o le lotu, ma talosaga atu e faitau i le faapotopotoga. Na faateʻaese ai loa i matou mai i le lotu.

Saʻiliga mo le Tapuaʻiga Moni

Mulimuli ane, na amata loa la matou saʻiliga mo le tapuaʻiga moni. Na matou saʻili se tapuaʻiga e ola e tusa ma a latou talitonuga. Na muamua lava ona matou aveesea lotu ia e auai i taua. Ae na matou saʻilia pea ni tapuaʻiga e faigofie le auala e ola ai ma le auala e fai ai o latou laʻei, ona na matou manatu o se faailoga lenā o le lē avea ma se vaega o le lalolagi. E mai i le 1983 i le 1985, na matou malaga faataamilo ai i le atunuu, ma asiasi i le tele o lotu e pei o le Mennonites, Quakers, ma isi vaega e ola i ni olaga faigofie.

A o faagasolo lenā taimi, na asiasi mai ai ni Molimau a Ieova i le matou faatoʻaga e latalata i Camden i Indiana. Na matou faalogologo ma talosaga atu e faaaogā na o le Tusi Paia o le King James. Na matou talia le tulaga o Molimau e faatatau i taua. Ae na faigatā iā te aʻu ona faalogo atu iā i latou, ona e latou te leʻi manatu o le vavaeese mai i le lalolagi e manaʻomia ai ona laʻei i se auala faigofie. O lea na ou manatu ai e lē o le tapuaʻiga moni lea. Na ou manatu o le faamaualuga e leʻi laʻei ai isi e pei o i matou. Na ou talitonu foʻi o le iai o meafaitino e faamaualuga ai se tasi.

Na amata ona auai James ma nisi o le ma fanau tama i sauniga i le Maota mo Sauniga a Molimau a Ieova. Na ou matuā lē fiafia ai lava. Na tauanau aʻu e laʻu tane e ma te ō, ae na ou musu. Na faapea mai o ia i se tasi aso, “E tusa pe e te lē talia o latou talitonuga, ae sau pea seʻi e vaai i le auala e latou te feutagaʻi ai ma isi.” O le mea lenā na matuā maofa ai o ia.

Na ou filifili loa ou te alu ae na ou faaeteete pea. Ina ua ou alu i le Maota mo Sauniga, na faigofie le auala na fai ai oʻu ofu, ma na fai soʻu pulou. Na faapena foʻi le auala na fai ai ofu o laʻu fanau tama, ma na ō e leai ni seevae. Peitaʻi, na faafeiloaʻi ma le māfana i matou e Molimau. Na ou manatu, ʻE ese o matou tulaga, ae na latou talia pea i matou.’

Na ou maofa i le auala na latou faaalia ai le alofa, ae na ou alu lava e tau ina matamata. Ou te leʻi tū i luga pe a usu le pese pe pese foʻi i a latou pese. Pe a uma le sauniga, ou te tuʻifesili i latou i le tele o fesili e faatatau i ni mea na ou manatu e lē o saʻo ona latou faia, po o le faauigaina foʻi o se mau. E ui na tuusaʻo aʻu fesili, ae na latou faaalia lava le naunau moni iā te aʻu. Na ou maofa foʻi i le tutusa o a latou tali i se fesili ou te fesiligia ai i latou. O nisi taimi na latou tusia tali, ia na fesoasoani i aʻu suʻesuʻega pe a ou oo i le fale.

I le tau māfanafana i le 1985, na auai ai lo matou aiga i se tauaofiaga a Molimau a Ieova i Memphis, i Tennessee, e tau lava ina matamata. Na faigofie le auala na fai ai o matou ofu, ma na alu James ma lana ʻava e leʻi seleina. I taimi o mālōlōga, e toʻatele tagata na ō mai ma talanoa mai. Na matou tosina atu ona o le alofa na latou faaalia mai, ma lo latou uaʻi mai ma talileleia i matou. Na matou maofa foʻi i le autasi, auā po o fea lava le sauniga e matou te auai ai, e tutusa uma lava aʻoaʻoga.

Na uunaʻia James e talia se suʻesuʻega faale-Tusi Paia ona o le naunau atu o Molimau iā te ia. Na ia iloilo totoʻa mea uma, ina ia faamautinoa ai e saʻo mea o loo ia aʻoaʻoina. (Galuega 17:11; 1 Tesalonia 5:​21) Mulimuli ane, na manatu ai loa James ua ia maua le upu moni. Peitaʻi, na ou lagona lava le lē mautonu. Na ou manaʻo e fai le mea saʻo, ae ou te leʻi talia lava ofu faaonapōnei ma avea ai ma se tasi o le lalolagi. O le taimi muamua na ou iai i se suʻesuʻega faale-Tusi Paia, na ou faaaogā uma ai Tusi Paia e lua o le King James Version ma le New World Translation. Na ou faatusatusa fuaiupu taʻitasi i nei Tusi Paia ina ia faamautinoa ai e lē o faasesēina aʻu.

Auala na Ou Talitonu Ai

A o matou suʻesuʻe ma Molimau, na matou iloa ai o le Tamā i le lagi o le Atua e toʻatasi, ae e lē o se tolutasi, ma e leai ni o tatou agaga e ola pea. (Teuteronome 6:4; 1 Korinito 8:​5, 6) Na matou aʻoaʻoina foʻi o seoli o le tuugamau taatele o tagata, ae e lē o se nofoaga e faapuapuagatia ai i le afi. (Iopu 14:13; Salamo 16:10; Failauga 9:​5, 10; Galuega 2:​31) O le aʻoaʻoina o le upu moni e faatatau i seoli o se vala tāua lea mo lo matou agaʻigaʻi i luma, ona na eseese manatu o tagata i le lotu Old Brethren i lea mataupu.

Peitaʻi, na ou taumānatu pea pe faapefea ona avea Molimau ma tapuaʻiga moni, ona i loʻu manatu o loo avea i latou ma vaega o le lalolagi. E latou te leʻi ola i le olaga faigofie lea na ou manatu e tatau ona ola ai. I le taimi e tasi, na ou iloa o loo latou faataunuuina le poloaʻiga a Iesu ina ia talaʻi le tala lelei o le Malo i tagata uma. Na atili ai ona ou lē mautonu!​—Mataio 24:14; 28:19, 20.

A o faagasolo nei taimi faigatā, na fesoasoani iā te aʻu le alofa o Molimau e faaauau ai aʻu saʻiliʻiliga. Na faaalia e le faapotopotoga atoa le naunau i lo matou aiga. Pe a asiasi mai sui eseese o le faapotopotoga iā i matou, o nisi taimi e foliga o loo ō mai e faatau atu ni susu ma fuāmoa, na matou mātauina ai o i latou moni lava o ni tagata lelei. E ui sa iai se Molimau patino ma matou suʻesuʻe, ae e leʻi taofia ai le asiasi mai o isi Molimau. O so o se taimi foʻi e ō mai ai sui o le faapotopotoga i le vaipanoa na matou iai, e latou te afea lava lo matou fale. Na matou matuā naunau loa e faaaogā lenā avanoa e aʻoaʻo atili ai e faatatau i Molimau, ma na iʻu ina matou talisapaia ai lo latou naunau moni ma le alofa.

E lē na o Molimau i le faapotopotoga i le vaega na matou nonofo ai na faaalia le naunau moni iā i matou. A o ou tauivi ma lenei mataupu e faatatau i laʻei ma teuga, na asiasi mai Kay Briggs o se Molimau mai i se faapotopotoga na lata ane, o sē e fiafia e laʻei i se auala faigofie ma lē faia ni teuga. Na lelei oʻu faalogona a o ma iai faatasi ma ia ma na saʻoloto a maʻua talanoaga. I se tasi aso, na asiasi mai ai iā te aʻu Lewis Flora o sē na ola aʻe i se tapuaʻiga e faafaigofie le auala e ola ma laʻei ai. Na ia mātauina oʻu foliga lē mautonu ma na ia lafoina mai ai se tusi e sefulu itulau, ina ia faatoʻafilemu ai loʻu mafaufau. Na maligi oʻu loimata ona o lona agalelei, ma na ou faitauina lenā tusi mo le tele o taimi.

Na ou talosaga i le uso o O’Dell o se ovasia femalagaaʻi, ina ia faamatala mai iā te aʻu le uiga o le Isaia 3:​18-​23 ma le 1 Peteru 3:​3, 4. Na ou fesili atu: “Pe e lē o faailoa mai i nei fuaiupu o le faigofie o le auala e laʻei ai e faafiafiaina ai le Atua?” Na ia tali mai: “Pe e sesē le faia o se pulou? Pe e sesē le fili o le lauulu?” I le lotu Old Brethren, o teineiti talavou e fili o latou lauulu ae o fafine e fai o latou pulou. Na ou iloa ai le lē saʻo o aʻoaʻoga a le lotu, ma na ou talisapaia le onosaʻi ma le agalelei o le ovasia femalagaaʻi.

Na faasolosolo ina faatalitonuina aʻu, ae na iai se mataupu se tasi na mamafa i loʻu mafaufau, o le ʻoti lea o lauulu o fafine. Na talanoa mai toeaina o le faapotopotoga e faapea, o nisi fafine e vave le tutupu o o latou lauulu ae o nisi e tuai. Pe na sili atu la lauulu o isi fafine nai lo o isi? Na latou fesoasoani mai ina ia ou iloa e iai le vaega a le lotofuatiaifo, i le auala e laʻei ma fai ai teuga. Na latou aumai foʻi faamatalaga faaopoopo ou te faitau ai i le fale.

Ola e Tusa ma Mea na Matou Aʻoaʻoina

Na matou saʻilia se lotu e ola e tusa ma mea e latou te aʻoaʻoina, ma o lea ua matou mauaina. Na fetalai Iesu: “O le mea lea e iloa ai e tagata uma o oʻu soo outou, pe afai ua outou alolofa o le tasi i le isi.” (Ioane 13:35) Na matou talitonu o Molimau a Ieova o ni tagata e alolofa moni. E ui i lea, na lē mautonu pea la ma fanau matutua e toʻalua o Nathan ma Rebecca, talu ai na la talia ma papatiso o ni sui o le lotu Old Brethren. Mulimuli ane, na pāʻia o la loto i upu moni o le Tusi Paia na ma faailoa atu i ai, faapea ma le alofa na faaalia e Molimau.

O se faataʻitaʻiga, ua leva ona naunau Rebecca ina ia maua sa laʻua faiā māfana ma le Atua. Na faigofie iā Rebecca ona tatalo atu i le Atua ina ua ia aʻoaʻoina e lē tuupōina e le Atua le lumanaʻi ma gaoioiga a se tasi e fai. Na atili vavalalata atu o ia i le Atua ina ua ia talisapaia le aʻoaʻoga o le Atua e lē o se vaega o le Tolutasi e lē māiloa, ae o se Atua moni e mafai ona ia faaaʻoaʻo atu i ai. (Efeso 5:1) Na fiafia foʻi o ia ina ua lē toe faaaogāina gagana maotua na faaaogā i le King James Version pe a tatalo atu i le Atua. A o ia aʻoaʻoina le auala e tatalo ai ma le finagalo o le Atua mo tagata ina ia ola e faavavau i se lalolagi parataiso, na atili ai ona ia māfana atu i Lē na foafoaina o ia.​—Salamo 37:29; Faaaliga 21:​3, 4.

Faaeaga ua Matou Olioli Ai

I le tau māfanafana i le 1987, na ma papatiso faatasi ai ma James faapea le ma fanau matutua e toʻalima o Nathan, Rebecca, George, Daniel, ma John e avea o ni Molimau a Ieova. Na papatiso Harley i le 1989 ae papatiso Simon i le 1994. O loo faaauau ona tuutoina atu lo matou aiga i le galuega na poloaʻia e Iesu Keriso ona soo e fai, o le talaʻia lea o le tala lelei o le Malo o le Atua.

O le ma fanau tama matutua o Nathan, George, Daniel, John, ma Harley faapea ma le ma tama teine o Rebecca, na auauna i le ofisa o le lālā a Molimau a Ieova i le Iunaite Setete. Ua 14 nei tausaga o loo auauna pea George i inā, ma ua avea foʻi Simon ma sui o le lālā ina ua uma lana aʻoga i le 2001. O la ma fanau tama uma o loo auauna o ni toeaina po o ni auauna o le faiva i faapotopotoga a Molimau a Ieova. O loo auauna laʻu tane o se toeaina i le faapotopotoga i Thayer i Missouri, ma o loo oʻu pisi pea i laʻu faiva.

Ua toʻatolu nei fanau a le ma fanau, o Jessica, Latisha, ma Caleb, ma o se fiafiaga le vaai atu o loo totō e o latou mātua le alofa iā Ieova i o latou loto. Ua matou olioli o se aiga ona ua tosina atu i matou e Ieova iā te ia, ma fesoasoani iā i matou ia iloa tagata o loo tauaveina lona suafa ma faaaʻoaʻo i lona alofa.

E matou te lagona le tigā alofa iā i latou o loo iai se faanaunauga malosi e faafiafia le Atua, ae ua taaʻina o latou lotofuatiaifo i le siʻomaga o loo iai nai lo o le Tusi Paia. E matou te faamoemoe o le a latou maua le olioli lea ua matou tofo i ai, i le asiasi atu i fale o aiga, e lē ina ia faatau atu fualaau ʻaina, ae ia talaʻi atu i ai le feʻau o le Malo o le Atua ma mea matagofie o le a faataunuuina e le Malo. E maligi oʻu loimata i loʻu lotofaafetai pe a ou mafaufau i le onosaʻi ma le alofa na faaalia e tagata o loo tauaveina le suafa o Ieova!

[Ata]

I le fitu o oʻu tausaga ma ina ua avea ma se tagata matua

[Ata]

James, George, Harley, ma Simon o loo laʻei i se auala faigofie

[Ata]

O loʻu ata i luga o se nusipepa o loo faatau atu fualaau ʻaina i le maketi

[Ē Ana le Ata]

Journal and Courier, Lafayette, Indiana

[Ata]

O lo matou aiga i le taimi lenei