Mataupu 2

O se Fili i le Ola e Faavavau

1. Talu ai ua seāseā lava e olioli i le fiafiaga ma le filemu, o ā fesili ua fotuai mai?

FIAFIAGA i le lalolagi—e toeitiiti lava tagata uma e mananao i ai. Ai se ā ua lē fiafia ai le toatele? O le ā ua sese? Talu ai toetoe lava o tagata uma e mananao i le filemu, ai se ā e va tau ai atunuu ma ua feainai ai tagata? Po o i ai ea se malosi o uunaia i latou ia faia nei mea leaga? Pe faamata o se mana lē vaaia masani o pulea atunuu?

2. O ā soliga tulafono i le talaaga faasolopito ua mafua ai ona masalomia e le toatele se mana amio leaga lē vaaia atonu o pulea tagata?

² O le toatele ua latou masalomia lenei mea pe a latou manatunatu i sauaga matautia o le fanau a tagata—le kasa taufaamatau ua faaaogaina i taua ina ia faamole ma faamu ai tagata ia feoti, e faapena foi ma pomu afi ma pomu atomika. Sei manatunatu foi i le au faamuafi, fale puipui, le anoano o fasiotigā tagata e faitau miliona e lē mafesoasoani, e pei ona i ai i Cambodia i ni tausaga ua teʻa. Pe e te manatu o nei mea leaga uma na teʻi lava ua tutupu? A o mafaia e tagata ona faia a latou lava amioga mataʻutia, ae a e manatunatu i le aoao o a latou gaoioiga amio leaga, pe e lē foliga mai ai ea ua taaina i latou e se mana leaga, lē vaaia?

3. O le ā ua fai mai ai le Tusi Paia e tusa ai ma le pule o le lalolagi?

³ E lē manaomia ona taumateina le mataupu. Ua faaalia manino mai e le Tusi Paia o se peresona atamai lē vaaia ua ia puleaina tagata ma atunuu. Ua taʻua e Iesu Keriso ia lea i le Tusi Paia o sē e mamana o le “alii o lenei lalolagi.” (Ioane 12:31; 14:30; 16:11) O ai o ia?

4. O le ā sa faaalia e le Tiapolo i a Iesu, ma o le ā le ofo na ia faia i te ia?

⁴ Ina ia sailia po o ai o ia, manatu i le mea sa tupu i le amataga o le auaunaga a Iesu i le lalolagi. Fai mai le Tusi Paia ina ua mavae le papatisoina o Iesu, ona alu lea o ia i le vao ma na faaosoosoina ai e se mea fai ola agaga ua taʻua o Satani le Tiapolo. E faapenei sona vaega: “Ona toe ave lea o ia e le tiapolo i le mauga matuā  maualuga, ua ia faaali foi ia te ia malo uma o le lalolagi ma o latou matagofie; ona fai mai lea o ia i a te ia, Ou te avatua nei mea uma ia te oe, pe afai e te faapaū ma ifo mai ia te au.”—Mataio 4:8, 9.

5. (a) O le ā ua faaalia ai pe o malo uma faalelalolagi o mea totino a le Tiapolo? (e) E tusa ai ma le Tusi Paia, o ai le “atua o le lalolagi nei”?

⁵ Sei mafaufau i le mea e uiga i le mea na ofo ina atu e le tiapolo i na malo uma faalelalolagi? Ioe, auā pe ana lē o lea, e mafai faapefea ona ia ofoina atu na malo ia Iesu? Sa lei teteeina e Iesu le pule ai o Satani, auā o le mea lea se manū na te faia pe ana lē pule ai Satani. O Satani o le pule moni lea e lē vaaia o atunuu uma o le lalolagi! Ua taʻu manino mai e le Tusi Paia: “A o le lalolagi uma o loo nofo toilalo i loo leaga.”  (1 Ioane 5:19) Ua taʻua moni e le Tusi Paia Satani o “le atua o le lalolagi nei.”—2 Korinito 4:4.

6. (a) O le ā ua fesoasoani mai ai lenei faamatalaga, e tusa ai ma le pule a Satani, i a i tatou ia iloa? (e) O le ā e manao Satani e fai i a i tatou, o lea la, o le ā e tatau ona tatou faia?

⁶ Ua fesoasoani lenei ia tatou iloa pe ai se ā na fetalai ai Iesu: “E le mai le lalolagi nei loʻu malo.” (Ioane 18:36) Tatou te iloa ai foi ai se ā ua fetauai ai atunuu ae o loo fia ola tagata uma i le filemu. Ioe, o “Satani, o lē faasese i le lalolagi uma.” (Faaaliga 12:9) E manao foi o ia e taʻitaʻiseseina i tatou. E le manao o ia tatou te mauaina le ola e faavavau, le mea alofa a le Atua. O lea, e ao ona tatou tau ina ia lē faatosina i tatou e ia e fai le mea leaga. (Efeso 6:12) E ao ona tatou iloa e uiga i a Satani ma ana galuega ina ia teteeina ana taumafaiga ia faaseseina i tatou.

PO O AI LE TIAPOLO

7. Ai se ā e lē mafai ai ona tatou vaai i le Tiapolo?

⁷ O Satani le Tiapolo o se peresona moni. Ua le na o se leaga i le fanau a tagata, e pei ona talitonu i ai isi. E le mafai e tagata ona vaaia le Tiapolo, e pei foi ona le mafai ona latou vaaia le Atua. O i laua o ni peresona agaga, o se ituaiga o ola e maualuga i tagata ma e lē vaaia e o tatou mata.—Ioane 4:24.

8. Ai se ā ua toatele ai tagata e talitonu faapea na foafoaina e le Atua le Tiapolo?

⁸ Atonu e fesili mai se tasi, ‘Afai e alofa le Atua, ai se ā na ia faia ai le Tiapolo?’ (1 Ioane 4:8) E moni e lei faia e le Atua le Tiapolo. Atonu e fai mai se tasi, ‘Afai na faia e tagata uma e le Atua, ua tatau ona ia faia foi le Tiapolo. O ai se isi na faia? O fea na tupuga mai ai le Tiapolo?’

9. (a) O le ā le ituaiga o peresona e i ai agelu? (e) O ā uiga o upu “tiapolo” ma “satani”?

⁹ Ua fai mai le Tusi Paia, na faia e le Atua le tele o peresona agaga e pei o ia. Ua taʻua i le Tusi Paia o agelu. Ua taʻua foi i latou o “atalii . . . o le Atua.” (Iopu 38:7; Salamo 104:4; Eperu 1:7, 13, 14) Na faia i latou uma e le Atua ia lelei atoatoa. Sa lei avea se tasi ma se tiapolo po o se satani. O le “tiapolo” o lona uiga taufaaleaga ma o “satani” o lona uiga o se tetee.

10. (a) O ai na faia Satani le Tiapolo? (e) E faapefea e se tagata lelei ona faia ia lava ma se e solitulafono?

¹⁰ Peitai na oo mai le taimi na faia ai e se tasi o nei atalii agaga  o le Atua ia lava ma Tiapolo, o se pepelo inosia o lē e faaleaga i le tasi. Ua ia faia foi ia lava ma Satani, o sē tetee i le Atua. Sa lei faia o ia faapea, ae mulimuli ane na avea o ia ma lea ituaiga o peresona. Mo se faataʻitaʻiga: E lei fanau mai se tasi o gaoi. Atonu na tupuga mai o ia i se aiga lelei, o ona matua e faamaoni ma uso ma tuafafine e tausi tulafono. Ae o lona tuinanau i mea e faatauina i tupe, atonu o le pogai lea ua avea ai o ia ma sē e gaoi. Ia, na faapefea la e se tasi o nei atalii agaga o le Atua ona fai o ia ma Satani le Tiapolo?

11. (a) O le ā le fuafuaga a le Atua sa iloaina e se agelu fouvale? (e) O le ā le faanaunauga sa i lenei agelu, ma o le ā na taʻitaʻia o ia e fai?

¹¹ Sa i ai lea agelu na mulimuli avea ma Tiapolo, ina ua faia e le Atua le lalolagi ma le ulugalii muamua faaletagata, o Atamu ma Eva. (Iopu 38:4, 7) Atonu na faalogo o ia a o tulei le Atua i a i laua ia fanafanau. (Kenese 1:27, 28) Na ia iloa, a mavae sina vaitaimi, ona tumu lea o le lalolagi i tagata amiotonu e tapuai i le Atua. O le fuafuaga lea a le Atua. Ae sa mafaufau tele lenei agelu i lona matagofie ma le atamai, ma na ia fia maua le tapuaiga e tatau ona avatu i le Atua. (Esekielu 28:13-15; Mataio 4:10) I lo le tuuesea o lenei tuinanauga sese, sa faaauau pea ona ia  mafaufau i ai. Sa taʻitaʻiina ai o ia e gaoioi ia maua le viiga ma le mamalu na ia tuinanau i ai. O le ā sa ia faia?—Iakopo 1:14, 15.

12. (a) Na faapefea ona tautala atu lenei agelu i a Eva, ma o le ā sa ia taʻuina atu i a te ia? (e) Na faapefea ona avea lenei agelu ma Satani le Tiapolo? (i) O le ā le vaaiga sese e tusa ai ma foliga mai o le Tiapolo?

¹² Na faaaoga e le agelu fouvale se gata maulalo ia tautala i le uluai fafine, o Eva. Sa ia faia e pei ona mafaia e se tagata atamai ona faafoliga mai o se mea ola o latalata ane po o se faatagata o loo tautala. Ae sa o ia moni lenei, le agelu fouvale, o lē ua taʻua e le Tusi Paia “o le gata tuai,” lea na tautala i a Eva. (Faaaliga 12:9) Sa ia faapea atu o loo pelogia o ia e le Atua, ma o loo taofia e ia le poto e tatau ona ia maua. (Kenese 3:1-5) Sa o se pepelo inosia lea ma avea ai o ia ma tiapolo. Sa avea ai foi o ia ma sē e tetee i le Atua, po o ia o Satani. E pei ona e tagai i ai, ua sese ona mafaufau faapea o le Tiapolo o se mea ola e i ai ni seu ma se tui umi o lē pulea le faapuapuagatiaina i lalo o le eleele. O ia moni o se agelu malosi tele, a e amio leaga.

PUNA O FAALAVELAVE O LE LALOLAGI

13. (a) Sa faapefea ona tali atu Eva i le Tiapolo? (e) O ā taofi na faia e le Tiapolo?

¹³ O le pepelo na taʻu e le Tiapolo i a Eva sa galue e pei ona ia faufau. Sa ia talitonu i ai ma lē usitai loa i le Atua. Na ia faapogaia foi lana tane ia solia le tulafono a le Atua. (Kenese 3:6) Ua fai mai le Tiapolo, e mafai ona ola le tagata e aunoa ma le Atua. Sa ia finau atu, e mafai e tagata ona pulea ma le manuia i latou e aunoa ma le fesoasoani a le Atua, e mafai foi ona ia faaliliu ese mai le Atua le fanau uma a Atamu ma Eva.

14. Ai se ā na le faaumatia loa lava e le Atua Satani?

¹⁴ O lea mea moni, sa mafai e le Atua ona faaumatia Satani i le taimi lava lea. Peitai e lē taliina ai i lea, fesili na lagā e Satani, o fesili e ono nofo i mafaufau o agelu o ē na matamata ane. O lea la sa faatagaina e le Atua le taimi mo Satani ina ia taumafai e faamaonia ona taofi. Faatasi ai ma ā iuga?

15, 16. (a) O le ā ua faamaonia i le mavae atu o le taimi e tusa ai ma taofi a le Tiapolo? (e) O le ā le mea tele e tupu ua toe ua o se aga?

¹⁵ I le gasologa o taimi ua faamaonia ai e lē mafai ona pulea ma le manuia e tagata i latou e aunoa ma se fesoasoani a le Atua. Ua toilalo a latou taumafaiga. Ua matuā puapuagatia tagata i  lalo o pulega a tagata, e pei ona faaalia mai e le Tusi Paia, ua pulea mai i tua i se vaaiga e ala mai i le Tiapolo. I le ma lea, i le faatagaina e le Atua o le taimi ua manino lava e lē mafai e Satani ona faaliliu tagata uma mai i le tapuai atu i le Atua. Ua tumau pea isi i le faamaoni i le pulega a le Atua. Mo se faaaʻoaʻoga, i le Tusi Paia, na taumafai Satani e aunoa ma le manuia e taofia Iopu mai i le auauna atu i le Atua—Iopu 1:6-12.

¹⁶ O lea ua faamaonia le sese o taofi a le Tiapolo. Ua tatau le faaumatia o ia ona o lona amataina o se fouvalega amio leaga faasaga i le Atua. Ma le fiafia lava, ua oo nei i le taimi e aumaia ai e le Atua le pulega a Satani i sona iuga. Ua taʻua e le Tusi Paia se taua tāua i le lagi ma o lea o le uluai laasaga, o le mea moni e lei vaaia pe faalogoina foi e tagata i le lalolagi. Faitau ma le faaeteete le faamatalaga a le Tusi Paia i le mea lenei na tupu:

17. (a) O faapefea ona faamatalaina mai ele Tusi Paia le taua i le lagi? (e) O ā ni na iuga i ē o i le lagi ma ē i le lalolagi?

¹⁷ “Ua tau foi le taua i le lagi; o Mekaeli [o Iesu Keriso ua toe faatuina] ma ana agelu ua latou tau ma le tarako, ua ʻau foi le tarako ma ana agelu e tau ai le taua, a ua latou le manumalo, e le toe maua foi i le lagi se mea latou te nonofo ai. Ua lafo foi le tarako tele, o le gata tuai lea, ua igoa i le tiapolo, i le ma Satani, o lē faasese i le lalolagi uma; ua lafo ifo i le lalolagi, ua lafo foi ana agelu faatasi ma ia. O le mea lea ia  outou olioli ai, le lagi e atoa ma e ua nonofo ai. O i talofa ia te outou o e nonofo i le fanua ma le sami, auā ua alu ifo ia te outou le tiapolo ua lotoa tele, auā ua na iloa ua saasaa ona po.”—Faaaliga 12:7-9, 12.

18. (a) O anafea na tupu ai le taua i le lagi? (e) O ā ua tutupu i le lalolagi talu ona “lafo ifo” i lalo Satani?

¹⁸ O ana fea na faia ai lenei taua i le lagi? Ua faaalia e mea moni na tupu i le vaitaimi o le Taua l a le Lalolagi, na amataina i le 1914. E pei ona faaalia mai e le Faaaliga, sa tuliesea Satani mai le lagi i lena taimi, o lona uiga, talu mai lena taimi ua tatou ola nei i lona “saasaa ona po.” O lea la, o aso nei o “aso e gata ai” o le lalolagi a Satani. O le faatuputeleina o le amio leaga, le matau, o taua, o oge, faamaʻi ma isi tulaga faalēlelei ua oo mai, o faamaoniga ia o lenei mea moni.—Mataio 24:3-12; Luka 21:26; 2 Timoteo 3:1-5.

19. (a) O le ā le manuia ua i ai osofaiga a Satani? (e) O le ā ua poto mo i tatou ona fai?

¹⁹ Talu ai ua iloa e Satani o le “saasaa ona po” ua toeitiiti nei uma, ua matuā taumafai nei o ia i lo soo se isi taimi e taofia tagata mai i le auauna i le Atua. Ua manao o ia e tosoina le toatele o tagata na te mafaia i le fanoga faatasi ma ia. Ua tatau ai le faamatalaga a le Tusi Paia ua pei o se leona tagi o loo saili se tasi na te ʻaina. (1 Peteru 5:8, 9) Afai tatou te lē mananao e puea e ia, e manaomia la ona tatou aʻoaʻoina pe faapefea ona ia osofai ma o a ala o ia faaaoga e faaseseina ai tagata.—2 Korinito 2:11.

E FAAPEFEA ONA TAʻITAʻISESEINA E SATANI TAGATA

20. (a) O le ā le manuia ua i ai osofaiga a Satani? (e) Ai se ā tatou te ono faatalitalia ai o ana faufauga o le a faafoliga mai e tonu, e oo lava ina aogā?

²⁰ Aua e te manatu o auala a Satani na te maileia ai tagata e faigofie ona vaaia. O ia o le matai i le ooleina o tagata. O ana auala i le sili aʻe i le afe ma afe o tausaga ua sili ona atamai ma o le toatele o tagata i aso nei e lē talitonu i latou o loo i ai o ia. Ua manatu i latou o amio leaga ma mea leaga o tulaga masani e i ai pea lava. E gaoioi Satani pei lava o taʻitaʻi solitulafono o aso nei o ē na ona faafoliga mai i lumāmea e faaaloalogia, ae i tua, latou te faia amio leaga. Ua faamatala mai e le Tusi Paia: “Auā o Satani lava, ua liua o ia e ia ma agelu o le malamalama.” (2 Korinito 11:14) O lea la tatou te faatalitalia o ana togafiti mo  le taʻitaʻiseseina o tagata e masani ona faafoliga mai e mamā, e oo foi ina aogā.

21. O le ā se tasi o faufauga ua faaaogaina e Satani?

²¹ Manatua na foliga atu Satani o se uo i a Eva. Ona ia faaseseina loa i le faia o se mea na ia manatu i ai e mo lona lelei. (Kenese 3:4-6) Ua faapena aso nei. Mo se faaaʻoaʻoga, ua fia ma le poto e Satani e ala i ona sui faaletagata le faamalosia o tagata ia faamuamua le lelei o malo faaletagata e sili i lo latou auaunaga i le Atua. Ua fofoa mai ai le agaga lotonuu, ua iu i ni taua matautia. I ni taimi ua mavae, sa faagaee e Satani tagata ia faatulai mai ni faufauga eseese mo le sailia o le filemu ma le saogalemu. O se tasi o mea o Malo Aufaatasi. Pe ua na faapogaia ea se lalolagi filemu? Ua va i sini! Ae, ua faamaonia lona liliuesea o manatu o tagata mai le fuafuaga a le Atua mo le aumaia o le filemu i le fanau a tagata, o lona malo lea i lalo o Iesu Keriso, le “Alii o le filemu.”—Isaia 9:6; Mataio 6:9, 10.

22. O le ā le poto e lē manao Satani tatou te mauaina?

²² Afai tatou te fia maua le ola e faavavau, tatou te manaomia la le poto saʻo e uiga i le Atua, lona Alo-Tupu ma lona malo. (Ioane 17:3) E mafai ona e mautinoa e lē manao le Tiapolo ia e maua lenei poto, ma o le a ia faaaogaina lona mana uma e taofia ai oe mai i le mauaina. O le ā faapefea ona ia faia lenei mea? O se tasi o auala o lona faapogaia lea ia oo atu i a te oe ni teteega, atonu i se tulaga faifai. Ua taʻu mai e le Tusi Paia i a i tatou: “O i latou uma foi o e loto ina nonofo ma le amio Atua ia Keriso Iesu, e sauaina i latou.”—2 Timoteo 3:12.

23. (a) Atonu e faapefea ona faaaogaina e Satani uo ma aiga e faalotovaivaia i tatou? (e) Ai se ā e lē tatau ai ona e lolo atu i leaga?

²³ Atonu o au ou mamae po o aiga o le afai atu i a te oe latou te lē fiafia i lou suesueina o le Tusi Paia. Na lapatai mai lava Iesu Keriso: “E fai foi le tagata ma fili o lona aiga. O le ua tele lona alofa i lona tamā po o lona tinā, a e itiiti ia te au, e le aoga lea ia te au; o le ua tele foi lona alofa i lona atalii po o lona afafine a e itiiti ia te au, e le aoga foi lea ia te au.” (Mataio 10:36, 37) Atonu e taumafai ou aiga e faavaivai i a te oe, ua faia ma le loto faamaoni uma lava talu ai latou te le iloaina le ofoofogia o le upu moni ua maua i le Tusi Paia. Ae afai o le a e lafoai le  suesueina o le Afioga a le Atua pe a oo mai teteega, o le a faapefea ona silasila le Atua i a te oe? E le gata i lea, afai e te faamaamulu, o le a faapefea la ona e fesoasoani atu i na uo ma ē pele ia malamalama i lena poto saʻo mai i le Tusi Paia e tāua auā e iu i le ola po o le oti? O lou tumau i mea ua aʻoaʻoina mai i le Afioga a le Atua atonu, i se taimi o le a tosina ai i latou e aʻoaʻoina le upu moni.

24. (a) O ā ni isi o auala ua faaaoga e le Tiapolo e taofia ia tagata mai le mauaina o le poto e aumaia ai le ola? (e) O le ā le tāua o le suesueina o le Afioga a le Atua e tusa ai ma lou lagona?

²⁴ Ae i le isi itu, atonu o le a tuuaia foi Satani i le tofotofoina o oe i le faia o ni amioga leaga, e le fiafia i ai le Atua. (1 Korinito 6:9-11) Po o le a faapogaia foi oe e lagona faapea ua pisi naua e te suesue ai i le Tusi Paia. Ae afai e te mafaufau i ai, pe e i ai ea se isi mea e sili atu le tāua na i lo le mauaina o lenei ituaiga poto? Aua e te faatagaina soo se mea e taofia oe i le mauaina o lenei poto e taʻitaʻiina atu ai oe i le ola e faavavau i parataiso i le lalolagi.

25. Afai e faaauau ona tatou tetee atu i le Tiapolo, o le ā le mea o le a lē mafai ona ia faia i a i tatou?

²⁵ Ua fai mai le Tusi Paia: “Ia e tetee atu i le tiapolo.” Afai e te faia, “ona sola ese ai lea o ia ia te oe.” (Iakopo 4:7) Po o le uiga ea pe a e tetee i osofaiga a Satani o le a ia lē toe faaoo i a te oe ni faalavelave? E leai, e taumafai pea ia e faia le mea ua ia manao i ai. Ae a faaauau ona e tetee atu, o le a le mafai ona ia faapogaia oe ia uia se ala e tetee ai i le Atua. O lea, ia e filiga nei e maua le poto silisili le tāua o le Tusi Paia ma faatino mea ua e aʻoaʻoina. Ua tāua tele lenei mea ina ia puipuia ai oe mai i le faaoleoleina i se tasi o ala a Satani e faaseseina ai tagata, o le lotu sese lea.

[Fesili mo le Suʻesuʻega]

[Ata i le itulau 16, 17]

Pe ono mafai e Satani ona ofoina atu i a Keriso nei malo uma o le lalolagi pe ana fai e lē o ni ona malo?

[Ata i le itulau 19]

O lenei tagata gaoi sa lei fanau mai o se gaoi, e pei foi ona sa lei foafoaina le Tiapolo o se “tiapolo”

[Ata i le itulau 20, 21]

Na iu le taua i le lagi i le lafoina mai o Satani ma ana temoni i le lalolagi. O loo e lagonaina nei ona auga.

[Ata i le itulau 24]

Atonu o le a i ai teteega i lou suesueina pea o le Tusi Paia.